Ο Chris Steele-Perkins Δεν Μπορεί να Εγκαταλείψει την Αγγλία

Το Μάγκνουμ είναι ίσως το πιο γνωστό πρακτορείο φωτογραφιών στον κόσμο. Ακόμα και αν δεν το έχετε ακούσει, σίγουρα έχετε δει φωτογραφίες του, είτε πρόκειται για το φωτορεπορτάζ του Ρόμπερτ Κάπα από τον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο, είτε για εκείνες με τους βρετανούς παραθεριστές του Μάρτιν Πάρ. Αντίθετα με άλλα πρακτορεία, τα μέλη του Μάγκνουμ επιλέγονται από άλλους φωτογράφους του πρακτορείου, γι’ αυτό και το να γίνει κανείς μέλος είναι μια επίπονη διαδικασία. Ως μέρος της συνεχιζόμενης συνεργασίας μας με τη Μάγκνουμ, θα παρουσιάσουμε τις προσεχείς εβδομάδες κάποιους από τους φωτογράφους του.

Ο Κρις Στιλ-Πέρκινς σπούδασε ψυχολογία προτού στραφεί στη φωτογραφία. Οι πρώτες του δουλειές επικεντρώνονταν στα κοινωνικά προβλήματα των βρετανικών πόλεων, όταν ακόμα εργαζόταν για την ομάδα ΕΧΙΤ. Η θητεία του στην ΕΧΙΤ ολοκληρώθηκε με μια έκδοση με τον τίτλο Προγράμματα Επιβίωσης. Το 1979, εξέδωσε την πρώτη προσωπική του συλλογή, με τον τίτλο Teds, που απεικόνιζε την βρετανική υποκουλτούρα των βρετανών τεντιμπόηδων του πενήντα, του εξήντα και του εβδομήντα. Στη συνέχεια, ο Στιλ-Πέρκινς άρχισε να ταξιδεύει περισσότερο, φωτογραφίζοντας στην Αφρική, το Αφγανιστάν και αργότερα περισσότερο την Ιαπωνία. Είναι μέλος της Μάγκνουμ από το 1979. Μιλήσαμε μαζί του για όλα αυτά και την εμμονή του με την Αγγλία.

Videos by VICE

VICE: Έχει μεγάλη ποικιλία το βιογραφικό σας. Έχω μάθει ότι σπουδάσατε Χημεία και Ψυχολογία: Επηρέασαν την δουλειά σας κατά κάποιο τρόπο;

Chris Steele-Perkins: Δεν είμαι βέβαιος. Προφανώς και αναζητούσα κάτι που θα μου άρεσε να κάνω, γι’ αυτό ξεκίνησα με τη Χημεία, γρήγορα όμως κατάλαβα ότι δεν ήταν αυτό που θα ήθελα να γίνω. Η Ψυχολογία είχε ενδιαφέρον και γοητεία, αλλά πάλι κάτι δεν μου πήγαινε καλά. Ήταν τότε που άρχισα να εργάζομαι για τη φοιτητική εφημερίδα σαν φωτογράφος κι αυτή η εμπειρία με ιντρίγκαρε. Όταν πήρα το πτυχίο μου, κατάλαβα ότι ήθελα να ακολουθήσω αυτόν τον δρόμο.

Επιστρέφοντας στο σκέλος της ψυχολογίας, φαίνεται ότι έχετε έναν ισχυρό δεσμό με την προσωπική πλευρά της φωτογραφίας. Προφανώς φωτογραφίζετε πολύ κόσμο, αλλά μοιάζετε να διεισδύετε στην ψυχή πολλών προσωπικών ζητημάτων. Πιστεύετε ότι οι σπουδές ψυχολογίας σας βοήθησαν να ταυτιστείτε με τους ανθρώπους και τις αγωνίες τους;

Νομίζω ότι αυτό έχει να κάνει ειλικρινά περισσότερο με την κοινή λογική. Θα μπορούσα να πω ότι η ψυχολογία δεν ήταν για μένα πυρηνική φυσική. Ήταν μια σχετικά εύκολη κατεύθυνση, μπορώ να πω, που μου έδωσε τον χρόνο να βελτιώσω την τέχνη μου στη φωτογραφία. Χωρίς να γίνομαι πομπώδης, νομίζω ότι αυτό που με ενδιαφέρει είναι η ανθρώπινη ζωή. Το πώς ζουν οι άνθρωπο ανά τον κόσμο αλλά και στον κόσμο τους. Με επηρέασαν βαθύτατα οι μεγάλοι ανθρωπιστές φωτογράφοι: Ο Κερτέζ, ο Καρτιέ-Μπρεσόν, ο Γιουτζίν Σμιθ, τέτοιες προσωπικότητες.

