«Δεν μπορώ να σου μιλήσω τώρα. Πονάω». Η γυναίκα είναι σκυμμένη πάνω από μια αμελητέα ποσότητα γκρίζας σκόνης, την οποία σπάει με μια πλαστική κάρτα. Στο κάθετο στενάκι της οδού Αντωνιάδου, δίπλα στην ΑΣΟΕΕ, είναι η Κόλαση του Δάντη. Δεκάδες τοξικοεξαρτημένοι καπνίζουν σε πιπάκια από φυσητό γυαλί φθηνό σίσα, υγρά μπαταρίας και Ακουαφόρτε, και ρουφούν την πιο σκάρτη ηρωίνη. Στέκονται «τρελαμένοι», γερμένοι στο βάρος τους, το οποίο εξαϋλώνεται κάθε μέρα και πιο γρήγορα, στη χειρότερη πιάτσα της πόλης.
«Μας έβγαλαν από το πάρκο το καλοκαίρι. Τι λες, είναι καλύτερα εδώ, δίπλα στην Πατησίων; Περνούν μητέρες με παιδάκια και βλέπουν όλη αυτήν την κατάσταση, που δεν κρύβεται. Στο πάρκο δεν ενοχλούσαμε κανέναν. Ήξερες ότι ήμασταν εκεί; Σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες υπάρχουν συγκεκριμένα σημεία για τους χρήστες», λέει ο Π. Το ίδιο πράγμα, σε διάφορες παραλλαγές, ακούσαμε από τους περισσότερους χρήστες τις μέρες που περάσαμε εκεί. «Έρχεται η Αστυνομία και κάνει σκούπα, μας παίρνουν για εξακρίβωση στο Τμήμα. Καμιά φορά μάς λένε “πηγαίνετε παρακάτω που είναι αρμοδιότητα άλλου αστυνομικού τμήματος, για να τρέξουν εκείνοι”. Μας έχουν τραβήξει μέχρι το Ελληνικό. Είμαστε χρήστες και μας φέρονται σαν τα σκυλιά», λέει ο Ε. που ισορροπεί με δυσκολία σε δύο πατερίτσες.
Videos by VICE
Η νέα πιάτσα μεταφέρθηκε έξω από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο της Αθήνας το περασμένο καλοκαίρι, όταν η Αστυνομία έδιωξε τους χρήστες από το Πεδίον του Άρεως. Την περασμένη εβδομάδα, όμως, η πολιτική ατζέντα γύρισε ξαφνικά σε αυτό το βρώμικο κάθετο στενάκι της Πατησίων. Η ΑΣΟΕΕ έκλεισε για μια μέρα, πολιτικοί μίλησαν ξανά για το «χάος και τον ανομία» στα ελληνικά πανεπιστήμιο, η πιάτσα πέρασε ως και στα δελτία Τύπου υποψηφίων για τη δημαρχία.
Την Τετάρτη το Πανεπιστήμιο έμεινε κλειστό, μετά από απόφαση της Συγκλήτου. Διοικητικοί υπάλληλοι στάθηκαν δίπλα στους τοξικοεξαρτημένους. «Διαμαρτυρόμαστε για τη μη λήψη δραστικών μέτρων και τη διαιώνιση του προβλήματος, το οποίο θέτει σε συνεχή κίνδυνο τη σωματική μας ακεραιότητα και την ψυχική μας υγεία», έγραφε το κείμενο που μοίρασαν. «Το γραφείο μου είναι πίσω από εκείνο το παράθυρο, δεν ξέρετε τι βλέπω καθημερινά», μου είπε μια διοικητική υπάλληλος. «Τώρα, δηλαδή, τι θα γίνει; Εμείς εναντίον αυτών; Θα φωνάξουν και συνθήματα;», έλεγε ο Π. Ένας άνδρας τον πλησίασε και του είπε κάτι στο αυτί. «Να περιμένεις στη σειρά σου, βλέπεις εκεί τη σειρά;», του απάντησε.
