Πόσο Ηθικό Είναι να Παρακολουθείς Βίαια Viral Βίντεο;

Αυτό το άρθρο εμφανίστηκε αρχικά στο VICE US.

Την περασμένη εβδομάδα, δύο μέλη συνεργείου ειδήσεων τοπικού καναλιού στη Βιρτζίνια, η Alison Parker και ο Adam Ward, δολοφονήθηκαν σε ζωντανή τηλεοπτική σύνδεση. Ήταν ένα γεγονός το οποίο θύμισε την εποχή που ο R. Budd Dwyer, πολιτικός από την Πενσυλβάνια, αυτοπυροβολήθηκε στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου το 1987, ή το περιστατικό του 2012 όπου το Fox News κατά λάθος πρόβαλε μια αυτοκτονία στη λήξη καταδίωξης αυτοκινήτου, την οποία μετέδιδε.

Όμως, το βίντεο από την τραγωδία στο Roanoke μεταδόθηκε πολύ πιο γρήγορα από τα πλάνα εκείνων των παλιότερων περιστατικών. Όχι μόνο μεταδιδόταν ζωντανά, αλλά το κινηματογραφούσε και ο ίδιος ο δολοφόνος και, γρήγορα, αυτά τα βίντεο εμφανίστηκαν παντού στο Twitter και το Facebook, όπου κάποιοι από τους χρήστες δεν μπορούσαν να τα αποφύγουν χάρη στο autoplay (παράθυρο αυτόματης αναπαραγωγής).

Για προφανείς λόγους, ο κόσμος το βρήκε ενοχλητικό. Το Ίντερνετ είναι γεμάτο από φρικιαστικά, φοβερά πράγματα για εκείνους που τα ψάχνουν, αλλά αυτό το βίντεο δεν ήταν κάτι για το οποίο έπρεπε να ψάξεις, όπως εκείνα με τις φρικαλεότητες του Ισλαμικού Κράτους ή να χρησιμοποιήσεις ειδικό πρόγραμμα περιήγησης, όπως το Tor, για να το ανασύρεις.

Το ερώτημα εάν πρέπει να δημοσιεύεται ενοχλητικό περιεχόμενο ήταν κάτι που προσπαθούσαν να απαντήσουν τα μέσα ενημέρωσης -η New York Daily News επικρίθηκε ευρέως επειδή αποφάσισε να βάλει στο πρωτοσέλιδό της τις τελευταίες στιγμές της παρουσιάστριας Parker στις 28 Αυγούστου- αλλά χάρη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν όλοι τη δυνατότητα να αποφασίσουν εάν θα μοιραστούν γραφικά, ενοχλητικά βίντεο με όλους όσοι τους ακολουθούν και τους φίλους τους. Είναι φυσικό να γίνονται συζητήσεις, με τον εαυτό μας ή με άλλους, για μερικά έντονα φορτισμένα ερωτήματα. Είναι ΟΚ να retweet-άρεις ή να πατήσεις like σε βίντεο σαν αυτά, ή ακόμα και να τα παρακολουθήσεις μόνος; Μήπως κάθε κλικ επιτρέπει στο Facebook να τσεπώσει χρήμα από ένα πραγματικά τρομακτικό γεγονός, ή έχουμε ηθική υποχρέωση να μοιραστούμε αυτά τα νέα με άλλους επειδή μπορεί να επιφέρουν σημαντικές αλλαγή, όπως συνέβη όλη τη χρονιά που πέρασε με τα βίντεο τα οποία δείχνουν την αστυνομική βία;

Αποφασίσαμε να ζητήσουμε από τον Randy Cohen, πρώην αρθρογράφο για θέματα ηθικής στο περιοδικό New York Times Magazine, συμβουλή για το τι πρέπει να κάνουμε όταν αποτρόπαιο οπτικό υλικό έχει αξία ως είδηση.

