Γιατί δεν Έχουμε Ακόμα Σταματήσει την Επιδημία του Έμπολα;

Δείτε εδώ το video του VICE News «Η Μάχη Κατά του Έμπολα - Μέρος 1»

Από τον περασμένο Φεβρουάριο, οπότε άρχισε η επιδημία του Έμπολα, έχουν επιβεβαιωθεί σχεδόν 20.000 κρούσματα και με τους θανάτους να φθάνουν τις 7.500 πρόκειται για την χειρότερη επιδημία στην ιστορία. Κι ενώ μειώνονται τα κρούσματα στη Γουινέα, τη Λιβερία και τη Σιέρα Λεόνε, η επιδημία απέχει πολύ από το να αντιμετωπιστεί. Τις τελευταίες 21 μέρες, 1.500 άτομα έχουν διαγνωστεί. Το Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC) προβλέπει «μια μακρά, σκληρή μάχη» πριν εξαλειφθεί πλήρως ο Έμπολα. Τι είναι αυτό που κάνει τόσο δύσκολο να σταματήσουμε τη συγκεκριμένη επιδημία;

Για να επιβραδύνουν την εξάπλωση της νόσου, οι επαγγελματίες της υγείας πρέπει να απομονώσουν τα θύματα και να παρακολουθήσουν την κάθε περίπτωση, να ελέγξουν και να κάνουν ερωτήσεις σε κάθε άτομο που ήρθε σε επαφή μαζί τους στη διάρκεια της περιόδου μετάδοσης. Στο παρελθόν το CDC είχε συγκρίνει αυτή τη διαδικασία με την κατάσβεση πυρκαγιάς σε ένα δάσος, αλλά με δεδομένες τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι στην υγειονομική περίθαλψη, σήμερα ο διευθυντής Tom Frieden λέει ότι μοιάζει περισσότερο με την κατάσβεση «πολλών, πολλών πυρκαγιών σε θαμνότοπους» καθεμία από τις οποίες χρειάζεται ταχεία και επισταμένη δράση. Εάν αυτό ακούγεται δύσκολο, χρονοβόρο και δαπανηρό, είναι επειδή έτσι συμβαίνει.

Τους 10 μήνες από τότε που ξέσπασε η επιδημία, το CDC και άλλοι διεθνείς ιατρικοί οργανισμοί έχουν αναπτύξει πρωτοκόλλα για να αντιμετωπίσουν τα κρούσματα του Έμπολα. Το CDC το ονομάζει αυτό Incident Management (Διαχείριση Περιστατικών). Στο πλαίσιο του, κάθε εργαζόμενος στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης έχει συγκεκριμένη αποστολή προκειμένου να γίνει κάθε βήμα της διαδικασίας περιορισμού και θεραπείας όσο πιο καλύτερα είναι δυνατόν, είπε η Kristen Nordlund, εκπρόσωπος του CDC.

Με εργαζόμενους που έχουν την κατάλληλη υποστήριξη, στις σωστές θέσεις και οι οποίοι έχουν συγκεκριμένη αποστολή – όπως για παράδειγμα να βρουν με ποιους μπορεί να ήρθε σε επαφή το θύμα- κάθε περίπτωση μπορεί να αντιμετωπιστεί και να θεραπευτεί. Αυτές οι υπηρεσίες στηρίζονται στη δομή και την οργάνωση για να εμποδίσουν με συστηματικό τρόπο την εξάπλωση του Έμπολα.

«Οι τρεις χώρες που έχουν πληγεί [Γουινέα, Λιβερία και Σιέρα Λεόνε] δεν είχαν πολύ στιβαρά δημόσια συστήματα υγείας πριν να ξεσπάσει η επιδημία και όλο αυτό τις κατέβαλε» είπε η Nordlund.

Η καλύτερη επικοινωνία, τόσο στο εσωτερικό των χωρών όσο και διεθνώς, καθώς επίσης και η επιβολή αυστηρότερων προϋποθέσεων ελέγχου για τους εργαζομένους στην υγειονομική περίθαλψη, παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάσχεση της επιδημίας, είπε η Nordlund-κάτι που έχει βελτιωθεί τους τελευταίους μήνες.

Συνεχώς γράφονται εκθέσεις για το πώς επιδημίες σαν κι αυτή εξαλείφθηκαν στο παρελθόν, λέει ο Daniel Epstein, εκπρόσωπος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), ωστόσο σήμερα η πρόκληση είναι πολύ πιο δύσκολη λόγω της μεγάλης κλίμακας της επιδημίας.

Ο ίδιος είπε στο Motherboard, ότι δεν υπάρχει καμία έλλειψη εθελοντών για να εντοπιστούν οι άνθρωποι με τους οποίους ένας ασθενής ήρθε σε επαφή. «Τα πράγματα που ακόμα εμποδίζουν το να έχουμε εθελοντές είναι απλά θέματα υλικοτεχνικής υποστήριξης, το να έχουμε αρκετό προσωπικό να τους εκπαιδεύσει, η μετακίνηση-αυτές οι περιοχές είναι συχνά απομακρυσμένες και πολύ μακριά για να πάει κανείς από το ένα χωριό στο άλλο» είπε ο Epstein.

