Πρόκειται για ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά θνησιμότητας, που δεν συναντώνται στη φύση, παρότι οι κίνδυνοι στους οποίους εκτίθενται τα δελφίνια είναι περισσότεροι απ’ ότι στο «προστατευμένο» περιβάλλον των δελφινάριων. Έτσι, το βασικό επιχείρημα των ιδιοκτητών δελφινάριων, ότι συμβάλλουν στην αναπαραγωγή απειλούμενων ειδών, χάνει κάθε επίφαση αλήθειας και χρησιμότητας. Πρώτα απ’ όλα, τα ρινοδέλφινα δεν είναι απειλούμενο είδος. Επιπλέον, η αναπαραγωγή έχει νόημα, αν μπορεί να δημιουργήσει επανεντάξιμους στη φύση πληθυσμούς, αλλιώς είναι αναπαραγωγή αιχμαλωσίας. Πέρα απ’ αυτά, όμως, η διαδικασία αναπαραγωγής στην αιχμαλωσία έχει αμφισβητηθεί έντονα εξαιτίας της αποτυχίας της. Ο βασικότερος λόγος είναι η έλλειψη σωστής συμπεριφοράς της μητέρας, αφού στο στρεβλό πλαίσιο των δελφινάριων δεν εξασφαλίζεται η εκμάθηση δεξιοτήτων μητρότητας προς τις μητέρες, όπως συμβαίνει στη φυσικές μητριαρχικές κοινότητες των ρινοδέλφινων - στη θάλασσα, οι μητέρες σπανίως απορρίπτουν τα παιδιά τους. Παράλληλα, η συγγενής αναπαραγωγή (αιμομιξία) είναι σχεδόν αναπόφευκτη, εξαιτίας του περιορισμένου αριθμού ενήλικων ατόμων σε αναπαραγωγική φάση. Αυτό. έχει δυσάρεστες επιπλοκές: Ένα από τα τέσσερα δελφίνια που γεννήθηκαν στην αιχμαλωσία και πέθαναν, είχε γενετική ανωμαλία.«Τα δελφίνια που πέθαναν, τεμαχίστηκαν και δόθηκαν για τάισμα στα υπόλοιπα ζώα του Πάρκου» - Κάκη Πριμηκύρη, κτηνίατρος/μέλος της Πρωτοβουλίας κατά της Αιχμαλωσίας των Κητωδών
Παλιότερα, είχαν καταγραφεί με φωτογραφίες εκπαιδευτές που πηδούσαν πάνω στο ρύγχος των δελφινιών. Πρόσφατα, κυκλοφόρησε στο Διαδίκτυο μια φωτογραφία που απεικονίζει ένα από τα δελφίνια του Αττικού Πάρκου γεμάτο γρατζουνιές. Την τράβηξε μια μαθήτρια που πήγε με το σχολείο της και την έδειξε στην καθηγήτριά της, η οποία σοκαρίστηκε από το εμφανώς πληγωμένο ζώο. «Πρέπει να απαντήσει με σοβαρότητα το Αττικό Πάρκο πώς προέκυψαν αυτές οι εκδορές. Είναι αυτοτραυματισμός; Επειδή, εξαιτίας του στρες που βιώνουν τα δελφίνια, μπορεί να κοπανιούνται στα τοιχώματα. Είναι αποτέλεσμα κάποιας λοίμωξης ή κάποιου εγκαύματος; Αυτά τα τραύματα δεν έχουν προκύψει από παιχνίδι. Σε καμία περίπτωση αυτά τα ετερόκλητα αρσενικά δεν παίζουν. Αν κάνουν κάτι, είναι να τσακώνονται και γιατί αυτοί που είναι υπεύθυνοι για τη φύλαξή τους τα αφήνουν να τσακώνονται; Υπάρχει ένα ζήτημα υγείας των δελφινιών και στον βαθμό που δεν ξέρουμε από πού έχουν προκύψει οι γρατζουνιές, υπάρχει και ένα ζήτημα δημόσιας υγείας. Έχεις ένα δελφίνι με ανοιχτή πληγή στη δεξαμενή, που μπορεί απλά να πιτσιλίσει με νερό ένα παιδάκι», σημειώνει η Κάκη Πριμηκύρη.