Οι «Αρνητές Εργασίας» στο Reddit που Θα σε Πείσουν να Παραιτηθείς από τη Δουλειά σου

Μηνύματα στις 3 το ξημέρωμα για να πας στη δουλειά αύριο παρ’ όλο που είχες ρεπό, προϊστάμενοι που δεν θεωρούν σοβαρή δικαιολογία για να μην εργαστείς τον θάνατο του πατέρα σου, εταιρείες που απαιτούν να σου κόψουν την άδεια που περίμενες όλο τον χρόνο επειδή «κάτι πολύ σοβαρό έχει προκύψει» και εργοδότες που θέλουν να τους δείξεις πόσο σοβαρά παίρνεις τη δουλειά σου, «χτυπώντας» εντεκάωρα, δίχως αύριο.

Αυτές είναι μόνο μερικές από τις πολύ γνώριμες ιστορίες που μοιράζονται στην κοινότητα του Reddit “anti-work” - «αντι-εργασία» θα λέγαμε στα ελληνικά – θυμωμένοι εργαζόμενοι που θέλουν να αλλάξουν τρόπο ζωής.

Το “anti-work” όμως δεν είναι ένα forum όπου οι χρήστες γκρινιάζουν και δεν κάνουν τίποτα για αυτό. Καθημερινά, εκατοντάδες άνθρωποι γιορτάζουν, με μια ανάρτησή τους στο γκρουπ, την παραίτηση τους από μια δουλειά κακοπληρωμένη, με άσχημες εργασιακές συνθήκες ή που πολύ απλά δεν τους ικανοποιεί.

Σύμφωνα με την επίσημη περιγραφή το subreddit “anti-work” είναι ένα μέρος «για όσους θέλουν να σταματήσουν να δουλεύουν, έχουν περιέργεια σχετικά μ’ αυτό, θέλουν να ζήσουν στο έπακρο μια ζωή χωρίς εργασία, χρειάζονται περισσότερες πληροφορίες για ιδέες πάνω στην αντι-εργασία ή προσωπική βοήθεια με τα προβλήματα της δουλειάς τους».

Η ομάδα αριθμεί πάνω από ένα εκατομμύριο μέλη αυτή τη στιγμή. Ενδεικτικό της τεράστιας μεταβολής που έχει συμβεί στην αντίληψή μας για την εργασία, μετά την πανδημία, είναι το ότι αν και το γκρουπ υπάρχει από το 2013, κέρδισε πάνω από τα μισά του μέλη τον Οκτώβριο του 2021.

Όσο η τηλεργασία ήταν «καθεστώς», χιλιάδες άνθρωποι ονειρευόμασταν μια καθημερινότητα χωρίς μποτιλιάρισμα και «γαλλικά» πρωί-πρωί ή ακόμα καλύτερα έναν ολοκαίνουριο τρόπο ζωής, ο οποίος θα μας επέτρεπε να δουλεύουμε από διαφορετικά σημεία του πλανήτη. Είχαμε την ψευδαίσθηση ότι όταν η πανδημία υποχωρήσει, η ελευθερία του να μην είσαι δεμένος/η σε ένα γραφείο, θα εξακολουθούσε να υπάρχει.

Στα περισσότερα μέρη του κόσμου και σίγουρα στην Ελλάδα η τηλεργασία αποτελεί παρελθόν. Οι εργοδότες φαίνονται χαρούμενοι με την επιστροφή στα γραφεία, διότι αυτό τους δίνει μια αίσθηση ελέγχου.

Αυτοί που δεν είναι ιδιαίτερα ικανοποιημένοι με την επιστροφή στην προηγούμενη κατάσταση είναι οι εργαζόμενοι που ήλπιζαν σε μια αναδιαμόρφωση των συνθηκών εργασίας. Σύμφωνα με έρευνες, μεγάλο ποσοστό των εργαζομένων στην Αμερική προτίμησαν να παραιτηθούν, παρά να επιστρέψουν στα γραφεία.

Σ’ αυτό σίγουρα συνετέλεσε και η μεγάλη αύξηση στα επιδόματα ανεργίας, λόγω των έκτακτων συνθηκών της πανδημίας, καθώς και ο πολύς χρόνος που πέρασαν οι άνθρωποι μόνοι τους, σε ησυχία, με αποτέλεσμα να αμφισβητήσουν τις συνθήκες της καθημερινότητάς τους και να αναρωτηθούν αν ένας άλλος τρόπος ζωής είναι εφικτός.

