Αποκάλυψη: Η CIA Ταυτοποιεί τους Yπεύθυνους του Προγράμματος Βασανιστηρίων Μετά την 11η Σεπτεμβρίου

Kοινοποίηση

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE News.

Για πρώτη φορά από τότε που η CIA ξεκίνησε το πρόγραμμα βασανιστηρίων «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» μετά την 11η Σεπτεμβρίου, η Υπηρεσία αποκαλύπτει επισήμως τους δύο ψυχολόγους της Πολεμικής Αεροπορίας που θεωρούνται ως ιθύνοντες του προγράμματος.

Videos by VICE

Ο δρ Bruce Jessen και ο δρ James Mitchell ταυτοποιήθηκαν ονομαστικά σε έκθεση με ημερομηνία 27 Απριλίου 2005 του γενικού επιθεωρητή της CIA, που ερευνούσε τις συνθήκες θανάτου του 34χρονου Αφγανού αντάρτη Gul Rahman, σύμφωνα με έγγραφα που έχει στη διάθεσή του αποκλειστικά το VICE News έπειτα από απάντηση σε αγωγή στο πλαίσιο του Νόμου περί Ελευθερίας της Πληροφορίας. Ο Rahman είχε εκδοθεί από το Πακιστάν τον Οκτώβριο του 2002 και κρατήθηκε φυλακισμένος σε μια μυστική τοποθεσία στο Αφγανιστάν που έχει το κωδικό όνομα COBALT και είναι επίσης γνωστή ως Salt Pit.

Εκεί, πάγωσε μέχρι θανάτου αφού είχε υποστεί ένα σωρό βάναυσα βασανιστήρια.

Οι Mitchell και Jessen ήταν γνωστοί επί χρόνια ως οι ιθύνοντες του προγράμματος, αλλά μέχρι τώρα η CIA ποτέ δεν είχε επιβεβαιώσει επισήμως τον ρόλο τους. Στην πραγματικότητα, είναι η πρώτη φορά που η CIA αποκάλυψε το όνομα κάποιου που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανάκριση κρατουμένων οι οποίοι κρατήθηκαν από την Υπηρεσία.

Για χρόνια, η CIA επιχειρηματολογούσε ότι η ταυτοποίηση οποιουδήποτε από τους αξιωματικούς της ή εργολάβους προγραμμάτων που εμπλέκονταν στο λεγόμενο πρόγραμμα κράτησης και ανάκρισης θα μπορούσε να οδηγήσει την Αλ Κάιντα να βάλει στο στόχαστρο αυτούς και τις οικογένειές τους. Ο Mitchell δήλωσε στο VICE News, σε αποκλειστική συνέντευξη το 2014, ότι είχε δεχθεί δεκάδες απειλές κατά της ζωής του και πως οι τζιχαντιστές στο Twitter ζητούσαν τον αποκεφαλισμό εκείνου και του Jessen.

Η Υπηρεσία δεν απάντησε στα αιτήματα για σχολιασμό όσον αφορά το γιατί αποφάσισε να αποκαλύψει τις ταυτότητες των Mitchell και Jessen και να αποχαρακτηρίσει επιπρόσθετες λεπτομέρειες για τον θάνατο του Rahman. Η Αμερικανική Ένωση για τις Πολιτικές Ελευθερίες (ACLU) μηνύει και τους δύο ψυχολόγους στο ομοσπονδιακό δικαστήριο, κάνοντας λόγο για ανθρώπινο πειραματισμό και βασανιστήρια. Τα μέλη της οικογένειας του Rahman είναι μεταξύ των εναγόντων. Είναι πιθανό τα ονόματα των δυο ανδρών να δόθηκαν στη δημοσιότητα λόγω αυτής της δικαστικής υπόθεσης, που αναμένεται να πάει στα δικαστήρια την επόμενη χρονιά.

Ανεξάρτητα από αυτό, είναι προφανές πως η CIA δεν ένιωθε πια ότι ήταν πολύ επικίνδυνο να αποχαρακτηρίσει τη σχέση των Mitchell και Jessen με την Υπηρεσία.

