Πώς Καταλήγουν να Συλληφθούν οι Βαρόνοι των Ναρκωτικών στο Μεξικό;

Το θέμα δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE News.

Η άνοδος του Joaquín «El Chapo» Guzmán, από φτωχό αγροτόπαιδο, σε έναν από τους πιο επιτυχημένους εμπόρους ναρκωτικών παγκοσμίως, που απέδρασε από δύο φυλακές υψίστης ασφαλείας, συχνά αποδίδεται σε σπάνια ευφυΐα και προσεκτικό σχεδιασμό. Η πρόσφατη σύλληψή του όμως, δεν τον έκανε να μοιάζει τόσο έξυπνος.

«Ο Chapo ήταν πολύ απρόσεκτος» δήλωσε ο πρώην διευθυντής της υπηρεσίας πληροφοριών του Μεξικού, Guillermo Valdés, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στο «λάθος» των τηλεφωνικών συνομιλιών του από το κινητό με την ηθοποιό Kate del Castillo, που σύμφωνα με τις Αρχές βοήθησαν στον εντοπισμό του.

«Εάν ο άνθρωπος είχε αδυναμία στις γυναίκες, η παρακολούθηση των επικοινωνιών του μαζί της θα ήταν ένα προφανές πρώτο βήμα για τους ερευνητές».

Ο Guzmán δεν είναι ο μόνος βαρόνος ναρκωτικών που αφήνει τον εαυτό του εκτεθειμένο με φαινομενικά τόσο ερασιτεχνικό τρόπο. Το Μεξικό είναι γεμάτο υποθέσεις στις οποίες διαβόητοι δραπέτες συνελήφθησαν χάρη σε πάρτι γενεθλίων, διατροφικές συνήθειες και αθλητικό ενθουσιασμό - σ' αυτά προσθέστε τις όχι σπάνιες αλόγιστες επισκέψεις από μητέρες, παιδιά, συζύγους, ερωμένες ή πόρνες.

Μετά την προηγούμενη σύλληψη του Chapo τον Φεβρουάριο του 2014 και πριν από τη γεμάτη μαεστρία δραπέτευσή του τον περασμένο Ιούλιο, ο πλέον καταζητούμενος εγκληματίας του Μεξικού ήταν ο Servando Gómez Martínez, γνωστός ως La Tuta.

Ο La Tuta ανήλθε στην εξουσία στο καρτέλ Knights Templar το 2010, μετά τον ψεύτικο θάνατο του αρχηγού του, Nazario Moreno González ή «The Craziest One». Ωστόσο μέχρι τις αρχές του 2015, το καρτέλ ήταν αποδιοργανωμένο και ο La Tuta ζούσε σε σπηλιές στα βουνά.

Τελικά, ο μαφιόζος συνελήφθη στην πόλη της Morelia, στις 27 Φεβρουαρίου, ενώ έτρωγε hot dog σε καντίνα γύρω στις τρεις τα ξημερώματα. Οι Αρχές είπαν ότι τον είχαν εντοπίσει εβδομάδες πριν από τα 49α γενέθλιά του, όταν εντόπισαν το καταφύγιο που χρησιμοποιούσε, παρακολουθώντας έναν αγγελιοφόρο και την ερωμένη του La Tuta που του πήγαιναν μια τούρτα σοκολάτας.

Διαβόητοι ναρκισσιστές εγκληματίες, αρχηγοί συμμοριών, δεν γίνονται ευάλωτοι μόνο στα δικά τους γενέθλια. Σύμφωνα με τον πρώην επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών, Valdés, ο Omar Treviño Morales, αρχηγός του αιμοσταγούς καρτέλ Zetas, συνελήφθη λόγω «μια αδυναμίας που είχε, να μιλάει στη μητέρα του».

Γνωστός ως Z-42, ο Treviño Morales συνελήφθη τον περασμένο Μάρτιο, μέσα σε λιγότερο από έναν μήνα μετά τον La Tuta, αφού φέρεται να βγήκε από την κρυψώνα του για να γιορτάσει τα γενέθλιά του.

