FYI.

This story is over 5 years old.

Περιβάλλον

Η Μέρα της Κρίσης για τον Kαφέ: Θα Επιβιώσει της Κλιματικής Αλλαγής;

Ταξιδέψαμε στην ορεινότερη φυτεία του κόσμου για να το μάθουμε.
DG
Κείμενο Dan Gentile
_MG_2300
All photos by the author. 

Διασχίζοντας τους δαιδαλώδεις δρόμους των Άνδεων που οδηγούν στο Finca Takesi, θα θελήσεις να κάθεσαι στο παράθυρο – απλώς μην κοιτάξεις κάτω. Σε αυτό το απομακρυσμένο τμήμα της Βολιβίας, μισή μέρα απόσταση με το αυτοκίνητο από τη Λα Πας, οι προστατευτικές ράμπες είναι σπάνιες και ο μόνος τρόπος να περιηγηθείς στα κυματιστά δρομάκια είναι κολλώντας στην άκρη του βράχου. Σε μια διχάλα, έχεις κυριολεκτικά την επιλογή να στρίψεις στον δρόμο με την επίσημη ονομασία «Ο Δρόμος του Θανάτου».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Αν εργάζεσαι σε φυτείες καφέ, το ταξίδι αξίζει το ρίσκο. Το Finca Takesi είναι η φυτεία καφέ που βρίσκεται στο μεγαλύτερο υψόμετρο στον κόσμο και εκεί ο καφές καλλιεργείται υπό συνθήκες που οι περισσότεροι θεωρούν αδύνατες. Αλλά με το κλίμα της Γης να θερμαίνεται, η βιομηχανία καφέ θα πρέπει σύντομα να αποδεχτεί ότι ο ορισμός του τι είναι δυνατόν, πιθανόν θα αλλάξει. Σύμφωνα με τη World Coffee Research, οι 32 βαθμοί Κελσίου είναι ένα κρίσιμο σημείο καμπής, μετά το οποίο οι συνθήκες γίνονται ακατάλληλες για τον καφέ. Στην ετήσια έκθεσή του για το 2017, ο οργανισμός κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το 47% της τρέχουσας παραγωγής καφέ προέρχεται από χώρες που προβλέπεται να χάσουν περισσότερο από το 60% των κατάλληλων ζωνών καφέ μέχρι το 2050. Για να αντιμετωπιστούν αυτές οι στατιστικές, το 28% των φυτειών καφέ βρίσκονται σε σοβαρό κίνδυνο. Οι περισσότερες από αυτές τις γεωργικές εκτάσεις είναι σε χαμηλό υψόμετρο, είναι ξηρές και ζεστές και απαντώνται κυρίως σε χώρες όπως η Βραζιλία, η Νικαράγουα και η Ινδία. Μια δεύτερη μελέτη του 2016 από το Climate Institute, αναφέρει ότι σχεδόν το 50% των καλλιεργούμενων εκτάσεων καφέ θα είναι ακατάλληλες μέχρι το 2050 και ότι ο άγριος καφές, ένας γενετικός πόρος που χρησιμοποιείται από τους ερευνητές για την καλλιέργεια νέων ποικιλιών, θα μπορούσε να εξαφανιστεί μέχρι το 2080.

1543859733573-_MG_2302

Ακανόνιστη ωρίμανση κόκκων καφέ στο Finca Takesi.

Αυτές οι ημερομηνίες απέχουν δεκαετίες, αλλά για τους ερευνητές ακούγονται πολύ πιο επείγουσες. «Αναμφίβολα οι αγρότες επηρεάζονται ήδη», δήλωσε ο Christophe Montagnon, επιστημονικός διευθυντής της WCR. «Η κλιματική αλλαγή αυξάνει τα ρίσκο που παίρνουν οι αγρότες και με τις τιμές αγοράς να είναι χαμηλές, δεν πληρώνονται αρκετά για να αντισταθμίσουν αυτά τα ρίσκο. Ως αποτέλεσμα, σε πολλές περιπτώσεις, οι αγρότες αρχίζουν να ασχολούνται με άλλες καλλιέργειες, είτε πρόκειται για καλλιεργητές καφέ Arabica που μεταπηδούν στον καφέ Robusta της Ινδίας, είτε για καλλιεργητές καφέ που μεταπηδούν στην καλλιέργεια φιστικιών macadamia στην Κένυα ή κακάο στη Νικαράγουα.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Μι σημείωση για όσους δεν γνωρίζουν από καφέ εκεί έξω - Arabica και Robusta είναι οι δύο βασικές ποικιλίες καφέ. Η Robusta είναι πιο ανθεκτική και έχει μεγαλύτερη απόδοση, αλλά χρησιμοποιείται μόνο σε καφέδες χαμηλής ποιότητας. Η ποικιλία Arabica είναι πιο ευαίσθητη, αλλά και πιο ποιοτική.