Ο Mitchell ήταν παρών στη μυστική τοποθεσία και συμμετείχε σε μία από τις ανακρίσεις που έκανε ο Jessen στον Rahman.

Τον περασμένο Ιούνιο είχε δοθεί στο VICE News ένα αναθεωρημένο αντίγραφο της 68σέλιδης έκθεσης του γενικού επιθεωρητή, με τίτλο «Θάνατος ενός κρατουμένου», αλλά τα ονόματα των Jessen και Mitchell ήταν σβησμένα. Την περασμένη εβδομάδα, η CIA παρέδωσε μια άλλη εκδοχή της έκθεσης [στο τέλος του άρθρου], αποκαλύπτοντας τους δύο εργολάβους και πλήθος άλλων λεπτομερειών που κρατούσε απόρρητες για περισσότερο από μια δεκαετία για το πρόγραμμα βασανιστηρίων, τον θάνατο του Rahman και το πώς το προσωπικό της CIA στη μυστική τοποθεσία και αξιωματούχοι στο Langley προσπάθησαν να το κουκουλώσουν.

Οι νέες λεπτομέρειες αποκαλύπτουν πολύ μεγαλύτερη βαρβαρότητα απ’ ό,τι γνωρίζαμε μέχρι σήμερα.

«Η επίσημη παροχή επιπλέον λεπτομερειών για τον θάνατο του κρατουμένου της CIA Gul Rahman είναι σημαντική», είπε στο VICE News την περασμένη Παρασκευή ο Daniel Jones, πρώην εργαζόμενος στην Επιτροπή Πληροφοριών της CIA, επικεφαλής της έρευνας για το πρόγραμμα βασανιστηρίων της Υπηρεσίας και επικεφαλής συντάκτης της έκθεσης των 6.000 σελίδων που ακολούθησε το 2014.

«Μόλις τέσσερις μήνες μετά τον θάνατο του Rahman, ο επικεφαλής του κέντρου κράτησης όπου πέθανε ο Αφγανός προτάθηκε για χρηματικό βραβείο για το “σταθερά ανώτερης ποιότητας έργο του”, είπε ο Jones. «Στο ίδιο πρόσωπο επιτράπηκε να παρακάμψει επίσημες συνεδρίες ανακριτικής εκπαίδευσης λόγω της εμπειρίας του στο κέντρο κράτησης».

Το όνομα του Jessen έχει διαγραφεί στα αριστερά, ενώ φαίνεται στα δεξιά

Η CIA δεν αποκάλυψε επισήμως την ταυτότητα του αξιωματικού Matthew Zirbel, ο οποίος επίσης ήταν επικεφαλής σε μερικές ανακρίσεις του Rahman. Ο Jessen, που ήταν παρών τουλάχιστον τις πρώτες δέκα μέρες της κράτησης του Rahman, παρείχε οδηγίες στον Zirbel σχετικά με τη χρήση συγκεκριμένων τεχνικών, καθώς ο Zirbel ήταν εκεί «πρώτη φορά ως αξιωματικός επιχειρήσεων, χωρίς εμπειρία ή εκπαίδευση στις ανακρίσεις ή στο σύστημα λειτουργίας της φυλακής», σύμφωνα με την έκθεση.

Ο σταθμάρχης της CIA στην Καμπούλ και ένας γλωσσομαθής ήταν ακόμα δύο άνθρωποι που πήραν μέρος στην ομάδα ανάκρισης του Rahman.

Μία από τις πλέον αξιοσημείωτες και προηγουμένως μη καταγεγραμμένες αποκαλύψεις στη νέα εκδοχή της έκθεσης είναι πως ο Mitchell ήταν παρών στη μυστική τοποθεσία και συμμετείχε σε μία από τις ανακρίσεις που έκανε ο Jessen στον Rahman. Ο Mitchell είχε ταξιδέψει εκεί για να συμμετέχει στην ανάκριση ενός άλλου κρατουμένου.