Η «έξοδος» των εργαζομένων στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχει προηγούμενο και το φαινόμενο έχει κωδικοποιηθεί ως η «Η μεγάλη Παραίτηση». Τέσσερα εκατομμύρια εργαζόμενοι παραιτήθηκαν τον Ιούλιο και ακόμα περισσότεροι (4,3 εκ.) τον Αύγουστο του 2021, σύμφωνα με στοιχεία του “Bureau of Labor Statistics Openings and Labor Turnover”. Μιλάμε για αριθμούς-ρεκόρ εικοσαετίας.

Η τάση αυτή μοιάζει με ένα βροντερό «όχι» των εργαζομένων να εργαστούν κάτω υπό κακές συνθήκες, με τοξικές συμπεριφορές προϊσταμένων στο καθημερινό μενού. 

Το “Anti-work” γκρουπ στο Reddit δεν προσφέρει εύκολες λύσεις και δεν σε προτρέπει να παραιτηθείς από τη δουλειά σου, ελαφρά τη καρδία. Είναι ένας χώρος όπου άνθρωποι που δεν είναι καθόλου ικανοποιημένοι από την καθημερινότητά τους μοιράζονται προβληματισμούς και πλάνα για το αβέβαιο «βήμα προς την ελευθερία», όπως λένε οι χρήστες.

Οι διαχειριστές του subreddit μας προτρέπουν πάνω απ’ όλα «να σκοτώσουμε το αφεντικό στο μυαλό μας». Μας υπενθυμίζουν ότι δεν είμαστε ούτε η δουλειά μας, ούτε το πόσα χρήματα έχουμε στην τράπεζα. «Το τι αξίζεις ως άνθρωπος δεν εξαρτάται από το πόσο παραγωγικός είσαι» γράφουν οι διαχειριστές και στους τρελούς ρυθμούς που ζούμε τέτοιες ψύχραιμες σκέψεις αποτελούν μια χρήσιμη υπενθύμιση.

Κάποια από τα μέλη του “Anti-work” ασπάζονται αναρχικές ή κομμουνιστικές αντιλήψεις, αλλά αυτό δεν είναι απαραίτητο. Πάντως, στη σελίδα υπάρχει αρκετό υλικό για όποιον ενδιαφέρεται για το θεωρητικό υπόβαθρο πίσω από την άρνησης της εργασίας στο καπιταλιστικό περιβάλλον.

Μία από τις βασικές πηγές του φόρουμ είναι το δοκίμιο του Αμερικανού αναρχικού Μπομπ Μπλακ «Η κατάργηση της εργασίας» (1985). «Για να σταματήσουμε να υποφέρουμε, πρέπει να σταματήσουμε να δουλεύουμε. Αυτό δεν σημαίνει να σταματήσουμε να κάνουμε πράγματα. Σημαίνει να δημιουργήσουμε έναν νέο τρόπο ζωής, βασισμένο στο παιχνίδι», έγραφε ο Μπλακ.

Αυτό που ενώνει τα μέλη του anti-work, όμως, δεν είναι μια πολιτική τοποθέτηση, αλλά η επιθυμία να εξερευνήσουν ένα διαφορετικό μοντέλο ζωής, όπου δεν γυρνάς από τη δουλειά σου εξουθενωμένος στις 8-9 το βράδυ κι έχεις δύο ώρες μόνο για τον εαυτό σου μέσα στο εικοσιτετράωρο για τα επόμενα 30 χρόνια - πράγμα που ακούγεται αρκετά παράλογο, ασχέτως αν το κάνει η πλειονότητα.

Οι διαχειριστές του anti-work μιλάνε για την «πολιτισμική μεταβολή», που πρέπει να συμβεί, έτσι ώστε όλο και περισσότεροι άνθρωποι να πάρουν αποστάσεις από ένα lifestyle με τρομερή ανισορροπία ανάμεσα στην εργασία και τον ελεύθερο χρόνο.

Το καλύτερο μ’ αυτό το γκρουπ είναι η απενοχοποίηση που προσφέρει. Είναι εντάξει να θέλεις να φεύγεις στην ώρα σου από το γραφείο. Είναι εντάξει να θέλεις να αποσυνδέεσαι και να μην απαντάς σε βραδινά μέιλ.

Οι χρήστες σου λένε με όλους τους τρόπους ότι το να θέλεις να έχεις ζωή, δεν σε κάνει λιγότερο καλό επαγγελματία. Βέβαια, οι περισσότεροι στο γκρουπ θα σου προτείνουν να μην είσαι καθόλου επαγγελματίας και να εξαιρέσεις τον εαυτό σου από το εργατικό δυναμικό της χώρας.  