Ένα ακόμη ανατριχιαστικό στοιχείο που συνδηλώνει την απαξίωση προς αυτά τα πλάσματα, είναι η μεταχείριση του θανάτου τους. Για τα έξι δελφίνια που πέθαναν, δεν προβλέφθηκε, για παράδειγμα, κάποια υγειονομική ταφή ή τέλος πάντων μια διαδικασία που θα απέτινε σεβασμό, όπως επιβεβαιώνει στο VICE η κτηνίατρος: «Ρώτησα και το παραδέχτηκαν. Τα δελφίνια που πέθαναν, τεμαχίστηκαν και δόθηκαν για τάισμα στα υπόλοιπα ζώα του Πάρκου».«Είδαμε δελφίνια να προσπαθούν να φτάσουν έναν κουβά με φαγητό, πηδώντας έξω από την πισίνα» - Andreas Morlok, διευθύνων σύμβουλος της οργάνωσης προστασίας ζώων ProWal
Η κρίσιμη παράμετρος της υπόθεσης του Αττικού Πάρκου και μαζί η κορύφωση της παραδοξότητας, είναι ότι το ελληνικό θεσμικό πλαίσιο ορίζει ρητά με το νόμο 4039/2012 πως απαγορεύεται η χρησιμοποίηση ζώων για θεάματα και συναφείς δραστηριότητες. Η διοίκηση του Πάρκου επιδιώκοντας μια διασταλτική ερμηνεία του νόμου αναβαπτίζει τις παραστάσεις με τους στροβιλισμούς στον αέρα και τα κουνήματα της ουράς καθ’ υπόδειξη εκπαιδευτών «εκπαιδευτικές παρουσιάσεις», λες και υπάρχει οτιδήποτε παιδαγωγικό στην εξοικείωση των παιδιών με αναπαραστάσεις αιχμαλωσίας ζώων και στην εκμάθηση της αντίληψης ότι για την επαφή μας με τα ζώα απαιτείται το απόκομμα ενός εισιτηρίου. Αυτήν την τόσο προφανή πρόσκρουση στην κοινή λογική ήρθε να επιβεβαιώσει με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο το πόρισμα του Σώματος Επιθεωρητών Περιβάλλοντος. Συγκεκριμένα, το πόρισμα σημειώνει ότι στον χώρο του Αττικού Πάρκου πραγματοποιούνται παραστάσεις δελφινιών ενώπιον κοινού και ότι αυτό συνιστά παράβαση των κείμενων διατάξεων. Οι επιθεωρητές Περιβάλλοντος αποκάλυψαν ακόμη μια παράβαση, καθώς κατά τον έλεγχο τους διαπίστωσαν ότι το Πάρκο λειτουργούσε χωρίς την προβλεπόμενη άδεια λειτουργίας, η οποία είχε λήξει από τις 18 Μαρτίου του 2008. Η ανανέωση της άδειας του Πάρκου εκδόθηκε στις 31 Ιουλίου του 2017. Οι επιθεωρητές έστειλαν την έκθεση τους στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών και τους αρμόδιους φορείς και έκτοτε η υπόθεση κόλλησε στα ράθυμα συρτάρια της ελληνικής γραφειοκρατίας.Μετά τον ντόρο που προκλήθηκε από τη δημοσιοποίηση του θέματος, το Αττικό Πάρκο κατήργησε το ξεχωριστό εισιτήριο για την παράσταση των δελφινιών (στην απόδειξη που εξέδιδε παλιότερα αναφερόταν ως «παράσταση»).
