«Όταν οι Απλοί Άνθρωποι Έτρεχαν να Σωθούν, ο Γιάννης Πήγαινε Ανάποδα»

Το θέμα δημοσιεύτηκε αρχικά στις 3/3/2019.

Η διεθνής φωτοειδησεογραφία θρηνεί για τον θάνατο του Γιάννη Μπεχράκη. Ο βραβευμένος με Pulitzer Έλληνας φωτορεπόρτερ πέθανε το Σάββατο, σε ηλικία 59 ετών, μετά από πολύμηνη μάχη με τον καρκίνο. Εργάστηκε περισσότερα από 30 χρόνια για το πρακτορείο Reuters, κάνοντας αποστολές στις πιο θερμές εμπόλεμες ζώνες του πλανήτη - Βαλκάνια, Τσετσενία, Μέση Ανατολή, Αφρική. Ήταν ο πιο επιδραστικός Έλληνας φωτορεπόρτερ, ένα από τα μεγαλύτερα ονόματα διεθνώς, καταγράφοντας γεγονότα της σύγχρονης Ιστορίας με εμβληματικές εικόνες.

«Μια φωτογραφία μπορεί να κάνει τον κόσμο πιο δίκαιο. Η αποστολή μου είναι να διασφαλίσω ότι κανείς δεν θα μπορεί να πει ότι δεν γνώριζε», έλεγε ο ίδιος. Κέρδισε τον σεβασμό των συναδέρφων του και των απλών ανθρώπων για την αφοσίωση και το θάρρος του. Τον θυμάμαι έντονα στην Ειδομένη, το 2015, να κάθεται ολομόναχος, όρθιος μέσα στη δυνατή βροχή, στο κέντρο ενός απέραντου χωραφιού και σκεπασμένος με ένα κομμάτι νάιλον, περιμένοντας την επόμενη εικόνα και τον επόμενο βασανισμένο άνθρωπο. Σχεδόν ντρεπόμουν να πάω να του μιλήσω. Φωτορεπόρτερ, που εργάστηκαν μαζί του στην πρώτη γραμμή, μίλησαν στο VICE για τον παθιασμένο Γιάννη Μπεχράκη, που κάλυψε τον μεγαλύτερο πόνο με τόσο ευαίσθητη ματιά.

Γνώρισα τον Γιάννη στο Ευρωμπάσκετ της Αθήνας, το 1987. Από τότε πορευτήκαμε μαζί, σε αμέτρητα ρεπορτάζ και αποστολές στο εξωτερικό. Εργαζόμασταν σε ανταγωνιστικά Μέσα, όμως ο ανταγωνισμός ήταν όμορφος, εκτιμούσαμε ο ένας τον άλλον. Ο Γιάννης ήταν καταρχήν ταλαντούχος, δεν περνούσε απαρατήρητος. Ήταν και παιδί πεισματάρικο, δεν κώλωνε, πολύ δουλευταράς, με τις ιδιοτροπίες του, όπως όλοι μας. Το φωτορεπορτάζ ήταν μέρος του είναι του. Αυτήν τη δουλειά αν δεν την αγαπάς, δεν μπορείς να την αντέξεις ούτε δυο εβδομάδες. Ταυτόχρονα ήταν ευαίσθητος και πολύ ανθρώπινος. Μπορώ να θυμηθώ πολλές ιστορίες, περάσαμε δύσκολες στιγμές. Θυμάμαι, όμως, σαν χθες την πρώτη φορά που τον είδα να κλαίει. Καλύπταμε την εξέγερση στην Αλβανία το 1997, μετά το σκάνδαλο με τις πυραμίδες. Έφτασε η πληροφορία όταν έρχονταν κυβερνητικές δυνάμεις για να διαλύσουν τον κόσμο στον Αυλώνα και ήρθαν στρατιωτικά ελικόπτερα από την Ιταλία για να απομακρύνουν τους δημοσιογράφους. Πήραμε εντολή από τα πρακτορεία μας να φύγουμε, δεν μπορούσαμε να κάνουμε διαφορετικά. Θυμάμαι τον Γιάννη να βάζει τα κλάματα μέσα στο ελικόπτερο. «Εμείς φεύγουμε και αφήνουμε τους ανθρώπους στη μοίρα τους», μου είπε.

