POETRY_02
Επεξεργασία: Νίκος Κόλλιας
Διασκέδαση

Ο Δημήτρης Σταμίρης Έκανε Νυχτερινές Βάρδιες σε Ξενοδοχείο και Έγραψε Μυθιστόρημα σε 24 Μέρες

Μιλήσαμε με τον 22χρονο νικητή του ελληνικού τουρνουά "Poetry Slam" για την προφορική ποίηση και τη γραφή που τον βοηθάει να αποδεχτεί τις πολύ δύσκολες καταστάσεις που έχει ζήσει.

«Η ίδια η λέξη “ποίηση” απωθεί τον κόσμο. Γιατί γίνεται αυτό; Για όλα αυτά που τα σχολεία έχουν κάνει σε αυτή. Η slam δίνει την ποίηση πίσω στον κόσμο. Χρειαζόμαστε τον κόσμο να μιλάει ποίηση ο ένας στον άλλον», είπε ο Αμερικανός ποιητής Μαρκ Σμιθ που ίδρυσε το Uptown Poetry Cabaret. Σε αυτό το τζαζ κλαμπ στο Σικάγο, το 1987 γεννιέται ένα καινούριο είδους ποίησης που συγγενεύει με την performance.

Η slam ποίηση είναι ένα είδος προφορικής ποίησης που ερμηνεύεται πάνω στη σκηνή. Τα τουρνουά poetry slam δεν θα μπορούσαν να απέχουν περισσότερο από μια ποιητική βραδιά. Τα ποιήματα δεν διαβάζονται, ούτε απαγγέλλονται. Ένας ποιητής ανεβαίνει στη σκηνή, παίρνει το μικρόφωνο και απευθύνεται στο κοινό.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Η προφορική ποίηση είναι έντονα βιωματική και πραγματεύεται κοινωνικά ή προσωπικά ζητήματα που «καίνε». Οι κριτές επιλέγονται τυχαία από το κοινό, υπάρχουν ποτά στα τραπέζια και η σκηνή γίνεται το σύμπαν του κάθε ποιητή για λίγο. Από προσωπική εμπειρία σε διαδικτυακό –αναγκαστικά λόγω lockdown- event του Poetry Slam Gr, αυτό το ιδιότυπο performance είναι μια φάση που αξίζει τον κόπο να ανακαλύψει κανείς.

Όπως λένε και οι διοργανωτές του ελληνικού τουρνουά που ξεκίνησε το 2018, ο Μάκης Μούλος και η Μαρία Μπάκα, «αν δεν διαβάζεις ποίηση μπορείς να την ακούσεις». Το κάθε τουρνουά κρατάει περίπου έναν χρόνο και δεκάδες ποιητές ανεβαίνουν στη σκηνή.

Την παγκόσμια ημέρα ποίησης, στις 21 Μαρτίου, ο 22χρονος φοιτητής Δημήτρης Σταμίρης αναδείχθηκε  πρωταθλητής slammer για το 2020 στον διαδικτυακό τελικό της περιόδου. Ο performer που είχε πάρει πρώτη φορά μέρος τον Ιούλιο του 2020 –και είχε βγει νικητής από την πρώτη του εμφάνιση– θα μας εκπροσωπήσει στο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πρωτάθλημα Σλαμ ποίησης.

Ο Δημήτρης Σταμίρης, που δεν αποκαλεί ακόμα τον εαυτό του συγγραφέα, μιλάει στο VICE για τα «σκοτάδια» που τον έκαναν να γράψει, το πρόβλημα επιβίωσης που είχε αντιμετωπίσει και τις βραδινές βάρδιες στο ξενοδοχείο που τις περνούσε γράφοντας το πρώτο του μυθιστόρημα. Κι εκείνη τη φορά στη σκηνή του Poetry Slam Gr που ένιωσε ότι είναι το ίδιο το ποίημα.

VICE: Πώς ξεκίνησες με τη slam ποίηση;
Δημήτρης Σταμίρης
: Από το 2018 είχα ξεκινήσει γράφω ποίηση. Δήλωσα συμμετοχή για πρώτη φορά τον Iούλιο του 2020 στο Poetry Slam της Ελλάδας. Βρήκα τυχαία τη σελίδα στο Facebook και αποφάσισα να δοκιμάσω. Δεν ήξερα καν τι είναι, φαντάσου. Τότε, γίνονταν live τα event στο Cabaret Voltaire. Δηλώνω συμμετοχή, γίνεται η κλήρωση, κληρώνομαι προτελευταίος. Το θυμάμαι, διότι το κοιτούσα με αγωνία. Διάβασα όλους τους κανόνες και πήγα.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Είχες ανέβει ποτέ ξανά σε σκηνή;
Όχι (γέλια). Ήμουν πάρα πολύ αγχωμένος. Είχα ετοιμάσει δύο ποιήματα για εκείνο το event. Τα είχα κάνει άπειρες πρόβες – μιλάμε για ατελείωτες πρόβες. Τα έλεγα και στον ύπνο μου, κυριολεκτικά, από το πολύ άγχος για να μη ξεχάσω καμιά λέξη. Όταν ανέβηκα στη σκηνή πρώτη φορά, όλο μου το σώμα έτρεμε.

