Η Επιχείρηση Οπίου και Ηρωίνης Ανθεί στο «Χρυσό Τρίγωνο» της Ασίας

Photo via Flickr user ​apples and oranges

​Η καλλιέργεια οπιούχου παπαρούνας στο «Χρυσό Τρίγωνο» της Νοτιοανατολικής Ασίας έχει τριπλασιαστεί από το 2006 και εξακολουθεί να είναι το κύριο μέσο επιβίωσης -και το ναρκωτικό επιλογής- για τους αγρότες σε πολλές αγροτικές περιοχές του Μιανμάρ και του Λάος, σύμφωνα με νέα έκθεση του ΟΗΕ.

Το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα (UNODC) εκτιμά ότι η καλλιέργεια στις δυο χώρες αυξήθηκε οριακά φέτος στα 638 από 612 τετραγωνικά χιλιόμετρα που ήταν το 2013. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της παραγωγής -που κατ' εκτίμηση απέδωσε 762 τόνους οπίου και μετά την επεξεργασία, 76 τόνους ηρωίνης- καταγράφηκε στο κρατίδιο Σαν του Μιανμάρ.

Το Σαν περιλαμβάνει περιοχές του επονομαζόμενου «Χρυσού Τρίγωνου», μιας περιοχής όπου δεν ισχύουν οι νόμοι κατά μήκος των συνόρων με το Λάος και την Ταϊλάνδη. Το κρατίδιο είναι γνωστό για την αναταραχή που επικρατεί εν μέσω ενός 50ετούς εμφυλίου πολέμου με την κυβέρνηση στη Γιανγκόν.

Αν και η καλλιέργεια παραμένει σχεδόν στάσιμη, οι χαμηλότερες τιμές παραγωγού -το κόστος στο οποίο οι αγρότες πωλούν το προϊόν τους στους εμπόρους χονδρικής πώλησης- και οι προσπάθειες καταστροφής της, έχουν οδηγήσει στη συνολική μείωση κατά σχεδόν ένα τέταρτο της παραγωγής οπίου στο Μιανμάρ, από 870 τόνους το 2013 σε 670 τόνους φέτος.

Η καλλιέργεια οπίου στο Μιανμάρ έχει μειωθεί και αυτή πάρα πολύ. Από το 1998 έως το 2006 έγινε εθνική προσπάθεια καταστροφής των καλλιεργειών, με αποτέλεσμα να καταγραφεί 86% πτώση. Όμως, από τότε, η αυξανόμενη περιφερειακή ζήτηση και η έλλειψη οικονομικών επιλογών για τους καλλιεργητές έχει οδηγήσει σε μια σταθερή ανοδική τάση στην καλλιέργεια.

Την ώρα που το μέσο νοικοκυριό στο Μιανμάρ το οποίος δεν καλλιεργεί οπιούχες παπαρούνες, κέρδισε περίπου 1.730 δολάρια το 2014, εκείνοι που καλλιεργούν το φυτό κέρδισαν 15% περισσότερο-2.040 δολάρια σύμφωνα με εκτιμήσεις των Ηνωμένων Εθνών. Φέτος, σε ολόκληρη τη Νοτιοανατολική Ασία, το εμπόριο σε οπιούχα και ηρωίνη εκτιμάται ότι αντιστοιχούσε σε πάνω από 16.3 δις δολάρια.

«Αυτές είναι εξαιρετικά φτωχές περιοχές του Μιανμάρ» είπε στο VICE News ο Jeremy Douglas εκπρόσωπος του UNODC στη Νοτιοανατολική Ασία και τον Ειρηνικό. «Μέχρι αυτοί οι άνθρωποι να συνδεθούν καλύτερα σε ένα μεγάλο αναπτυξιακό έργο, δεν πρόκειται να έχουν πολλές ευκαιρίες να ξεφύγουν από αυτή την οικονομία».

Η έκρηξη της ζήτησης των οπιούχων τροφοδοτείται σε μεγάλο βαθμό από την Κίνα, όπου ο αριθμός των χρηστών ηρωίνης έχει αυξηθεί κατά 500.000 από το 2007, στο 1.3 εκατομμύρια. Ο Douglas είπε ότι πολλοί χρήστες θεωρούν την ηρωίνη από το Χρυσό Τρίγωνο πιο καθαρή από την ηρωίνη στο Αφγανιστάν.

