Τα Κινητά Άλλαξαν για Πάντα τον Τρόπο που Γίνεται το Εμπόριο Ναρκωτικών

Τον περασμένο μήνα, στη διάρκεια του Μουντιάλ, ένας φίλος έλαβε ένα μήνυμα:

Ουάου, σκέφτηκα. Είναι απίστευτη η τεχνολογία.

Το 2018, η τεχνολογία έχει γίνει αναπόσπαστο κομμάτι του εμπορίου ναρκωτικών: τα smartphone και τα κοινωνικά μέσα κάνουν προσιτούς τους εμπόρους στους χρήστες, ανά πάσα στιγμή, ενώ το darknet διευκολύνει το λαθρεμπόριο πάσης φύσεως προϊόντων, από ορμόνες μέχρι ηρωίνη. Ωστόσο, το εμπόριο ναρκωτικών ήταν πολύ διαφορετικό μέχρι πριν από μια εικοσαετία, μέχρι που ο ξαφνικός πολλαπλασιασμός των κινητών τηλεφώνων επέφερε τον θάνατο μιας αγοράς και τη γέννηση μιας άλλης. Οι άνθρωποι συχνά ρωτούν τον Jason* πώς έβρισκε ο κόσμος ναρκωτικά πριν επικρατήσουν τα κινητά τηλέφωνα. «Βασικά, τους λέω ότι ήταν πολύ πιο εύκολο», μου απαντά.

Ο Jason είναι πρώην χρήστης ναρκωτικών που εργαζόταν για εννέα χρόνια στη γραμμή βοήθειας ενός γνωστού φιλανθρωπικού οργανισμού για τοξικοεξαρτημένους, παρέχοντας συμβουλές και πληροφορίες στο κοινό. «Ήταν πολύ διαφορετικά τα πράγματα και πολύ πιο ασφαλή, νομίζω». Σήμερα, όταν ο Jason περπατάει στον δρόμο κοντά σε κέντρα απεξάρτησης, πολύ συχνά τον πλησιάζουν έμποροι ναρκωτικών που δίνουν το τηλέφωνό τους. «Σου λένε, "Πάρε με, OK; Είμαι ανοιχτός όλο το 24ωρο". Δεν ήταν έτσι παλιά», εξηγεί. «Αυτοί οι τύποι είναι οι λεγόμενοι “αστικοί επιχειρηματίες”». Αυτοί οι μικροέμποροι ναρκωτικών εκτόξευσαν την αγορά ναρκωτικών στα τέλη της δεκαετίας του 1990, όταν τα κινητά τηλέφωνα και η χρήση κοκαΐνης εξαπλώνονταν. «Αυτοί οι τύποι συνήθως δεν “κρατάνε” πολύ. Όλοι είναι υπό παρακολούθηση και φακελωμένοι», λέει ο Jason. «Και όλοι κάνουν το ίδιο λάθος: δεν σταματάνε μέχρι να συλληφθούν. Τα άτομα που συλλαμβάνονται σήμερα “σπρώχνουν” μικροποσότητες και προσπαθούν να βγάλουν όσο το δυνατόν περισσότερα λεφτά μπορούν».

Στην αγορά των ναρκωτικών πριν από δυο δεκαετίες, η πλειοψηφία των μικροεμπόρων ήταν και οι ίδιοι χρήστες και δεν προσπαθούσαν απαραίτητα να βγάλουν κέρδος. «Θεωρούνταν ότι ήταν μέρος μιας κοινότητας», λέει ο Jason. «Το εμπόριο ναρκωτικών γινόταν συνήθως εναλλάξ από διαφορετικά άτομα - δεν “έσπρωχναν”, πιθανότατα προσπαθούσαν να εξασφαλίσουν τη δόση τους».