VICE: Υπάρχει κάποιο έμφυτο λάθος στο να παρακολουθούμε βίντεο σαν αυτό του συγκεκριμένου πυροβολισμού;
Randy Cohen: Δεν νομίζω ότι κάνει κακό σε οποιονδήποτε εάν το παρακολουθεί. Στην πραγματικότητα κανείς δεν θα γνωρίζει εάν το έχεις παρακολουθήσει. Έτσι, κατά αυτή την έννοια, δεν είναι ηθικό το πρόβλημα. Σίγουρα δεν είναι νομικό. Δεν έχουμε νόμους για παρακολούθηση παράνομων εικόνων, εκτός της πορνογραφίας. Αλλά νομίζω ότι μπορεί να είναι ψυχολογικό πρόβλημα. Εξαρτάται από το πώς το βλέπεις, ότι η συνεχής έκθεση σε εικόνες τρομακτικής βιαιότητας μάς αγριεύει, μας σκληραίνει. Δεν νομίζω ότι θα απολαύσεις τον τρόπο που αναπτύσσεσαι ως ανθρώπινο ον, εάν τρέφεσαι σταθερά με αυτά τα βίντεο. Αλλά είναι περίπλοκο, διότι υπάρχει μια λεπτή γραμμή μεταξύ του να βλέπεις κάτι για να αυξήσεις το επίπεδο κατανόησης του κόσμου σου και της ανθρώπινης καρδιάς και του να το απολαμβάνεις - ξέρεις, όταν η εκπαίδευση γίνεται πορνογραφία. Δεν υπονοώ ότι πρέπει να αποστρέψουμε το βλέμμα μας από κάθε ενοχλητικό γεγονός της ζωής. Από την άλλη πλευρά, εάν διαπιστώσεις ότι θεωρείς την ανθρώπινη δυστυχία μορφή διασκέδασης, πιστεύω πως κάτι πραγματικά κακό σου έχει συμβεί.

Ποιο είναι πιο εγωιστικό: να παρακολουθείς από νοσηρή περιέργεια ή εσκεμμένα να απομονώνεις τον εαυτό σου από την τραγωδία;
Λοιπόν, πραγματικά είναι δύσκολο να διερευνήσεις τα δικά σου κίνητρα, ανεξάρτητα από τα κίνητρά σου. Από τη μία πλευρά, δεν θέλεις να είσαι το είδος του ατόμου που δεν έχει ιδέα για το τι συμβαίνει στον κόσμο σου και πολλά έχουν προκύψει για το καλό της κοινωνίας από την παρακολούθηση αυτού του είδους των εικόνων. Αυτό που σκέφτομαι τώρα είναι ο τεράστιος αριθμός των περιστατικών ανάρμοστης συμπεριφοράς της αστυνομίας. Ο μόνος λόγος, θα έλεγα, που βλέπουμε εκτεταμένες προσπάθειες αναμόρφωσης της συμπεριφοράς των αστυνομικών είναι επειδή υπήρχε βίντεο που είδαν πολλοί άνθρωποι. Οπότε, υπό αυτή την έννοια, είναι πραγματικά υπέροχο διότι συμβάλλει στην καλυτέρευση της κοινωνίας την οποία καταλαβαίνει ο κόσμος. Εάν αυτά τα βίντεο δεν είχαν κυκλοφορήσει -με πρώτο εκείνο του Rodney King- πιστεύω ότι θα βλέπαμε λιγότερη προσπάθεια για μεταρρύθμιση. Μπορεί κανείς να επιχειρηματολογήσει επίσης ότι είναι καθήκον να το δει, για να μπορέσει να καταλάβει.

Από την άλλη πλευρά, πότε όλο αυτό γίνεται πορνό; Θα σου πω πού πιστεύω ότι γίνεται ακόμα πιο περίπλοκο: υπάρχει κάποια σημαντική διάκριση μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας; Εάν είναι κακό για την ανάπτυξή σου ως άτομο, εξακολουθείς να αντιμετωπίζεις τον ανθρώπινο πόνο ως ψυχαγωγία; Γιατί δεν είναι κακό εάν παρακολουθείς τις φανταστικές εκδοχές του; Η μία απάντηση είναι, λοιπόν, ότι στο φανταστικό κανείς δεν σκοτώνεται πραγματικά. Αλλά εγώ λέω ότι όταν πρόκειται για φανταστική ιστορία καλού περιεχομένου, η ενστικτώδης αντίδραση σε αυτή δεν είναι να γίνει η διάκριση. Εάν παρακολουθείς τις ταινίες Saw, αυτό δεν είναι καλό για σένα. Το γεγονός πως γνωρίζεις, «κανένας δεν τραυματίζεται πραγματικά, είναι απλά μια ταινία», κατά μια αφηρημένη έννοια, ψυχολογικά δεν υπάρχει. Έχει δυναμική, διότι δίνει την αίσθηση πως είναι πραγματικό. Οπότε, εάν αυτό είναι κακό για σένα –εάν συμφωνούμε ότι «μια κοινωνία που διασκεδάζει τους νέους της δείχνοντάς τους τις συνέχειες του Saw, δεν είναι μια κοινωνία που θέλω να αναθρέψω τα παιδιά μου»- γιατί αυτό είναι κακό ενώ η παρακολούθηση αυτών των πραγμάτων ΟΚ;