«Ο Mitchell δήλωσε ότι παρακολούθησε τον Zirbel να ανακρίνει τον Rahman σε μια περίπτωση για περίπου 10 λεπτά. Ο Rahman δεν συνεργαζόταν. Ωστόσο είχε γρατσουνιές στο πρόσωπό του, μελανιές στους αστραγάλους του και οι καρποί του ήταν μελανοί. Ο Mitchell ζήτησε ο βοηθός γιατρού να εξετάσει τα χέρια του Rahman».

Το προσωπικό του κέντρου κράτησης της CIA διαπίστωσε ότι κρατούνταν άτομα για τα οποία η CIA γνώριζε “πολύ λίγα”.

Ο βοηθός του γιατρού είπε στη συνέχεια στον γενικό επιθεωρητή ότι κανένας δεν του ζήτησε ποτέ να εξετάσει τα χέρια του Rahman. Μία προσφάτως αποκαλυφθείσα υποσημείωση στην έκθεση λέει ότι δεν υπήρχαν γιατροί εκείνη τη στιγμή στη μυστική τοποθεσία, παρά μόνο βοηθοί. Και ο βοηθός γιατρός από τον οποίο ο Mitchell ζήτησε να φροντίσει τον Rahman επιπλήχθηκε από τον γενικό επιθεωρητή επειδή δεν παρείχε στον κρατούμενο την ίδια ιατρική φροντίδα που παρεχόταν σε άλλους κρατουμένους.

Ο Jessen κατονομάζεται στην έκθεση 58 φορές και ο Mitchell εννέα. Περίπου τέσσερα χρόνια μετά τον θάνατο του Rahman, επιβραβεύτηκαν με ένα συμβόλαιο αξίας πολλών εκατομμυρίων δολαρίων για τη συνολική διαχείριση του λεγόμενου ενισχυμένου προγράμματος ανάκρισης.

Οι δικηγόροι που εκπροσωπούν τους Mitchell και Jessen δεν απάντησαν στα αιτήματα για σχολιασμό και ο Mitchell είπε ότι δεν μπορούσε να κάνει σχόλιο γι’ αυτό το ρεπορτάζ. Στα τέλη Νοεμβρίου κυκλοφορεί το βιβλίο του με τίτλο Enhanced Interrogation: Inside the Minds and Motives of the Islamic Terrorists Trying to Destroy America (Ενισχυμένη Ανάκριση: Μέσα στο Μυαλό και στα Κίνητρα των Ισλαμιστών Τρομοκρατών που Προσπαθούν να Καταστρέψουν την Αμερική). Το βιβλίο, σύμφωνα με τον εκδοτικό οίκο Crown Forum, είναι ο πρώτος απολογισμός σε πρώτο πρόσωπο των «πρώτων στιγμών του προγράμματος ανάκρισης» και των «σκοτεινότερων στιγμών του». «Οι αναγνώστες θα ακολουθήσουν τον Mitchell μέσα στις μυστικές τοποθεσίες και στα κελιά των τρομοκρατών και των υπόπτων για τρομοκρατία, όπου εφάρμοσε προσωπικά ενισχυμένες τεχνικές ανάκρισης».

Το VICE News γνωρίζει ότι το βιβλίο θα περιέχει λεπτομέρειες για τον θάνατο του Rahman.

Το όνομα του Mitchell εμφανίζεται για πρώτη φορά στη μη επιμελημένη έκθεση (δεξιά)

Ο Mitchell δήλωσε σε παλιότερες συνεντεύξεις στο VICE News ότι αυτός και ο Jessen είχαν εκφράσει πολλές ανησυχίες τους στον γενικό επιθεωρητή σχετικά με τον τρόπο που λειτουργούσε το πρόγραμμα ανάκρισης στο αρχικό στάδιό του. Στην έκθεση περιλαμβάνεται νέα αποκάλυψη κορυφαίου αξιωματούχου της CIA στον τομέα της αντιτρομοκρατίας, σύμφωνα με την οποία το πρόγραμμα βασανιστηρίων λειτουργούσε αποτελεσματικά μετά τον θάνατο του Rahman.

