Χωράει μία Προεκλογική Καμπάνια σε 140 Χαρακτήρες;

Απ’ τα μεγάφωνα έπαιζε στη διαπασών το Carmina Burana, το συγκεντρωμένο πλήθος κουνούσε ρυθμικά τα σημαιάκια με τον πράσινο ήλιο, ανάβανε οι προβολείς και ο Ανδρέας έβγαινε στο μπαλκόνι και χαιρετούσε τον κόσμο. Ο Τάσος Μπιρσίμ σήκωνε το ελικόπτερο και οι ομολογουμένως ογκώδεις προεκλογικές συγκεντρώσεις φαίνονταν διπλάσιες. Για τη γενιά των εικοσάρηδων θα μπορούσε να αποτελεί στιγμιότυπο του ελληνικού κινηματογράφου, τη δεκαετία του 80 όμως οι πολιτικές συγκεντρώσεις μαζί με τον «πόλεμο της αφίσας» είχαν την πρωτοκαθεδρία στο πολιτικό marketing. Τη δεκαετία του ‘90 με την κυριαρχία της τηλεόρασης,  οι επικοινωνιακές στρατηγικές των υποψηφίων έδιναν μεγάλη έμφαση στις πολιτικές διαφημίσεις και τη διοργάνωση debate.

Στη δική μας δεκαετία η πολιτική επικοινωνία διαπερνάται αναπόφευκτα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αφενός, το διαδίκτυο αποτελεί τον απλούστερο , οικονομικότερο και μαζικής κλίμακας τρόπο προβολής κομμάτων και υποψηφίων και αφετέρου αφορά ένα όλο και μεγαλύτερο κοινό που δε μπορεί να αγνοηθεί. Στην Ελλάδα περισσότεροι από

3.500.000 διατηρούν προφίλ στο facebook. Πρόκειται για το 70,42% των χρηστών ίντερνετ της χώρας. Οι followers είναι η νέα γενιά ψηφοφόρων, τα «likes» συχνά έχουν μεγαλύτερη ακρίβεια από τα παραδοσιακά  exit polls και τα hashtag ασκούν ίσως μεγαλύτερη επιρροή από την πολιτική διαφήμιση που προβάλλεται πριν από το τούρκικο. Ωστόσο, τα  social media δεν είναι ένα ανώδυνο πεδίο πολιτικής παρέμβασης, ο υποψήφιος για να επιβιώσει στα δαιδαλώδη μονοπάτια τους πρέπει να έχει κάνει παραπάνω από τον κλασικό political correct λόγο, αλλιώς θα γίνει βορά στα πανέξυπνα, με αποστροφή στην ξύλινη και τυποποιημένη γλώσσα και με ροπή προς την εμπάθεια τρολς. Απευθυνθήκαμε λοιπόν σε υποψήφιους δημάρχους και περιφερειάρχες για να δούμε πόσο εύκολα χωράει ένα πολιτικό μήνυμα σε 140 χαρακτήρες.

Στο στρατηγείο της «Ανοιχτής Πόλης» -υποστηρίζεται από το ΣΥΡΙΖΑ-, σ’ ένα νεοκλασικό στην πλατεία Βάθης, η Μαρία και η Εύα περνάνε ατέλειωτες ώρες για να διαχειριστούν τους λογαριασμούς του συνδυασμού. Αρκετές όμως περνάει και ο ίδιος ο υποψήφιος δήμαρχος Γαβριήλ Σακελλαρίδης , που ούτως η άλλως έχει μεγάλη εξοικείωση με τα social media. «Είναι πλέον βασικά εργαλεία στην καθημερινότητα και την επαγγελματική ζωή πολλών ανθρώπων. Έχει κινδύνους όμως και ιδιαιτερότητες σε σχέση με τους παραδοσιακούς τρόπους επικοινωνίας. Ειδικά στο twitter με 140 χαρακτήρες υπάρχει πάντα κίνδυνος να αδικήσεις τη θέση σου ή να παρερμηνευτεί. Εμείς όμως είμαστε πολύ περήφανοι για την καμπάνια μας, την κάνουμε μόνοι μας, χωρίς τη συνεργασία κάποιας εταιρείας, είναι πρωτοποριακή και περνάμε καλά. Στο facebook έχουμε επιλέξει να ρίξουμε ελάχιστα χρήματα στην πληρωμένη διαφήμιση και η δική μας επισκεψιμότητα είναι πολύ μεγαλύτερη από των ανθυποψηφίων μας. Επιλέξαμε να κάνουμε μια ανοιχτή twitterο βραδιά, όπου το έγινε το πρώτο trend στο ελληνικό twitter και πάνω από 800 χρήστες μπήκαν στη συζήτηση. Η προσωπική επαφή όμως δεν αντικαθίσταται με τίποτα. Ακόμα και η απλή χειραψία σε φέρνει πιο κοντά με τους πολίτες» λέει ο υποψήφιος δήμαρχος.