Παρόλο που οι σημερινοί χρήστες έχουν ευκολότερη πρόσβαση στα ναρκωτικά, έχουν επίσης περισσότερες πιθανότητες να τους εξαπατήσουν ή να τους βλάψουν οι έμποροι με τους οποίους δεν έχουν καλή σχέση. Οι διαπροσωπικές σχέσεις που προωθήθηκαν από το εμπόριο ναρκωτικών από τους ίδιους τους χρήστες, δημιούργησαν μια αίσθηση αλληλεγγύης μεταξύ ορισμένων χρηστών σκληρών ναρκωτικών, οι οποίοι με τη σειρά τους διευκόλυναν τη μετάδοση πληροφοριών γύρω από τη μείωση των βλαβών και, όπως λέει ο Jason, αυτό έφερε ως αποτέλεσμα την ασφαλέστερη χρήση ναρκωτικών.

Έκτος από το εμπόριο ναρκωτικών από τους ίδιους τους χρήστες, η διανομή ναρκωτικών γινόταν κυρίως μέσω δύο καναλιών. Ο Jason ονομάζει το πρώτο «πρώτη γραμμή» - αποτελούνταν από περιοχές με πλανόδιους πωλητές, που συνήθως βρίσκονταν στις συνοικίες με τους οίκους ανοχής μιας πόλης. Το δεύτερο ήταν τα «κεντρικές μπαρ» - που ήταν γνωστά στέκια εμπόρων ναρκωτικών: «Όλες οι μεγάλες περιοχές είχαν από ένα κεντρικό μπαρ και ίσως να υπήρχε και ένα ακόμη που το ανταγωνιζόταν. Αυτό που “πρόδιδε” αυτά τα μέρη ήταν η μυρωδιά από πατσουλί».

Μέσα στα κεντρικά μπαρ, «επίσημοι» έμποροι που τους επιτρεπόταν να πουλάνε ναρκωτικά στον χώρο, εμφανίζονταν συγκεκριμένες χρονικές στιγμές. «Γνώριζαν προφανώς τους ιδιοκτήτες και το προσωπικό του μπαρ», λέει ο Jason.

Σε άλλα μέρη, μια επίσκεψη στην «πρώτη γραμμή» σήμαινε ότι θα πήγαινες σε κάποια γωνία του δρόμου, σε κάποιον τηλεφωνικό θάλαμο ή σε μια επιχείρηση-βιτρίνα. Ένα διαβόητο μαγαζί με κοτόπουλα στο Hackney έβαζε ηρωίνη στα κουτιά με τα γεύματά του: «Πήγαινες και τους ζητούσες κοτόπουλο και πατάτες, τους έδιδες ένα χαρτονόμισμα των 50£ και μετά σου έβαζαν ηρωίνη ή κρακ στο κουτί με το κοτόπουλο», λέει ο Jason. «Επίσης υπήρχε ένα οπωροπωλείο που είχε τα πιο σιχαμερά φρούτα που έχεις δει ποτέ, το οποίο ήταν απλώς μια βιτρίνα για να πουλάνε κρακ. Τα φρούτα ήταν σάπια».

Η «πρώτη γραμμή» μιας περιοχής ήταν συχνά ένα περιβάλλον με τεταμένη ατμόσφαιρα όπου οι έμποροι ναρκωτικών, που έλεγχαν το σημείο, ήταν πάντα σε επαγρύπνηση. «Ορισμένα μπαρ είχαν σοκάκια όπου μπορούσες να αγοράσεις ecstasy», λέει ο πρώην χρήστης ναρκωτικών Peter*. «Θυμάμαι μια φορά που είχαμε πάει σε ένα πίσω δωμάτιο, το οποίο ουσιαστικά βρισκόταν στον έλεγχο μιας συμμορίας ναρκωτικών. Τα μέλη της συμμορίας είχαν παρανοήσει τελείως και μας ανάγκασαν να πάρουμε τα ecstasy μπροστά τους». Τα σύγχρονα φεστιβάλ είναι ένας μικρόκοσμος τού τι σήμαινε να αγοράζεις ναρκωτικά πριν από την εμφάνιση των κινητών τηλεφώνων: αναζητούσες το σωστό σημείο, χρησιμοποιούσες την οπτική επαφή, «έκοβε» ο ένας τον άλλο και προσπαθούσες να καταλάβεις ποιος πουλούσε. Μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι τα hangover είναι αναπόσπαστο κομμάτι της εμπειρίας ενός ξενυχτιού με αλκοόλ. Ο Andre*, ο οποίος άρχισε να παίρνει speed και ecstasy στα πρώτα χρόνια της εφηβείας του, τη δεκαετία του '90, πιστεύει ότι το ίδιο μπορεί να ισχύει και για την εμπειρία μιας επίσκεψης σε ένα «κεντρικό μπαρ» ή στην «πρώτη γραμμή».

