Photo via Flickr/NIAID
Είναι πρωί Σαββάτου και οδηγώ στην άδεια, από αυτοκίνητα, Εθνική Οδό. Η ώρα είναι 8.30. Κανονικά τέτοια ώρα τα Σάββατα κοιμάμαι ή επιστρέφω από κάποια βραδινή έξοδο. Σήμερα όμως, με περιμένει ο Σοφοκλής Xάνος στο Athens Checkpoint -κέντρο πρόληψης κι ενημέρωσης για τον HIV-, που στεγάζεται σε ένα παλιό κτίριο στην οδό Πιττάκη 4, στο Μοναστηράκι, για να κάνω ένα rapid HIV τεστ.
Videos by VICE
Πλησιάζοντας, από το μυαλό μου περνούν διάφορα σκηνικά και καταστάσεις. Σκηνές αμηχανίας και άγχους σε κάποιο δημόσιο νοσοκομείο, με τη νοσηλεύτρια να ρωτά επικριτικά: «Εξετάσεις για AIDS; Μιλήστε πιο δυνατά δεν σας καταλαβαίνω!». Και φυσικά η αγωνία: «Κι αν μία στο εκατομμύριο βγω θετική;».
Οι εξετάσεις για τον HIV και τα ΣΜΝ γενικώς, δυστυχώς θεωρούνται ακόμα ταμπού στην χώρα μας, γεγονός που αποθαρρύνει πολλούς από το να μπουν στην διαδικασία να τις κάνουν. Γι’ αυτό και αποφάσισα να επισκεφτώ το Ath Checkpoint με αφορμή την έναρξη της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Εξέτασης για τον HIV, να μιλήσω μαζί τους για το κέντρο αυτό, για την εξέταση, τη διαδικασία που ακολουθείται σε περίπτωση που κάποιος βγει αντιδρών στο τεστ και τέλος, να κάνω κι εγώ η ίδια αυτή την εξέταση.
VICE: Tι ακριβώς είναι το Ath Checkpoint και πόσα χρόνια λειτουργεί;
Σοφοκλής Χάνος: Ο σύλλογος οροθετικών Ελλάδας, Θετική Φωνή, έφερε αυτό το πρότζεκτ στην Ελλάδα. Στο Ath Checkpoint παρέχουμε υπηρεσίες ενημέρωσης, αλλά και γρήγορης εξέτασης για τον HIV, την Ηπατίτιδα Β και Γ, δωρεάν και ανώνυμα. Είμαστε ένα φιλικό και μη-επικριτικό περιβάλλον και ένας από τους κύριους σκοπούς μας είναι να μην θυμίζουμε σε τίποτα νοσοκομείο.
Γιατί αυτό;
Διότι πολλές φορές έχουμε δεχτεί παράπονα ότι οι νοσηλευτές επικρίνουν όσους πάνε να κάνουν εξετάσεις. Δεν σέβονται την ανωνυμία τους και δυσκολεύουν την κατάσταση.
Αυτό είναι αρκετά αντιφατικό…
Ακριβώς…Αντί να υποστηρίζουν αυτόν που θέλει να κάνει τις εξετάσεις, τον κάνουν να αισθάνεται άσχημα, επειδή θέλει να γνωρίζει την κατάστασή του, ενισχύοντας έτσι το στίγμα ακόμα και γύρω από τις εξετάσεις για τον HIV.
Mία πάγια, κοινή συμβουλή είναι η αποφυγή επαφής με το σπέρμα και το αίμα του συντρόφου.
Πόση ώρα διαρκεί η διαδικασία της εξέτασης;
Συνήθως χρειάζεται να κλείσεις ραντεβού μέσω τηλεφώνου, αν και προσπαθούμε να εξυπηρετήσουμε και drop ins, αν κάποιος είναι πολύ αγχωμένος. Η εξέταση διαρκεί συνήθως 45 λεπτά και χωρίζεται σε 15 λεπτά ενημέρωσης και συζήτησης πριν την εξέταση, 10 λεπτά που είναι απαραίτητα για την εξέταση και 15 λεπτά ενημέρωσης μετά την εξέταση. Το rapid hiv test παίρνει ένα λεπτό για να εμφανίσει αποτέλεσμα, ενώ τα rapid tests για την Ηπατίτιδα Β και Γ, χρειάζονται 2 με 3 λεπτά. Με την ίδια διαδικασία που ένας διαβητικός μετράει το ζάχαρό του, τρυπάμε με ένα αντίστοιχο βελονάκι την άκρη του δείκτη του δαχτύλου και παίρνουμε δυο- τρεις σταγόνες αίμα με μία πιπέτα και περιμένουμε το αποτέλεσμα.