«Φανταστείτε ότι η πρωτοβουλία για την ανοιχτή βραδιά στο twitter αναγνωρίστηκε ακόμα και από το συνεργάτη του Αντώνη Σαμαρά, Γιώργο Μουρούτη. Βέβαια, έχουμε εντοπίσει κλασικούς, γνωστούς λογαριασμούς που κάνουν επαγγελματικά τρολαρίσματα και προέρχονται απ’ ευθείας από τη Συγγρού. Δεν έχει χρειαστεί όμως να απαντήσει ο Γαβριήλ απευθείας σ’ αυτούς. Το κάνουν άμεσα άλλοι χρήστες. Πολύ σπάνια να δούμε βρισίδι, ακόμα και τα δηκτικά σχόλια είναι ευγενικά» συμπληρώνει η Μαρία. Ενώ η Εύα αναφέρεται στα θέματα για τα οποία έχουν δεχτεί τις πιο πολλές ερωτήσεις: «Έχουμε δεχτεί πολλές ερωτήσεις για τα αδέσποτα για παράδειγμα, την ανεργία, το Rethink Athens μέχρι και για εξειδικευμένα ζητήματα της κάθε γειτονιάς όπως οι συγκοινωνίες στην Κυψέλη».

Downtown τώρα, στα γραφεία του συνδυασμού «Αθήνα Μπορείς» -υποστηρίζεται από τη Νέα Δημοκρατία- βρήκαμε τον υποψήφιος δήμαρχο Άρη Σπηλιωτόπουλο να εργάζεται με την επικοινωνιακή του ομάδα.  «Τα social media συνιστούν τον σύγχρονο, γρήγορο και άμεσο τρόπο ενημέρωσης των πολιτών. Λόγω της έντονης καθημερινότητας τους, που οδηγεί στη σταδιακή μείωση της αναγνωσιμότητας των εφημερίδων και των άλλων εντύπων, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καλούνται να παίξουν κεντρικό ρόλο στην προεκλογική καμπάνια όλων των υποψηφίων. Ο πολίτης θέλει να ξέρει οτιδήποτε αφορά στις θέσεις που έχουμε και τις λύσεις που προτείνουμε για συγκεκριμένα θέματα, να καταθέσει τη δική του άποψη στον ίδιο τον υποψήφιο, να λάβει απαντήσεις για τα ερωτήματα που του δημιουργούνται, να ανοίξει δηλαδή ένα διαδραστικό διάλογο, κάτι το οποίο δεν είναι εύκολο να γίνει με τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης  όπως μία εφημερίδα ή ένα περιοδικό» λέει.

Στη συνέχεια, η Όλγα Μακρίδη μας εξηγεί τη βασική λειτουργία της ομάδας και τα μηνύματα που παίρνουν: « Η διαχείριση γίνεται από την ομάδα αλλά ο ίδιος ξέρει πάντα τι ανεβαίνει. Δεχτήκαμε πολλές ερωτήσεις μετά την παρουσίαση του προγράμματος. Δεχτήκαμε πολλές ερωτήσεις για το ζήτημα της ασφάλειας , που είναι κεντρικό στη δική μας ατζέντα, την καθαριότητα και τις θέσεις εργασίας. Μερικά σχόλια είναι πολύ χιουμοριστικά. Το γνήσιο χιούμορ απλώς το δέχεσαι, δεν απαντάς». «Υπάρχουν τρολ στο διαδίκτυο με διάθεση να χτυπήσουν το account, σχόλια για παράδειγμα που δεν είναι πολιτικά και αφορούν προσωπικά χαρακτηριστικά» συμπληρώνει ο Ανδρέας Λίτσας.

