Είδαμε σε Ένα Καφενείο της Θεσσαλονίκης με Αλβανούς Μετανάστες τον Πρώτο Αγώνα της Εθνικής τους στο Euro

Kοινοποίηση

Κείμενο: Κώστας Κουκουμάκας

Το μεσημέρι του Σαββάτου στη Θεσσαλονίκη που κόχλαζε από τη ζέστη και την υγρασία, ένα συνοικιακό καφενείο στην οδό Κασσάνδρου ήταν ασφυκτικά γεμάτο ως έξω στον δρόμο. Οι μισοί από τους θαμώνες φορούσαν φόρμες εργασίας και οι άλλοι μισοί ποδοσφαιρικές φανέλες, ενώ η δορυφορική τηλεόραση έπαιζε δυνατά. Αλβανοί μετανάστες, που ζουν και εργάζονται στην Ελλάδα, περίμεναν με δίψα να παρακολουθήσουν τον πρώτο αγώνα της εθνικής τους ομάδας σε τελική φάση Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος. Αλβανία εναντίον Ελβετίας. Κλήρωση ιντριγκαδόρικη, πόσο μάλλον στην πρεμιέρα. Αντρικά χέρια ανεβοκατέβαζαν μπίρες Amstel και με το σφύριγμα της έναρξης του αγώνα όλοι ήταν όρθιοι και φώναζαν “fitore-fitore” («νίκη-νίκη») και “kuq-zezë” (κόκκινο-μαύρο, από τα χρώματα της ομάδας τους).

Videos by VICE

Μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού στην Αλβανία, στις αρχές της δεκαετίας του ’90, χιλιάδες μετανάστες πέρασαν τα ελληνικά σύνορα και αναζήτησαν ένα καλύτερο μέλλον στις μεγάλες πόλεις και την ελληνική επαρχία. Οι Αλβανοί στήριξαν καθοριστικά την αγροτική παραγωγή και τον κλάδο των κατασκευών, για τουλάχιστον 20 χρόνια. Σύμφωνα με την αναθεωρημένη απογραφή πληθυσμού, το 2014 στην Ελλάδα ζούσαν 480.851 Αλβανοί. Πριν το 2010 και το ξέσπασμα της ελληνικής κρίσης, ο αριθμός εκτιμάται ότι ήταν διπλάσιος. Έρευνα που πραγματοποιήθηκε από τον οργανισμό Usadis, χορηγία του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ και του Αλβανικού Υπουργείου Εξωτερικών, δείχνει ότι μετά το 2010 περίπου 200.000 Αλβανοί που ζούσαν στην Ελλάδα, επέστρεψαν στη χώρα τους.

Στο μεταξύ, ο ποδοσφαιρικός αγώνας κόντρα στην Ελβετία δεν ξεκινά καλά για τους Αλβανούς. Μόλις στο 5ο λεπτό, λόγω κακής εξόδου του τερματοφύλακα Μπερίσα, η Αλβανία δέχθηκε γκολ. Σκορ 0-1. Στο καφενείο της Κασσάνδρου επικρατεί παγωμάρα, αλλά το κοινό δεν χάνει την αισιοδοξία του. «Κοίτα τις κερκίδες στο γήπεδο, είναι γεμάτες Αλβανούς» μου λέει ο Αντρέας, κερνώντας μπίρα και σουβλάκια. «Θα ταξίδευαν περισσότεροι στη Γαλλία, αλλά είναι βλέπεις η γαμημένη η κρίση. Όλο τον χειμώνα περιμέναμε να κάνουμε μεροκάματα αυτή την εποχή και οι γυναίκες να πιάσουν καμιά δεύτερη δουλειά». Ο ίδιος είναι γύρω στα 50, επικεφαλής ενός από τους πολλούς πολιτιστικούς συλλόγους Αλβανών, που διοργανώνουν λαϊκές βραδιές στα δυτικά. Μου αφηγείται ότι μπήκε πρώτη φορά παράνομα στην Ελλάδα από το βουνό, το 1990. Στέριωσε όμως στη Θεσσαλονίκη, εργάστηκε σκληρά στην οικοδομή και σε βιοτεχνίες και σήμερα ανησυχεί για το μέλλον των παιδιών του, που γεννήθηκαν στην Ελλάδα και τελειώνουν το σχολείο.