VICE Video: Η Οικογένεια που Μένει με τα Ζώα των Τσίρκων
Μετά τον ντόρο που προκλήθηκε από τη δημοσιοποίηση του θέματος, το Αττικό Πάρκο κατήργησε το ξεχωριστό εισιτήριο για την παράσταση των δελφινιών (στην απόδειξη που εξέδιδε παλιότερα αναφερόταν ως «παράσταση»), η οποία εντάχθηκε στο γενικό εισιτήριο. Αυτό, σε καμία περίπτωση δεν ακυρώνει την παράβαση, επειδή η απαγόρευση της χρησιμοποίησης ζώων για θεάματα είναι καθολική, με ή χωρίς οικονομικό όφελος. Ούτε, βέβαια, αντίκειται στον κερδοσκοπικό της χαρακτήρα, αφού προβλέπεται ένα γενικό εισιτήριο για το Πάρκο. Από τους ισολογισμούς που προσκόμισε η εταιρεία για τα έτη 2014 και 2015, προέκυπταν κέρδη προς διάθεση για δύο έτη.Δεν είναι η πρώτη φορά που βεβαιώνονται παραβιάσεις στη συγκεκριμένη επιχείρηση. Παλιότερα, υπήρχαν αποφάσεις κατάσχεσης των δελφινιών, αλλά και προσωρινής διακοπής των παραστάσεων, οι οποίες ουδέποτε εφαρμόστηκαν - ο ίδιος ο κρατικός μηχανισμός δείχνει σημάδια ολιγωρίας και αμφιθυμίας ως προς το θέμα. Σ’ αυτό το πλαίσιο, ερωτηματικά προκαλεί και η δωρεά ύψους 5.000 ευρώ της επιχείρησης προς το Αστυνομικό Τμήμα Σπάτων - θα μπορούσε να εκληφθεί και ως προσπάθεια εξασφάλισης μεροληπτικής συμπεριφοράς υπέρ του Πάρκου, αφού το Αστυνομικό Τμήμα Σπάτων είναι ένας από τους φορείς που ελέγχουν την εταιρεία. Μ’ αυτήν την έννοια, ναι μεν δεν είναι παράνομη η πρωτοβουλία, αλλά κινείται στην γκρίζα σφαίρα της δεοντολογίας.
«Τα δελφίνια στο Αττικό Πάρκο ταλαιπωρούνται. Η αιχμαλωσία είναι αντίθετη ως προς τη βιολογική τους οντότητα. Όλο αυτό που συμβαίνει έχει πολύ πόνο, για να διασκεδάζουμε. Αναρωτιέμαι γιατί τόσα χρόνια δεν παίρνει κανείς την πολιτική ευθύνη να το κλείσει. Είμαι βαθιά απογοητευμένη από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, που παρά τις αρχικές υποσχέσεις, στο τέλος δεν επέδειξε καμία διαφορά από τις προηγούμενες κυβερνήσεις στο θέμα της αιχμαλωσίας. Δεν έχουν το θάρρος να πάρουν αυτή την πολιτική απόφαση. Γιατί; Για να μην πληγούν τα συμφέροντα ενός επιχειρηματία; Δεν υπάρχει κοινωνική πρόοδος χωρίς κόστος - και το δουλεμπόριο, όταν καταργήθηκε, είχε οικονομικό κόστος για κάποιους. Έπρεπε, όμως, να καταργηθεί» σχολιάζει η Κάκη Πριμηκύρη.Αυτό που αντιτείνουν οι ιδιοκτήτες των δελφινάριων στο διογκούμενο ρεύμα αντίδρασης στην αιχμαλωσία, είναι ότι αν κλείσουν τα δελφινάρια, τότε τα θαλάσσια θηλαστικά θα μείνουν χωρίς στέγη και θα πεθάνουν. Όντως, πολλά από τα δελφίνια που ζουν στα δελφινάρια δεν θα μπορούσαν να απελευθερωθούν στην ανοιχτή θάλασσα, επειδή δυστυχώς εξαιτίας της μακροχρόνιας αιχμαλωσίας τους, έχουν απολέσει βασικές τεχνικές επιβίωσης και αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας. Θα μπορούσαν, όμως, να ζήσουν σε μια συνθήκη ημιελεύθερης διαβίωσης: Σε αρκετά μέρη του κόσμου, προστατευμένοι θαλάσσιοι όρμοι έχουν διαμορφωθεί ως καταφύγια, για να μπορούν να υποδεχτούν και να περιθάλψουν κακοποιημένα και ανήμπορα ζώα. Εκεί, τα δελφίνια βρίσκονται πιο κοντά στο φυσικό τους περιβάλλον, απολαμβάνουν τη φροντίδα ειδικά εκπαιδευμένου προσωπικού, χωρίς να υπόκεινται στο βασανιστήριο της παράστασης και του υποβιβασμού της ύπαρξης τους. Θα μπορούσε να υπάρξει μια τέτοια μέριμνα και για τα δελφίνια του Αττικού Πάρκου. Έχει εκδηλωθεί το ενδιαφέρον να φτιαχτεί θαλάσσιο καταφύγιο τόσο από ελληνικούς, όσο και από διεθνείς φορείς. Θα άξιζε σ’ αυτά τα πλάσματα που έχουν καταπιεστεί και τραυματιστεί τόσο πολύ να περάσουν τα τελευταία χρόνια της ζωής τους σε συνθήκες ηρεμίας και προστασίας. Θα ήταν μια ελάχιστη προσπάθεια εξιλέωσης απέναντί τους. Αυτό που λείπει είναι η πολιτική απόφαση για την εφαρμογή του νόμου, αλλά και η συλλογική ηθική επίγνωση ότι μετά από αιώνες ανθρώπινης ασυδοσίας και αλαζονείας, με καταστροφικό αντίκτυπο στη φύση, μπορούμε να οραματιστούμε μια σχέση συνύπαρξης και σεβασμού με τα υπόλοιπα όντα που μοιραζόμαστε τον πλανήτη.Όντως, πολλά από τα δελφίνια που ζουν στα δελφινάρια δεν θα μπορούσαν να απελευθερωθούν στην ανοιχτή θάλασσα, επειδή δυστυχώς εξαιτίας της μακροχρόνιας αιχμαλωσίας τους, έχουν απολέσει βασικές τεχνικές επιβίωσης και αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας.