«Δυστυχώς, το COBALT άρχισε να λειτουργεί ενώ η CIA ήταν ακόμα σε διαδικασία δημιουργίας ενιαίων και λεπτομερών οδηγιών για τις πρακτικές κράτησης και ανάκρισης και πριν από την ανάπτυξη του δομημένου, αυστηρά ελεγχόμενου… προγράμματος κράτησης και ανάκρισης που σήμερα διαχειρίζεται το κέντρο αντιμετώπισης της τρομοκρατίας», έγραψε ο Jose Rodriguez, διευθυντής του κέντρου της αντιτρομοκρατικής της CIA, το 2005, ως απάντηση σε προσχέδιο της έκθεσης.

Ο Jones, ο υπάλληλος της Γερουσίας που ερεύνησε το πρόγραμμα βασανιστηρίων της CIA, είπε ότι αυτός ο ισχυρισμός είναι αναληθής.

Η πραγματικότητα όπως είναι, μέσα από το Newsletter του VICE Greece

«Ενώ ο θάνατος του Rahman ανάγκασε τη διοίκηση της CIA να ρίξει μια προσεκτική ματιά στο πρόγραμμα, συνεχίστηκαν τα σοβαρά προβλήματα», είπε. «Για παράδειγμα, για περισσότερο από 1,5 χρόνο μετά τον θάνατο του Gul Rahman, το προσωπικό του κέντρου κράτησης της CIA διαπίστωσε ότι κρατούνταν άτομα για τα οποία η CIA γνώριζε “πολύ λίγα”».

Μια άλλη αποκάλυψη φανερώνει ότι η εξουσία για χρήση των τεχνικών ανάκρισης στο COBALT προήλθε από τηλεγράφημα που είχε συντάξει ανώτερος αξιωματικός επιχειρήσεων της CIA που είχε ανακρίνει «έναν ιδιαίτερα επίμονο κρατούμενο». Στις προτεινόμενες τεχνικές συμπεριλαμβάνονταν η χρήση σκοταδιού, στέρησης ύπνου, απομόνωσης και θορύβου. Αλλά η χρήση χαμηλών θερμοκρασιών δεν εξετάστηκε. Μια πρόσφατη αποκαλυφθείσα υποσημείωση στην έκθεση, ωστόσο, ανέφερε ότι ο αξιωματικός έκανε λάθος.

Ο παλιότερος ισχυρισμός της CIA ότι οι περισσότερες πληροφορίες στην έκθεση είχαν κρατηθεί απόρρητες γιατί περιείχαν «επιχειρησιακές» λεπτομέρειες που εξαιρούνταν από τη δημοσιοποίηση, των οποίων η αποκάλυψη θα μπορούσε να αποτελεί απειλή για την εθνική ασφάλεια, αποδυναμώνεται από αυτό που η CIA σήμερα δημοσιεύει χωρίς επιμέλεια. Οι νέες λεπτομέρειες δείχνουν ότι η λεγόμενη υπηρεσία πληροφοριών αντ’ αυτού κράτησε απόρρητες ντροπιαστικές πληροφορίες.

Διαβάστε τη συνέχεια στην επόμενη σελίδα.

Το COBALT βρισκόταν βόρεια της Καμπούλ και ήταν, πριν από τον πόλεμο στο Αφγανιστάν, εργοστάσιο παραγωγής τούβλων. Οι νέες λεπτομέρειες στην έκθεση δείχνουν ότι οι επιχειρήσεις που άρχισαν τον Σεπτέμβριο του 2002 στο COBALT «ως πρακτική απάντηση σε μια σαφή και επιτακτική επιχειρησιακή ανάγκη» ήταν καταστροφικές. Ένα άτομο που ανακρίθηκε από τον γενικό επιθεωρητή χαρακτήρισε το COBALT ως τόπο όπου «τόσο πολλά ατυχήματα περιμένουν να συμβούν».

Η Υπηρεσία δεν είχε έμπειρους ανακριτές, οπότε χαμηλόβαθμοι αξιωματικοί και εργολάβοι παρακολούθησαν δεκαήμερα μαθήματα ανάκρισης. Στο COBALT (και αλλού) σημειώνονταν συχνά εικονικές εκτελέσεις κρατουμένων που πιστευόταν ότι απέκρυπταν πληροφορίες. Οι ανακριτές «απολάμβαναν την ελευθερία να κάνουν ό,τι ήθελαν». Δεν υπήρχαν «πρέπει και δεν πρέπει» για τις ανακρίσεις, σύμφωνα με την έκθεση.