«Πέτυχες διάνα. Εδώ δεν έρχονται Αλβανοί που έχουν σχέση με κόμματα, αλλά απλοί άνθρωποι που μένουν στη γειτονιά», λένε οι μετανάστες. Πράγματι, γύρω μας υπάρχουν εργάτες με φόρμες εργασίας και μετανάστες ψημένοι στη δουλειά. Στη μία άκρη του καφενείου έχουν κολλήσει σε ένα ντουλάπι την μαυρο-κοκκινη αλβανική σημαία με τον δικέφαλο αετό. Στην κολώνα δίπλα στην είσοδο υπάρχει ένα ημερολόγιο της Σκεντέρμπεϊ, ομάδα της Κορυτσάς και πρωταθλήτρια Αλβανίας τα τελευταία χρόνια. Οι Αλβανοί παθιάζονται με την εξέλιξη του ματς. Στο 36ο λεπτό μένουν με δέκα παίχτες, αλλά δεν το βάζουν κάτω. Μάλλον παίζουν καλύτερα με παίχτη λιγότερο. «Οικογενειακό ματς είναι, έξι ποδοσφαιριστές με τη φανέλα της Ελβετίας είναι αλβανικής καταγωγής», λένε στο καφενείο. Είναι αλήθεια, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τα αδέρφια Γκρανίτ και Ταουλάντ Τσάκα , που παίζουν στον σαββατιάτικο αγώνα ο πρώτος ως «Ελβετός» και ο δεύτερος ως «Αλβανός».

Οι δύο μοναδικές γυναίκες στο καφενείο κάθονται στο τελευταίο τραπέζι και ίσως καρδιοχτυπούν περισσότερο από όλους. Όπως μαθαίνουμε, είναι η μητέρα και η θεία του Έργκους Κάτσε, αμυντικού μέσου του ΠΑΟΚ και της εθνικής Αλβανίας. Το φθινόπωρο του 2013, όσοι δεν παρακολουθούν ποδόσφαιρο, έμαθαν τον Κάτσε από την υπόθεση με τη φωτογραφία του στο Facebook να φορά μπλούζα της αλβανικής παραστρατιωτικής οργάνωσης UCK. Στον Βορρά ξέσπασε μέγα πολιτικό-ποδοσφαιρικό σκάνδαλο, ο ίδιος είπε ότι δεν γνώριζε τι ακριβώς σημαίνουν τα αρχικά, όμως η εξέδρα διχάστηκε και για μεγάλο διάστημα ο παίχτης θεωρήθηκε «ξένο σώμα» στην ομάδα. Μάλιστα, η Χρυσή Αυγή είχε προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί επικοινωνιακά την υπόθεση και λίγες μέρες αργότερα οπαδοί του ΠΑΟΚ πραγματοποίησαν επίθεση στα γραφεία της νέο-ναζιστικής οργάνωσης στη Θεσσαλονίκη, υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για εσωτερικό θέμα της ποδοσφαιρικής οικογένειας. Στο ματς του Σαββάτου, ο Κάτσε, που ήρθε στην Ελλάδα σε ηλικία τριών ετών, πέρασε στον αγωνιστικό χώρο ως αλλαγή στο 60ο λεπτό και το καφενείο σηκώθηκε στο πόδι.

Ο εθνικισμός στο ποδόσφαιρο είναι μια ανοιχτή πληγή. Η Αλβανία δεν θα μπορούσε να είναι εκτός κάδρου. Τον Οκτώβριο του 2014, στον αγώνα Σερβίας-Αλβανίας στο Βελιγράδι, εντός αγωνιστικού χώρου προσγειώθηκε ένα drone με τη σημαία της λεγόμενης «Μεγάλης Αλβανίας». Οι Σέρβοι ποδοσφαιριστές κατέβασαν τη σημαία και ακολούθησε γενικευμένη σύρραξη ανάμεσα σε παίχτες και φιλάθλους. Αλλά και στον αγώνα του Σαββάτου, στο Euro της Γαλλίας, Αλβανοί οπαδοί σήκωσαν πανό που έγραφε στα Αγγλικά: «Η Ελλάδα είναι ένοχη. Θυμηθείτε τη γενοκτονία της Τσαμουριάς. Εκατό χιλιάδες Αλβανοί θύματα» , προκαλώντας την αντίδραση του Ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών.

Πίσω στο καφενείο της Κασσάνδρου, οι Αλβανοί χάνουν έναν σωρό ευκαιρίες, διαμαρτύρονται για πέναλτι που δεν τους δίνεται και χειροκροτούν όρθιοι τις επεμβάσεις του τερματοφύλακα της ομάδας τους, που κερδίζει τις εντυπώσεις μετά το λάθος στη φάση του γκολ. Το ματς τελειώνει, η Ελβετία κερδίζει 0-1 και στην τηλεοπτική οθόνη Αλβανοί και Ελβετοί ποδοσφαιριστές αγκαλιάζονται. Στην Κασσάνδρου είναι όλοι απογοητευμένοι, αλλά τουλάχιστον παρηγορούνται από την καλή εμφάνιση της εθνικής τους ομάδας. «Την Τετάρτη, με τη Γαλλία, θα είναι το μεγάλο μας παιχνίδι», μου λένε οι μετανάστες, υψώνοντας άλλο έναν γύρο μπίρες.

Περισσότερα από το VICE

Οι «Κολλημένοι» Έλληνες που Ποντάρουν Ακόμα Υπέρ της Αγγλίας για την Κατάκτηση του Euro

Ιστορικές Φωτογραφίες από το Αρχείο του Γιάννη Φλωρινιώτη

Είναι Υπερβολικές οι Αντιδράσεις για το Σποτ του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας ή Όχι;

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.