BANGLADESH. Villagers. 1972.

Οι πρώτες φωτογραφίες σας αφορούσαν το Μπανγκλαντές, την φτώχεια και την απελπισία που συναντήσατε εκεί, αλλά το πρώτο βιβλίο σας ήταν για τους τεντιμπόηδες στην Αγγλία. Τι προκάλεσε αυτή την αλλαγή;

Το ταξίδι στο Μπανγκλαντές ήταν το πρώτο μου ταξίδι και μετά πέρασε πολύς καιρός για να ξαναταξιδέψω. Καθώς ανέκαθεν με ενδιέφερε η Αγγλία, άρχισα δύο διαφορετικές δουλειές χωρίς να καταλάβω πόσο μεγάλες θα γίνονταν τρία χρόνια αργότερα. Η μία ξεκίνησε από την αναβίωση του τεντιμποϊσμού, που παρακολουθούσα σε συνεργασία με ένα φίλο συγγραφέα για κάποιο περιοδικό. Μετά από μια βραδιά σε ένα μπαρ, συμφωνήσαμε να το συνεχίσουμε, και έτσι προέκυψε το βιβλίο αυτό.

Την ίδια εποχή, συνεργάστηκα με δύο ακόμα φωτογράφους σε μια μικρή ομάδα που ονομαζόταν ΕΧΙΤ. Ήθελαν να ασχοληθούν με τη φτώχεια στις φτωχογειτονιές της Βρετανίας και γι’ αυτό ζήσαμε αρκετό καιρό σαν φτωχοί στις περιοχές αυτές. Αυτό κατέληξε επίσης σε ένα βιβλίο, το «Προγράμματα Επιβίωσης», πολλά χρόνια αργότερα. Πάντα θεωρούσα ότι τα βιβλία είναι ό,τι καλύτερο για να παρουσιάσεις μια δουλειά.

Πράγματι, φαίνεται ότι εσείς, περισσότερο από άλλους φωτογράφους που γνωρίζω, έλκεστε από την ιδέα της δημιουργίας βιβλίων. Τι είναι αυτό που σας κάνει να προτιμάτε τα βιβλία;

Βασικά είναι ο έλεγχος. Είναι ωραίο να σου δίνουν δώδεκα σελίδες όπως γινόταν στο περιοδικό των κυριακάτικων Times, αλλά στη μέση σου βάζουν και μια διαφήμιση για ουίσκι, και μια διαφήμιση για το Land Rover στο τέλος. Επιλέγουν φωτογραφίες που μπορεί να μην σου πολυαρέσουν, πετάνε κάποιες άλλες και πάει λέγοντας. Ένα βιβλίο προσφέρει ένα στόχο, και αν δεν σου αρέσει, είναι επειδή εσύ τα θαλάσσωσες. Δεν ρίχνεις ευθύνες σε κανέναν.

Είχα την αίσθηση ότι ήθελα κάτι να πω κάποιες στιγμές, και ευτύχησα να βρω εκδότες που συμμερίζονταν την άποψή μου. Ακόμα και τώρα με το ίντερνετ και όλα όσα προσφέρει, ακόμα αισθάνομαι ότι το βιβλίο, που μπορείς να κατεβάσεις από το ράφι, να το κρατήσεις στο χέρι και να το ξεφυλλίσεις, παραμένει ο καλύτερος τρόπος για να δεις φωτογραφίες.

Για να επανέλθω στο Teds, το βιβλίο είναι σαν να βρήκε μια δεύτερη ζωή σαν ντοκουμέντο με επιρροή στον κόσμο της μόδας. Τι λέτε γι’ αυτό;

Αν είναι έτσι, σπουδαία (γελά). Προφανώς και ήταν ένα κοινωνικό ντοκουμέντο και η μόδα είναι κάτι που καταγράφεται στην όλη διαδικασία. Τα ρούχα και μαζί όλα τα άλλα στον τρόπο ζωής τους ήταν αυτά που με δελέασαν στην αρχή.

Afghanistan. Εβδομαδιαίο μπάνιο για παιδιά ενός ορφανοτροφείου στην Kabul. 1994

Φαίνεται ότι ένα μεγάλο μέρος της δουλειάς σας δημιουργήθηκε με την βαθιά σας διείσδυση στον κόσμο των ηρώων σας, είτε πρόκειται για τους άστεγους του Μπέλφαστ είτε για τους Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν. Πρόκειται για συνειδητή πρακτική σας ή απλή σύμπτωση;

Είναι βασικά συνειδητή. Αν δεν ταυτίζεσαι με τους ήρωες της δουλειάς σου, ούτε και κανείς άλλος θα ταυτιστεί. Και θα καταλήξεις με μια σειρά από στείρες φωτογραφίες.

