To άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο Broadly.
Πριν από τα βραχιολάκια Cartier Love και τα Yeezys, υπήρχε μια εποχή που όπου και αν γυρνούσες, όποια σελίδα του Us Weekly κι να κοιτούσες, έπεφτες πάνω σε ένα must-have αξεσουάρ: το κόκκινο βραχιολάκι της Καμπάλα. Η θρησκεία ήταν και αυτή με τη σειρά της το απόλυτο must-have για τις διασημότητες κατά τη διάρκεια των 00s, με μια σειρά από celebrities, από τη Madonna και τον Ashton Kutcher, μέχρι τη Lindsay Lohan, να την ακολουθούν. Αλλά μια δεκαετία μετά, το πνευματικό κίνημα έχει ουσιαστικά εξαφανιστεί από την πρώτη γραμμή της ποπ κουλτούρας, έχοντας δεχτεί μεγάλα χτυπήματα.
«Η Καμπάλα είναι μια αρχαία σοφία που μας προσφέρει τα πρακτικά εργαλεία, για να δημιουργήσουμε μια κατάσταση χαράς και εκπλήρωσης στη ζωή μας. Είναι ένα απίστευτο σύστημα τεχνολογίας που θα αλλάξει τελείως τον τρόπο που κοιτάμε τον κόσμο», λέει το site του Kabbalah Centre, του οργανισμού που εισήγαγε πολλούς celebrities στην εν λόγω πρακτική και φιλοσοφία.
Οι ειδικοί πιστεύουν πως το Kabbalah Centre πρέπει να διαχωρίζεται από την ίδια την Καμπάλα. «Δεν υπάρχει ένας ενιαίος τρόπος, για να μελετηθεί η Καμπάλα, με την παραδοσιακή έννοια», λέει ο Elliot Wolfson, καθηγητής Θρησκευτικών Μελετών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στη Σάντα Μπάρμπαρα, ο οποίος ειδικεύεται στον Εβραϊκό Μυστικισμό. «Υπάρχουν διάφορα κείμενα που θεωρούνται βασικά, με τα σημαντικότερα από αυτά να είναι το Ζοχάρ και τα λεγόμενα λουριανικά κείμενα, αλλά υπάρχουν και άλλα κείμενα της Καμπάλα που μελετώνται με τον ίδιο τρόπο, όπως αυτά του Moses Cordovero, Shalom Sharabi και Vilna Gaon».
Σύμφωνα με τον Wolfson, αυτά τα μυστικιστικά κείμενα είναι πιο απόκρυφα από την Τορά και το Ταλμούδ και εξερευνούν πιο μεταφυσικές πλευρές της εβραϊκής πνευματικότητας, αλλά συνήθως αφορούν άνδρες πάνω από 40 ετών που έχουν περάσει χρόνια μελετώντας τα εβραϊκά ιερά κείμενα και λογίζονται ως έτοιμοι να κατανοήσουν τα μεγαλύτερα αυτά μυστήρια.
Videos by VICE
Δείτε τους «αντάρτες» του Αγίου Όρους
Αν και χρειάζονται χρόνια, για να μελετήσει και να καταλάβει κάποιος την Καμπάλα, ο ραβίνος Philip Berg ίδρυσε το Kabbalah Centre, για να διαθέσει τη διδασκαλία του προς όλους. Έχοντας εργαστεί στο παρελθόν ως ασφαλιστής, ο Berg ανακάλυψε τις διδασκαλίες της Καμπάλα με την Karen, τη δεύτερη σύζυγό του και πρώην γραμματέα του. Οι Bergs θέλησαν να κάνουν την Καμπάλα προσβάσιμη σε ομάδες ανθρώπων που αποκλείονταν από τη μελέτη της, όπως οι μη εβραίοι, αλλά και οι γυναίκες, όμως το κέντρο τους για πολλά χρόνια αντιμετώπισε δυσκολίες.