«Ο καλύτερος τρόπος για τους ερευνητές να συλλέξουν πληροφορίες για το πού θα είναι ένας ύποπτος και πότε, είναι από μέλη του στενού περίγυρού του», είπε ο Valdés. «Το να βρεις ποιος είναι στο στενό κύκλο του απαιτεί χρόνο. Όπως και στη σύλληψη του La Tuta, έπρεπε να παρακολουθούν ποιος έφερνε την τούρτα, τα αναψυκτικά και το φαγητό για τα γενέθλιά του. Δεν είναι εύκολο, αλλά συνήθως κάπως έτσι πιάνεις αυτού του είδους τους υπόπτους, οι οποίοι είναι ειδικοί στο να ζουν εν κρυπτώ».

Ο Mike Vigil, πρώην επικεφαλής της DEA στο Σαν Ντιέγκο, είπε ότι συχνά όλα έχουν σχέση με την οικογένεια, καθώς οι εγκληματίες «που κάνουν μαζικές σφαγές ανθρώπων, το βράδυ που επιστρέφουν στο σπίτι, "μετατρέπονται" σε γονείς που φροντίζουν και αγαπούν πολύ τα παιδιά τους». Αυτή η μεταμόρφωση φαίνεται ότι μπορεί να τους κάνει απρόσεκτους.

«Τα παιδιά τους σήμαιναν τα πάντα για αυτούς», είπε. «Αλλά, όταν πρόκειται για τις οικογένειές τους, οι αρχηγοί ναρκοσυμμοριών κάνουν πολλά λάθη». Ο Benjamín Arellano Félix, ο οικονομικός διαχειριστής του καρτέλ Tijuana, συνελήφθη τον Μάρτιο του 2002, έναν μήνα μετά το θάνατο του αδερφού του Ramón σε ανταλλαγή πυροβολισμών με έναν αστυνομικό. Οι μεξικανικές Αρχές καυχήθηκαν ότι κατάφεραν να εντοπίσουν τον Benjamín, γιατί ποτέ δεν ήταν μακριά από την κόρη του, η οποία έχει έναν μη χειρουργήσιμο όγκο στο πρόσωπο, χαρακτηριστικό που κάνει εύκολο τον εντοπισμό της.

«Από τη στιγμή που ξέραμε ότι ήταν με την οικογένειά του, ήμασταν σε θέση να τον εντοπίσουμε από το προεξέχον πηγούνι της κόρης του», είπε αργότερα ο υπουργός Άμυνας Ricardo Vega García στη μεξικανική τηλεόραση. Εμφανιζόμενοι ως διανομείς πίτσας και ως άλλου είδους εργαζόμενοι, οι ερευνητές παρακολουθούσαν την οικογένεια, όπως είπε τότε ο πρώην επικεφαλής της υπηρεσίας καταπολέμησης των ναρκωτικών, εισαγγελέας José Luis Santiago Vasconcelos, στην εφημερίδα The Washington Post.

Η αγάπη για τα σπορ μπορεί επίσης να κάνει ευάλωτους τους δραπέτες.

Ο Μεξικανός έμπορος ναρκωτικών José Díaz Barajas, 49 ετών, συνελήφθη στη διάρκεια του Παγκόσμιου Κυπέλλου, το 2014 στη Βραζιλία, ενώ επιβιβαζόταν σε πτήση από το Ρίο ντε Τζανέιρο στη Fortaleza, την πόλη που φιλοξενούσε το παιχνίδι Μεξικό-Βραζιλία. Ο Díaz Barajas, που συνάντησε τη σύζυγο και τα δύο παιδιά του για να πάνε στο παιχνίδι, καταζητούνταν με κατηγορία που σχετιζόταν με την εμπορία μεθαμφεταμινών και εκδόθηκε στις ΗΠΑ.

Στη διάρκεια του ίδιου Παγκόσμιου Κυπέλλου, ο Fernando Sánchez Arellano, ανιψιός των κάποτε άπιαστων αδερφών Arellano Félix και ένας από τους τελευταίους ελεύθερους κληρονόμους του καρτέλ της Τιχουάνα, συνελήφθη σε ένα Carl's Jr., νότια από τα σύνορα του Σαν Ντιέγκο, ενώ γιόρταζε τη νίκη του Μεξικού έναντι της Κροατίας. Φορούσε τη φανέλα της εθνικής του ομάδας και είχε ζωγραφισμένες σημαίες στα μάγουλά του.