Η δουλειά σας επίσης μοιάζει να ισορροπεί ανάμεσα στο φωτορεπορτάζ και την τέχνη. Ξέρω ότι η συλλογή Film Ends ήταν περισσότερο πειραματική και επίσης φαίνεται ότι η συλλογή σας Pleasure Principle είχε κάτι από τη δική σας φωνή χωρίς να είναι πλήρως υποκειμενική. Πώς καταφέρνετε αυτή την ισορροπία ανάμεσα στα δύο;

Ανέκαθεν πίστευα ότι είμαι ένας υποκειμενικός φωτογράφος, αν και ασχολούμαι με το παραδοσιακό φωτορεπορτάζ. Η δουλειά μου με το Αφγανιστάν, για παράδειγμα, είναι από μια άποψη πολύ κλασσική- ασπρόμαυρη- και αφορά ένα πεδίο μάχης. Στην πραγματικότητα όμως είναι αφιερωμένη στον κόσμο που ζει την καθημερινότητά του. Οι πυροβολισμοί και οι ρίψεις χειροβομβίδων φαίνονται, αλλά μπαίνουν σε ένα πλαίσιο- τουλάχιστον αυτό που εγώ θεωρώ πλαίσιο.

Για μένα, το βιβλίο είναι κάτι πολύ προσωπικό. Περιέχει κείμενο που έχω γράψει για τις εμπειρίες που έζησα κατά την φωτογράφηση. Πάντα αισθανόμουν ότι με το ένα πόδι πατούσα στην προσωπική άποψη και με το άλλο στην επιθυμία να δω τον κόσμο όπως είναι.

AFGHANISTAN. Taliban κινούνται εναντίον των δυνάμεων Masood. 1996.

Γίνατε μέλος στη Magnum το 1979. Πώς κι έγινε αυτό;

Όπως είπα, δούλευα πάνω σε βρετανικά κυρίως θέματα και το Μπέλφαστ ήταν μια από τις αγαπημένες εμπειρίες μου στο εξωτερικό. Στη συνέχεια, αισθάνθηκα την ανάγκη να δω τον κόσμο και η φωτογραφία είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για να το κάνεις. Συναντήθηκα με τον Τζόζεφ Κουντέλκα στο Λονδίνο κάποιες φορές και με αιφνιδίασε λέγοντάς μου να υποβάλω μια συλλογή από τη δουλειά μου στη Μάγκνουμ. Επίσης συνέπεσε με την ανάγκη μου να βρω πρακτορείο. Όλα ήταν καθαρή σύμπτωση. Έπρεπε να με εκλέξουν, όπως γίνεται με όλους, αλλά κατάφερα και με δέχτηκαν.

Ποια πιστεύετε ότι ήταν η επίδραση της συνεργασίας σας με τη Magnum πάνω σας, σε βάθος χρόνου;

Θεωρώ ότι η επίδραση ήταν σημαντική, γιατί είχα απομονωθεί στο Λονδίνο. Γνώρισα πολλούς ανθρώπους, την δουλειά των οποίων θεωρούσα ανταγωνιστική με τη δική μου, στη χρυσή εποχή της φωτογραφίας για περιοδικά. Η υποδομή για να εκδώσεις τη δουλειά σου ήταν υπαρκτή, εσύ απλά τραβούσες φωτογραφίες. Πράγμα που ήταν αυτό που ήθελα να κάνω, να δουλεύω έξω. Ακούγεται τρελό τώρα, αλλά υπήρχε εποχή που δεν με απασχολούσαν τα χρήματα. Πίστευα ότι μου αρκούσε να φέρνω ενδιαφέρουσες φωτογραφίες που τελικά θα έφερναν αυτές το χρήμα. Ήταν για μένα ένα σημαντικό βήμα.

Κάτι άλλο εξίσου σημαντικό ήταν το αρχείο της Μάγκνουμ. Το γεγονός ότι η δουλειά σου μπαίνει εκεί και ανακυκλώνεται και επανεκδίδεται, για παράδειγμα, σαν εξώφυλλο σε βιβλίο, σημαίνει ότι σου δίνεται μια επιπλέον δυνατότητα για να αυξήσεις το εισόδημά σου. Είναι κάτι που σε αποδεσμεύει ώστε να κάνεις τη δουλειά που θέλεις. Πραγματικά, όλοι μας αυτό ονειρευόμαστε.

