Μια Σύντομη Ιστορία των Πειραμάτων της Αμερικής σε Ανθρώπους

Όταν η έκθεση της CIA αποχαρακτηρίστηκε την 9η Δεκεμβρίου, μάθαμε ότι ο «πειραματισμός» έπαιξε ρόλο στους ανθρώπους που ήταν υπό κράτηση. Όταν το ενισχυμένο πρόγραμμα ανάκρισης άρχισε το 2002, οι ανεξάρτητοι ανακριτές James Mitchell and Bruce Jessen προσάρμοσαν μια θεωρία από την λαϊκή ψυχολογία που ονομάζεται «μαθημένη αβοηθησία», προκειμένου να τη χρησιμοποιήσουν ως ανακριτική στρατηγική.

Η ιδέα δεν είχε δοκιμαστεί, παρά μόνο σε σκυλιά. Οι προσπάθειές τους να επιφέρουν την μαθημένη αβοηθησία στους ανθρώπους πρώτα και έπειτα να τη χρησιμοποιήσουν στην απόσπαση αξιόπιστων στρατιωτικών πληροφοριών φαίνεται ότι ήταν, σύμφωνα με την Lisa Hajjar του The Nation μια μακρά σειρά πειραμάτων σε ανθρώπους.

Και δεν είναι η πρώτη φορά που οι ΗΠΑ κάνουν κάτι τέτοιο.

Όμως το πρόβλημα όταν μιλάς για τα πειράματα της Αμερικής σε ανθρώπους είναι ότι ακούγεσαι σαν τρελός που μιλά για το τέλος του κόσμου και λέει ασυναρτησίες για συνωμοσίες και «αεροψεκασμούς». Οπότε για να καταπολεμήσεις αυτό το στερεότυπο, ορίστε εν συντομία μερικά από αυτά που επισήμως έχουν καταγραφεί ότι πραγματοποίησαν οι ΗΠΑ.

Δυστυχώς, υπάρχουν πολλές περιπτώσεις προς διεξοδική έρευνα. Αντί να τις παρουσιάσω χρονολογικά, κάτι που θα προκαλούσε σύγχυση, έχω ταξινομήσει τα γεγονότα σε κατηγορίες.

Ατελή

Μερικά πειράματα σε ανθρώπους δεν είναι κακά, ενώ άλλα είναι ξεκαρδιστικά. Πάρτε για παράδειγμα τα πειράματα της δύναμης G της NASA. Μερικοί άνθρωποι κάνουν αστείες γκριμάτσες και λιποθυμούν. Η κυβέρνηση συγκεντρώνει στατιστικά στοιχεία. Όλοι είναι κερδισμένοι.

Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι τα ασφαλή ανθρώπινα πειράματα δεν είναι ποτέ ενοχλητικά, ούτε ότι τα ενοχλητικά πειράματα είναι πάντα επικίνδυνα.

Στο αποκορύφωμα του Ψυχρού Πολέμου, ένα πράγμα που άρεσε στις ΗΠΑ να κάνουν ήταν να δοκιμάζει τις στρατιωτικές στρατηγικές της στους δικούς της ανθρώπους. Το να τεστάρει τα αμυντικά της όπλα εναντίον κάποιου που έκανε επίθεση ήταν αρκετά εύκολο. Ο στρατός απλά έδινε διαταγή να εκτεθούν χιλιάδες στρατιώτες σε αέριο μουστάρδας ή να εκτεθούν χωρίς να έχουν ειδοποιηθεί ναύτες σε χημικά όπλα. Αλλά το να δοκιμαστεί τι αντίκτυπο θα έχει η επίθεση των ΗΠΑ ήταν πιο δύσκολο να ενορχηστρωθεί.

Η επιχείρηση Operation LAC -τα αρχικά σημαίνουν «κάλυψη μεγάλης περιοχής»- ήταν μια σειρά μυστικών τεστ χημικών και βιολογικών όπλων που πραγματοποιήθηκαν το 1957 και το 1958. Το Χημικό Σώμα του Στρατού έριχνε μείγμα θειούχου ψευδαργύρου με θειούχο κάδμιο από αεροπλάνα και ψέκαζε με αυτό από βάρκες. Με το χημικό συστατικό ψεκάστηκαν διάφορες περιοχές της Αμερικής, κάποιες από τις οποίες ήταν πυκνοκατοικημένες. Μετά τον αποχαρακτηρισμό της πληροφορίας για τα πειράματα, τρομοκρατημένοι επιστήμονες επανεξέτασαν το πείραμα για να δουν τι ζημιά είχε κάνει και η απάντηση είναι πιθανώς καμία.