Ένας χαμηλόβαθμος αξιωματικός της CIA είπε στον γενικό επιθεωρητή ότι όταν ήρθε η ώρα να κάνουν ανακρίσεις και συνεντεύξεις κρατουμένων στη φυλακή, η μόνη οδηγία που πήραν ήταν «πώς να μπείτε και να βγείτε με ασφάλεια από τη μυστική τοποθεσία».

Το ότι ο Jessen έπαιξε ρόλο στην ανάκριση του Rahman ήταν γνωστό από παλιά, όχι όμως λεπτομέρειες του ρόλου του.

«Ο Jessen υπολόγισε ότι ανέκρινε τον Rahman δύο έως τέσσερις φορές. Μια φορά χρησιμοποίησε την τεχνική της προσβολής με τον Rahman, αλλά κατάλαβε ότι αποτελούσε μόνο μικρή ενόχληση για εκείνον και άρα ήταν άχρηστη ως συνεχιζόμενη τεχνική», έγραφε η έκθεση, σημειώνοντας ότι ο Jessen συναντιόταν με τον φυλακισμένο κάθε μέρα.

Από τα στερεοφωνικά ηχεία ακουγόταν συνέχεια δυνατή μουσική, προκειμένου να μην υπάρχει καμία προσπάθεια επικοινωνίας μεταξύ των κρατουμένων» και η αίθουσα ανάκρισης ήταν εξοπλισμένη με δύο λάμπες 1.000 watt.

Ο ψυχολόγος αρχικά είχε σταλεί στη μυστική τοποθεσία στο Αφγανιστάν για να χειριστεί την «αξιολόγηση» ενός άλλου κρατουμένου. «Ενώ ήταν εκεί, αξιολόγησε αρκετά άλλα προετοιμασμένα σχέδια ανάκρισης κρατουμένων και τα προώθησε στην έδρα της CIA. Επίσης ζητήθηκε από τον Jessen να αξιολογήσει τον Rahman, ο οποίος περιγράφηκε ως «δύσκολη περίπτωση» σύμφωνα με την έκθεση.

Κάποια στιγμή τον Νοέμβριο του 2002, ο Jessen προετοίμασε ψυχολογική εκτίμηση του Rahman. Σε ένα τηλεγράφημα «σημείωσε την αξιοθαύμαστη σωματική και ψυχολογική αντοχή του Rahman και συνέστησε εν μέρει “συνεχιζόμενες περιβαλλοντικές στερήσεις”».

Είπε ότι ο Rahman «τράβηξε την προσοχή και έγινε το επίκεντρό του και το κελί του Σταθμού της Καμπούλ με τον Στόχο Υψηλής Αξίας». Αλλά υπήρχε σύγχυση σχετικά με το ποιος ήταν υπεύθυνος για τον κρατούμενο. Ο Jessen είπε στον γενικό επιθεωρητή ότι «κατηγορηματικά» δεν ήταν υπεύθυνος και πως ήταν ο Zirbel. Με τη σειρά του ο Zirbel είπε πως ήταν ο Jessen.

Με την άφιξή του στη μυστική τοποθεσία, ο Rahman δεν υποβλήθηκε σε ιατρική εξέταση (ούτε κι άλλοι κρατούμενοι) και ένας από τους τρεις βοηθούς γιατρού δήλωσε στον γενικό επιθεωρητή ότι δεν γνώριζε για οποιαδήποτε «ιατρική επαφή» με τον Rahman. Η CIA κρατούσε 20 αιχμαλώτους στο COBALT και σύμφωνα με ένα άλλο προσφάτως αποκαλυφθέν κομμάτι της έκθεσης, «περίπου το ένα τέταρτο των κρατουμένων είχε ένα ή περισσότερα σοβαρά προϋπάρχοντα ιατρικά προβλήματα κατά την άφιξή του».

