Η Ιστορία Μιας Τυφλής Μαθήτριας που Έχει Αποκλειστεί Από την Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση

Είναι μεσημέρι και η Μαρία* βρίσκεται στο σπίτι μελετώντας τα μαθήματά της μέσω WhatsApp. Από την άλλη άκρη της οθόνης βρίσκεται η δασκάλα που της κάνει ιδιαίτερα και τη βοηθά καθημερινά να μετατρέπει τη γραφή Braille σε ελληνικούς χαρακτήρες και αντίστροφα. Η ενεργοποίηση των ψηφιακών εργαλείων της εξ αποστάσεως διδασκαλίας από το Υπουργείο Παιδείας δεν έχει λάβει υπόψιν περιπτώσεις όπως της Μαρίας, η οποία είναι αποκλεισμένη από την εκπαιδευτική διαδικασία: Ούτε η πλατφόρμα είναι προσβάσιμη σε εντυποανάπηρα άτομα, ούτε γίνεται χρήση από τη δασκάλα του σχολείου της. Έτσι, οι γονείς της, οι οποίοι έχουν επίσης προβλήματα όρασης, αναγκάζονται με δικά τους έξοδα να παρέχουν ιδιαίτερα μαθήματα στην κόρη τους για να καλύψουν την αδυναμία του Υπουργείου Παιδείας να προσφέρει στους ανάπηρους και με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες μαθητές, ισότιμη πρόσβαση στην εκπαίδευση την περίοδο του κορονοϊού.

«Η κόρη μου είναι μαθήτρια της ΣΤ' Δημοτικού, πηγαίνει σε Γενικό Σχολείο και έχει πρόβλημα όρασης. Ήταν πολύ δύσκολο να εγγραφούμε στην πλατφόρμα, όχι μόνο για μας που και οι δύο γονείς είμαστε τυφλοί, αλλά και για κάποιον που βλέπει. Το θέμα είναι ότι η δασκάλα της κόρης μου είναι κοντά στη σύνταξη, δεν έχει μάθει να χειρίζεται υπολογιστές, ως εκ τούτου δεν έχει μάθει να ανεβάζει σε αυτήν την πλατφόρμα ασκήσεις ούτε να δέχεται πίσω από τα παιδιά τις εργασίες τους». Η μητέρα εξηγεί ότι η χρήσης της ηλεκτρονικής πλατφόρμας εξαρτάται από το επίπεδο εξοικείωσης με τα ηλεκτρονικά μέσα τόσο του μαθητή όσο και του εκπαιδευτικού, κάτι που στη δική τους περίπτωση είναι δύσκολο κι από τις δύο μεριές. «Αυτό που κάνει η δασκάλα είναι να ανεβάζει τις ασκήσεις στο προσωπικό της Facebook κάθε δέκα μέρες για όλα τα μαθήματα της τάξης. Το θέμα είναι όμως ότι δεν υπάρχει feedback στα παιδιά. Δεν παίρνει πίσω τις ασκήσεις για να τις διορθώσει, επειδή προφανώς δεν ξέρει να χρησιμοποιεί υπολογιστές».

Έτσι, τον ρόλο του σχολείου έχει αναλάβει η δασκάλα στα ιδιαίτερα: «Η απογευματινή δασκάλα που είχαμε και της έκανε μελέτη, της κάνει την ανάλυση του μαθήματος κι έπειτα κάνουν και τις ασκήσεις. Το Braille του παιδιού το κάνει σε γράμματα βλεπόντων, ώστε να μπορεί να το διαβάσει η δασκάλα του σχολείου. Όμως η άσκηση δεν φτάνει στη δασκάλα του σχολείου για να τη διορθώσει. Όπως δεν φτάνει και των άλλων παιδιών. Δεν δίνει feedback σε κανένα παιδί, δεν είναι ότι κάνει διάκριση με την κόρη μου, δηλαδή. Προφανώς δεν έχει ηλεκτρονική εκπαίδευση. Και δεν είναι η μόνη», περιγράφει η μητέρα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι τυφλοί μαθητές καλούνται να χρησιμοποιήσουν μία πλατφόρμα πληροφορικής όταν στην πραγματικότητα δεν έχουν πάρει την ανάλογη κατάρτιση από το σχολείο. «Δεν μπορεί ο δάσκαλος της πληροφορικής να διδάξει ένα τυφλό παιδί. Οι τυφλοί κάνουν τα πάντα με το πληκτρολόγιο. Ο δάσκαλος με το ποντίκι. Οπότε και να θέλει κάποιος, δεν μπορεί», εξηγεί η μητέρα.

Επίσης, δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη ούτε με την υλικοτεχνική υποδομή που επιτρέπει στη μαθήτρια να μελετά: «Για τον εξοπλισμό που χρειάζεται το παιδί, δηλαδή τη γραφομηχανή Braille και τον υπολογιστή, κάναμε αίτηση όταν ήταν στην πρώτη δημοτικού. Ο εξοπλισμός ήρθε φέτος. Για έξι χρόνια στο παιδί εξασφαλίζαμε εμείς γραφομηχανή, αλλιώς δεν θα μπορούσε να κάνει τα μαθήματά του. Κι επειδή ο εξοπλισμός δεν πάει στον μαθητή, χρεώνεται στο σχολείο, τώρα που έκλεισε το σχολείο έχει μείνει εκεί. Οπότε σε περίπτωση που δεν είχαμε εμείς μηχανή, με τον εξοπλισμό να έχει μείνει κλεισμένος στο σχολείο, εκ των πραγμάτων δεν θα μπορούσε να μελετήσει. Ένας γονιός που δεν έχει μηχανή; Να πάει να δώσει ένα χιλιάρικο για να αγοράσει;», αναρωτιέται η μητέρα της μαθήτριας.

Στο Σύμπαν του Solmeister και των WNC

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Η περίπτωση της Μαρίας είναι ενδεικτική. Τα εμπόδια στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση αφορούν το σύνολο των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή και αναπηρία καθώς και ευάλωτες κοινωνικά ομάδες και οικογένειες. Η Γεωργία Μπουλμέτη είναι πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγου Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού Ειδικής Αγωγής (Π.Ο.Σ.Ε.Ε.Π.Ε.Α.) και κοινωνικής λειτουργός σε σχολείο για μαθητές με νοητική υστέρηση και αυτισμό στην Αθήνα. Όπως λέει, οι περισσότεροι μαθητές δεν έχουν μπει καν στην πλατφόρμα: «Καταρχάς υπάρχει απουσία υλικοτεχνικών υποδομών. Δεν υπάρχουν υπολογιστές σε όλα τα παιδιά, δεν υπάρχει διαδίκτυο και δεν υπάρχουν και εκτυπωτές. Επίσης, πάρα πολλοί μαθητές δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα ηλεκτρονικά Μέσα, και υπάρχουν αρκετοί γονείς που είναι τεχνολογικά αναλφάβητοι. Ειδικά οι μαθητικοί πληθυσμοί που εξυπηρετούμε εμείς, που είναι μαθητές με αναπηρία ή ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όπως οι Ρομά, έχουν πολύ μεγάλες δυσκολίες», εξηγεί η κα. Μπουλμέτη.

Σε ό,τι αφορά τις πλατφόρμες τηλεκπαίδευσης, η κα. Μπουλμέτη εξηγεί ότι δεν είναι προσβάσιμες. «Για να δημιουργήσεις προσβάσιμο υλικό για μαθητές με οπτική αναπηρία, θα πρέπει να έχεις τα κατάλληλα μέσα για να το κάνεις αυτό. Είναι ειδικά τα προγράμματα. Επίσης, η πλατφόρμα δεν είναι μία. Έχουμε πολλές πλατφόρμες είτε στην ασύγχρονη εκπαίδευση είτε στη σύγχρονη εκπαίδευση, η οποία μάλιστα ακόμα δεν έχει λειτουργήσει για τα ειδικά σχολεία. Επίσης, κάθε σχολείο μπορεί να χρησιμοποιεί τα δικά του Μέσα. Μπορεί να πρέπει να μπει ο μαθητής στην πλατφόρμα να κατεβάσει κάτι. Για έναν μαθητή με αναπηρία όμως είναι πάρα πολύ δύσκολο αυτό. Ένας μαθητής με κινητική αναπηρία θα πρέπει να έχει ειδικά πληκτρολόγια και ειδικό ποντίκι για να μπορεί να δουλέψει στον υπολογιστή. Όλα αυτά, λοιπόν, σε συνδυασμό με τα εμπόδια που έχουν τα άτομα με αναπηρία, καταλαβαίνετε ότι κάνουν ακόμη πιο δύσκολη την εξ αποστάσεως εκπαίδευση».

Μία ακόμη αγωνία που εκφράζει η πρόεδρος της Π.Ο.Σ.Ε.Ε.Π.Ε.Α. είναι η διασφάλιση του απορρήτου. «Εμείς που είμαστε βοηθητικό προσωπικό στα σχολεία, δηλαδή ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, λογοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, νοσηλευτές τίθενται και θέματα δεοντολογίας. Δηλαδή, ένας μαθητής που έχει μία διαδικτυακή συμβουλευτική με έναν ψυχολόγο, δεν ξέρουμε κάτα πόσο διασφαλίζεται το απόρρητο δεδομένου το ότι ο γονιός μπορεί να είναι δίπλα και να ακούει».

Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγου Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού Ειδικής Αγωγής έχει αποστείλει στο Υπουργείο Παιδείας επιστολές στις οποίες εκθέτει τα προβλήματα και παραθέτει τα αιτήματά της, όμως δεν έχει υπάρξει καμία ανταπόκριση. «Δεν υπήρχε σχεδιασμός. Ζητάμε μεταξύ άλλων να συμπεριληφθούν τα παιδιά στα πρόγραμμα της ΕΡΤ. Δεν έχουν κανένα πεδίο για μαθητές με αναπηρία. Κι εκεί θα μπορούσαν να γίνουν πράγματα. Παράλληλα, προσπαθούμε μόνοι μας να εφαρμόσουμε στα σχολεία ό, τι μπορούμε όμως αυτό δεν είναι αρκετό για να ξεπεραστούν τα εμπόδια των μαθητών μας και των οικογενειών κι εν τέλει να φτάσουμε σε ένα επίπεδο να πούμε ότι υπάρχει ισότιμη εκπαίδευση των ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και αναπηρία. Νιώθω ότι προσπαθούν να κάνουν πράγματα τα οποία δεν ξέρω κατά πόσο είναι ουσιαστικά και αποτελεσματικά», καταλήγει η κα. Μπουλμέτη.

Την υπόθεση της τυφλής μαθήτριας αλλά και το γενικότερο ζήτημα έφερε στη Βουλή ο Βουλευτής Δυτικής Αθήνας του ΜέΡΑ25, Κρίτων Αρσένης, ο οποίος σε ερώτηση του προς την Υπουργό Παιδείας, Νίκη Κεραμέως, αναφέρεται στο μη προσβάσιμο λογισμικό από τα ανάπηρα άτομα στην εξ' αποστάσεως εκπαίδευση και ρωτά την Υπουργό τι σκοπεύει να πράξει γι’ αυτό και σε πόσο χρονικό διάστημα.

Ο βουλευτής επισημαίνει πως το λογισμικό τηλεδιάσκεψης που χρησιμοποιείται δεν φαίνεται να πληροί τις προδιαγραφές προσβασιμότητας για τους έντυπο-ανάπηρους και κωφούς μαθητές/τριες, καθώς και ότι, ούτε οι αρμόδια Γραμματεία Ειδικής Αγωγής του Υπουργείου Παιδείας, ούτε το τεχνικό τμήμα του Help Desk για την εξ’ αποστάσεως εκπαίδευση γνώριζαν περισσότερα για τις προδιαγραφές προσβασιμότητας που πρέπει να πληρούνται στις εφαρμογές τηλέ-εκπαίδευσης. Ο Βουλευτής σχολιάζει χαρακτηριστικά στην ερώτησή του πως «η απουσία μιας συντεταγμένης εκπαιδευτικής πολιτικής, για την ενταξιακή εκπαίδευση των ανάπηρων μαθητών/ριών, που αντιμετωπίζονται ως μαθητές/ριες δεύτερης κατηγορίας και "παράπλευρες απώλειες", διαφαίνεται και στο εγχείρημα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης».

Για την ώρα, δεν υπάρχει καμία απάντηση από την υπουργό.

*Το όνομα της μαθήτριας έχει αλλάξει μετά από επιθυμία του κηδεμόνα για διατήρηση της ανωνυμίας. Τα στοιχεία είναι στη διάθεση του VICE.

Περισσότερα από το VICE

Βραδινές Φωτογραφίες Από τα Μπαλκόνια της Θεσσαλονίκης στην Καραντίνα

O David Lynch Θέλει να Κάνεις Διαλογισμό Όσο Είσαι σε Αυτοπεριορισμό

Αναβρασμός στην ΒΕΑΤ: Πώς ο Κορονοϊός Οδήγησε στην Πρώτη Στάση Τηλεργασίας στην Ελλάδα