Όμως το 1950, πριν από την επιχείρηση Operation LAC, οι ΗΠΑ είχαν δέσει μια βάρκα κοντά στη γέφυρα Golden Gate Bridge και ψέκαζαν το Σαν Φρανσίσκο με ένα μείγμα του βακτηρίου Serratia marcescens, προκειμένου να μελετηθεί η σκοπιμότητα μιας επίθεσης με χημικά όπλα. Όχι πολύ αργότερα, ένας άνθρωπος από το Σαν Φρανσίσκο, ο Edward Nevin πέθανε από μόλυνση στην καρδιά λόγω Serratia marcescens. Σύμφωνα με τους New York Times η κυβέρνηση «υποστηρίζει ότι εκείνη την εποχή πίστευαν ότι το βακτηρίδιο ήταν αβλαβές».

Πάνω από μια δεκαετία αργότερα, η κυβέρνηση υπέβαλε επιβάτες του μετρό στη Νέα Υόρκη και το Σικάγο σε έκθεση στο βακτήριο Bacillus subtilis που ως επί το πλείστον είναι αβλαβές. Ευτυχώς, τότε, κανείς δεν μολύνθηκε, από όσο γνωρίζουμε.

Αλλά στη διάρκεια της επιχείρησης Operation Whitecoat χρησιμοποίησαν πολύ βλαβερά μικρόβια. Κατά τον Πόλεμο της Κορέας, οι ειρηνιστές συχνά αναγκάζονταν να γίνουν ιατρικό προσωπικό στις ένοπλες δυνάμεις. Από το 1953 και μετά τους δινόταν η ευκαιρία αντί αυτού να γίνουν πειραματόζωα για να δοκιμαστούν βιολογικά όπλα. Οι συμμετέχοντες ονομάζονταν Whitecoats (λευκές ρόμπες) και εκτίθονταν σε ιούς και βακτήρια και χρησιμοποιούνταν για να δοκιμαστούν εμβόλια. Απολογιστικά φαίνεται ότι κανένας δεν πέθανε στο Fort Detrick του Μέριλαντ, όπου γίνονταν τα πειράματα. Ωστόσο όταν δεκαετίες αργότερα έγιναν έρευνες για τους Whitecoats, αποδείχθηκε ότι πολλοί υπέφεραν από επίμονο άσθμα και πονοκεφάλους και δεν έζησαν πολλά χρόνια.

Καταστροφικά

Το δεύτερο χειρότερο πράγμα όσο αφορά στο πρότζεκτ The Manhattan Project -το πρώτο είναι η άμεση εξόντωση δύο πόλεων- ήταν ότι στο πλαίσιο του διεξήχθησαν δεκάδες πειράματα για το τι ακριβώς κάνει η ραδιενέργεια στο ανθρώπινο σώμα. Η σύντομη απάντηση: άσχημα πράγματα.

Αλλά εκτός από την πολυσυζητημένη τοποθέτηση πεζοναυτών κοντά στα σημεία όπου έγιναν πυρηνικές εκρήξεις, η κυβέρνηση βοήθησε επίσης χρηματοδοτώντας πειράματα που απλά βάζουν ραδιενεργά υλικά στα ανθρώπινα σώματα. Δηλαδή πλουτώνιο, πολώνιο, ράδιο, θόριο και άλλα, σύμφωνα με έκθεση του Κογκρέσου (1986) με τον τίτλο American Nuclear Guinea Pigs: Three Decades of Radiation Experiments on U.S. Citizens (Αμερικανικά πυρηνικά πειραματόζωα: Τρεις δεκαετίες πειραμάτων ραδιενέργειας σε Αμερικανούς πολίτες).

Η έκθεση περιελάμβανε πειράματα από τον ιδιωτικό τομέα, αλλά η κυβέρνηση συμμετείχε επίσης σε δεκάδες πειράματα στη διάρκεια των 30 ετών. Σε πολλές περιπτώσεις, οι ασθενείς που πήραν μέρος στα τεστ της Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας ή στο The Manhattan Project ήταν με το ένα πόδι στον τάφο. Ωστόσο κάποιες φορές έγιναν πειράματα σε υγιείς ανθρώπους, μερικοί από τους οποίους πέθαναν σε διάστημα τριών ετών μετά την έκθεσή τους σε φαινομενικά ασήμαντες ποσότητες ραδιενεργού υλικού. Ζήτησαν από τους ανθρώπους να φάνε ραδιενεργά κατάλοιπα, ακτινοβολημένα σε βοσκότοπους βοοειδή για να δουν τι θα συνέβαινε σε εκείνους που θα έπιναν το γάλα και θα έτρωγαν το μοσχάρι.