Η μοίρα του καφέ Arabica προβλέπεται ιδιαίτερα δυσοίωνη. Μια μελέτη του 2015 από ερευνητές στην Κολομβία, τη Νικαράγουα και το Τέξας, δείχνει ότι η Βραζιλία αναμένεται να χάσει μέχρι και το 95% των κατάλληλων εκτάσεων για καλλιέργεια Arabica μέχρι το 2100.

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι στο Finca Takesi καλλιεργείται μόνο η ποικιλία Arabica, συμπεριλαμβανομένης μιας πολύ ακριβής ποικιλίας που ονομάζεται geisha. Καθώς περπατάμε ανάμεσα στις απότομες πλαγιές της φυτείας Finca Takesi, ο Πρόεδρος της Intelligentsia Coffee, James McLaughlin, επισημαίνει ότι οι κόκκοι που φυτρώνουν στα δέντρα δεν είναι καθόλου ομοιόμορφοι. «Αυτό το αγρόκτημα είναι ένα έκτρωμα της φύσης», λέει. Μερικοί κόκκοι είναι μεγάλοι, κόκκινοι και μαλακοί. Άλλοι είναι πράσινοι, μικροσκοπικοί και σκληροί σαν πέτρες. «Πρέπει να είναι εφιάλτης η συγκομιδή τους, θα πρέπει να τους μαζεύουν όλο το χρόνο», λέει ο McLaughlin.

Ο λόγος που ο McLaughlin βρίσκεται σε αυτό το αγρόκτημα για τρίτη φορά είναι ότι οι καφέδες τους είναι πραγματικά εξαιρετικοί, αλλά δεν έχει έρθει εδώ μόνο για να μοιραστεί τις πολύπλοκες γεύσεις των κόκκων τους. Η επίσκεψη αποτελεί μέρος του Εκλεκτικού Εργαστήριου Καφέ της Intelligentsia, το οποίο ουσιαστικά είναι μια ομιλία TED για τη βιομηχανία του καφέ, που έχει μετατραπεί σε μια οικογενειακή επανένωση για το παγκόσμιο δίκτυο αγροτών της Intelli. Καθώς περπατούν στις φυτείες, αγρότες από περιοχές που φτάνουν μέχρι την Αιθιοπία θαυμάζουν τους παραγωγούς για το υλικοτεχνικό άχθος που κουβαλάνε.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

«Κάθε φορά που επισκέπτονται τους παραγωγούς, πάντα αναφέρουν ζητήματα με την ξηρασία, την υπερβολική βροχή ή τα περίεργα κύματα καύσωνα και αυτό έχει σίγουρα τις επιπτώσεις του», λέει ο McLaughlin. «Το Εκλεκτικό Εργαστήριο Καφέ είναι μια ευκαιρία να μιλήσουν οι αγρότες για διάφορες τεχνικές για την καταπολέμηση αυτών των ζητημάτων».

Η πιο λογική λύση για την υπερθέρμανση του πλανήτη είναι να μεταφερθούν σε μεγαλύτερα υψόμετρα, αλλά δεν έχουν όλοι την πολυτέλεια να μεταβούν σε ορεινότερα εδάφη. Ακόμη και το Finca Takesi αισθάνεται την ανάσα της κλιματικής αλλαγής στον «σβέρκο» του.

1543859844456-_MG_2400

Pop-up πάγκος με Cafe Typica στο Finca Takesi.

«Παρατηρήσαμε ότι το χιονισμένο βουνό Mururata που φαίνεται από το αγρόκτημά μας, έχει όλο και λιγότερα χιόνια κάθε χρόνο», λέει ο Mariana Iturralde, διευθυντής του Finca Takesi. Οι χαμηλές θερμοκρασίες και οι βροχοπτώσεις ήταν επίσης λιγότερο προβλέψιμες τα τελευταία χρόνια, καθυστερώντας τις συγκομιδές και καθιστώντας τις οικονομικές προβλέψεις ακόμη δυσκολότερες.

Η καλλιέργεια καφέ στα 2.400 μέτρα δεν θα αποτελέσει τη νέα φυσιολογική συνθήκη σύντομα, αλλά η φυτεία καταδεικνύει τη μεγάλη απειλή που δέχεται ο κλάδος και την επιτακτικότατα εύρεσης πιθανών λύσεων. Η απρόβλεπτη βροχή ήταν μία από τις κύριες αιτίες σκωρίασης των φύλλων καφέ (CLR), μια ασθένεια που αποδεκατίζει την προμήθεια καφέ στην Κεντρική Αμερική από το 2011. Η WCR ανέφερε ότι μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια, επηρέασε το 70% των φυτειών, προκάλεσε απώλειες εσόδων 3,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων και κόστισε τη δουλειά σε 1,7 εκατομμύρια ανθρώπους.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

«Ακόμα και οι καλλιεργητές που έχουν αποφύγει τις χειρότερες επιπτώσεις της CLR, έχουν έρθει αντιμέτωποι με τις αλλαγές του κλίματος που βοηθούν στην εξάπλωση της CLR», λέει ο Michael Sheridan, διευθυντής της Intelligentsia για την προμήθεια και τη διανομή αξίας. «Ξηρασία, υψηλές θερμοκρασίες και ακανόνιστες βροχοπτώσεις. Το βασικό ζήτημα εδώ είναι ότι η CLR είναι μόνο ένα σύμπτωμα και πιθανότατα θα υπάρξουν και άλλα συμπτώματα και προβλήματα μελλοντικά».