Από την πλευρά του, ο Iván Cazarín Molina συνελήφθη τον περασμένο Νοέμβριο ενώ έπινε μπύρα και έπαιζε ποδόσφαιρο σε δρόμο στην Guadalajara, πρωτεύουσα της πολιτείας Jalisco. Οι Αρχές καυχήθηκαν ότι είχαν πιάσει το Νο2 της νέας γενιάς του καρτέλ του Jalisco, που λέγεται ότι είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη εγκληματική οργάνωση στη χώρα και είναι γνωστή για τις λεπτοδουλεμένες επιχειρήσεις λαθρεμπορίου και ξεπλύματος χρημάτων, καθώς επίσης και για το ότι έχουν καταρρίψει ελικόπτερο του στρατού με έναν αντιαρματικό εκτοξευτήρα τύπου RPG.

Αρχηγοί κι άλλων καρτέλ έχουν επίσης πέσει θύματα της δικής τους υπερβολικής αυτοπεποίθησης και αποτυχίας να διατηρήσουν χαμηλό προφίλ. Ο Arturo Beltrán Leyva, που του άρεσε να αυτοαποκαλείται «το αφεντικό των αφεντικών», ίδρυσε μια ναρκοσυμμορία με τρία από τα αδέρφια του, που κάποτε θεωρούνταν μία από τις πιο σημαντικές στη χώρα.

Το καρτέλ Beltrán Leyva συνεργάστηκε με το δίκτυο διακίνησης του Chapo κι έφτιαξαν μία μεγαλύτερη οργάνωση, γνωστή ως Ομοσπονδία Σιναλόα (Sinaloa Federation), μέχρι που η συμμαχία διαλύθηκε το 2008, οδηγώντας σε μια από τις πιο αιματηρές μάχες στους πολέμους των ναρκοεμπόρων στο Μεξικό - νικητής ήταν ο Chapo.

Τον Δεκέμβριο του 2009, το καρτέλ υπέστη βαρύ πλήγμα το οποίο θα οδηγούσε και στην πτώση του, όταν το ναυτικό σκότωσε τον Arturo Beltrán Leyva σε ανταλλαγή πυροβολισμών σε πολυτελές πολυώροφο κτήριο. Οι Αρχές είχαν εντοπίσει τα ίχνη του χάρη σε ένα μεγάλο χριστουγεννιάτικο πάρτι που έγινε προς τιμήν του λίγες ημέρες πριν. Ένας βραβευμένος με Grammy μουσικός και 24 πόρνες, καθώς και πολλοί ένοπλοι, φέρονται να ήταν μεταξύ των καλεσμένων.

Αργότερα και οι διάδοχοι του Arturo θα έκαναν απερισκεψίες.

Ο Héctor Beltrán Leyva ήταν επικεφαλής στα πιο δύσκολα χρόνια, την περίοδο όπου το καρτέλ διασπάστηκε σε πολλά παρακλάδια. Τελικά, τον συνέλαβαν τον Οκτώβριο του 2014, ενώ έτρωγε τάκος με ψάρι σε εστιατόριο στην αποικιακή πόλη του San Miguel de Allende.

Προσφάτως, τον Ιούλιο, ο Martín Villegas Navarrete, ένας από τη νέα γενιά ηγετών του καρτέλ Beltrán Leyva, συνελήφθη αφού ταξίδεψε από το Ακαπούλκο σε μια μοντέρνα γειτονιά της Πόλης του Μεξικού για να «γιορτάσει τα γενέθλιά του», είπαν οι Αρχές.

«Δεν συμπίπτουν όλες οι συλλήψεις με γενέθλια ή κηδείες ή κάποια ειδική περίσταση» σημείωσε ο πρώην αρχηγός της DEA Vigil, επισημαίνοντας ότι οι ρίζες της ευαλωτότητας ενός συγκεκριμένου αρχηγού καρτέλ συχνά βρίσκονται στην αστάθεια του καρτέλ.

Αλλά ακόμα και στις περιπτώσεις όπου αυτό είναι σαφές -και όταν δεν ήταν οι Αρχές που έβρισκαν πρώτα τους καταζητούμενους αλλά οι εχθροί τους- μπορούμε να διακρίνουμε παρόμοια πρότυπα απροσεξίας.

