Το Πρωί Σχολείο, το Απόγευμα στο Κελί του Αναμορφωτηρίου

Όταν έφθασα στη σχολή επαγγελματικής κατάρτισης Craiova Special Professional School, ο καθηγητής ήταν απασχολημένος με το να φωνάζει τα ονόματα από την κατάσταση της τάξης. Η σχολή είναι τμήμα του Σωφρονιστικού Καταστήματος Ανηλίκων και Νέων της Craiova, ένα κέντρο κράτησης ανηλίκων για τους νεαρούς Ρουμάνους παραβάτες. Από τους 243 εφήβους που βρίσκονται έγκλειστοι εκεί, οι 129 είναι εγγεγραμμένοι στο εκπαιδευτικό σύστημα.

Το Craiova Special Professional School είναι ένα από τα δύο κέντρα κράτησης ανηλίκων στη Ρουμανία όπου παρέχεται στους κρατουμένους η δυνατότητα να επανενταχθούν μέσω σχολικών προγραμμάτων του Υπουργείου Παιδείας. Δυστυχώς, με εκπαίδευση ή χωρίς, το 40% των κρατουμένων καταλήγει να φυλακιστεί ξανά μετά την αποφυλάκισή του. Επισκέφτηκα το Craiova Special Professional School, διότι ήμουν περίεργη να δω πώς είναι η πρώτη μέρα στο σχολείο πίσω από τα κάγκελα της φυλακής.

«Οκ, αγόρια. Ας δούμε πώς έχουν τα πράγματα. Πόσον καιρό θα είστε εδώ;», ρώτησε ο Marius, ο δάσκαλος της πρώτης βαθμίδας. Τα αγόρια απάντησαν όλα μαζί ταυτοχρόνως, αλλά δίνοντας διαφορετικά νούμερα. Κάποιοι θα έμεναν τρία χρόνια, άλλοι μόνο τρεις μήνες. Σύμφωνα με τη ρουμανική νομοθεσία, το σχολείο είναι υποχρεωτικό για φυλακισμένους ανηλίκους (δηλαδή οποιονδήποτε κάτω των 17 ετών), αλλά οι περισσότεροι από αυτούς στην τάξη έχουν ήδη γιορτάσει τα 18α γενέθλιά τους, που σημαίνει ότι στην πραγματικότητα δεν είναι υποχρεωμένοι να παρακολουθήσουν. Ωστόσο, μερικοί το βλέπουν ως μια καλή ευκαιρία για να εξελιχθούν.

Μετά την ανάγνωση της ονομαστικής κατάστασης, ο καθηγητής ρώτησε εάν κάποιος είχε οικογένεια στην πόλη και, το πιο σημαντικό, εάν δέχονταν επισκέψεις από αυτή. Η ρουμανική νομοθεσία ορίζει ότι είναι υποχρεωτικό, τουλάχιστον κάποιοι από τους γονείς των παιδιών να είναι μέλη ενός διοικητικού συμβουλίου, αλλά σε αυτήν την τάξη, η πλειοψηφία των κρατουμένων είχε ελάχιστη ή καθόλου επαφή με τους δικούς τους. Συνειδητοποιώντας ότι είχε βρει τοίχο σ' αυτό το θέμα, ο Marius γρήγορα προχώρησε στην απόφαση για το ποιος θα οριζόταν πρόεδρος της τάξης. Σε μια προσπάθεια να αποφύγει αυτήν την αρμοδιότητα, ένας από τους μαθητές απάντησε αμέσως ότι δεν μπορούσε να γράψει. Όταν του είπαν πως δεν ήταν υποχρεωτικό να εκπροσωπεί την τάξη, γέλασε και είπε «οπότε, απλά ψάχνετε για καρφί, ε;».

Σύμφωνα με μια συγκεκριμένη παράγραφο της Εθνικής Νομοθεσίας για την Παιδεία, το εν λόγω σχολείο έχει χαρακτηριστεί ως «ειδικό σχολείο». Τα μαθήματα στα ειδικά σχολεία διαρκούν 45 λεπτά και μπορούν να τα παρακολουθούν, το πολύ, 12 μαθητές. Σε κάθε σπουδαστή παρέχεται ένα σημειωματάριο, ένα εγχειρίδιο γλώσσας και ένα στυλό, αλλά με δεδομένο ότι το στυλό μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε αυτοσχέδιο όπλο, οι κατάδικοι λαμβάνουν τη σχολική ύλη τους μόνο όταν μπαίνουν στην τάξη και τους την παίρνουν μετά το τέλος κάθε μαθήματος.

Οι περισσότεροι από εκείνους στην αίθουσα, στην πραγματικότητα, δεν είχαν παρακολουθήσει ποτέ σχολείο εκτός της φυλακής. Ήθελαν να προσπαθήσουν τώρα, διότι όπως μου είπε ένας «όλοι λένε ότι η γνώση είναι δύναμη και θέλουμε κι εμείς λίγη από αυτή τη δύναμη».

