Κρυμμένη στους γραφικούς λόφους της Πάδοβας, στη Βόρεια Ιταλία, βρίσκεται η μικρή πόλη Μπο. Μόλις 65 χιλιόμετρα από τη Βενετία, η συνήθως βαρετή πόλη είναι γνωστή για το κρασί και τα τοπικά προϊόντα Αλλά πέρσι έγινε το κέντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος, όταν ένας κάτοικος έγινε ο πρώτος Ευρωπαίος πολίτης που πέθανε από COVID-19.
Στις 21 Φεβρουαρίου του 2020, ο 77χρονος Adriano Trevisan πέθανε στο Μπο, δέκα μέρες μετά την εισαγωγή του στο νοσοκομείο. Τότε ξέραμε σχετικά λίγα για τον κορονοϊό: υπήρχαν συγκριτικά λίγα κρούσματα έξω από την Κίνα και θα περνούσε άλλος ένας μήνας μέχρι να κηρύξει πανδημία ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Αλλά ο θάνατος του Trevisan κι εκείνος ενός 80χρονου Κινέζου τουρίστα που πέθανε πριν από μερικές μέρες στη Γαλλία, το όνομα του οποίου δεν αποκαλύφθηκε ποτέ δημόσια, επιβεβαίωσε αυτό που φοβούνταν πολλοί: ο ιός βρισκόταν πέρα από κάθε αμφιβολία στην Ευρώπη. Μέσα σε μερικές εβδομάδες, η Ιταλία θα γινόταν το κέντρο της πανδημίας στην Ευρώπη.
Videos by VICE
Παρόλο που η Μπο είναι η πόλη όπου σημειώθηκε ο πρώτος θάνατος από COVID στην Ιταλία και στην Ευρώπη, τελευταία παραμένει αλώβητη σε σχέση με άλλα μέρη της βόρειας Ιταλίας. «Υπήρξαν τρεις θάνατοι από COVID κατά το πρώτο κύμα και πέντε συνολικά», είπε στο VICE World News ο δήμαρχος, Guiliano Martini. «Από πλευρά υγείας, η κατάσταση τώρα είναι καλή. Όλους αυτούς τους μήνες υπήρχε μεγάλη προσοχή και η πρόληψη εφαρμοζόταν σοβαρά».
Ο θάνατος του Trevisan πέρσι τον Φλεβάρη έκανε τις ιταλικές Αρχές να εφαρμόσουν μέτρα που δεν είχε δει κανείς ξανά σε καιρό ειρήνης. Σε αυτήν τη μικρή πόλη των 3.000 κατοίκων, ο στρατός επάνδρωσε τα σύνορα ώστε να μη βγαίνει και να μην μπαίνει κανείς. Έγιναν μαζικά τεστ στην πόλη και ανακαλύφθηκαν κι άλλα κρούσματα στη Λομβαρδία και στο Βένετο.
Η Πάδοβα αντιμετώπισε καλύτερα την πανδημία από το Βένετο και τη Λομβαρδία, τις περιοχές που χτυπήθηκαν περισσότερο στην Ιταλία και αυτό έχει αποδοθεί στο αποτελεσματικό πρόγραμμα ιχνηλάτησης στην Μπο και αργότερα επαναλήφθηκε σε όλη την περιοχή.
Έναν χρόνο μετά τον θάνατο του Trevisan, οι κάτοικοι ελπίζουν να αφήσουν τους τελευταίους 12 μήνες πίσω τους.
Ο Trevisan και οι φίλοι του σύχναζαν σε ένα μπαρ στην Μπο, όπου έπιναν και έπαιζαν χαρτιά. Στην παρέα ήταν και ο Renato Turetta, που θα γινόταν ο δεύτερος νεκρός της πόλης και ο Mario Dalbetto, που θα αρρώσταινε αλλά θα επιβίωνε.