Ο Rahman κρατούνταν σε ένα κελί που «είχε μια μεταλλική μπάρα πάνω από το επίπεδο των ματιών, από τον έναν τοίχο έως τον άλλο. Σε αυτήν μπορούσαν να δέσουν τους κρατουμένους από τα χέρια, σε όρθια θέση στέρησης ύπνου».

Η έκθεση ανέφερε πως «τα παράθυρα της εγκατάστασης ήταν καλυμμένα για να εμποδίζουν το φως του ήλιου. Από τα στερεοφωνικά ηχεία ακουγόταν συνέχεια δυνατή μουσική, προκειμένου να μην υπάρχει καμία προσπάθεια επικοινωνίας μεταξύ των κρατουμένων» και η αίθουσα ανάκρισης ήταν εξοπλισμένη με δύο λάμπες 1.000 watt.

Εκτός από μια πάνα, ο Rahman έμενε γυμνός από τη μέση και κάτω στη διάρκεια του μεγαλύτερου μέρους της σχεδόν μηνιαίας κράτησής του. Συχνά έτρεμε από το κρύο. Οι κρατούμενοι αφήνονταν γυμνοί από τη μέση και κάτω προκειμένου «να σπάσουν», δήλωσε ένας ανακριτής στον γενικό επιθεωρητή.

Οι ανακριτικές συνεδρίες του Rahman ήταν «φυσιολογικά σύντομες», με διάρκεια περίπου 15 λεπτά – αλλά ήταν βίαιες. Υποβαλλόταν στο «ντους από την κόλαση», όπως το περιέγραψε ένας αξιωματικός της CIA, που ουσιαστικά ήταν ντους με παγωμένο νερό. Όταν δεν απαντούσε στις ερωτήσεις για να ικανοποιήσει τους ανακριτές, «οι δεσμοφύλακες τον ξανάβαζαν κάτω από το παγωμένο νερό». Το κρύο τον άφηνε με το ζόρι ικανό να μιλήσει.

«Ολόκληρη η διαδικασία διαρκούσε όχι περισσότερο από 20 λεπτά», ανέφερε η έκθεση. «Στόχος ήταν να περιορίσει την αντίσταση του Rahman και δεν γινόταν για λόγους υγιεινής. Μετά το ντους, ο Rahman μεταφερόταν σε ένα από τα τέσσερα κελιά στέρησης ύπνου, όπου αφηνόταν να τρέμει για ώρες ή έχοντας όλη νύχτα τα χέρια αλυσοδεμένα πάνω από το κεφάλι του».

Ο Jessen ήταν παρών στο παγωμένο ντους, το οποίο είπε πως χρησιμοποιούνταν ως «τεχνική στέρησης». Ο Jessen αντιλήφθηκε πως «ο Rahman βρισκόταν στα πρώτα στάδια της υποθερμίας και διέταξε τους φύλακες να δώσουν στον κρατούμενο μια κουβέρτα».

Η έκθεση αποκαλύπτει τώρα ότι η χρήση του κρύου ως τεχνικής ανάκρισης δεν ήταν εγκεκριμένη.

«Το κρύο δεν έπρεπε να παίζει ρόλο στην ανάκριση», γράφει η έκθεση. «Το κρύο δεν ήταν τεχνική˙ ήταν η αλλαγή της εποχής».

Μια αυτοψία έδειξε ότι αιτία του θανάτου του ήταν «πιθανώς» η υποθερμία. Η εξωτερική θερμοκρασία ήταν -1 βαθμός Κελσίου.

Η CIA έκανε «ενισχυμένη ανάκριση» στον Rahman «λόγω του ρόλου του στην Αλ Κάιντα». Η έκθεση, ωστόσο, ανέφερε πως ο Rahman δεν ήταν μέλος της Αλ Κάιντα, αλλά αντί αυτού θεωρούνταν «πράκτορας της Αλ Κάιντα γιατί βοηθούσε την οργάνωση», πιθανώς μέσω της σχέσης του με το αφγανικό πολιτικό κόμμα Hezb-e-Islami Gulbuddin.