Ένα από τα πράγματα που μου έκανε εντύπωση σε αυτήν την τάξη, ήταν ότι όλοι ήταν ντυμένοι τόσο διαφορετικά, σαν να είχαν έρθει από διαφορετικούς κόσμους. Ένας τύπος φορούσε ένα ακριβό πουκάμισο, ένας άλλος φορούσε φόρμα γυμναστικής, άλλος φορούσε τις σαγιονάρες του. Βρήκα την αντίθεση περίεργη αφού, κατά πολλούς τρόπους, η φυλακή είναι συνώνυμη με την ομοιομορφία. Όχι όμως εδώ.

Από τους εννέα ανθρώπους που είναι εγγεγραμμένοι στην τάξη, μόνο επτά εμφανίστηκαν την πρώτη μέρα. Οι δύο που έλειπαν, είτε δούλευαν είτε ήταν στο δικαστήριο, ή απλά δεν μπήναν καν τον κόπο. Κανένας από εκείνους που ήταν παρόντες -ο νεότερος ήταν 15 και ο μεγαλύτερος 24 ετών- δεν ήξερε να διαβάζει ή να γράφει, αλλά όλοι κατανοούσαν τα βασικά μαθηματικά, τα οποία είχαν μάθει μόνοι τους μέσω της ανταλλαγής τσιγάρων και άλλων πραγμάτων.

«Ποτέ πριν δεν είχα πάει στο σχολείο. Είναι παράξενο, αλλά θέλω να μάθω πώς να γράφω και να διαβάζω», είπε ένας σπουδαστής.

Οι κανόνες της τάξης ήταν αρκετά ξεκάθαροι· όχι κλοπή, όχι καυγάδες, μπορείς να λείψεις μόνο για δουλειά, επισκεπτήριο ή ακρόαση στο δικαστήριο και όλοι οι μαθητές πρέπει να παρακολουθούν μάθημα από τις 08.00 π.μ. μέχρι τις 12:30 μ.μ. Όλοι συμφώνησαν με τους όρους, αλλά οι περισσότεροι φάνηκαν να ανησυχούν για το εάν θα μπορούσαν να καπνίζουν ή όχι στα διαλείμματά τους.

«Στην αρχή θα σε δοκιμάσουν. Θέλουν να καταλάβουν τι είδους αστεία μπορούν να κάνουν. Αλλά, αφού θέσεις τους κανόνες, δουλεύεις μαζί τους όπως θα δούλευες με οποιονδήποτε άλλο σπουδαστή», είπε ο Marius.

Το συμβούλιο αποφυλάκισης βλέπει τη συμμετοχή των τροφίμων σε δραστηριότητες όπως το σχολείο, ως προσπάθεια πρόληψης για να αλλάξουν τον τρόπο ζωής τους. Σίγουρα, οι δάσκαλοι γνωρίζουν ότι πολλά από αυτά τα παιδιά απλά παρακολουθούν τα μαθήματα μόνο για να περάσουν τον καιρό τους και επειδή αυτό θα τους κάνει πιο επιλέξιμους για να αιτηθούν αποφυλάκισης, αλλά είναι ευχαριστημένοι έτσι κι αλλιώς που μπορούν να τους εφοδιάσουν με βασικές γνώσεις. Μία στο τόσο συναντούν και κάποιον που έχει κίνητρο να σπουδάσει. Η τάξη δίνει, επίσης, στους νέους ανθρώπους τη δυνατότητα περαιτέρω εκπαίδευσης μετά την αποφυλάκιση, δίνοντάς τους μια θέση σε ένα πρόγραμμα «δεύτερης ευκαιρίας» ή κάποιο νυχτερινό σχολείο.

Πριν φύγω, είχα μια γρήγορη συζήτηση με έναν σπουδαστή που λεγόταν Tibi. Ήταν 24 ετών και δεν είχε ποτέ παρακολουθήσει σχολείο επειδή δεν υπήρχε κάποιος να τον πάει· οι γονείς του έφυγαν από τη χώρα περίπου την περίοδο που εκείνος υποτίθεται ότι έπρεπε να μάθει το αλφάβητο. Ωστόσο, είχε μάθει να μετράει κερδίζοντας χρήματα όταν ήταν ελεύθερος. Το μεγαλύτερο όνειρό του είναι, σε τρία χρόνια, όταν φύγει από το Craiova Special Professional School, να ξέρει το αλφάβητο απ' έξω.

Όταν τον ρώτησα εάν του αρέσει το σχολείο, φάνηκε ενθουσιώδης. «Ναι. Πάντα παραλείπω τη δουλειά για να έρθω στο σχολείο. Ο μόνος λόγος για να χάσω μάθημα είναι να έχω επισκέπτη».

Η πρώτη μέρα στο σχολείο τέλειωσε και ο Tibi και οι συμμαθητές του επέστρεψαν στα κελιά τους· χωρίς το στυλό και τα χαρτιά τους.

Περισσότερα από το VICE:

Οι Ναζί τα Δοκίμασαν Όλα, από Κοκαΐνη μέχρι Αμφεταμίνες

Συνέντευξη με τον Διαβόητο Βαρυποινίτη που Προσπάθησε να Αποδράσει απ' όλες τις Ελληνικές Φυλακές

Ο Άνθρωπος που Ίδρυσε μια Εταιρεία Security για να Διαλύσει το ISIS

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.