Αγγλία. Sheffield. Η Phyllis Corker είναι αιωνόβια. Ημερομηνία γέννησης 3-6-1907. Στο δωμάτιό της, σε ένα γηροκομείο.

Είστε ακόμα στη Μάγκνουμ και ακόμα εργάζεστε.

Ναι. Δυσκολεύομαι πλέον να βρω χρήματα για να κάνω τη δουλειά που θέλω, αλλά η όλη ουσία του να ασχοληθώ με τη φωτογραφία ήταν να κάνω το κέφι μου και όχι να εξυπηρετήσω τις ανάγκες τρίτων. Αυτό σκοπεύω να κάνω μέχρι το τέλος μου.

Μιλήστε μου για τη νέα σας δουλειά, το Fading Light. Πώς συλλάβατε την ιδέα;

Από ένα μικρό άρθρο που διάβασα στην εφημερίδα. Μια στατιστική για κάποιους ανθρώπους που είχαν περάσει τα εκατό χρόνια ηλικίας. Το θέμα του γηράσκοντας πληθυσμού στον δυτικό κόσμο αποτελεί εδώ και καιρό θέμα συζήτησης. Το άρθρο έγραφε ότι στο Ηνωμένο Βασίλειο υπάρχουν περισσότεροι από δέκα χιλιάδες άνθρωποι που είναι πάνω από εκατό χρονών.

Φοβερό.

Το ίδιο σκέφτηκα κι εγώ. Πρόκειται για ένα δημογραφικό στοιχείο που δεν υπήρχε παλαιότερα στον κόσμο και ήμουν περίεργος να δω πώς είναι αυτοί οι άνθρωποι. Επίσης πώς θα αισθανόμουν εγώ αν βρισκόμουν στη θέση τους. Έτσι αποφάσισα να δουλέψω σε μια σειρά από πορτρέτα και συνεντεύξεις με τους εκατόχρονους σε μια προσπάθεια να καταγράψω το φαινόμενο εν τη γενέσει του. Ίσως αυτή τη στιγμή στη Βρετανία να υπάρχουν δώδεκα χιλιάδες εκατόχρονοι και πολύ σύντομα θα γίνουν είκοσι χιλιάδες.

Μου προέκυψε όπως και άλλες δουλειές μου. Κάτι σου κάνει κλικ και δεν μπορείς να ησυχάσεις. Την ολοκλήρωσα, έγινε μάλιστα και βιβλίο, αλλά δεν είναι η πιο πρόσφατη δουλειά μου-αυτή αφορά εξοχικές επαύλεις. Μια εξαιρετική συλλογή από αγγλικές αγροικίες. Ήταν κάτι που ήθελα να κάνω εδώ και χρόνια, αλλά το να βρώ τον Λόρδο που θα μου επέτρεπε την πρόσβαση στην περιουσία του και να κάνω ό,τι θέλω, δεν ήταν και το πιο εύκολο πράγμα στον κόσμο. Τελικά βρήκα ένα μέρος που το λένε Holkham Hall, ένα σπουδαίο κτήμα στο Νόρφολκ, όπου πέρασα ένα χρόνο φωτογραφίζοντάς το, ως μέρος του ευρύτερου ενδιαφέροντός μου για την Αγγλία.

Φαίνεται ότι δουλεύετε και σε άλλα μέρη, αλλά πάντα επιστρέφετε στην Αγγλία. Τι σας κάνει να γυρνάτε συνεχώς πίσω;

Το γεγονός ότι ζω εδώ. Βρίσκω την Αγγλία κάπως καλύτερη από οπουδήποτε αλλού στον κόσμο, που ίσως να οφείλεται ότι είμαι κατά το ήμισυ Βιρμανός και δεν γεννήθηκα εδώ, αλλά και στο ότι σαν παιδί επέστρεφα εδώ συχνά. Ίσως γιατί στην αρχή αισθανόμουν αταίριαστος εδώ. Αισθάνομαι ότι είναι μια χώρα που πάντα παρατηρούσα σαν ξένος. Είναι ιδιόρρυθμο μέρος με ιδιόρρυθμους ανθρώπους, κάτι που συνεχίζει να με ιντριγκάρει. Είτε ασχολούμαι με κάποιον λόρδο γαιοκτήμονα ή με μια κυρία 105 ετών ή με κάποιον τύπο που έχει παράξενο κούρεμα και με απειλεί ότι θα μου ρίξει μπουνιά.