«Δεν κρίνω τους ανθρώπους που μελετούν στο Kabbalah Center, αλλά αυτά που διδάσκονται εκεί δεν έχουν και πολύ σχέση με την παραδοσιακή Καμπάλα»
Ο Berg ερμήνευσε την Καμπάλα ως ένα new age βιβλίο αυτοβελτίωσης και όχι τόσο ως ένα παραδοσιακό εβραϊκό κείμενο. Βασίστηκε στο χάρισμα της επικοινωνίας που είχε, για να προσελκύσει νέους ακόλουθους. Ο Rick Alan Ross, εκτελεστικός διευθυντής του Cult Education Centre και συγγραφέας του Cults Inside Out, δήλωσε πως πολλές από τις διδασκαλίες του Kabbalah Centre δεν είχαν καμία βάση στα εβραϊκά κείμενα: «Οι διδασκαλίες του Berg αντικατοπτρίζουν τους δικούς τους ιδιοσυγκρασιακούς συνδυασμούς θρησκευτικών πιστεύω. Για παράδειγμα, πως το να κοιτάς τις σελίδες του Ζοχάρ, ακόμη και αν δεν μπορείς να διαβάσεις εβραϊκά, θα σου χαρίσει ένα είδος υπερφυσικής δύναμης». Σύμφωνα με το The Kingdom of the Occult (εκδ. Thomas Nelson) του Walter Martin, o Berg υποστήριξε επίσης πως με το να αναφωνούν το εβραϊκό όνομα του Θεού, οι ακόλουθοι μπορούσα να αλλάζουν τα κύτταρά τους και να μεταμορφώνουν το ανοσοποιητικό τους σύστημα. Ένας εκπρόσωπος του Kabbalah Centre εντούτοις το αρνήθηκε: «Σχετικά με τα κύτταρα και το ανοσοποιητικό σύστημα, ο Ray Berg δεν υποστήριξε ποτέ κάτι τέτοιο».
«Δεν κρίνω τους ανθρώπους που μελετούν στο Kabbalah Center, αλλά αυτά που διδάσκονται εκεί δεν έχουν και πολύ σχέση με την παραδοσιακή Καμπάλα», λέει ο Wolfson. «Το Kabbalah Centre έχει κάνει πολύ πιο γνωστή την Καμπάλα και της έχει αφαιρέσει τον μυστικιστικό της αέρα. Σύμφωνα με αυτά που υποστηρίζουν, τα μυστικά μοιράζονται πλήρως. Το μοίρασμα των μυστικών αυτών σε άτομα χωρίς υπόβαθρο ή σε άτομα που δεν είναι καν εβραίοι, είναι μια ιδέα εντελώς ξένη με το πνεύμα της παραδοσιακής Καμπάλα». Πολλοί ειδικοί του εβραϊκού μυστικισμού εκφράζονται πολύ σκληρότερα από τον Wolfson. Πολλά μέλη της ορθόδοξης εβραϊκής κοινότητας, απορρίπτουν τη διδασκαλία του Berg και οι οικογένειες των ραβίνων Yehuda Ashlag και Avraham Brandwein –γνωστοί ραβίνοι, οι οποίοι σύμφωνα με τον Berg υπήρξαν δάσκαλοί του– αρνούνται να υποστηρίξουν την άποψή του πως εκείνος ήταν ο διάδοχος της παράδοσής τους. Ένας εκπρόσωπος του Kabbalah Centre είπε στο Broadly πως οι απόψεις τους δεν αντικατοπτρίζουν τα δικά τους πιστεύω: «Η οικογένεια του ραβίνου Brandewein δεν συμφωνεί με το ότι ο ραβίνος Berg είναι ραβίνος και εκεί βρίσκεται το πρόβλημα».