Κατά κάποιον τρόπο, έτσι το εκτιμούσες πολύ περισσότερο. Ακόμα και για να πάρουμε λίγο χόρτο, περιμέναμε με τις ώρες σε γωνίες». Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι η τεχνολογία έχει μειώσει τις αλληλεπιδράσεις και τις εμπειρίες που παλιότερα ήταν συνδεδεμένες με τη χρήση ναρκωτικών. Ο νεοφιλελευθερισμός, ο οποίος χαρακτηρίζεται από μια οικονομία που παράγει μεμονωμένους καταναλωτές στη θέση ολόκληρων κοινοτήτων, έχει επηρεάσει κάθε γωνιά της κοινωνίας - ακόμη και τους τοξικοεξαρτημένους. Καθώς τα κινητά τηλέφωνα έκαναν διαθέσιμους τους εργαζομένους ανά πάσα στιγμή –κρατώντας τους «δεμένους» με τη δουλειά τους– το εμπόριο ναρκωτικών έγινε επίσης εικοσιτετράωρο.

Ο John*, ένας άλλος έμπορος ναρκωτικών της «πρώτης γραμμής», του οποίου το παρελθόν ως χρήστης εκτόξευσε τη σταδιοδρομία του στον τομέα, έχει δει από πρώτο χέρι τον τρόπο που τα κινητά τηλέφωνα άλλαξαν τη σχέση μεταξύ των ίδιων των εμπόρων ναρκωτικών. «Μπορούν πλέον να έρχονται πιο εύκολα σε επαφή και ενδεχομένως να καμουφλάρουν καλύτερα τις δραστηριότητές τους», λέει. «Είναι πολύ δύσκολο να χακάρεις και να αποκτήσεις πρόσβαση σε δεδομένα κρτοκινητών σύντομης χρήσης, τα οποία έχουν πολύ λίγη μνήμη».

«Αν δεις κάποιον με δύο τηλέφωνα -ένα ακριβό και ένα φτηνό- είναι πιθανό να είναι έμπορος ναρκωτικών», προσθέτει. «Συνήθως πρόκειται για επαγγελματίες». Αναρωτιέται αν οι νέοι μπορούν να κατανοήσουν τη δυσκολία που υπήρχε να βρεις ναρκωτικά πριν από τα κινητά τηλέφωνα, το πόσο έπρεπε να περιμένεις και την αβεβαιότητα που επικρατούσε. «Αν τηλεφωνούσες σε κάποιον και δεν ήθελε να σου απαντήσει, τότε δεν μπορούσες να κάνεις τίποτα», εξηγεί. «Και όταν κάποιος αγόραζε ναρκωτικά, είχε την τάση να αγοράζει μεγάλες ποσότητες, μιας και ήταν πιθανό να περάσει πολύς καιρός προτού καταφέρει να βρει κάποιον άλλο έμπορο».

Του αναφέρω τα ανεπιθύμητα μηνύματα που έλαβε ο φίλος μου κατά τη διάρκεια του Μουντιάλ (βλέπε στην εισαγωγή του άρθρου) και ζητάω τη γνώμη του πάνω σε αυτό. Ο John εξηγεί ότι στις χαμηλότερες βαθμίδες του εμπορίου ναρκωτικών, η χρήση κωδικοποιημένης γλώσσας έχει εξαφανιστεί ως επί το πλείστον. «Οι άνθρωποι είναι τόσο ηλίθιοι», λέει. «Στέλνουν μηνύματα που γράφουν ξεκάθαρα τι ναρκωτικά πουλάνε. Έχω δει άπειρα τέτοια. Όταν κατασχέσει η αστυνομία το τηλέφωνό τους -που είναι κυριολεκτικά το πρώτο πράγμα που θα κάνει- έχουν όλες τις απαραίτητες αποδείξεις για να τους ασκηθεί δίωξη. Ειλικρινά, αν τους πιάσουν, θα είναι δικό τους το λάθος».