«Ο άνδρας μου αρρώστησε, είχε πυρετό», θυμάται η Cristina, γυναίκα του Turetta. «Αρρωστήσαμε την ίδια εποχή. Είχα πυρετό για μερικές μέρες και πέρασε στο σπίτι χωρίς να παίρνω φάρμακα. Αλλά ο πυρετός του Renato παρέμενε υψηλός, έτσι κάλεσα ασθενοφόρο. Τον πήγαν στο νοσοκομείο στη Σκιαβονία. Τους είπαμε ότι είχε συναντήσει τον Adriano Trevisan και ότι είχαν παίξει χαρτιά μαζί στο μπαρ. Ένας γιατρός σκέφτηκε να πάρει δείγμα για κορονοϊό και όλα ξεκίνησαν τότε».
Ακούγοντας για τα κρούσματα, οι τοπικές Αρχές αποφάσισαν να κλείσουν αμέσως το μικρό νοσοκομείο της Σκιαβονίας, μεταφέροντας τους ασθενείς σε ένα καλύτερα εξοπλισμένο νοσοκομείο στην Πάδοβα.
Στις 22 Φεβρουαρίου, η ιταλική κυβέρνηση προσπάθησε να σταματήσει τη μετάδοση του ιού απομονώνοντας τους δήμους Μπο και Κοντόνιο, καθώς και γειτνιάζοντες δήμους. Κανείς δεν μπορούσε να βγει από την περιοχή ή να μπει. Οι μη απαραίτητες επιχειρήσεις και δραστηριότητες έκλεισαν.
Ο Turetta απομονώθηκε από την οικογένειά του. «Κάθε μέρα ο επικεφαλής γιατρός στην Πάδοβα μού τηλεφώνησε για να με ενημερώνει», θυμάται η Cristina. «Έπειτα διασωληνώθηκε». Ο Turetta Πέθανε στα 67 του, στις 10 Μαρτίου, τρεις εβδομάδες αφότου μπήκε στην εντατική.
«Κράτησαν τα ρούχα και τα προσωπικά του αντικείμενα στο νοσοκομείο για να τα κάψουν», συμπληρώνει η Cristina. «Στο σπίτι μας πετάξαμε σχεδόν τα πάντα. Βάψαμε το σπίτι και το καθαρίσαμε σε βάθος. Δοκιμάσαμε τα πάντα: άλλωστε δεν ξέραμε τι συνέβαινε και έπρεπε να ζήσουμε εκεί».
Οι εκκλησίες στην περιοχή έκλεισαν, όπως και άλλα μη απαραίτητα ιδρύματα. «Δεν του κάναμε κανονική κηδεία. Μόνο εγώ, η κόρη μου, ο παπάς και η αδελφή του Renato. Εδώ, στο νεκροταφείο, όχι στην εκκλησία».
Όσο δύσκολες κι αν ήταν, οι αποφάσεις που λήφθηκαν εκείνες τις πρώτες μέρες από τις τοπικές Αρχές άλλαξαν την τύχη της μικρής πόλης, καθιστώντας την περίπτωση μελέτης για την αντίδραση στην πανδημία – σημαντικές πληροφορίες στο πλαίσιο μιας μεγάλης μελέτης δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Nature και κυκλοφόρησαν σε όλο τον κόσμο.
Ο Andrea Crisanti είναι επιδημιολόγος στο πανεπιστήμιο της Πάδοβας. Διεύθυνε την ομάδα που έκανε τεστ στους πάντες στην Μπο μετά το πρώτο κρούσμα. «Νομίζω πως ήταν ο πρώτος έλεγχος ολόκληρου του πληθυσμού στον κόσμο», είπε ο Crisanti στο VICE World News. «Δείξαμε ότι όπου γίνονται τεστ σε όλη την κοινότητα ή σε μια ολόκληρη ομάδα επαφής, και απομονώνονται όλα τα κρόυσματα, η μετάδοση του ιού ουσιαστικά μπλοκάρεται. Επίσης μπορέσαμε να δείξουμε πόσο μεγάλο ρόλο έπαιζαν οι ασυμπτωματικές περιπτώσεις στη μετάδοση του ιού. Ήταν βασικό στην κατανόηση της δυναμικής της μετάδοσης του ιού και σε κάποιες παραμέτρους που τελικά ήταν βασικές για την εφαρμογή μέτρων.