Τα πράγματα δεν είναι άσπρο-μαύρο. Χρήστες και ντίλερ είναι πολλές φορές τα ίδια πρόσωπα. Κάποιες στιγμές, ο δρόμος αδειάζει ξαφνικά χωρίς κανέναν προφανή λόγο και γεμίζει σε ελάχιστα λεπτά, από ανθρώπους που πηγαινοέρχονται σαν κινούμενη άμμος. Η μοναδική σταθερά είναι ένας αδέσποτος σκύλος, ο Ρακ. Οι περισσότεροι εδώ είναι μετανάστες, συνήθως Αφγανοί και λιγότεροι Αφρικανοί, που έφθασαν στην Αθήνα την περίοδο της προσφυγικής κρίσης του 2015-16 και περιέπλεξαν ακόμη περισσότερο την κατάσταση. Κάποιοι ντίλερ είναι επιθετικοί. «Η δουλειά της Αστυνομίας είναι να κυνηγά τους παράνομους και η δουλειά του παράνομου είναι να κρύβεται», μας είπαν.
Το σίσα έχει σακατέψει τον κόσμο. Είναι το ναρκωτικό της κρίσης και των πιο εξαθλιωμένων χρηστών: κρυσταλλική μεθαμφεταμίνη, με πολλές προσμίξεις. Υπάρχουν περισσότερες από 15 συνταγές για το σίσα, που φτιάχνεται σε σπίτια και παράνομα εργαστήρια και μπορεί να σκοτώσει σε έξι μήνες. Οι χρήστες έξω από την ΑΣΟΕΕ είναι άνθρωποι-φαντάσματα, με αλλοιωμένο πρόσωπο και σακατεμένα άκρα, οι οποίοι γίνονται επιθετικοί. Τις ημέρες που περάσαμε στην πιάτσα της ΑΣΟΕΕ, είδα επίσης ότι από εκεί περνά κόσμος που δεν τον πιάνει το μάτι σου – καλοντυμένοι άνδρες, κορίτσια με αθλητικά κολάν, περαστικοί με σκυλιά ράτσας, που ρουφούν δυο-τρία ευρώ στα όρθια και στρίβουν στην Πατησίων. Την ίδια στιγμή, φοιτητές μπαινοβγαίνουν από την πλαϊνή είσοδο του Πανεπιστημίου και οι υπάλληλοι του γραφείου εκδόσεων της ΑΣΟΕΕ στέκονται αμήχανοι στο κατώφλι στο στενάκι της Αντωνιάδου.
Ο Μιχάλης Μυλωνάς, υπεύθυνος του προγράμματος ΚΕΘΕΑ Εξέλιξις που παρεμβαίνει στον δρόμο, εξηγεί στο VICE Greece ότι η πιάτσα έξω από την ΑΣΟΕΕ είναι από τις πιο σκληρές στο κέντρο της Αθήνας. «Είναι ένα μέρος των ανθρώπων που έφυγαν από το Πεδίον του Άρεως. Είναι οι περισσότεροι άστεγοι, πολυ-τοξικομανείς, συνήθως μεγάλης ηλικίας και με σοβαρά θέματα υγείας, όπως φυματίωση, ηπατίτιδα ή οροθετικοί», σημειώνει. «Το ΚΕΘΕΑ λειτουργεί δύο κέντρα ημέρας, σε Μπενάκη και Κουμουνδούρου, όπου υπάρχει και ιατρική φροντίδα. Τρεις φορές την εβδομάδα παρεμβαίνουμε με βανάκια στις πιάτσες, προσφέροντας μικρά γεύματα κι επίσης ανταλλάσσοντας χρησιμοποιημένες σύριγγες, περίπου 6.000 τον μήνα σε όλη την Αθήνα», λέει ο κ. Μυλωνάς. Αυτήν την εβδομάδα, πρόκειται να ξεκινήσει ένα νέο πρόγραμμα με συμμετοχή του ΚΕΘΕΑ, του ΟΚΑΝΑ και του Δήμου Αθηναίων, με χρηματοδότηση της Περιφέρειας.
VICE Video: Μπήκαμε με την Κάμερα του VICE στην Πιάτσα Όπου Διακινείται η πιο Επικίνδυνη Ηρωίνη στην Αθήνα
Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.