Τι συζητάτε πριν την εξέταση;
Η συζήτηση δεν αφορά στο «πώς να το κάνεις», αλλά στο «πώς να το κάνεις καλύτερα». Ακούμε τον εξετασθέντα προσεχτικά και του δίνουμε τις πληροφορίες που έχει ανάγκη. Σκοπός μας είναι να ενδυναμώσουμε την απόφασή του για έλεγχο του ΗΙV, να τον βοηθήσουμε να διαχειριστεί τα συναισθήματά του, να προσδιορίσουμε τι εννοούμε όταν μιλάμε για επικίνδυνες συμπεριφορές στο σεξ και να συνεισφέρουμε στη βελτίωση του τρόπου που ανακοινώνεται συνήθως το αποτέλεσμα.
Ποιες θεωρούνται επικίνδυνες συμπεριφορές στο σεξ;
Το απροφύλακτο προφανώς. Γενικά, όσο πιο συχνά κάνουμε απροφύλακτο σεξ και με όσους περισσότερους συντρόφους, τόσο πιο πολύ κινδυνεύουμε. Mία πάγια, κοινή συμβουλή είναι η αποφυγή επαφής με το σπέρμα και το αίμα του συντρόφου.
Πολλοί βάζουν το φόβο πάνω από την πρόληψη κι αυτό είναι πολύ κακό. Αυτή η αντιμετώπιση ίσως είναι και απόρροια μίας εποχής κατά την οποία ένα θετικό αποτέλεσμα σήμαινε θάνατος, κάτι που σήμερα δεν ισχύει. Σήμερα με το HIV μπορείς να ζήσεις μία φυσιολογική ζωή, με το ίδιο προσδόκιμο ζωής με έναν μη οροθετικό.
Πόσο αξιόπιστο είναι το τεστ για τον HIV;
Είναι το ίδιο αξιόπιστο με ένα τεστ αιμοληψίας, έχει πιθανότητα λάθους 0.1%. Είναι η πλέον σύγχρονη μέθοδος για ανίχνευση αντισωμάτων απέναντι στον HIV. Σε περίπτωση που δεν αντιδράσει το τεστ και δεν ανιχνεύσει αντισώματα δεν χρειάζεται να συνεχίσουμε σε περεταίρω εξετάσεις.
Αν αντιδράσει;
Σε περίπτωση που δείξει κάτι, δεν μιλάμε για θετικό ή αρνητικό αποτέλεσμα, αλλά για αντιδρόν ή μη αντιδρόν αποτέλεσμα. Ενημερώνουμε τον εξετασθέντα και τον συμβουλεύουμε να αποτανθεί σε κάποια μονάδα λοίμωξης για να κάνει την επιβεβαιωτική Western Blot εξέταση, η οποία είναι πιο εξειδικευμένη και είτε θα επιβεβαιώσει είτε θα ακυρώσει, σε σπάνιες βέβαια περιπτώσεις, το αποτέλεσμα του rapid τεστ.
Πώς συμβουλεύετε κάποιον ο οποίος έχει ένα αντιδρόν τεστ;
Του δίνουμε την δυνατότητα, αν θέλει, να τον συνοδέψουμε σε κάποια νοσοκομειακή μονάδα για την επιβεβαιωτική εξέταση. Η ειδοποιός μας διαφορά είναι ακριβώς η ψυχολογική υποστήριξη, η πιο προσωπική-ανθρώπινη επαφή που έχουμε με όσους απευθύνονται σε εμάς. Ο άλλος, όπως αντιλαμβάνεσαι, μπορεί να χάσει τη γη κάτω από τα πόδια του, να είναι τρομοκρατημένος, να βρίσκεται σε κατάσταση σοκ. Πολλές φορές βλέπουμε άρνηση στην αρχή. Εμείς εξηγούμε ότι είμαστε εδώ για να τον βοηθήσουμε και να τον στηρίξουμε σε ό,τι χρειαστεί.