Πήγαν όλα όπως τα είχες σχεδιάσει;
Ναι, αλλά ήταν πιο έντονο. Δεν μπορούσα να ελέγξω τη φωνή μου, ήταν σαν να φώναζα. Αλλά πήγε καλά, δεν ξέχασα τα λόγια μου. Πάνω στη σκηνή ένιωσα πολύ όμορφα, ένιωθα ελεύθερος.

Όταν δεν γράφεις και δεν είσαι πάνω στη σκηνή, με τι ασχολείσαι;
Παλιότερα έπαιζα για πολλά χρόνια ποδόσφαιρο, το οποίο μετά από κάποιους τραυματισμούς το άφησα. Ήμουν σε επαγγελματικό επίπεδο. Τώρα ασχολούμαι πιο ερασιτεχνικά. Έκανα δουλειές από ‘δω κι από ‘κει, και σπουδάζω Λογιστική και Χρηματοοικονομικά στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής. Το 2018, μετά από κάποιες αναποδιές στη ζωή μου, μου βγήκε να γράψω. Για την ακρίβεια, την πρώτη φορά που έγραψα, δεν έγραψα ποίημα. Ξεκίνησα να γράφω ένα ολόκληρο μυθιστόρημα μέσα σε 24 μέρες, χειρόγραφα.

Σοβαρολογείς; Πώς;
Ναι, ναι. Δούλευα σε ένα ξενοδοχείο εκείνο τον καιρό, δωδεκάωρες βάρδιες, βράδυ και είχα πολύ ελεύθερο χρόνο.

Πολύ κινηματογραφικό.
Ισχύει. Το ολοκλήρωσα και βγήκε 203 σελίδες. Έτσι ξεκίνησα στη γραφή. Μετά μου βγήκε και η ποίηση πολύ πηγαία. Απλώς κολλούσαν οι λέξεις. Δεν καθόμουν να ψαχτώ, έρρεαν όλα όμορφα. Ή μπορεί όχι και τόσο όμορφα, αλλά εμένα μου άρεσαν.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Με τι θέματα ασχολείσαι περισσότερο;
Κυρίως γράφω για εμπειρίες που έχω ζήσει. Μου βγαίνει πιο εύκολο να γράψω για καταστάσεις, έρωτες, άσχημες φάσεις στη ζωή μου. Επειδή χωρίς έρωτα, νιώθω πολύ μονότονος, μ’ αρέσει πολύ να γράφω για τον έρωτα. Αλλά γράφω και για την κοινωνία, για το τι δεν μ’ αρέσει στην κοινωνία ή για το πώς θα ήθελα να ήταν. Κυρίως γράφω για τον εαυτό μου, αλλά θέλω ο κόσμος να πάρει κάτι από αυτό. Θέλω να δει ότι υπάρχουν και χειρότερα και να είναι ευγνώμων για αυτά που έχει.

Το λες αυτό επειδή για σένα τα πράγματα ήταν άσχημα;
Ναι, έχω υπάρξει σε δύσκολες φάσεις, πολύ άσχημα. Και μέσα μου, αλλά μιλάμε και για καθαρό πρόβλημα επιβίωσης. Μετά τις δύσκολες καταστάσεις στη ζωή μου –μπορεί να μη μου πάνε όλα τέλεια, αλλά είμαι καλά, καλύτερα– έγινε το μπαμ και ξεκίνησα να γράφω.

Τι ήταν αυτό που σε ζόρισε περισσότερο;
Δεν ήταν μόνο το ψυχολογικό κομμάτι. Κάποια στιγμή αντιμετώπισα και πρόβλημα στέγης, μπορεί να μην είχα λεφτά να φάω. Είχα δύσκολες χρονιές. Ήμουν άνεργος, δεν είχα τίποτα. Πέρα από το ότι μέσα μου ένιωθα χάλια, μόνος, αποκομμένος, πάλευα κυριολεκτικά για την επιβίωση, για ένα πακέτο τσιγάρα. Επειδή το έχω ζήσει, δεν θέλω να βλέπω ανθρώπους να παλεύουν έτσι. Θέλω να το βγάλω από μέσα μου. Η γραφή με βοήθησε να ξεφύγω, κατά μια έννοια. Ξέρω ότι ένα τίποτα είμαστε, είτε γράφεις καλά, είτε δεν γράφεις καλά. Εφόσον όμως έχεις κάποιο βήμα αξιοποίησέ το, έτσι ώστε κάποιος άλλος να νιώθει καλύτερα μέσα απ’ αυτό.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ήταν μια ανάγκη να αποκωδικοποιήσεις όλο αυτό που ζούσες, για να το αφήσεις μετά πίσω σου;
Όχι, διότι όσο το γράφεις δεν τ’ αφήνεις πίσω. Όσο το γράφεις, το ξαναζείς. Είναι πολύ δύσκολο - τουλάχιστον έτσι το βιώνω εγώ. Όταν γράφω για άσχημες καταστάσεις στη ζωή μου, δεν νιώθω ότι το αφήνω πίσω. Πηγαίνω όλο και πιο κοντά, αλλά όσο το γράφεις μπορείς να το αποδεχτείς και να μάθεις μέσα από αυτό.