Την περασμένη Τετάρτη, ο Πρύτανης της ΑΣΟΕΕ, Μανώλης Γιακουμάκης κατέβηκε στον δρόμο. «Η αναστολή των μαθημάτων για μία μέρα είναι η ύστατη προσπάθεια να αναδείξουμε την παρουσία εμπόρων ναρκωτικών γύρω από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο. Υπάρχει σοβαρό ζήτημα ασφάλειας και δημόσιας υγείας», είπε στο VICE Greece. «Το θέμα δεν είναι να φύγει η πιάτσα από εδώ και να μεταφερθεί πέντε δρόμους πιο κάτω. Η Πολιτεία διαχρονικά εθελοτυφλεί και προσπαθεί με εφήμερες λύσεις να κουκουλώσει ένα ζήτημα που διογκώνεται ραγδαία. Ζητούμε την άμεση κινητοποίηση της Πολιτείας, ώστε αφενός αυτοί οι άνθρωποι να βοηθηθούν ουσιαστικά και αφετέρου να προστατευθεί ο ρόλος του δημόσιου Πανεπιστημίου», σημειώνει ο Αιμίλιος Ελ Κούρη, μεταπτυχιακός φοιτητής στην ΑΣΟΕΕ και εκπρόσωπος της ΠΑΣΠ, της φοιτητικής παράταξης που εκλέγεται πρώτη δύναμη στο ίδρυμα της τελευταία χρόνια.
Σήμερα, Δευτέρα, η Σύγκλητος της ΑΣΟΕΕ πρόκειται να συνεδριάσει εκ νέου. Οι φοιτητές έχουν καλέσει Γενική Συνέλευση για την Τρίτη (δεν έχει γίνει τέσσερα χρόνια), διότι όπως λένε το κλείσιμο του Πανεπιστημίου την περασμένη εβδομάδα ελήφθη ερήμην τους. Αριστερά σχήματα έχουν αναρτήσει ένα πανό στην είσοδο της Πατησίων που ζητά: «Περίθαλψη, απεξάρτηση, επανένταξη των τοξικοεξαρτημένων. Όχι στον κοινωνικό κανιβαλισμό και το κλίμα τρομοκρατίας».
Η Δάφνη Ζαρκάδη, μέλος του αριστερού σχήματος ΡΑΣ-ΕΑΑΚ, επαναλαμβάνει ότι το ζητούμενο δεν είναι να μεταφερθεί αλλού η πιάτσα και ότι η λύση του προβλήματος είναι η κοινωνική αλληλεγγύη. Η ίδια πηγαίνει την κουβέντα ένα βήμα παρακάτω: «Το θέμα ξεπέρασε την ακαδημαϊκή κοινότητα κι έγινε μέρος της ατζέντας της κεντρικής πολιτικής, προφανώς διότι είμαστε σε προεκλογική περίοδο. Η Νέα Δημοκρατία επωφελείται από αυτό, συντηρεί τον αντιδραστικό λόγο και συνδέει το θέμα με τη ρητορική περί “βίας και ανομίας” στα πανεπιστήμια ή την υπόθεση του Ρουβίκωνα στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας».
Η αλήθεια είναι ότι για την ΑΣΟΕΕ βρήκαν την ιδανική ευκαιρία να μιλήσουν όλοι τις προηγούμενες μέρες. Την περασμένη Πέμπτη, αντιπροσωπεία της φοιτητικής παράταξης της ΝΔ από διάφορα ιδρύματα, επισκέφθηκε τον Υπουργό Παιδείας, Κώστα Γαβρόγλου. «Εκφράσαμε τις έντονες ανησυχίες μας για την κατάσταση που επικρατεί στα ελληνικά Πανεπιστήμια και ΤΕΙ, μετά και τα πρόσφατα περιστατικά στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και τη Φιλοσοφική Σχολή ΕΚΠΑ», διαβάζουμε σε ανακοίνωση της ΔΑΠ. Τα μέλη της ζητούν την κατάργηση του ασύλου, τοποθέτηση καμερών στις σχολές, ακόμη και την ίδρυση πανεπιστημιακής Αστυνομίας.