Η τύχη του Berg, όμως, άλλαξε, όταν η Madonna αποφάσισε να τον ακολουθήσει. Η κωμικός Sandra Bernhard είχε συστήσει το μήνυμα του Kabbalah Centre στη βασίλισσα της pop και εκείνη το έκανε κομμάτι του brand της. «Το Kabbalah Centre απογειώθηκε, όταν αναμείχτηκε σε αυτό η Madonna. Ο κόσμος ενδιαφέρθηκε και ήθελε να μάθει για οποιαδήποτε πνευματική κίνηση ενδιέφερε και το “Material Girl”».
Μια ολόκληρη αρμάδα από διασημότητες –ανάμεσά τους ο Ashton Kutcher, η Demi Moore, η Donna Karan και η πρώην σύζυγος του Προέδρου Trump, Marla Maples— σύντομα ακολούθησαν το παράδειγμα της Madonna και έγιναν ακόλουθοι στα διάφορα Kabbalah Centres που άνοιξε σταδιακά ο Berg. Να σημειωθεί, πως κανένα από αυτά τα άτομα δεν δέχτηκε να κάνει μια δήλωση για τις ανάγκες αυτού του άρθρου. H Maples είπε μιλώντας στο Vanity Fair πως τα διδάγματα του κέντρου τη βοήθησαν πολύ μετά το διαζύγιό της από τον Trump. «Εκείνη την περίοδο, νόμιζα ότι είχα ξεφορτωθεί ένα μεγάλο μέρος του πόνου, όταν αποφάσισα να προχωρήσω στη ζωή μου. Όμως, όταν ξεκίνησα να κοιτάω πιο βαθιά στον εαυτό μου, συνειδητοποίησα πως υπήρχαν κομμάτια μέσα μου που είχαν ακόμη οργή, θυμό. Η Καμπάλα με βοήθησε να μάθω να αναλαμβάνω την ευθύνη των επιλογών μου και να μην είμαι πια το θύμα».
Οι ακόλουθοι της Καμπάλα φορούν ένα κόκκινο βραχιόλι από σπάγκο, για να τους προστατεύει από το «κακό μάτι», ένα εξάρτημα που έγινε σύμβολο στάτους την περίοδο της διακυβέρνησης Bush. Οι παπαράτσι φωτογράφιζαν την Paris Hilton, τη Lindsay Lohan και τη Nicole Ritchie να φορούν το κόκκινο βραχιόλι, ένα εξάρτημα το οποίο μπορείτε και σήμερα να αποκτήσετε από το κατάστημα του Kabbalah Centre προς 26 δολάρια. «Δεν θα έκλεβα ποτέ το αγόρι κάποιας άλλης», έλεγε η Lohan στο Elle το 2006. «Είναι κακό κάρμα και πιστεύω πολύ στο κάρμα, γι’ αυτό άλλωστε μελέτησα την Καμπάλα». Οι Berg κατάφεραν να μπουν στο πολιτιστικό κλίμα της εποχής, στήνοντας μάλιστα και ένα event στο ιδιαίτερα δημοφιλές εκείνη την εποχή κατάστημα ρούχων Kitson.
Διαβάστε ακόμη: Πήγαμε στο Γκλαμουράτο Opening του Κλαμπ της Lindsay Lohan στην Αθήνα
Το Broadly επικοινώνησε με το Kabbalah Centre, για να ρωτήσει γιατί τόσοι celebrities έχουν φύγει από τις τάξεις της Καμπάλα. Μας απάντησε η ίδια η Karen Berg με email: «Η Καμπάλα είναι μια μελέτη που επεκτείνει τη συνείδηση και την κατανόηση. Μας βοηθάει, επίσης, χωρίς ίχνος ντροπής, να αναγνωρίσουμε τα κομμάτια του εαυτού μας που δεν έχουν διαφωτιστεί αρκετά, τα κομμάτια αυτά για τα οποία δεν είμαστε περήφανοι και μας δίνει τα εργαλεία, για να τα μεταμορφώσουμε. Όσο πιο κοντά μπορούμε να φτάσουμε στο άτομο το οποίο θέλει να γίνουμε η ψυχή μας, τόσο πιο ολοκληρωμένοι νιώθουμε. Αυτό νομίζω πως ισχύει και για μένα και για σένα, αλλά και για τους πιο δυνατούς ανθρώπους του κόσμου».