Στο εκλογικό περίπτερο του συνδυασμού «ΠΝΟΙΚΑ» -υποστηρίζεται από τους Οικολόγους Πράσινους-, κάθεται με ένα netbookστο χέρι η υποψήφια δήμαρχος Ιωάννα Κοντούλη. «Τους προσωπικούς μου λογαριασμούς στο facebook και το twitter τους χειρίζομαι μόνη μου. Για τους λογαριασμούς του σχήματος με βοηθούν και δύο φίλοι και συνεργάτες, προφανώς σε εθελοντική βάση» εξηγεί. Την ρώτησα αν θυμάται κάποιο περιστατικό που τις έκανε εντύπωση. Μου είπε ότι στις 08/05 έκανε ένα σχόλιο σχετικά με το εξώφυλλο του Καμίνη στην Athens Voice όπου χτυπούσε ένα τατουάζ με το I love you Athens. «Βρήκα την φωτογραφία, την ανέβασα στο facebook μαζί με το σχόλιο " Ο Δήμαρχος χτυπάει τατουάζ και η Αθηναίοι / ες με τα επικοινωνιακά τεχνάσματα του "ενέσεις". Μου έκανε εντύπωση που αυτό το σχόλιο το είδαν 14.000 χιλιάδες άτομα».

«Παρέμβαση για την Αττική» λέγεται ο συνδυασμός με τον οποίο κατεβαίνει ως υποψήφια για την Περιφέρεια Αττικής η Μαρία Γιαννακάκη -υποστηρίζεται από τη Δημοκρατική Αριστερά. Η Μαρία Γιαννακάκη πάντως έχει μεγάλη παρέμβαση στα social media και υποστηρίζει αυτή τη μέθοδο της πολιτικής επικοινωνίας: « Τα τελευταία χρόνια εξαιτίας της οικονομικής κρίσης και του γεγονότος ότι διεθνώς έχουν αλλάξει οι όροι για τις πολιτικές καμπάνιες, όπως μας έδειξε το παράδειγμα του Ομπάμα, υπάρχει μια δυνατότητα για αυξημένη απήχηση και διείσδυση στα social media. Εγώ ήμουν δραστήρια πολύ πριν εκλεγώ βουλευτής. Οι λογαριασμοί που ανοίγονται τελευταία στιγμή για τις εκλογές μπορεί να έχουν αντίστροφα αποτελέσματα. Αγνοώ τις οργανωμένες διαδικτυακές επιθέσεις και ποτέ δε σβήνω ή δε μπλοκάρω κανέναν. Τα αφήνω ανοιχτά στην κρίση αυτών που τα βλέπουν. Έχω μπει συχνά στο inbox και έχω συγχαρεί για μια πρωτοβουλία άλλον υποψήφιο ή έχω ασκήσει κριτική».

Υποψήφιος περιφερειάρχης με το συνδυασμό «Δημιουργούμε μαζί» είναι ο Θάνος Τζήμερος και επίσης πολύ ενεργός στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τον ρωτάω πόσο εύκολο είναι να διακινηθεί πολιτικό μήνυμα στο Διαδίκτυο: «Πολύ! Το πλεονέκτημα των social media είναι ότι διακινείς ό,τι σε ενδιαφέρει. Υπάρχουν πολιτικά μηνύματα πιο βαρετά κι απ’ τον τηλεφωνικό κατάλογο. Υπάρχουν όμως άλλα που ενδιαφέρουν και ως προς το περιεχόμενο και ως προς το στυλ. Η ταχύτητα και η αμεσότητα των social media είναι ένα είδος άμεσης δημοκρατίας. Το μόνο πρόβλημα και σ’ αυτόν τον χώρο είναι η έλλειψη κανόνων. Με 160 χαρακτήρες ό,τι και να γράψεις μπορεί να παρεξηγηθεί ή να διαστρεβλωθεί, οπότε το twitter έχει καταντήσει το γήπεδο των τρολ. Η απήχηση είναι ανάλογη του περιεχομένου. Δυνατά είναι τα συναισθηματικά θέματα. Ο Έλληνας με τον ορθολογισμό δεν έχει και τις καλύτερες των σχέσεων» απαντάει. Ο Θάνος Τζήμερος θυμάται το εξής χαρακτηριστικό στιγμιότυπο πολιτικής αντιπαράθεσης στα social media: «Θυμάμαι τις επιθέσεις που δεχόμουν κατά κύματα, κάθε φορά που αμφισβητούσα τα θέσφατα του ΚΚΕ. Μπορεί αυτό το κόμμα να είναι ένας γραφικός αναχρονισμός, αλλά στο τελευταίο συνέδριό του πέρυσι δήλωσε ότι αν η Ελλάδα δεχθεί επίθεση, οι του ΚΚΕ θα βρουν την ευκαιρία να επιτεθούν με όπλα στην εγχώρια αστική τάξη! Όταν όλα αυτά τα έβγαλα στη φόρα, οι επαγγελματίες επαναστάτες βρήκαν ευκαιρία να με βρίζουν εν χορώ. Πάλι καλά. Αν ήμασταν στην επικράτεια του “υπαρκτού” θα με εκτελούσαν!».

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.