Ένας ανώτερος ανακριτής στο αντιτρομοκρατικό κέντρο της CIA είπε πως δεν πίστευε ότι ο Rahman «είναι πραγματικά Στόχος Υψηλής Αξίας ή Στόχος Μέσης Αξίας».

Παρ’ όλα αυτά, ο Rahman βασανίστηκε. Και ανεξάρτητα από το σε ποιες μη εγκεκριμένες μεθόδους τον υπέβαλαν οι ανακριτές, αρνήθηκε να υποκύψει στις απαιτήσεις τους. Ο φυλακισμένος ήταν «η δυσκολότερη περίπτωση σε αιχμαλωσία που είχε ποτέ παρακολουθήσει ο Jessen».

«Παρά τη 48ωρη έλλειψη ύπνου, τον υπερβολικό ήχο, το συνολικό σκοτάδι, την απομόνωση, το παγωμένο ντους και τη σκληρή μεταχείριση, ο Rahman παραμένει ακλόνητος στη διατήρηση στάσης και συμπεριφοράς υψηλής αντίστασης», έγραψε σε ένα τηλεγράφημα ανώτερος αξιωματικός της CIA από τις ομάδες παράδοσης. Ο αξιωματικός πρόσθεσε ότι πρόκειται για «άλλο ένα παράδειγμα ανάκρισης με τη χρήση τεχνικών εξαναγκασμού χωρίς έγκριση».

Ο Jessen παρευρέθηκε σε ορισμένες ανακριτικές συνεδρίες τις οποίες πραγματοποίησε ο Zirbel. Ο Jessen σημείωσε ότι «δεν υπήρχε γρήγορος τρόπος για να κάνουμε τον Rahman να συνεργαστεί. Θα έπαιρνε πολύ καιρό και ήταν απαραίτητο να συνεχίσουμε να τον πιέζουμε και να παρέχουμε ιατρικές εκτιμήσεις».

Οι Mitchell και Jessen έφυγαν από το COBALT λίγες μέρες πριν από τον θάνατο του Rahman. Σε τηλεγράφημα του Νοεμβρίου του 2002 που αφορούσε το ανακριτικό σχέδιο το οποίο εφαρμοζόταν, ο Jessen έγραψε «θα είναι σημαντικό να διαχειριστούμε τις [προτεινόμενες ανακριτικές] στερήσεις έτσι ώστε να επιτρέψουμε [στον Rahman] να έχει επαρκή ανάπαυση και διατροφή ώστε να παραμείνει σε θέση να παρέχει ακριβείς πληροφορίες». Περίμενε «εκπαιδευμένους ανακριτές από το πρόσφατο τμήμα εκπαίδευσης των Κεντρικών» να υλοποιήσουν το σχέδιο.

Δεν είναι αυτό που συνέβη.

Στις 19 Νοεμβρίου 2002, περίπου στις 3 μ.μ., δεσμοφύλακες έφεραν φαγητό στο κελί του Rahman. Είχε φάει το τελευταίο του γεύμα την προηγούμενη μέρα. Όταν οι δεσμοφύλακες μπήκαν στο κελί, ήταν γυμνός από τη μέση και κάτω. Ο αιχμάλωτος υποτίθεται ότι απείλησε να σκοτώσει τους φύλακες και άρχισε να πετάει το φαγητό του, το μπουκάλι του νερού και το καλαθάκι των σκουπιδιών προς το μέρος του.

Οι φύλακες, ενεργώντας με εντολές του Zirbel, αλυσόδεσαν τον Rahman στον τοίχο, «σε μια θέση με κοντή αλυσίδα, που εμποδίζει τους φυλακισμένους να σηκωθούν όρθιοι», τεχνική που τους διδάχτηκε από προσωπικό του Ομοσπονδιακού Γραφείου Φυλακών που επισκέφτηκαν την τοποθεσία για να εκπαιδεύσουν τους δεσμοφύλακες.

Το επόμενο πρωί, ο Rahman βρέθηκε νεκρός.