Δωρεές επέτρεψαν στον WHO (Π.Ο.Υ.) να αγοράσει αυτοκίνητα και μοτοσικλέτες για να μεταφέρει εθελοντές. Ωστόσο εξακολουθούν να υπάρχουν κάποιες από τις ίδιες προκλήσεις, όπως η ανάγκη της σωστής ταφής των θυμάτων. «Γνωρίζουμε ότι αποτελεί έθιμο αυτών των πολιτισμών να πλένουν το σώμα των νεκρών αλλά ξέρουμε επίσης πως σε αυτή τη φάση το σώμα είναι ιδιαιτέρως μολυσματικό» είπε η Nordlund.

Ο WHO και άλλες οργανώσεις έχουν ενημερώσει για το πώς να γίνεται σωστά η ταφή, προκειμένου να αποτρέψουν τις οικογένειες από το να ακολουθήσουν ταφικές πρακτικές που ίσως προκαλέσουν περαιτέρω μόλυνση. Φαίνεται ότι έχουν καταφέρει να κάνουν καλή δουλειά. Ωστόσο πολλές ταφές εξακολουθούν να γίνονται με επικίνδυνο τρόπο. Η Σιέρα Λεόνε, όπου καταγράφονται οι περισσότερες περιπτώσεις κρουσμάτων, δεν κατάφερε να πετύχει το στόχο της για ασφαλείς ταφές τον περασμένο Δεκέμβριο στο 70% των περιπτώσεων.

Για να κάνουν ασφαλέστερες τις ταφές, οι εργαζόμενοι στην υγειονομική περίθαλψη πρέπει να μπορούν να παρέμβουν πριν οι συγγενείς των θανόντων εκτεθούν στη μόλυνση, κάτι που απαιτεί μεγάλο αριθμό εργαζομένων σε πολλές διαφορετικές περιοχές καθώς επίσης και συνεχείς προσπάθειες εκπαίδευσης του κοινού όσο αφορά στα συμπτώματα του Έμπολα και το πώς μεταδίδεται.

Υπάρχουν ενδείξεις ότι αυτές οι χώρες καταπολεμούν πιο αποτελεσματικά τον Έμπολα, είπε η Nordlund, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις. Οι εργαζόμενοι στον τομέα της Υγείας εξακολουθούν να δίνουν μάχη για να ελέγξουν την εξάπλωση του Έμπολα σε πόλεις όπως η Freetown στη Σιέρα Λεόνε. Όταν οι άνθρωποι διασχίζουν τα σύνορα μεταξύ χωρών με υψηλά ποσοστά μόλυνσης, εντοπίζοντας τα άτομα τα οποία ενδεχομένως ήρθαν σε επαφή με έναν ασθενή, η κατάσταση αποτελεί μεγάλη πρόκληση. Μερικά νοσοκομεία εξακολουθούν να μην έχουν αρκετά κρεβάτια για να φροντίσουν με ασφάλεια μολυσμένους ασθενείς, είπε η Nordlund και δεν υπάρχει αρκετό ιατρικό προσωπικό σε όλες τις περιοχές για να ξανακάνει έλεγχο σε εκείνους οι οποίοι ενδεχομένως να έχουν εκτεθεί στον ιό.

Ο αριθμός των αναφερόμενων περιπτώσεων αυξομειώνεται στη Γουινέα και μειώνεται στη Λιβερία, σύμφωνα με τον WHO. Η αύξηση έχει επιβραδυνθεί στη Σιέρα Λεόνε και τα κρούσματα κατά κύριο λόγο περιορίζονται στα δυτικά της χώρας. Αυτά είναι καλά νέα, αλλά δεν σημαίνει ότι αυτές οι χώρες ή άλλες χώρες έχουν διαφύγει τον κίνδυνο.

«Νομίζω, προχωρώντας, η πρόκληση είναι να φθάσουμε στους μηδέν μολυσμένους ασθενείς, γιατί μέχρι να φθάσουμε στο μηδέν σε αυτές τις χώρες, δεν θα είναι σε θέση να ανοικοδομήσουν το σύστημα υγεία τους και να διασφαλίσουν ως κοινωνία, ότι μπορούν να επιστρέψουν στη δουλειά και στον δρόμο της προόδου» είπε σε πρόσφατο δελτίο Τύπου, ο Frieden, επικεφαλής του CDC. Και μέχρι να φθάσουμε στα μηδέν κρούσματα, υπάρχει η πιθανότητα μολυσμένοι ταξιδιώτες να διασχίσουν τα σύνορα προς περιοχές χωρίς αυστηρό πρωτόκολλο υγείας, εξαπλώνοντας περαιτέρω την ασθένεια.

«Υπάρχει πάντα η πιθανότητα κρουσμάτων που θα σχετίζονται με ταξίδια, όπως συνέβη στις ΗΠΑ και την Ισπανία, καθώς επίσης και κρούσματα μετά από διάσχιση συνόρων» είπε η Nordlund. Η ίδια τόνισε ότι οι εργαζόμενοι στο CDC βρίσκονται επί ποδός σε αυτές τις συνοριακές χώρες για να χειριστούν τέτοιες νέες υποθέσεις, ενώ πολλές χώρες έχουν θέσει σε ισχύ αυστηρά πρωτόκολλα, οπότε είναι απίθανο η νόσος να εξαπλωθεί όπως πριν από λίγους μήνες. Ωστόσο ίσως χρειαστεί ακόμα καιρός μέχρι να εξαλειφθεί εντελώς ο Έμπολα, είπε. «Δεν έχουμε κάνει πρόβλεψη για το πότε θα τελειώσει αυτή τη επιδημία, αλλά γνωρίζουμε ότι θα είναι μια μακρά, σκληρή μάχη».

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.