Το αποτέλεσμα βέβαια είναι ότι πολλοί άνθρωποι σταματούν στην πόρτα του νοσοκομείου ή δεν πάνε να εξεταστούν ακριβώς επειδή δεν αντέχουν την κριτική. Εσείς το αντιμετωπίζετε αυτό;
Πολλοί βάζουν το φόβο πάνω από την πρόληψη κι αυτό είναι πολύ κακό. Το HIV όσο το αφήνεις, τόσο χειρότερο είναι. Αυτή η αντιμετώπιση ίσως είναι και απόρροια μίας εποχής κατά την οποία ένα θετικό αποτέλεσμα σήμαινε θάνατος, κάτι που σήμερα δεν ισχύει. Τότε πραγματικά δεν ήθελες να ξέρεις αν είσαι οροθετικός ή όχι. Έλεγες ό,τι έγινε έγινε και περίμενες το τέλος. Σήμερα με το HIV μπορείς να ζήσεις μία φυσιολογική ζωή, με το ίδιο προσδόκιμο ζωής με έναν μη οροθετικό.
Πες μου λίγα λόγια για την Ευρωπαϊκή εβδομάδα εξέτασης για τον HIV.
Είναι η δεύτερη συνεχόμενη χρονιά που πραγματοποιείται το πρόγραμμα «Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Εξέτασης για τον HIV». Στην Ελλάδα το πρόγραμμα συνδιοργανώνουν η PRAKSIS (www.praksis.gr), το Checkpoint (www.athcheckpoint.gr) και το Κέντρο Ζωής (www.kentrozois.gr). Στα πλαίσια του προγράμματος παρέχεται η δυνατότητα ανώνυμης και δωρεάν εξέτασης σε διάφορες περιοχές της Αθήνας, του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης, την περίοδο 21 – 28 Νοεμβρίου, από τις 10:00 π.μ. έως τις 22:00 μ.μ.. Η Εβδομάδα Εξέτασης στοχεύει στο να μάθουν όλο και περισσότεροι άνθρωποι την κατάστασή τους σε σχέση με τον ιό, να ενθαρρύνει τους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας να προσφέρουν την εξέταση για τον HIV σαν μέρος εξετάσεων ρουτίνας σε συγκεκριμένες εγκαταστάσεις και συνθήκες και να κινητοποιήσει τέλος τις οργανώσεις που εργάζονται με τις κοινότητες, ώστε να αυξήσουν τον αριθμό των εξετάσεων που διενεργούν και να προβούν σε ανταλλαγή εμπειριών και τεχνογνωσίας μεταξύ τους, ειδικά όταν προέρχονται από διαφορετικές χώρες.
Σε ευχαριστώ πολύ, Σοφοκλή!
Τελειώνοντας την κουβέντα μας, ένας λιγνός άνδρας, με φιλικό χαμόγελο, με συνοδεύει στον τέταρτο όροφο με το ασανσέρ. Καθόμαστε σε ένα τραπεζάκι ο ένας απέναντι από τον άλλον. Του εξηγώ οτι είμαι αγχωμένη. Με καθησυχάζει και με ενημερώνει για την διαδικασία που θα ακολουθήσουμε και τι σημαίνει αν βγει αντιδρόν και τι αν βγει μη αντιδρόν το τεστ. Μου μιλάει απλά και ανοιχτά, χωρίς πουριτανισμούς. Φεύγοντας, το μυαλό μου είναι ήσυχο. «Να θυμάσαι ότι ο HIV αφορά όλους όσοι κάνουν σεξ», επισημαίνει. «Δεν υπάρχουν ομάδες υψηλού ρίσκου σε σχέση με τον HIV, υπάρχουν σεξουαλικές πρακτικές υψηλού ρίσκου, όπως, π.χ. το απροφύλακτο σεξ. Γι’ αυτό, όποιος κι αν είναι ο σεξουαλικός σου προσανατολισμός, έχεις υποχρέωση απέναντι στον εαυτό σου να γνωρίζεις το στάτους σου. Δεν πρέπει να ντρέπεσαι, ούτε να φοβάσαι να κάνεις εξετάσεις. Ο τακτικός έλεγχος πρέπει να σου γίνει συνήθεια. Μπορεί κάποτε να σου σώσει τη ζωή».
Περισσότερες πληροφορίες για το περιεχόμενο και το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Εξέτασης εδώ.