Ο ιδρυτής του καρτέλ της Τιχουάνα, Francisco Arellano Félix, συνελήφθη μετά από μια αποτυχημένη προσπάθεια να δολοφονήσει τον El Chapo στο αεροδρόμιο της Guadalajara (Γκουανταλαχάρα). Το 2013, πέντε χρόνια μετά την αποφυλάκισή του, ο μεγαλύτερος αδελφός του Arellano Félix εκτελέστηκε από έναν κλόουν ενώ γιόρταζε τα 63α γενέθλιά του στο Los Cabos, στην Baja της Καλιφόρνιας. Ποιος έστειλε τον κλόουν και γιατί, είναι ερωτήματα που ποτέ δεν διευκρινίστηκαν πλήρως.

Ο πρώην επικεφαλής του καρτέλ Juárez cartel, Amado Carrillo Fuentes -γνωστός ως The Lord Of The Skies για τον στόλο των αεροπλάνων που χρησιμοποίησε στη διάρκεια της εγκληματικής καριέρας του- ήταν ο πλέον καταζητούμενος εγκληματίας του Μεξικού όταν πέθανε το 1997 και ενώ υποβάλλονταν σε πλαστική χειρουργική επέμβαση. Οι τρεις γιατροί που φέρονται να πραγματοποίησαν την αποτυχημένη επέμβαση, βρέθηκαν τσιμεντωμένοι τέσσερις μήνες αργότερα.

Ο αδερφός του Amado, ο Vicente Carrillo Fuentes, πήρε μετά τον θάνατό του τον έλεγχο του καρτέλ Juarez και άρχισε μεγάλο πόλεμο με τον πρώην σύμμαχο El Chapoν μετά την πρώτη του απόδραση από τη φυλακή το 2001. Μια από τις αιτίες που πυροδότησαν τον πόλεμο ήταν ο φόνος ενός τρίτου αδερφού των Carrillo Fuentes του Rodolfo, το 2004, έξω από κινηματογράφο στην Culiacán, πρωτεύουσα της Σιναλόα.

Αλλά τις περισσότερες φορές, είπε ο Vigil, οι βαρόνοι συλλαμβάνονται όταν αυξάνονται οι δυνάμεις κοινωνικής πίεσης προς τις Αρχές προκειμένου να καταβάλλουν μεγαλύτερη προσπάθεια για να ανακτήσουν τον έλεγχο. Και όταν η κυβέρνηση θέλει πραγματικά να πιάσει έναν βαρόνο των ναρκωτικών, συχνά καταλήγουν να πρέπει να στηριχθούν στη βοήθεια του ίδιου του στόχου τους.

Το μεγαλύτερο διάστημα από τα 13 χρόνια που ο Chapo ήταν ελεύθερος μετά την πρώτη του απόδραση από τη φυλακή, οι Αρχές έκαναν μικρή πρόοδο στις προσπάθειές τους να τον πιάσουν. Η μόνη φορά που ισχυρίζονται ότι έφτασαν κοντά ήταν το 2012, όταν λέγεται πως νοίκιασε ένα σπίτι στο Los Cabos για να συναντήσει μια πόρνη. Ο τότε επικεφαλής της μονάδας κατά του οργανωμένου εγκλήματος, Cuitláhuac Salinas Martínez, δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι ο Chapo γλίτωσε γιατί το ραντεβού διακόπηκε γρήγορα όταν η πόρνη αρνήθηκε να κάνει σεξ επειδή είχε περίοδο.

Τελικά, ο Chapo συνελήφθη εκ νέου τον Φεβρουάριο του 2014 σε θέρετρο της Σιναλόα, με τις δίδυμες κόρες του και τη σύζυγό του Emma Coronel - μια βασίλισσα ομορφιάς, γεννημένη στην Καλιφόρνια, με την οποία παντρεύτηκε στα 18α γενέθλιά της. Οι Αρχές είπαν ότι ο βαρόνος των ναρκωτικών, που είχε αποκτήσει τουλάχιστον εννέα παιδιά με τρεις διαφορετικές γυναίκες, δεν έφερε αντίσταση λόγω της παρουσίας της οικογένειάς του.