Την παραμονή του κλεισίματος της ΑΣΟΕΕ, ο Πρόεδρος της ΝΔ, Κυριάκος Μητσοτάκης, μιλώντας σε εκδήλωση του κόμματος για τα πανεπιστήμια, υπερθεμάτισε: «Εγγυώμαι προσωπικά ότι στο δημόσιο πανεπιστήμιο δεν θα υπάρχει κανείς χώρος υπό κατάληψη. Οι συμμορίες που σήμερα τα λυμαίνονται θα εξοβελιστούν από αυτά. Αυτήν τη δουλειά θα την κάνει η οργανωμένη πολιτεία και όχι κάποιο “ρωμαλέο” φοιτητικό κίνημα», είπε. Το θέμα των ναρκωτικών έξω από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο πέρασε και στην ατζέντα των δημοτικών εκλογών. Συνάντηση με τον πρύτανη του ιδρύματος έχουν ζητήσει ο Κώστας Μπακογιάννης και ο Παύλος Γερουλάνος, υποψήφιοι για τον Δήμο Αθηναίων.
Ζήτημα ασύλου δεν υπάρχει, αφενός διότι η πιάτσα είναι εκτός του Πανεπιστημίου και αφετέρου διότι σε περίπτωση διακίνησης ναρκωτικών, δηλαδή αυτόφωρου κακουργήματος, η Αστυνομία είναι υποχρεωμένη να παρέμβει χωρίς να ρωτήσει κανέναν. Αυτό, όπως λένε φοιτητές, δείχνει την υποκρισία όσων θέτουν ξανά το ζήτημα της ανομίας στα Πανεπιστήμια στη συγκεκριμένη συγκυρία. Κι έτσι επιστρέφουμε ξανά στην σκληρή πραγματικότητα. Οι κάτοικοι γύρω από την ΑΣΟΕΕ, στο στενάκι της οδού Αντωνιάδου, τη Χέυδεν και τη Μαυρομματαίων φοβούνται και το λένε με την πρώτη κουβέντα, όμως όλοι ανώνυμα. Στις εισόδους των όμορφων πολυκατοικιών του αθηναϊκού μοντερνισμού έχουν τοποθετηθεί ψηλά κάγκελα και κάμερες ασφαλείας. Ορισμένοι έχουν τοποθετήσει ως και ακανθωτά σύρματα στους περιβόλους.
«Φοβόμαστε, γιατί υπάρχουν καθημερινά συμπλοκές μεταξύ εμπόρων ναρκωτικών. Έχουν γίνει πολλές ληστείες και επιθέσεις στους γύρω δρόμους», είπε ο Νίκος Ν. που μένει στο τετράγωνο δίπλα στην ΑΣΟΕΕ. Μετά το «καθάρισμα» του Πεδίου του Άρεως, η κατάσταση είναι φαινομενικά ήσυχη εντός του φράχτη του πάρκου. Τις μέρες που περάσαμε εκεί, υπήρχαν ώρες που σε κάθε παγκάκι καθόταν ένας αστυνομικός με ένα κινητό στο χέρι. Το βράδυ το πάρκο κλείνει νωρίτερα τον τελευταίο καιρό.
Καταστηματάρχης στην Πατησίων είπε ότι ο τζίρος του έχει μειωθεί μετά την μεταφορά της πιάτσας. «Ο κόσμος περνά σχεδόν τρέχοντας μπροστά από το μαγαζί. Το πεζοδρόμιο καταλαμβάνεται από τους χρήστες κι έτσι οι περαστικοί κατεβαίνουν στον δρόμο για να περάσουν», είπε. «Κοιμούνται εδώ το βράδυ, απλώνουν χαρτόκουτα ή απλώς ξαπλώνουν στο έδαφος. Από τα σκαλάκια του ΟΤΕ στην απέναντι πλευρά της Πατησίων, τούς έδιωξαν κι έβαλαν σεκιούριτι».
Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.
Περισσότερα από το VICE
Δεν Είναι η Πρώτη Φορά που Ακραίοι Πυροδότησαν Επεισόδια σε Ελλάδα και Αλβανία
Η Πορεία του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού Προς την Έξοδο
Αυτός ο Καλλιτέχνης Μετέτρεψε Μέρος του Σώματός του σε Μηχάνημα