Η οργάνωση χρησιμοποιεί πια νέες τεχνικές, για να βγάλει χρήματα, όπως το νήμα κόκκινης κλωστής (για να φτιάξει κανείς βραχιόλι) αξίας 26 δολαρίων και το περίφημο νερό Kabbalah που πωλείται προς τέσσερα δολάρια το μπουκάλι και με το οποίο η Madonna κάποτε προσπάθησε να γεμίσει την πισίνα της. Ένας ρεπόρτερ της Telegraph ο οποίος έπασχε από καρκίνο, επισκέφτηκε ως «πιστός» το Kabbalah Centre του Λονδίνου, για να δει αν μπορεί να θεραπευτεί μέσω της Καμπάλα. Τον χρέωσαν 860 λίρες για μια κόπια του Ζοχάρ, καθώς και μερικές κούτες του «θαυματουργού» νερού με το οποίο θα θεραπευόταν.
«Έχω λάβει πολλά παράπονα για υπερβολικές και επανειλημμένες απαιτήσεις οικονομικής δωρεάς, συμμετοχής σε μαθήματα και υπηρεσίες», μου λέει ο Ross. «Οι απαιτήσεις των Berg και του προσωπικού ανάγκασαν μερικούς μαθητές να υπερφορτώσουν τις πιστωτικές τους κάρτες και να μην έχουν λεφτά να πληρώσουν το ενοίκιο ή το στεγαστικό τους. Σε κάποιες περιπτώσεις, κατέληξαν να τους κάνουν έξωση ή να τους παίρνει το σπίτι η τράπεζα, να χάνουν τη δουλειά τους ή να αφήνουν πίσω τους την καριέρα, τις σπουδές, αλλά και τη ζωή τους».
Οι οικονομικές πιέσεις δεν περιορίζονταν στους απλούς πολίτες-μέλη της οργάνωσης. Το διάσημο μοντέλο Jerry Hall, έφυγε από τη θρησκεία. όταν βρήκε τις οικονομικές απαιτήσεις υπερβολικές. «Περάσαμε τέλεια στο Kabbalah Centre, για περίπου έναν χρόνο», είπε στο περιοδικό Index. «Μας έδιναν πολύ πρακτικές καθημερινές συμβουλές, όπως για το πώς μπορείς να είσαι καλύτερος γονιός. Δεν μπορούσαμε, όμως, να περάσουμε την Πόρτα των Θαυμάτων, αν δεν δίναμε στους ανθρώπους της Καμπάλα το 10% των χρημάτων μας, οπότε δεν μπορούσαμε πια να ακολουθήσουμε».
Η οργάνωση χρησιμοποιεί πια νέες τεχνικές, για να βγάλει χρήματα, όπως το νήμα κόκκινης κλωστής και το περίφημο νερό Kabbalah.
Καθώς η περιουσία των Berg αυξάνονταν, το ίδιο συνέβαινε και με τα βλέμματα που εξέταζαν όλο και πιο έντονα την οργάνωση. Το Kabbalah Centre έχει αντιμετωπίσει μια σειρά από σκάνδαλα, το χειρότερο εκ των οποίων είχε σχέση με τη Madonna. Σύμφωνα με ένα αποκαλυπτικό άρθρο του Newsweek, η τραγουδίστρια συγκέντρωσε 18 εκατομμύρια δολάρια μέσω του Raising Malawi Foundation, το οποίο ίδρυσε μαζί με τον Michael, τον γιο του ραβίνου Berg. Σκόπευαν να χτίσουν ένα σχολείο θηλέων στην πρωτεύουσα της μικρής αφρικανικής χώρας, αλλά εν τέλει ακύρωσαν το project, έχοντας όμως ξοδέψει σχεδόν τέσσερα εκατομμύρια δολάρια σε οικοδομικές εργασίες.