Αν δεν είσαι το πιο φιλόδοξο και hard-working άτομο στον κόσμο, στο anti-work θα σε διαβεβαιώσουν ότι αυτό δεν είναι πρόβλημα, παρά τις ενοχές που προσπαθούν να σου φορτώσουν κάποιοι «περήφανοι» για την εξουθένωσή τους. Στα FAQs περιλαμβάνεται η ερώτηση: «Παιδιά, είστε απλώς τεμπέληδες, έτσι;» και η απάντηση είναι απλούστατη:

«Κάποιοι από εμάς είμαστε τεμπέληδες. Πού είναι το κακό σ’ αυτό;». Μία από τις πιο δημοφιλείς ερωτήσεις στο γκρουπ αφορά την επόμενη μέρα της «μεγάλης παραίτησης». Οι περισσότεροι βετεράνοι της ζωής χωρίς σταθερή εργασία γράφουν ότι το μυστικό είναι η δραστική μείωση των εξόδων. Επιλέγουν να στερηθούν πολλές από τις πολυτέλειες που λανθασμένα θεωρούμε απαραίτητες, για να μπορούν να ξοδεύουν τον χρόνο τους όπως εκείνοι θέλουν.

Πολλοί αναλαμβάνουν κάποιες προσωρινές, part-time δουλειές, όταν το ταμείο είναι μείον και μόλις συγκεντρώσουν κάποια χρήματα αποχωρούν και πάλι. Αυτή σίγουρα, δεν είναι μια ρεαλιστική εναλλακτική για πάρα πολλούς ανθρώπους και σίγουρα προϋποθέτει να έχεις κάποια χρήματα στην άκρη από τα χρόνια της εργασίας σου.

Οι διαχειριστές του anti-work αναγνωρίζουν ότι στο σύστημα που ζούμε για τους περισσότερους δεν υπάρχει διαφυγή από την εξαρτημένη εργασία, αλλά όπως λένε οι ίδιοι, αυτός ακριβώς είναι ο λόγος που η ομάδα υπάρχει.

«Το πρόβλημα είναι το ίδιο το σύστημα», γράφουν. Θέλουν να ξεκινήσουν μια συζήτηση για το αν μια άλλη πραγματικότητα είναι εφικτή. Τα μέλη ενθαρρύνονται να συζητήσουν ανοιχτά για τους μισθούς τους, την ανάγκη να γεφυρωθεί κάθε είδους μισθολογικό χάσμα και να ισχυροποιηθούν τα σωματεία εργαζομένων.

Ίσως όμως, το πιο απολαυστικό μ’ αυτή την ομάδα είναι η έμμεση ικανοποίηση που παίρνουμε όταν κάποιος άλλος κάνει το μεγάλο βήμα που εμείς ακόμα φοβόμαστε. Πολλοί πρώην εργαζόμενοι ανεβάζουν screenshots με την τελευταία στιχομυθία που είχαν με το τοξικό αφεντικό τους, πριν παραιτηθούν επιτέλους.

Πολλά απ’ αυτά τα SMS έχουν γίνει viral και στο Twitter, με τους χρήστες να ζητωκραυγάζουν και να φωνάζουν “fuck you” με μία φωνή στον εργοδότη που απαίτησε από τον υπάλληλό του να έρθει στη δουλειά, αμέσως μετά τον θάνατο του πατέρα του.

Πάντως, πολλοί ειδικοί στα εργασιακά βλέπουν ότι αυτή η μαζική έξοδος των εργαζομένων μπορεί να αποβεί θετική, καθώς - στο καλό σενάριο - οι εργοδότες θα αναγκαστούν να προσφέρουν καλύτερους μισθούς και συνθήκες εργασίας, για να είναι ανταγωνιστικοί. Στην Αμερική τουλάχιστον, οι ανοιχτές θέσεις εργασίας, στα τέλη Ιουλίου, έσπασαν όλα τα ρεκόρ, με τις εταιρείες να αναζητούν 10,9 εκατομμύρια εργαζόμενους όλων των ειδικοτήτων.

DJs, Σπαθιά, Goblins: Ό,τι Είδαμε στο Narthex Festival στα Μέθανα

Τι Παρίσια, τι Πατήσια: Η Παράνοια της Αναζήτησης Σπιτιού στην Αθήνα

Ellinofono Rave: Η Λίστα του Spotify με Rave Anthems Από Βανδή και Ρουβά Μέχρι Πάμελα

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.