Ποιος πρέπει να αποφασίσει για το ποιος βλέπει αυτά τα βίντεο; Θα έπρεπε να εξαρτάται από τα θύματα, τα μέσα ενημέρωσης ή τον κόσμο από το Facebook και το Twitter, που προσπάθησαν να μοντάρουν το οπτικό υλικό;
Το μόνο πρόσωπο που αποφασίζει είσαι εσύ. Νομίζω ότι έτσι θα έπρεπε να είναι. Ένα τμήμα ειδήσεων υποτίθεται ότι θα πρέπει να αποφασίσει εάν «είναι αυτό το γεγονός σημαντικό;». Γενικά, αυτό σημαίνει ότι «εάν αυτό το γεγονός έχει επιπτώσεις για ανθρώπους, πέρα από τους ανθρώπους τους οποίους πραγματικά αφορά;». Εάν φάω πίτα για δείπνο, αυτό δεν είναι νέο. Αλλά, εάν εκατομμύρια ξαφνικά το γύριζαν στην κατανάλωση μόνο πίτας, τότε αυτό είναι νέο. Οπότε, οι διευθυντές ειδήσεων και οι συντάκτες των εφημερίδων υποτίθεται ότι πρέπει να λαμβάνουν αυτή την απόφαση, όχι λόγω του τι θα συμβεί όταν οι άνθρωποι το παρακολουθήσουν ή επειδή θα κάνει τα θύματα να νιώσουν άσχημα ή οτιδήποτε σχετικό. Υποτίθεται ότι πρέπει να κάνουν μια επαγγελματική κρίση: Είναι είδηση; Δεν είναι δουλειά τους να λογοκρίνουν αυτό που βλέπουμε επειδή ίσως πιστεύουν ότι μπορεί να έχει κακή επίδραση πάνω μας. Εμείς καθορίζουμε τι βλέπουμε.

Επειδή το εν λόγω βίντεο έπαιζε αυτόματα στο Facebook, ο κόσμος αναστατώθηκε διότι «εξαναγκάστηκε» να δει αυτό το πράγμα που είναι φρικτό και ενοχλητικό. Είναι ανήθικο να κάνει κάποιος «κοινοποίηση»;
Όχι, όχι. Δεν πιστεύω ότι είναι ανήθικο να το διαθέσεις με οποιονδήποτε τρόπο. Αυτή τη στιγμή, είναι μια ατομική απόφαση για το εάν θα πατήσεις «play» και νομίζω ότι έτσι θα έπρεπε να παραμείνει. Πάντως, δεν εναπόκειται στο Facebook ή το Twitter να κάνει τη διάκριση.