Τον γνώρισα πριν από 28 χρόνια. Όταν μπήκα στη δουλειά, ο Γιάννης ήταν ήδη γνωστός. Τον παρακολουθούσα πώς εργαζόταν στον δρόμο, οι θέσεις που έπαιρνε, πόσο έμενε, πώς κινούταν. Μου είχε κάνει εντύπωση πως όταν υπήρχε χτυπημένος διαδηλωτής, ο Γιάννης έτρεχε πρώτος αλληλέγγυα δίπλα του. Το ίδιο και όταν η Αστυνομία έκανε κάποια προσαγωγή ή σύλληψη. Ήταν ένας καταπληκτικός άνθρωπος και φωτορεπόρτερ. Είμαι περήφανος για τον τρόπο που κάλυψε το προσφυγικό. Ήταν ευαίσθητος, χωρίς να γίνει καθόλου μελό ούτε δραματικός. Το αποτύπωμα που αφήνει είναι ότι το μια εικόνα μπορεί να ενημερώσει, να συγκινήσει και ταυτόχρονα να μπει σε έκθεση σε γκαλερί. Ο Γιάννης ήταν αφοσιωμένος στη δουλειά, τη λάτρευε. Στο προσφυγικό εξαφανίστηκε για μήνες από το σπίτι του, για να είναι παντού, στα νησιά και στην Ειδομένη. Είναι η κλασσική περίπτωση του φωτορεπόρτερ, που όταν όλοι οι κανονικοί άνθρωποι τρέχουν για να ξεφύγουν από μια έκρηξη ή από έναν σεισμό, εκείνος πηγαίνει ανάποδα για να βρεθεί στο θέμα.

Ο Μπεχράκης το 2000 είχε βγει ζωντανός από ενέδρα ενόπλων ανταρτών στη Σιέρα Λεόνε. Η συγκλονιστική ομιλία του στο TEDx Athens.

Με τον Γιάννη γνωριστήκαμε το 1991 και από την επόμενη χρονιά δουλέψαμε μαζί για το Reuters. Θυμάμαι πολύ έντονα από τα πρώτα χρόνια πόσο δυναμικός ήταν στο φωτορεπορτάζ, κάτι που συνέχισε σε όλη του τη μετέπειτα καριέρα. Με την κάλυψη της είδησης ήταν παθιασμένος, σχεδόν επιθετικός, την αντιμετώπιζε σαν να τον χτυπούσε ηλετροσόκ. Ως διευθυντής ήταν απαιτητικός, δεν ήταν και ο πιο εύκολος άνθρωπος. Συνεργαστήκαμε ως τον πόλεμο στον Κόσσοβο, το 1999, όπου πλέον εγώ δούλευα για το Associated Press. Από τότε δουλέψαμε σε ανταγωνιστικά Μέσα και πλέον οι σχέσεις μας έγιναν καλύτερες. Τελευταία φορά είδα τον Γιάννη το 2016 στην Ειδομένη. Ήταν ο ίδιος, όπως ακριβώς τον ήξερα, όμως δεν ήμασταν πλέον 20 χρονών. Είπαμε δύο κουβέντες για τα παιδιά μας -ο Γιάννης υπεραγαπούσε την κόρη του. Και αποχαιρετηθήκαμε.

VICE Video: Φάρμα Κλασσικής Παιδείας

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook

Είχαμε δουλέψει σε πολλές αποστολές μαζί. Με έχει σοκάρει η είδηση του θανάτου του. Ο Γιάννης πάντα κυνηγούσε την εικόνα που ήθελε να τραβήξει. Μου έλεγε ότι εμπνεόταν από τον κινηματογράφο: «Τι φοβερή διεύθυνση φωτογραφίας είχε η τάδε ταινία», έλεγε. Και επηρεαζόταν από αυτό. Είχαμε βρεθεί στο Κίεβο, στις σκληρές ταραχές το 2014, και θυμάμαι ότι είχε ακολουθήσει τη μεταφορά ενός αυτοσχέδιου φορείου για να κάνει την εικόνα που του θύμιζε σκηνή από ταινία. Το ίδιο με το κάδρο ενός κοριτσιού στο Κόσσοβο. Ήταν πολύ αφοσιωμένος στο φωτορεπορτάζ. Μιλούσαμε στο τηλέφωνο πριν φύγω για το Κίεβο, όπου δεν ήταν αρχικά να έρθει. Βλέποντας, όμως, ότι οι ταραχές κρατούσαν, μου είπε, «κλείσε, έρχομαι». Δεν ήθελε να λείπει από ένα τόσο μεγάλο γεγονός. Ήταν παθιασμένος, με μια πιο εικαστική ματιά, το κυνηγούσε πολύ και ανταμειβόταν γι’ αυτό. Έλεγε αστειευόμενος ότι ίσως είχε κάτι πάνω από το κεφάλι του για να τον προσέχει. Θα λείψει πολύ. Δεν υπάρχει κάποιος που να κάνει φωτογραφία στον κόσμο και να μην τον ξέρει.

Περισσότερα από το VICE

Εξαθλιωμένες Γυναίκες από τη Βουλγαρία Συνεχίζουν να Πωλούν τα Παιδιά τους στην Ελλάδα

Πώς να Κάνεις τον/την Πρώην σου να Πιστέψει ότι Περνάς Γαμάτα

Η Πτήση Αθήνα-Λήμνος που Κόντεψε να Γίνει Επεισόδιο στο «Mayday»