Αργότερα, οι Αρχές υποστήριξαν ότι οι κόρες του ήταν το κλειδί για τη σύλληψή του και πως συνήθως δεν αργούσε να τις δει περισσότερο από 10 μέρες.

Όταν ο Guzmán δραπέτευσε για δεύτερη φορά από τη φυλακή υψίστης ασφαλείας, τον περασμένο Ιούλιο μέσα από ένα τούνελ μήκους ενός μιλίου που οδηγούσε έξω από το κελί του, η μεξικανική κυβέρνηση ξεκίνησε ανθρωποκυνηγητό σε εθνικό επίπεδο. Τον πλησίασαν τον περασμένο Οκτώβριο, σε επιχείρηση που έκανε το Ναυτικό στο κρησφύγετο του στα βουνά, αλλά κατάφερε να διαφύγει. Τότε άρχισε η φημολογία για το πώς τον εντόπισαν εκεί πάνω.

Μερικοί καλά ενημερωμένοι Μεξικανοί δημοσιογράφοι υποστήριξαν ότι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι τούς είπαν ότι όλα είχαν να κάνουν με τις προσπάθειες του Chapo να επανενώσει μία από τις δίδυμες κόρες του με τη μαϊμού που είχε για κατοικίδιο. Ορισμένοι είπαν ότι η μαϊμού βρέθηκε σε σημείο ελέγχου προς τα βουνά και της τοποθέτησαν συσκευή εντοπισμού.

Μετά τη σύλληψη του Guzmán στις 8 Ιανουαρίου, οι Αρχές άρχισαν να επισημαίνουν τη σημασία των τηλεφωνικών επικοινωνιών του με την Kate del Castillo. Συζητήσεις που διέρρευσαν, δείχνουν ότι ο αρχηγός του καρτέλ ήταν ξετρελαμένος με την ηθοποιό σε σημείο να χαλαρώσει πολύ με την ασφάλειά του.

Η Del Castillo, λέγεται όχι μόνο ότι πήγε τον χολιγουντιανό ηθοποιό Sean Penn να μιλήσει με τον μαφιόζο στις 2 Οκτωβρίου, αλλά οδήγησε και τις Αρχές στο κρησφύγετό του.

Μετά τις καταγγελίες για ερωτική σχέση ανάμεσα στην ηθοποιό και τον βαρόνο των ναρκωτικών, τα μεξικανικά μέσα μετέδωσαν την περασμένη εβδομάδα ότι ο Guzmán επισκέφτηκε πλαστικό χειρουργό στην Τιχουάνα, περίπου την περίοδο συνάντησης του με τους Del Castillo και Penn, για να κάνει προσθετική πέους. Φημολογείται ότι όταν συνελήφθη βρέθηκε να έχει φάρμακα αξίας πολλών εκατοντάδων δολαρίων για τη θεραπεία της στυτικής δυσλειτουργίας.

Ο Chapo, τελικά, συνελήφθη στην παραλιακή πόλη Los Mochis. Η Γενική Εισαγγελέας του Μεξικού, Arely Gómez, σε συνέντευξή της στην El Universal, δήλωσε ότι ο κακοποιός πήγε εκεί λόγω της πίεσης στα βουνά και ίσως γιατί μπούχτισε με το κρύο στην οροσειρά. Είχε περάσει τα Χριστούγεννα με τη σύζυγο και τις κόρες του και την Πρωτοχρονιά με ερωμένη.

Αλλά, σύμφωνα με δημοσίευμα των The New York Times, αυτό που οδήγησε τις Αρχές στο συγκεκριμένο κρησφύγετο όπου κρυβόταν τη νύχτα πριν από την καινούρια σύλληψή του, ήταν η αναγνώριση ενός βαν που ήταν γνωστό πως χρησιμοποιούσε ο στενός κύκλος του Chapo. Εντοπίστηκε να παραλαμβάνει μια πολύ μεγάλη παραγγελία τάκος.

Περισσότερα από το VICE

Η Ζωή για μια Στρίπερ σε μια Μικρή Πόλη Ανθρακωρύχων

Συζητώντας με έναν από τους Σπουδαιότερους Έλληνες Ηθοποιούς για τη Βία της Εξουσίας

Μάθε πώς Μπορείς να Προστατεύσεις τα Δικαιώματά σου στο Ίντερνετ