Θα ήταν ο κόσμος καλύτερος εάν δεν «μασάγαμε» τα λόγια μας και δείχναμε στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων τα μέτωπα του πολέμου και τα θύματα βίας;
Εάν δει κανείς πώς οι New York Times καλύπτουν τον πόλεμο στο Ιράκ, σχεδόν ποτέ δεν βλέπεις στο πρωτοσέλιδο μια φωτογραφία κάποιου Αμερικανού που υποφέρει. Δεν βλέπεις ένα διαμελισμένο πτώμα, ενώ συμβαίνουν φρικτά πράγματα στους νεαρούς Αμερικανούς στρατιώτες. Για την ακρίβεια, άθλια πράγματα. Ομως, οι Times δεν προσπαθούν να εξαγνίσουν τον Πόλεμο στο Ιράκ, δεν ήταν υπέρ του πολέμου και φαίνεται από τις περιγραφές στα ρεπορτάζ τους. Αλλά, δεν δείχνουν εκείνες τις εικόνες. Μπορώ να καταλάβω γιατί δεν το κάνουν. Έχει το περίεργο αποτέλεσμα του εξαγνισμού του πολέμου, δηλαδή ότι οι φωτογραφίες είναι διαφορετικές από ό,τι όταν τυπώνονται. Κινούμενες εικόνες, βιντεο, όπως του πυροβολισμού, είναι βαθιά ενοχλητικές με ένα τρόπο που δεν είναι η γραπτή περιγραφή.

Υπάρχει διαφορά, δηλαδή, μεταξύ του να δείξεις έναν διαμελισμένο στρατιώτη στο πολεμικό μέτωπο και του να δείξεις αυτό το βίντεο; Μερικοί άνθρωποι θα έλεγαν ότι αυτό που συνέβη είναι απλά μια φρικτή παρεκκλίνουσα πράξη. Δεν έχει να κάνει με το ότι τα χρήματα των φορολογουμένων χρηματοδότησαν μια πράξη βίας, σε αντίθεση με έναν πόλεμο;
Έχει ειδησεογραφική αξία; Και πάλι, εξαρτάται από το τι εννοείς με τον όρο «ειδησεογραφική αξία». Νομίζω ότι υπάρχουν εικόνες που έχουν αλλάξει τον κόσμο διότι μεταφέρουν τη φρίκη του πολέμου με έναν τρόπο που η πεζογραφία δεν μπορεί. Οπότε, δεν ξέρω. Σαφώς, ο κόσμος πιστεύει ότι υπάρχει ειδησεογραφική αξία στις ιστορίες που έχουμε ήδη αποφασίσει ότι υπάρχει. Κανένας δεν προτείνει να μην καλύψουμε την ιστορία. Το ερώτημα είναι πώς το καλύπτεις.

Κατά κάποιον τρόπο, το ερώτημα είναι «ποια κάλυψη είναι πολύ ζωντανή;». Εάν ο στόχος του ρεπορτάζ είναι να μεταφέρει τη φρίκη ή εάν αυτό είναι μέρος του στόχου, εκείνες οι εικόνες σίγουρα το μεταφέρουν αυτό. Οπότε, ποιο είναι το δημοσιογραφικό σου επιχείρημα κατά της προβολής του; Θέλεις να κάνεις το «γύρισμα» να φαίνεται λιγότερο τρομακτικό; Κανένας δεν θέλει να το κάνει αυτό. Είναι δύσκολο.

Μου φαίνεται ότι το μεγαλύτερο θέμα είναι το ότι ζούμε σε μια χώρα κορεσμένη από όπλα. Το θέμα δεν είναι εάν η εικόνα είναι ενοχλητική. Το θέμα είναι εάν θέλεις να ζεις σε μια χώρα όπου είναι πολιτική μας να δίνουμε όπλα στους τρελούς. Αυτό κάνουμε εδώ. Αυτή είναι η εθνική πολιτική μας. Δεν έχω ακούσει ούτε έναν Ρεπουμπλικανό, υποψήφιο για την προεδρία πολιτικό, να λέει ότι «ίσως θα έπρεπε να κάνουμε κάτι για τα όπλα μας». Γνωρίζουμε ορισμένα πράγματα. Γνωρίζουμε ότι όσα περισσότερα όπλα υπάρχουν σε μια περιοχή, τόσες περισσότερες θα είναι οι αυτοκτονίες, τόσοι περισσότεροι οι πυροβολισμοί από τους αστυνομικούς. Θεωρητικά, όλοι είμαστε κατά εκείνων των συνεπειών. Αλλά μερικοί από εμάς δεν είμαστε κατά των προφανών αιτιών εκείνων των συνεπειών: των όπλων. Για αυτό πρόκειται. Πρόκειται για το πώς είναι να ζεις σε μια χώρα όπου τα όπλα διατίθενται σε καθημερινή βάση.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.