Σύμφωνα με προσφάτως γνωστοποιημένες λεπτομέρειες, το γυμνό σώμα του Rahman «κειτόταν στο πλάι. Τα χέρια του ήταν αλυσοδεμένα μεταξύ τους, όπως και τα πόδια του, και δεμένα μεταξύ τους. Τα πόδια του ήταν επίσης αλυσοδεμένα στον τοίχο με χοντρή αλυσίδα».

Μια αυτοψία έδειξε ότι αιτία του θανάτου του ήταν «πιθανώς» η υποθερμία. Η εξωτερική θερμοκρασία ήταν -1 βαθμός Κελσίου. Η μυστική τοποθεσία δεν ήταν μονωμένη.

Η αυτοψία έδειξε επίσης ότι το πτώμα του Rahman είχε πολλές εκδορές. Αφού επέστρεψε στην έδρα της CIA, ο παθολόγος έμαθε ότι ο Rahman υπέστη τις εκδορές αφού προηγουμένως είχε υποβληθεί σε μια μη εγκεκριμένη τεχνική «hard takedown» που χρησιμοποιήθηκε για να «σοκάρει» και να επιφέρει «ψυχολογική επίδραση», «σηματοδοτώντας τη μετάβαση σε μια άλλη φάση της ανάκρισης».

Μια δικηγόρος της CIA που ορίστηκε για το αντιτρομοκρατικό κέντρο σημείωσε μετά τον θάνατο του Rahman ότι δεν γνώριζε για τη χρήση της τεχνικής στο COBALT.

«Εξήγησε ότι εάν είχε ζητήσει έγκριση για να υιοθετήσει τις σκληρές και σκόπιμα παγωμένες συνθήκες και τον περιορισμό με κοντή αλυσίδα, θα του είχε απαντήσει πως δεν ήταν διαθέσιμες προς έγκριση, μια και δεν ευθυγραμμίζονταν με τις νομικές παραμέτρους», ανέφερε η έκθεση. «Παρόλο που το παγωμένο ντους για τον Rahman ήταν διαθέσιμη τεχνική, θα είχε συστήσει να μην εγκριθεί εάν ήξερε όλες τις σχετικές λεπτομέρειες, συμπεριλαμβανομένης ότι το κελί του Rahman ήταν παγωμένο και εκείνος δεν ήταν πλήρως ντυμένος».

Ο γενικός επιθεωρητής της CIA ανέφερε την υπόθεση του Rahman –ήταν μέσω της διεξαγωγής της έρευνας για τον Rahman που ο γενικός επιθεωρητής ανακάλυψε πως η CIA είχε πρόγραμμα βασανισμού– στο υπουργείο Δικαιοσύνης, που αρνήθηκε να ασκήσει δίωξη. Το 2012, ένας ειδικός εισαγγελέας που είχε διοριστεί από τον υπουργό Δικαιοσύνης Eric Holder για να ερευνήσει τον θάνατο του Rahman και τον θάνατο ενός άλλου κρατουμένου που πέθανε ενώ κρατούνταν από τη CIA ολοκλήρωσε την έρευνά του, αλλά το υπουργείο και πάλι αρνήθηκε να προχωρήσει σε δίωξη. Με ανακοίνωσή του, ο Holder εξήγησε ότι «τα παραδεκτά αποδεικτικά στοιχεία δεν θα ήταν επαρκή για να εκδοθεί καταδικαστική απόφαση πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας».

Σε δήλωσή του προς το VICE News τον Ιούνιο, ο εκπρόσωπος της CIA Ryan Trapani είπε ότι ο θάνατος του Rahman «είναι ένα ανεξίτηλο σημάδι στα αρχεία της Υπηρεσίας».

Δείτε ολόκληρο το έγγραφο εδώ.

Περισσότερα από το VICE

Μη Φοβάσαι, Φώναξε: Η Jennifer Lawrence σού Λέει τι να Κάνεις Τώρα που Ο Trump Έγινε Πρόεδρος

Μπήκα για Πρώτη Φορά σε ένα Sex Shop της Αθήνας για να δω πώς Δουλεύει

Σημεία του Λος Άντζελες που Έχουν Γυριστεί Ταινίες, Όπως Είναι στην Πραγματικότητα

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.