Το VICE Greece, στο πλαίσιο της καταγραφής όλων των απόψεων απευθύνθηκε στη διεύθυνση του Αττικού Πάρκου, θέτοντας συγκεκριμένα ερωτήματα. Ακολουθούν οι απαντήσεις του ιδρυτή της εταιρείας, Jean Jacques Lesueur:«Οι γρατζουνιές δεν είναι τραυματισμός, αλλά αποτέλεσμα των παιχνιδιών και της κοινωνικής συμπεριφοράς μεταξύ των αρσενικών δελφινιών» - Jean Jacques Lesueur, ιδρυτής της εταιρείας Αττικό Πάρκο
Οι απαντήσεις του Αττικού Πάρκου
Jean Jacques Lesueur: Στα ευνομούμενα κράτη, αρμόδια για να κρίνει αν παραβιάζεται ή όχι η νομοθεσία είναι η δικαιοσύνη. Ευτυχώς για εμάς και δυστυχώς για τους επικριτές μας, η ελληνική δικαιοσύνη έχει αποφανθεί όχι μια, αλλά δύο φορές ότι δεν παραβιάζουμε τον νόμο 4039/2012, τον Οκτώβριο 2013 και τον Ιούνιο του 2015.Το Αττικό Πάρκο διέθετε νόμιμη άδεια λειτουργίας για την περίοδο 2013-2017; Φυσικά. Αναφορικά με την άδεια λειτουργίας, η οποία είχε ημερομηνία λήξης 18/3/2013, το Αττικό Ζωολογικό Πάρκο αιτήθηκε της ανανέωσής της προ της λήξης της, όπως προβλέπεται από τον νόμο. Η ανανέωση της άδειας, η οποία και τελούσε υπό τις διαδικασίες των αρμοδίων φορέων και όχι από ενέργειες ή παραλείψεις του Πάρκου, εκδόθηκε στις 31/7/2017. Για το μεταβατικό διάστημα, σύμφωνα με τη σχετική ενημέρωση των επίσημων αρμόδιων υπηρεσιών, η παλιά άδεια παρέμενε σε ισχύ, λειτουργώντας έτσι καθόλα νόμιμα και σύμφωνα με τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας. Η καθυστέρηση δεν οφείλονταν σε ελλείψεις ή παραλείψεις από πλευράς Πάρκου, αλλά στην αλλαγή δύο φορές των φορέων που ήταν αρμόδιοι για την έκδοση της λόγω του Καλλικράτη.Το Αττικό Ζωολογικό Πάρκο είναι το μοναδικό ζωολογικό πάρκο στην Ελλάδα που έχει συσταθεί σύμφωνα με το Π.Δ. 98/2004 (ΦΕΚ 69/Α’/2004) περί «Ίδρυσης και Λειτουργίας των Ζωολογικών Πάρκων», σύμφωνα με το οποίο, όπως αναφέρεται στο Άρθρο 8 (άρθρο 3 Οδηγίας 1999/22/ΕΚ), «οι ζωολογικοί κήποι… προωθούν την ενημέρωση, συνειδητοποίηση και εκπαίδευση του κοινού σχετικά με τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, τους φυσικούς οικότοπους και τα είδη που εκτίθενται».