Το πραγματικό άμεσο εμπόριο δεν συνδέεται με την αγορά βασικών προϊόντων, επομένως οι αγρότες γνωρίζουν περίπου την τιμή που θα λαμβάνουν για τον καφέ τους κάθε χρόνο. Οι συγκομιδές εξακολουθούν να είναι απρόβλεπτες, αλλά τουλάχιστον ξέρουν πόσα κερδίζουν ανά σακουλάκι, πράγμα που βοηθά τους αγρότες να σχεδιάσουν μακροπρόθεσμες επενδύσεις στις υποδομές, οι οποίες θα προσφέρουν κάποια ανακούφιση καθώς θερμαίνεται η γη. Η WCR τονίζει τη σημασία της άρδευσης, των δέντρων που παρέχουν σκιά, τη διαχείριση του εδάφους και τη διαφοροποίηση των καλλιεργειών ως βραχυπρόθεσμες στρατηγικές για τον μετριασμό του κινδύνου. Όλα αυτά βέβαια είναι μεγάλες επενδύσεις για τους αγρότες και είναι δύσκολο να εφαρμοστούν χωρίς την ασφάλεια μιας αξιόπιστης τιμής για το προϊόν τους.


VICE VIDEO: Φάε Φίδι για Καλή Στύση

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook


Ο οργανισμός είναι επίσης μεγάλος υποστηρικτής των υβριδικών ποικιλιών καφέ F1, υβριδίων που έχουν σχεδιαστεί για να είναι ανθεκτικά στο κλίμα, να έχουν υψηλή ποιότητα και υψηλή απόδοση. Δουλεύουν πάνω σε νέες ποικιλίες, ειδικά σχεδιασμένες για αντοχή στη θερμότητα, η απόδοση των οποίων δοκιμάζεται σε ζεστά ξηρά κλίματα όπως της Ζάμπια. Και οι αγρότες που ενδιαφέρονται για το μέλλον, όπως αυτοί του Finca Takesi, λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τον πειραματισμό πάνω σε νέες ποικιλίες, έχοντας αρχίσει να καλλιεργούν πρόσφατα τις ποικιλίες Java και Catuai για να μελετήσουν την προσαρμογή τους στο μοναδικό μικροκλίμα.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ευτυχώς, η WCR δεν είναι μόνη στην έρευνά της. Ο Βραζιλιάνος καθηγητής Lucas Louzada επισημαίνει ότι μια αναζήτηση στο Google Scholar εμφανίζει 5.000 δημοσιεύσεις από το 2014, οι οποίες αφορούν τη γενετική βελτίωση του καφεόδεντρου. Εκτός από τη βελτιωμένη γενετική, πιστεύει ότι ο καφές θα «μετακομίσει». «Έρχονται νέες περιοχές. Οι μεγαλύτεροι παραγωγοί όπως η Βραζιλία, το Βιετνάμ και η Κολομβία πρέπει να αναζητήσουν νέους ορίζοντες. Η Κίνα αναπτύσσεται γρήγορα ως παραγωγός καφέ, ενώ η Μιανμάρ και οι Φιλιππίνες έχουν αρχίσει και πάλι να ιδρύουν φυτείες καφέ».

1543859862282-_MG_2313

Οι κόκκινοι κόκκοι είναι σχεδόν έτοιμοι για συγκομιδή.

«Σε ένα πιο βασικό επίπεδο, σε αντίθεση με τον άνθρωπο, το καφεόδεντρο δεν μπορεί να φύγει από εκεί που βρίσκεται. Ως δέντρο, υφίσταται σε μεγάλο βαθμό τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη διάρκεια ζωής του», λέει ο Montagnon από τη World Coffee Research. «Οι αγρότες μπορούν να μετριάσουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής μέσω της άρδευσης και της φύτευσης δέντρων σκιάς για να παρέχουν ανακούφιση, κάτι που σίγουρα βοηθάει. Αλλά αν η αλλαγή είναι πολύ μεγάλη, το καφεόδεντρο - παρά τις προσπάθειες να γίνει ανθεκτικό - δεν θα επιβιώσει απαραίτητα».

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE US.

Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.

Περισσότερα από το VICE

VICE Greece: 18 Ρεπορτάζ του 2018 που Αξίζει να Διαβάσεις Ξανά

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.