Σε ένα κατά κάποιο τρόπο τρομακτικό διάλειμμα από το όλο πυρηνικό θέμα, το Χημικό Σώμα του Στρατού απελευθέρωσε εκατομμύρια κουνούπια στη Φλόριντα και τη Γεωργία, το 1956 και το 1958, για να ελέγξει εάν μπορούν να μετατραπούν σε όπλα προκειμένου να εξαπλωθεί ο κίτρινος πυρετός. Έπειτα μελέτησαν την αύξηση στα τσιμπήματα του ντόπιου πληθυσμού. Εκείνα τα συγκεκριμένα κουνούπια δεν μετέφεραν κίτρινο πυρετό. Όμως αυτό δεν έχει και τόσο μεγάλη σημασία, όταν τα ντοκουμέντα από εκείνη την εποχή δείχνουν ότι ο κίτρινος πυρετός υπήρχε ήδη σε αυτές τις περιοχές και οι αρχές είχαν αυξήσει μαζικά την παρουσία του φορέα που θα μπορούσε να τον εξαπλώσει.

Εφιαλτικά

Στη συνέχεια, ο στρατός ασχολήθηκε με τα παραισθησιογόνα.

Για κάποιο λόγο, η ηγεσία των γαλονάδων στις ΗΠΑ είχε περίεργες ιδέες για το τι μπορούσε να κάνει κάποιος με τα ναρκωτικά: να ανακρίνει, να αναπτύξει τηλεπάθεια, να δημιουργήσει δολοφόνους που είχαν υποστεί πλύση εγκεφάλου και ζούσαν ανάμεσα στους εχθρούς, περιμένοντας υπομονετικά το μυστικό σινιάλο. Τίποτα από αυτά δεν ήταν στην πραγματικότητα δυνατό. Τα ναρκωτικά σε κάνουν να συμπεριφέρεσαι περίεργα όταν η δόση είναι η σωστή, ψυχικά αρρωστημένα εάν η δόση είναι λάθος ή να πεθάνεις εάν η δόση είναι υπερβολική.

Έχω ήδη χύσει άφθονο μελάνι γράφοντας για τα πειράματα ελέγχου του μυαλού της CIA. Αρκεί να πούμε ότι από τη δεκαετία του 1940 έως τη δεκαετία του 1960, η Αμερική δολοφόνησε ή τρέλανε πολλούς ανθρώπους χορηγώντας τους ναρκωτικά.

Ναζιστικά

Πιθανώς να έχετε μάθει στο σχολείο για το διαβολικό πείραμα σύφιλης Tuskegee (Τασκίγκι), αλλά εάν όχι θα σας ενημερώσω. Έγινε σε μαύρους άνδρες, σε αγροτικές περιοχές, οι οποίοι νόμιζαν ότι επρόκειτο για δωρεάν ιατρική περίθαλψη από την κρατική υγειονομική υπηρεσία των ΗΠΑ. Στην πραγματικότητα τους έβαζαν τον ιό της σύφιλης και δεν τους έδιναν κάποιου τύπου θεραπεία. Έτσι η ασθένεια εξελίχθηκε με την πάροδο 40ετίας, μέχρι που διέρρευσε στον Τύπο η πληροφορία για το πείραμα το 1972.

Μέχρι τότε, 128 πειραματόζωα είχαν πεθάνει, 40 από τις συζύγους των ανδρών είχαν μολυνθεί και εννέα παιδιά είχαν γεννηθεί με τη νόσο.

Το πείραμα Tuskegee ήταν το δεύτερο του είδους. Κι όσο και εάν φαίνεται αδύνατο, το πρώτο πείραμα ήταν ακόμα πιο φρικτό.

Πραγματοποιήθηκε στη Γουατεμάλα, όπου ερευνητές χρηματοδοτούμενοι από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας έκαναν πειράματα σε 696 ψυχικά ασθενείς, πόρνες και φυλακισμένους προκειμένου να μελετήσουν την πενικιλίνη. Όμως οι εμβολιασμοί με σύφιλη και γονόρροια δεν ήταν απλές ενέσεις στον ώμο. Χορηγούσαν τα μικρόβια γδέρνοντας το δέρμα των ανθρώπων. Το έβαζαν ακόμα και μέσα στα γεννητικά όργανά τους.