Οι INCO «Λιώνουν» στο Γυμναστήριο

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook

Η Fiona Measham, καθηγήτρια Εγκληματολογίας στη Σχολή Εφαρμοσμένων Κοινωνικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Durham, θεωρεί ότι οι χρήστες ναρκωτικών δεν χρησιμοποιούν κωδικοποιημένη γλώσσα, επειδή δεν φοβούνται τόσο ότι θα τους πιάσουν, όσο παλιότερα. «Η χρήση ναρκωτικών είναι τόσο διαδεδομένη και κανονικοποιημένη πλέον, που η Αστυνομία δεν ενδιαφέρεται να κυνηγήσει και να συλλάβει τους χρήστες», λέει, όταν τη ρωτώ για αυτό το φαινόμενο. «Είμαι από το Μάντσεστερ και αν πας για ψώνια στο κέντρο το Σάββατο, δεν μυρίζεις τίποτα άλλο πέρα από κάνναβη. Βλέπεις ορδές ανθρώπων να περπατούν κάνοντας ψώνια και καπνίζοντας χόρτο - νομίζω ότι η έλλειψη κωδικοποιημένης γλώσσας από την πλευρά των χρηστών είναι μέρος του ευρύτερου φαινομένου της κανονικοποίησης».

Μετά από μια σύντομη περίοδο κατά τη δεκαετία του 2000, η παρακολούθηση των κινητών τηλεφώνων έγινε χρήσιμη για την αστυνόμευση, αλλά τα πράγματα άλλαξαν γρήγορα, καθώς τα «μεγάλα κεφάλια» του εμπορίου ναρκωτικών εξελίχθηκαν. Σύντομα, η αστυνομία άρχισε να βασίζεται σε άλλες μεθόδους παρακολούθησης. «Είχα εμπλακεί σε μια υπόθεση όπου θυμάμαι ότι ο τύπος δεν μπορούσε να καταλάβει πώς τον εντόπισε η αστυνομία, αφού πετούσε συνέχεια το κινητό του. Αλλά η Αστυνομία είχε εντοπίσει το αυτοκίνητό του, το οποίο ήταν ουσιαστικά το κινητό γραφείο του μεγαλέμπορου», λέει η Measham, προσθέτοντας ότι ο συγκεκριμένος άνδρας θεώρησε ότι ένα από τα τσιράκια του έδινε πληροφορίες στην αστυνομία για τις δραστηριότητές του. «Δεν υπήρχε κανένας ρουφιάνος. Απλώς η αστυνομία άκουγε τα πάντα, επειδή είχε βάλει κοριούς στο αυτοκίνητό του». Καθώς το μεγαλύτερο τμήμα της οικονομίας μας εξαρτάται από την τεχνολογία, το εμπόριο ναρκωτικών θα συνεχίσει να απομακρύνεται από τις ανοικτές αγορές που τώρα παρατηρούνται κυρίως στα φεστιβάλ: «Αυτό είναι το βασικότερο», λέει η Measham. «Τα πάντα πλέον έχουν να κάνουν με την προσφορά και τη ζήτηση μέσω διαφόρων διαύλων επικοινωνίας, ανεξάρτητα από το ποιοι είναι αυτοί».

*Τα ονόματα έχουν αλλαχθεί.

To άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE UK

Περισσότερα από το VICE

«Αρκεί να Σημαδεύεις στις Κλειδώσεις» - Η Ιστορία του Εγκλήματος που Συγκλόνισε την Ελλάδα

Οι Αρχαίοι μας Πρόγονοι θα μας «Έσκιζαν» σε Διαγωνισμό Fitness

Συμβουλές Επιβίωσης για Γυναίκες που Ταξιδεύουν Μόνες (κι Αυτό το Καλοκαίρι)