Σύμφωνα με το άρθρο, τρία εκατομμύρια δολάρια από τα χρήματα που λέγεται πως ξοδεύτηκαν στο project, στην πραγματικότητα ξοδεύτηκαν στο Kabbalah Centre του Λος Άντζελες και όχι στο Μαλάουι. Επιπλέον, σύμφωνα με τις αποκαλύψεις του Newsweek, το Kabbalah Centre συγκέντρωσε χρήματα που είχαν δοθεί για χρήση στο Μαλάουι, αλλά δεν τα παρέδωσε ποτέ. Τα ζητήματα που προέκυψαν για το σχολείο στο Μαλάουι, ανάγκασε τη Madonna να διαλύσει το συμβούλιο του φιλανθρωπικού οργανισμού και να αναλάβει τη διεύθυνσή του, σε συνεργασία με τον μάνατζερ και τον λογιστή της. Το Kabbalah Centre σύντομα μπήκε στο μικροσκόπιο της εφορίας για θέματα φοροδιαφυγής, καθώς νέες κατηγορίες είδαν το φως, οι οποίες έλεγαν ότι η οικογένεια Berg χρησιμοποιούσε τη φιλανθρωπική οργάνωση για τον δικό της πλουτισμό. Σύμφωνα με τους LA Times, το Kabbalah Centre κατηγορήθηκε ότι πήρε περισσότερα από 600.000 δολάρια από μια χήρα που έπασχε από άνοια, για τις ανάγκες του.
Κάποιοι έχουν μετακινηθεί σε πιο trendy θρησκείες, ενώ άλλοι αποθαρρύνθηκαν από τις διαρκείς οικονομικές απαιτήσεις.
Οι κατηγορίες εναντίον των Berg δεν είναι μόνο οικονομικές. Μια πρώην μαθήτρια κυνήγησε επιτυχώς δικαστικά τον Yehuda, τον γιο του Berg, ο οποίος ηγήθηκε του Kabbalah Centre, μετά τον θάνατο του Berg το 2013. Υποστήριξε πως ο Yehuda προσπάθησε να τη ναρκώσει και να την κακοποιήσει σεξουαλικά, το 2014. Το δικαστήριο διέταξε τον Yehuda και το Kabbalah Centre να πληρώσουν στη μαθήτρια 177.500 δολάρια το 2015, με έναν εκπρόσωπο του να δηλώνει στο Broadly πως «Ο Yehuda δεν έχει καμία σχέση με το Kabbalah Centre, από τη στιγμή που παραιτήθηκε, το 2012. Όταν έφυγε, ξεκαθάρισε πως το έκανε, επειδή θα ήταν προς όφελος του Kabbalah Centre, αλλά και του ιδίου, καθώς ήθελε να αλλάξει τη ζωή του. Το Kabbalah Centre σεβάστηκε την απόφαση του Yehuda και εξακολουθούμε να του ευχόμαστε ό,τι καλύτερο». Ο ίδιος ο Yehuda, δεν ανταποκρίθηκε στις προσπάθειές μας για μια δήλωση.
Ο Ross πιστεύει πως τα πολλά σκάνδαλα του Kabbalah Centre έχουν διώξει πολλούς ακόλουθους, αλλά ότι διατηρεί τους πιο φανατικούς εξ αυτών. Κάποιοι έχουν μετακινηθεί σε πιο trendy θρησκείες, ενώ άλλοι αποθαρρύνθηκαν από τις διαρκείς οικονομικές απαιτήσεις. Μερικά μέλη της νέας γενιάς celebrities, όπως η Ariana Grande, έχουν πειραματιστεί με το Kabbalah Centre, αλλά τα μέλη του έχουν μειωθεί αισθητά. Ο Ross υπολογίζει πως αυτήν τη στιγμή τα συνολικά μέλη του κυμαίνονται μεταξύ 3.000 – 5.000. Όταν ρωτήσαμε για την τωρινή κατάσταση των μελών, ένας εκπρόσωπος του Kabbalah Centre μου απάντησε απλά πως, «υπάρχουν πάνω από 40 Kabbalah Centre σε όλον τον κόσμο».