Τα πρώτα στοιχεία που έχει καταγράψει ο ΟΗΕ δείχνουν ότι η χρήση του οπίου αυξήθηκε κατά 83% στις περιοχές παραγωγής παπαρούνας στο Μιανμάρ και η χρήση ηρωίνης υπερδιπλασιάστηκε στις ίδιες περιοχές. Στο κρατίδιο Κατσίν, μια δευτερεύουσα αλλά σημαντικά αναπτυσσόμενη περιοχή, ο ΟΗΕ εκτιμά ότι φέτος ένα στα 25 άτομα πάνω από την ηλικία των 15 ετών έκανε χρήση οπίου. Σε μερικές πόλεις, οι τοξικομανείς κάνουν χρήση μπροστά σε όλο τον κόσμο και μέσα ενημέρωσης έχουν καταγράψει ακόμα και ​ντόπιους αστυνομικούς να τους κάνουν παρέα.

Ο Douglas παραδέχεται ότι πολλά από τα στοιχεία του UNODC ενδεχομένως να υποτιμούν την πραγματική διάσταση της χρήσης του ναρκωτικού στις αγροτικές περιοχές όπου οι ντόπιοι είναι επιφυλακτικοί στο να παραδεχθούν ότι κάνουν χρήση.

Στο Μιανμάρ, ίσως το πιο ανησυχητικό ήταν μια αύξηση της τάξης του 87% στη χρήση ουσιών τύπου αμφεταμίνης (ATS), που τις περισσότερες φορές λαμβάνονται στη μορφή «yaba». Το yaba είναι διαδεδομένο στη Νοτιοανατολική Ασία και τα τελευταία χρόνια έχει εμφανιστεί στην Ινδία και το Μπαγκλαντές. Πωλείται ακόμα και μόλις 1 δολάριο το χαπάκι. Σε αντίθεση με το όπιο, που σε ένα βαθμό μπορεί να εντοπιστεί δορυφορικά και με αεροφωτογραφίες, τα εργαστήρια κρυσταλλικής μεθαμφεταμίνης είναι δύσκολο να εντοπιστούν.

Τα εργαστήρια που ξεφυτρώνουν τακτικότατα σε πολλές περιοχές όπου στο παρελθόν καλλιεργούνταν όπιο, προμηθεύονται εύκολα σταθερή ποσότητα χημικών ουσιών από την Κίνα.

«Είναι ένα τεράστιο πρόβλημα σε αυτές τις απομακρυσμένες περιοχές- αυτές είναι οικονομίες σχεδόν βασισμένες στα ναρκωτικά» είπε στο VICE News ο Nicolas Swanstrom, διευθυντής του Ινστιτούτου για την Ασφάλεια και την Ανάπτυξη Πολιτικής στη Στοκχόλμη. «Είναι δύσκολο να υπερεκτιμηθεί η επίδραση που μπορούν να έχουν αυτές οι παράνομες οικονομίες».

«Πιστεύω ότι όταν το UNODC κάνει αυτές τις αξιολογήσεις, πραγματικά μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερη» πρόσθεσε ο Swanstrom, που διεξάγει έρευνα στο Μιανμάρ, αρκετές φορές κάθε χρόνο. «Βλέπεις τις επιπτώσεις, ο κόσμος είναι φτιαγμένος ή όχι - πρέπει να είναι μεγαλύτερες από τις επίσημες εκτιμήσεις».

Το Μιανμάρ, όπως οι περισσότερες χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας έχει αυστηρούς νόμους απαγόρευσης για τη χρήση των ναρκωτικών και τη διακίνησή τους. Το 1988, το περιφερειακό μπλοκ της ASEAN έβαλε στόχο να κάνει καθαρίσει τη Νοτιοανατολική Ασία από τα ναρκωτικά έως το 2015. Οι επικριτές λένε ότι αυτή η προσέγγιση και η έλλειψη βιώσιμων εναλλακτικών λύσεων, διασφαλίζει ότι δεν θα υπάρξει μακροπρόθεσμη λύση - και αφήνει χώρο για να ανθίσει το οργανωμένο έγκλημα στις αναρχικές περιοχές.

«Δεν έχει πλέον νόημα να σκεφτόμαστε με όρους προθεσμιών για το καθάρισμα της περιοχής από τα ναρκωτικά» είπε στο VICE News τον Ιούλιο, ο Martin Jelsma, συντονιστής του προγράμματος κατά των ναρκωτικών και υπέρ της δημοκρατίας στο ινστιτούτο Transnational Institute και ένας από τους συγγραφείς της έκθεσης «​Relapse in the Golden Triangle» του 2014. «Είναι ψευδαίσθηση ότι μπορείς να εξαφανίσεις την αγορά των ναρκωτικών όταν στην πραγματικότητα το μέγεθος της αγοράς δεν έχει μειωθεί καθόλου».

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.