Η ομάδα του Crisanti επίσης έκανε ανακαλύψεις για τα αντισώματα. Τα αποτελέσματα θα δημοσιευτούν τις επόμενες εβδομάδες. «Έχουμε δείξει ότι τα αντισώματα μπορούν να διαρκέσουν τουλάχιστον εννέα μήνες», λέει ο Crisanti. «Έχουμε δείξει ότι άνθρωποι με αντισώματα είναι προστατευμένοι όταν εκτίθενται στον ιό».
Παρά τη σχετική επιτυχία του περιορισμού της νόσου, η πόλη στιγματίστηκε ως ένα από τα πρώτα μέρη μετάδοσης στην Ιταλία.
«Τους πρώτους μήνες θεωρούσαν ότι μεταδίδαμε πανούκλα», θυμάται ο δήμαρχος. «Ακόμα και μετά το lockdown, ήμασταν απομονωμένοι. Αν έβλεπαν κάποιον από την Μπο σε κάποια κοντινή πόλη, τότε εκείνος ήταν δακτυλοδεικτούμενος και δεν τον πλησίαζαν. Θυμάμαι ότι κάποιοι επέστρεψαν κρασιά που είχαν παραγγείλει από μια φάρμα εδώ – τα μπουκάλια θεωρούνταν μολυσμένα. Αλλά ο ιός έφτασε εδώ τυχαία, όπως στο Κοντόνιο».
Αυτές οι δύσκολες στιγμές συσπείρωσαν την κοινότητα. «Ανέδειξαν την ικανότητά μας να συνεργαζόμαστε», λέει ο δήμαρχος Martini. «Το να μπορείς να φέρεις 3.000 άτομα για να κάνουν τεστ σε τόσο μικρό δήμο, με λίγα μέσα και λιγοστό προσωπικό, οφείλεται επίσης στο ότι έχουμε ομάδες που ήδη ξέρουν να συνεργάζονται – η πολιτική προστασία, οι Αλπινιστές (ομάδες διάσωσης βουνών) και οι εθελοντές. Οι Αλπινιστές πέρασαν όλο το καλοκαίρι μοιράζοντας μάσκες στην πόλη.
Από εκεί που ήταν περιθωριοποιημένη, η Μπο είναι τώρα ένα από τα πιο ασφαλή μέρη στην Ιταλία. Το αρχικό τραύμα χρησιμοποιήθηκε για μια εντυπωσιακή ανταπόκριση.
«Η Μπο ξεχώρισε για την ικανότητά ανταπόκρισής της», λέει περήφανα ο δήμαρχος. «Βρήκαμε μόνο έξι κρούσματα την τελευταία εβδομάδα, τα νούμερα πέφτουν διαρκώς. Στις κοντινές πόλεις υπάρχουν 50-60 κρούσματα. Το περισσότερο που είχαμε ήταν 19 θετικά. Συνεχίζουμε να δημοσιεύουμε τα δεδομένα μας. Όλα αυτά συνέβαλαν στην αλλαγή της αρνητικής εικόνας που είχε στην αρχή η Μπο».
Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.
Περισσότερα από το VICE
Το Αλιευτικό στην Κρήτη που Έκρυβε 1,3 Τόνους «Σοκολάτας»
Touch me, not / Μη μου Άπτου: Ένας Χρόνος Χωρίς (Επ)αφή
Τα Νεογέννητα Μωρά της Λέσβου και της Σάμου στους Καταυλισμούς