Οι γρατζουνιές δεν είναι τραυματισμός, αλλά αποτέλεσμα των παιχνιδιών και της κοινωνικής συμπεριφοράς μεταξύ των αρσενικών δελφινιών. Είναι κάτι σύνηθες, που απαντάται σε πολλά ρινόδελφινα στη φύση και δεν δημιουργεί κανένα πρόβλημα, ούτε στο δελφίνι ούτε στην ομάδα του. Απλώς πρόκειται για άλλη μια προσπάθεια φτηνού εντυπωσιασμού, που προέρχεται από άγνοια, στην καλύτερη περίπτωση και κακόβουλα, στη χειρότερη, από τη γνωστή μερίδα των δήθεν «οικολόγων». Τα δελφίνια μας έχουν καθημερινή παρακολούθηση από τους φροντιστές και τον κτηνίατρο του Πάρκου.-
Το Αττικό Πάρκο έχει εκφράσει παλιότερα την αντίθεσή του με την πρακτική της αιχμαλωσίας δελφινιών από τη θάλασσα. Ισχύει ότι η Veera -ένα από τα δελφίνια του Πάρκου- είναι άγριο και έχει αιχμαλωτιστεί από τη θάλασσα;«Οι επικρίσεις είναι το λιγότερο φαρισαϊκές, αλλά δεν μας εκπλήσσει πλέον αυτό»
Την έχουμε εκφράσει και την επαναλαμβάνουμε και τώρα. Εδώ και πάνω από 20 χρόνια έχει απαγορευτεί στην Ευρώπη η αιχμαλωσία κητωδών από την θάλασσα και είμαστε απόλυτα σύμφωνοι με αυτήν την πρακτική. Κάτι τέτοιο είναι άλλωστε περιττό, καθότι ο πληθυσμός τους στα δελφινάρια είναι βιώσιμος, αυτοσυντηρούμενος και γενετικά διαφοροποιημένος, για τουλάχιστον ακόμη 200 χρόνια.Η Veera πιάστηκε το 1982 στην Καραϊβική και το 1984 εστάλη στο δελφινάριο Σαρκανιέμι, στη Φινλανδία. Στην Αθήνα ήρθε το 2016, μαζί με τα υπόλοιπα ρινοδέλφινα, μετά την απόφαση των εκεί υπευθύνων του Δήμου να κλείσουν το δελφινάριο, για να κατασκευάσουν ένα ψυχαγωγικό πάρκο. Άρα, δεν υπήρχε πλέον σπίτι για τη Veera. Σε κάθε περίπτωση, είμαστε σε αναζήτηση άλλου δελφινάριου στην Ευρώπη που να μπορεί να τη δεχτεί, για να μείνουν στο Πάρκο μόνο τα αρσενικά δελφίνια.
Δεν είμαστε στην άγρια Δύση, όπου ο κάθε σερίφης κάνει ό,τι θέλει και εφαρμόζει τον νόμο κατά το δοκούν. Ζούμε σε κράτος δικαίου, όπου οι αρμοδιότητες και οι υποχρεώσεις είναι ξεκάθαρες. Το Αττικό Πάρκο κάνει πολλές δωρεές, σε πολλούς φορείς, ΜΚΟ και οργανισμούς. Έχουμε πέσει θύμα ένοπλης ληστείας τρεις φορές, στη μια εκ των οποίων κρατήθηκα υπό την απειλή όπλου. Θέλουμε η μικρή μας βοήθεια προς το Αστυνομικό Τμήμα της περιοχής μας να διευκολύνει στο μέτρο των δυνατοτήτων μας το έργο που επιτελούν με δεδομένα και γνωστά σε όλους τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, ένεκα της κρίσης και της υποχρηματοδότησης. Η βοήθεια προς την Αστυνομία, την Πυροσβεστική, η αγορά ασθενοφόρων κτλ από ιδιωτικές εταιρείες δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο, συμβαίνει χρόνια και καλώς συμβαίνει. Είμαι υπέρ της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης από πλευράς της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Οι επικρίσεις λοιπόν είναι το λιγότερο φαρισαϊκές, αλλά δεν μας εκπλήσσει πλέον αυτό.
Περισσότερα από το VICE«CSI: Ilia»: Κούκλα Ήταν Τελικά το Πτώμα που Απεγκλώβιζαν για 4 ΏρεςBilly Sio: Ο «Bασιλιάς» της Trap στην Ελλάδα μάς Ξεναγεί στον Μαχαλά τουΤι Λέει για Σένα το Αγαπημένο σου Είδος ΠορνόΓια τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας