Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble (HST) στέλνει στη Γη όμορφες εικόνες από το εξώτερο διάστημα, εδώ και περισσότερα από 30 χρόνια. Οι λαμπεροί γαλαξίες του κοσμούν αμέτρητες οθόνες υπολογιστών, προσθέτουν μια δόση ρεαλισμού σε σειρές επιστημονικής φαντασίας και είναι κολλημένοι στους τοίχους δωματίων φοιτητών Φυσικής σε όλο τον κόσμο.
Όμως το Hubble μπορεί να κάνει πολλά περισσότερα. Από τις 24 Απριλίου του 1990, είναι στην τροχιά της Γης και πραγματοποιεί εκατομμύρια παρατηρήσεις, που με τη σειρά τους έχουν αποτελέσει τη βάση για πάνω από 15.000 επιστημονικά άρθρα. Έχει φτάσει 13 δισεκατομμύρια χρόνια πίσω, μας έχει δείξει υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες, έχει ολοκληρώσει εκατοντάδες χιλιάδες τροχιές και συνεχίζει να βοηθάει ουσιαστικά να καταλάβουμε τη θέση μας στο σύμπαν.
Videos by VICE
Η αποστολή του σύντομα τελειώνει, στα τέλη του 2026, οπότε και θα το διαδεχτεί το τηλεσκόπιο James Webb της NASA, το οποίο ετοιμάζεται να αναλάβει δράση – 1.5 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τη Γη. Οι πρώτες εικόνες αναμένεται να φτάσουν στη Γη το καλοκαίρι.
Ζητήσαμε από επιστήμονες που έχουν δει χιλιάδες εικόνες του Hubble να διαλέξουν μερικές φωτογραφίες από τα αρχεία τους. Επτά εργαζόμενοι του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) διαλέγουν τις αγαπημένες τους και εξηγούν γιατί είναι τόσο ξεχωριστές για εκείνους.
«Η αποστολή μάς βοήθησε να βρούμε απαντήσεις σε θεμελιώδη ερωτήματα για τη φύση του σύμπαντος».
Όταν ήμουν μικρή, έκοβα παλιά ημερολόγια με φωτογραφίες από το Hubble για να γεμίσω τους τοίχους του δωματίου μου όμορφες εικόνες του σύμπαντος. Τώρα έχω τη χαρά να βοηθάω αυτές οι εικόνες να φτάσουν στο κοινό. Η φωτογραφία που διάλεξα είναι ενός κρυμμένου διαμαντικού. Ο NGC 2525 είναι ένας γαλαξίας 70 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά από τη Γη που σχηματίζει μέρος του αστερισμού που ονομάζεται Πρύμνη, με μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα στο κέντρο.
Αν κοιτάξεις την αριστερή σπείρα στη φωτογραφία, μπορείς να δεις ένα φωτεινό, λαμπερό σημείο. Αυτό είναι ένας υπερκαινοφανής αστέρας που σβήνει και το Hubble κατάφερε να τον αιχμαλωτίσει καταπληκτικά. Οι παρατηρήσεις του NGC 2525 από το Hubble αποτέλεσαν κομμάτι μιας από τις μεγαλύτερης έρευνές του, της μέτρησης της ταχύτητας επέκτασης του σύμπαντος. Η αποστολή βοήθησε να δώσουμε απαντήσεις σε θεμελιώδη ερωτήματα για τη φύση του σύμπαντος.
– Bethany Downer, ESA/Hubble chief science communications officer.
«Αυτή η φωτογραφία μού θυμίζει, κάθε μέρα, ότι η φύση είναι η μεγαλύτερη πηγή έμπνευσης για τους καλλιτέχνες»
Καθώς δουλεύω και στον χώρο της τέχνης και της επιστήμης με ενδιαφέρει πολύ να παρατηρώ ποιες αστρονομικές εικόνες επιλέγουν οι καλλιτέχνες για έμπνευση. Καλλιτέχνες απ’ όλο τον κόσμο –από εκείνους που κάνουν εκθέσεις σε αναγνωρισμένες παρισινές γκαλερί μέχρι εκείνους που δουλεύουν στα πεζοδρόμια του Σαν Πέδρο– αναζητούν έμπνευση στην εμβληματική φωτογραφία του Hubble «Πυλώνες της Δημιουργίας».
Αυτή η φωτογραφία μού θυμίζει κάθε μέρα ότι η φύση είναι ίσως η μεγαλύτερη πηγή έμπνευσης για τους καλλιτέχνες. Και αυτό περιλαμβάνει μια συχνά ξεχασμένη πλευρά της φύσης: τον νυχτερινό ουρανό.
– Mahdi Zamani, ESA/Hubble Image Editor and astronomical visualisation metadata specialist
«Κάποια από αυτά τα όργανα είναι τώρα τρίτης γενιάς»
Επέλεξα αυτήν τη φωτογραφία διότι τονίζει κάτι που καθιστά το Hubble τεχνολογία αιχμής της αστρονομίας εδώ και 32 χρόνια, το ότι λειτουργεί σε χαμηλή τροχιά (χαμηλή τροχιά λογαριάζεται λιγότερο από 1.000 μέτρα από τη Γη, στην περίπτωση του Hubble 545 χιλιόμετρα). Η φωτογραφία δείχνει πώς αστροναύτες σε διάφορα σκάφη της NASA κάνουν σέρβις στο Hubble ενώ είναι σε τροχιά, αντικαθιστώντας όργανα με πιο καινούργια. Κάποια από αυτά, όπως η Wide Field Camera, είναι τρίτης γενιάς τώρα.
– Calum Spring-Turner, ESA/Hubble science writer
«Μπορούμε να δούμε καιρικά φαινόμενα την ώρα που σχηματίζονται»
Μου αρέσουν αυτές οι φωτογραφίες του Ουρανού, αφενός γιατί δείχνουν ένα σέλας του Ουρανού που κινείται καθώς ο πλανήτης περιστρέφεται. Αφετέρου επειδή τονίζουν δύο λιγότερα γνωστά γεγονότα για τον Ουρανό – ότι περιστρέφεται πλευρικά και ότι έχει δικό του σύστημα δακτυλίων.
Επειδή μελετώ τους εξωπλανήτες (τους πλανήτες έξω από το ηλιακό σύστημα), ένα από τα πολλά που βρίσκω συναρπαστικά σε σχέση με τους πλανήτες είναι ότι μπορούμε να τους παρατηρήσουμε με αρκετή λεπτομέρεια ώστε να δούμε καιρικά φαινόμενα όπως το σέλας την ώρα που σχηματίζονται. Δεδομένου του πόσο μεγάλες είναι οι περισσότερες αστρονομικές χρονικές κλίμακες, είναι συναρπαστικό.
– Eleanor Spring, ESA/Hubble science writer
«Αυτές οι εικόνες τραβήχτηκαν με ένα όργανο που είναι στο Hubble εδώ και 20 χρόνια»
Βλέπουμε έναν λεπτομερή χάρτη σχεδόν ενός ολόκληρου πλανητικού συστήματος που αλλάζει με το πέρασμα του χρόνου. Αυτές οι φωτογραφίες δείχνουν κύματα σκόνης που πετάγονται από το εσωτερικό του πλανητικού συστήματος προς τα έξω. Το γιατί συμβαίνει αυτό είναι σκέτο μυστήριο.
Αυτές οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν με ένα όργανο που είναι στο Hubble εδώ και 20 χρόνια, αλλά μας δίνουν με εξίσου πολλές χρήσιμες πληροφορίες που θα παίρναμε με έναν τελευταίας τεχνολογίας στεμματογράφος που χρησιμοποιείται στο Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο, στην έρημο Ατακάμα στη Χιλή.
– John Debes, ESA-AURA astronomer
«Μπορώ να κοιτάξω παλιότερες φωτογραφίες και να δω πώς έχει μετακινηθεί και πώς έχει αλλάξει»
Αυτή εδώ είναι από τις πιο πρόσφατες φωτογραφίες που έχουμε δουλέψει απ’ όταν μπήκα στην ομάδα και ξεχωρίζει για μένα. Καταρχάς έχει πολλά από τα χαρακτηριστικά που κάνουν τις αστρονομικές φωτογραφίες τόσο μοναδικές: φωτεινά αστέρα, αραιά νεφελώματα, πολύ φως, σκοτάδι και χρώμα.
Αυτή είναι η πιο πρόσφατη φωτογραφία που έχουμε αυτού του συγκεκριμένου πίδακα αερίων. Χάρη στον συνδυασμό της ικανότητας του Hubble να αιχμαλωτίζει με μεγάλη λεπτομέρεια και της δουλειάς δεκαετιών που έχει γίνει γι’ αυτό το πρότζεκτ, μπορώ να κοιτάξω παλιές φωτογραφίες και να δω πώς έχει μετακινηθεί και πώς έχει αλλάξει. Αυτό είναι πολύ σπάνιο.
– Owen Higgins, ESA/Hubble outreach team intern
«Είναι πάντα συναρπαστικό να βλέπεις την επίδραση που έχουν τέτοια συμπυκνωμένα αντικείμενα περιβάλλον τους»
Τα πράσινα νεφελώματα είναι σπάνια αστρονομικά σενάρια όπου η κεντρική, ενεργή υπερμεγέθης μαύρη τρύπα έχει «σβήσει» ή είναι σε αδράνεια. Αυτό δημιουργεί μια αντήχηση ιονισμού κβάζαρ.
Νομίζω ότι αυτές οι φωτογραφίες δίνουν μερικές από τις καλύτερες εικόνες των νεφελωμάτων αυτών, όχι μόνο φωτίζοντας τους περιβάλλοντες γαλαξίες αλλά και τα μάτια των φοιτητών όταν περιγράφουν την επίδραση των ενεργών γαλαξιών. Είναι πάντα συγκλονιστικό να βλέπεις την επίδραση που έχουν τέτοια συμπυκνωμένα αντικείμενα στο περιβάλλον τους.
– Travis Fischer, ESA-AURA astronomer
Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE Germany.
Περισσότερα από το VICE
«Μαχαίρωσα το Πόδι μου» – Δέκα Γυναίκες Αφηγούνται Ιστορίες από τη Δική τους Messy Era
Ψυχολογικό Test: Βλέπεις Αυτήν τη Γάτα να Ανεβαίνει ή να Κατεβαίνει τις Σκάλες;