VICE Video: K2 - Αγώνας για την Κορυφή


Τι γράφεις τώρα;
Γράφω ένα πεζό, αλλά το έχω αφήσει λίγο στην άκρη - το «119+1 νύχτες στο Ψυχιατρείο».

Είναι αυτοβιογραφικό;
Ναι. Ήμουν τέσσερις μήνες εκεί. Ένιωθα ασφαλής. Ήξερα ότι θα με δουν οι ψυχίατροι το πρωί, ο ψυχολόγος το μεσημέρι, θα κάνω την εργοθεραπεία μου, θα φάω, θα έχω μια οποιαδήποτε συντροφιά να περνάω τον χρόνο μου. Ήταν πολύ απλά τα πράγματα εκεί μέσα. Και το βράδυ έκλεινες τα φώτα και κοιμόσουν. Δεν είναι όπως το φαντάζονται πολλοί – ή μάλλον μπορεί και να είναι αλλά όχι στη δική μου περίπτωση.

Πόσο χρονών ήσουν τότε;
Δεκαεννιά. Πρέπει να φύγει αυτό το ταμπού, ότι «ένας άνθρωπος μπήκε στο ψυχιατρείο, κρεμάστε τον». Ξέρω πολλούς ανθρώπους που έχουν νοσηλευτεί στο ψυχιατρείο και από το μείον 10, τώρα έφτασαν στο 20. Πρέπει να φύγει αυτό το στίγμα, λες και πάει ο άλλος στην κόλαση και γυρίζει.

Τι είναι για σένα η slam ποίηση;
Είναι κάτι πολύ όμορφο, διότι μπορεί να κάνει τον οποιοδήποτε, ακόμα και κάποιον που δεν ξέρει τι είναι ποίηση, να ανέβει στη σκηνή, να πιάσει το μικρόφωνο και να το κάνει. Είναι πολλοί που δεν θα αγοράσουν μια ποιητική συλλογή, δεν θα κάτσουν να διαβάσουν ποίηση. Όμως, στο slam μπορούν να έρθουν όλοι, να πάρουν την παρέα τους, να πάνε σ’ ένα μαγαζί, να πιουν μια μπύρα και να ακούσουν τα παιδιά. Σαν να πηγαίνεις θέατρο ή σινεμά.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ποια είναι η πιο έντονη στιγμή σου πάνω στη σκηνή;
Ήταν η τελευταία φορά που βρέθηκα πάνω στη σκηνή, πριν μας κλείσουν μέσα τον Νοέμβριο. Είχα ετοιμάσει ένα ποίημα, το οποίο είχε κοινωνικό θέμα. Το ένιωθα πολύ μέσα μου και το είχα προετοιμάσει τόσο πολύ, σε σημείο που ένιωθα ότι είμαι το ίδιο το ποίημα. Μόλις τελείωσε και κατέβηκα από τη σκηνή, ήμουν πολύ φορτισμένος.

Για τι πράγμα μιλούσε;
Για τα στραβά της κοινωνίας.

Τι είναι αυτό που σε «μπριζώνει» πολύ στην κοινωνία για να γράψεις;
Η ανισότητα σε όλους τους τομείς. Η φυλετική ανισότητα, ο σεξισμός αλλά όχι μόνο αυτά. Η αδικία ανθρώπου προς άνθρωπο, χωρίς να το ονομάζουμε κάπως. Έχω ζήσει κι εγώ πολλές αδικίες, και έχω δει πολλά να γίνονται μπροστά μου - δεν μπορώ, με εξοργίζει.

Πώς βλέπεις το θέμα της γραφής από ‘δω και πέρα;
Δεν μπορώ να φανταστώ πλέον έναν κόσμο που δεν γράφω και ούτε θέλω. Είναι δύσκολη ερώτηση αυτή για μένα. Δεν ξέρω ποιοι είναι οι στόχοι μου, απλώς το κάνω και όπου με πάει. Δεν ξέρω, απλώς γράφω, τελεία. Τώρα γράφω διηγήματα, κυρίως. Το πεζό μού βγαίνει πολύ εύκολα.

Θα τα συγκέντρωνες να τα στείλεις σε έναν εκδοτικό οίκο;
Ξέρεις πώς λειτουργούν αυτά. Αν έστελνα εγώ τα διηγήματά μου ή τα ποιήματά μου σε έναν εκδοτικό οίκο, εγώ που είμαι τίποτα και δεν έχω γνωστό πουθενά, θα πήγαιναν άκλαυτα κατευθείαν. Δεν είμαι έτοιμος ακόμα για αυτή την κίνηση. Όμως, ποτέ κανείς δεν πρέπει να σταματήσει να προσπαθεί και να νοιάζεται για το πώς βλέπουν οι άλλοι αυτά που γράφει.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