Η Berhnard, μία από τις πρώτες celebrities του Kabbalah Centre, η οποία έφερε και τη Madonna στην Καμπάλα, είπε στο Women’s Wear Daily πως, «πήγα το 1995, προτού γίνει μόδα και κατάφερα να πάρω τα καλύτερα. Από εκεί και μετά το πράγμα ξεκίνησε να στραβώνει. Πλέον, δεν έχω την στενή ανάμειξη που είχα. Δυστυχώς, τα χρήματα διαβρώνουν τα πάντα, ακόμη και την πνευματικότητα, ενώ, επιπλέον, είναι δύσκολο να μην εμπλακείς και να μην παρασυρθείς από όλο το γκλάμουρ και τη δημοσιότητα».
Όταν το Broadly ζήτησε από το Kabbalah Centre ένα σχόλιο για όλους εκείνους που λένε πως είναι μια επιχείρηση με βασικό στόχο το χρήμα και όχι μια πνευματική κίνηση, ο εκπρόσωπος απλά με παρέπεμψε στη δήλωση της Karen Berg για τα πνευματικά οφέλη της Καμπάλα: «Πολύς κόσμος θέλει να μάθει περισσότερα για την Καμπάλα για λόγους που υπογραμμίζονται στην τοποθέτηση της Berg».
Ο Ross πιστεύει πως ανεξάρτητα με το πόσα μέλη έχουν απομείνει, το Kabbalah Centre θα συνεχίσει να πηγαίνει καλά: «Οι Berg είναι πλούσιοι και το Kabbalah Centre συνεχίζει να χρηματοδοτείται επαρκώς από τα πολλά πλούσια μέλη του», μας εξηγεί. «Η Madonna και η Donna Karan έχουν δώσει η κάθε μια εκατομμύρια δολάρια στο Kabbalah Centre και συνεχίζουν να υποστηρίζουν τους Berg. Άλλες διασημότητες έχουν φύγει λόγω του υπερβολικού ελέγχου που θέλησαν να ασκήσουν πάνω τους Berg, καθώς και λόγω των συνεχών πιέσεων για δωρεές. Οι Berg, όμως, συνεχίζουν να τρέχουν το Kabbalah Centre ως μια οικογενειακή επιχείρηση, αν και δεν φορολογείται, λόγω του ότι θεωρείται φιλανθρωπικός μη-κερδοσκοπικός οργανισμός». Ο Ross πιστεύει πως οι Berg ίσως να έχουν ανοίξει ένα νέο Kabbalah Centre στην Ουάσινγκτον, για να φτάσουν πιο κοντά στην κυβέρνηση του Προέδρου Trump, μέσω των επαφών που έχουν δια της Marla Maples. Ένας εκπρόσωπος του Kabbalah Centre αρνήθηκε ότι ισχύει κάτι τέτοιο.
Οι Berg πρόσφατα διοργάνωσαν έναν event για το εβραϊκό Πάσχα, με τίτλο «Pesach 2017: Live From Los Angeles With Karen and Michael Berg». Όσοι δεν είχαν τα λεφτά, για να πάρουν μια πτήση μέχρι το Λος Άντζελες, μπορούσαν να το παρακολουθήσουν σε live stream μέσω του Kabbalah University Premium Plus Account, στη φιλική τιμή των 42 δολαρίων τον μήνα.
Περισσότερα από το VICE
Έδωσα τον Πλήρη Έλεγχο της Σεξουαλικής μου Ζωής σε μία Sex Coach για μια Εβδομάδα
«Μας Έχουν Πηδήξει τα Όνειρα» – Αυτή Είναι η Νέα Εργατική Τάξη στην Ελλάδα
Αυτή Είναι η Μαρίνα Σάττι για την Οποία Μιλούν Ξαφνικά Όλοι