Στις δίκες της Νυρεμβέργης, οι ναζιστές επιστήμονες είχαν χρησιμοποιήσει το επιχείρημα των πειραμάτων που έγιναν στις ΗΠΑ, για να δικαιολογήσουν και τα δικά τους πειράματα σε ανθρώπους. Συγκεκριμένα αναφέρθηκαν στο πείραμα Stateville Penitentiary Malaria Trial, όπου χρησιμοποιήθηκαν κουνούπια για να μολύνουν κρατουμένους με ελονοσία. Στη συνέχεια, χορηγήθηκαν στους ασθενείς νέα, αποτελεσματικά φάρμακα κατά της ελονοσίας. Ένας από τους κρατουμένους πέθανε, αλλά οι ερευνητές υποστηρίζουν πώς αυτό δεν σχετίζεται με τα πειράματά τους. Η Αμερική ήταν αρκετά ικανοποιημένη με τα πεπραγμένα της μέχρι που οι Ναζί της τα έτριψαν στη μούρη.

Τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας έπαθαν μια μικρή κρίση συνείδησης και δημιούργησαν τον Κώδικα της Νυρεμβέργης, μια λίστα με δέκα αρχές που θα μπορούσαν να είναι ένας πιο ώριμος τρόπος να πει κανείς «Όχι, σκάστε! Αυτό που κάναμε εμείς ήταν διαφορετικό, εντάξει;».

Το τι έγραφε αυτός ο κώδικας έχει ένα ενδιαφέρον, στο απόηχο των πρόσφατων βασανιστηρίων-πειραμάτων της CIA, ιδιαιτέρως εάν σκεφθεί κανείς ότι είχαν συνταχθεί έχοντας υπόψη φυλακισμένους. Εν συντομία ο κώδικας γράφει:

1. Η συναίνεση κατόπιν ενημέρωσης είναι ζωτικής σημασίας.
2. Το πείραμα πρέπει να ωφελεί την κοινωνία.
3. Το πείραμα πρέπει να βασίζεται στα αποτελέσματα πειραμάτων σε ζώα.
4. Αποφύγετε κάθε περιττή σωματική και ψυχική ταλαιπωρία και τα τραύματα.
5. Μην προκαλείτε θάνατο ή αναπηρία.
6. Ο βαθμός επικινδυνότητας δεν θα πρέπει ποτέ να υπερβαίνει εκείνο που καθορίζεται ως ανθρωπιστικής σημασίας.
7. Προστασία το υποκείμενο που παίρνει μέρος στο πείραμα.
8. Το πείραμα πρέπει να πραγματοποιείται μόνο από επιστημονικά εξειδικευμένο προσωπικό.
9. Ο άνθρωπος θα πρέπει να είναι ελεύθερος να τερματίσει το πείραμα, εάν έχει φθάσει σωματικά ή ψυχικά σε κατάσταση όπου η συνέχισή του φαίνεται αδύνατη.
10. Ο επικεφαλής επιστήμονας θα πρέπει να είναι έτοιμος να σταματήσει το πείραμα σε οποιοδήποτε στάδιο, εάν κάτι πάει στραβά.

Αυτός ο κατάλογος, που αποτελεί μέρος του ιατρικού δικαίου σε αρκετές αμερικανικές πολιτείες, θεωρητικά ξεχωρίζει τα ηθικά από τα μη ηθικά πειράματα. Εάν πάτε προς τα πάνω και συγκρίνετε τον κατάλογο με τα γεγονότα, μπορείτε να δείτε ποιοι κανονισμοί παραβιάστηκαν και ποιοι ακολουθήθηκαν.

Θα ήταν υπέροχο να υπάρξει πρόοδος και βελτίωση στο ιστορικό των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στις ΗΠΑ, αλλά η χρήση αυτών των κανονισμών ως μέτρο θα οδηγούσε στο αντίθετο. Στην πραγματικότητα, είναι δύσκολο να επιχειρηματολογήσει κανείς ότι η CIA υπάκουσε σε περισσότερους από τέσσερις εκ των δέκα κανονισμών του κώδικα της Νυρεμβέργης. Παρόλο, που προς τιμήν τους, τα τελευταία πειράματα σίγουρα «βασίζονταν σε αποτελέσματα πειραμάτων σε ζώα». Οπότε, τουλάχιστον έγινε αυτό.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.