Η Isadora Kosofsky φωτογραφίζει από τότε που ήταν 14 ετών. Η 21 ετών, σήμερα, φωτογράφος ντοκιμαντέρ έπιασε για πρώτη φορά μηχανή στα χέρια της στη διάρκεια μαθήματος εμφάνισης φωτογραφιών στη Β’ Γυμνασίου. Από τότε έχει αφιερώσει μεγάλα κομμάτια της ζωής της σε φωτοειδησεογραφικά πρότζεκτ μεγάλης διάρκειας μέσα και στα περίχωρα της ιδιαίτερης πατρίδας της, του Λος Άντζελες. Η Kosofsky ενσωματώνεται πιο συχνά σε περιβάλλοντα σχετικά με κάποιο ίδρυμα. Στο πιο πρόσφατο πρότζεκτ της, το Vinny and David ακολούθησε δυο αδέρφια τη διάρκεια εγκλεισμού του Vinny σε σωφρονιστικό κατάστημα ανηλίκων, όπου κρατήθηκε γιατί μαχαίρωσε έναν άνδρα, ο οποίος χτυπούσε την μητέρα τους.
Ένα άλλο αγαπημένο ίδρυμα στο έργο της Kosofsky είναι τα κέντρα ανάρρωσης ή οι οίκοι ευγηρίας. Σε ένα μεγάλο κομμάτι της δουλειάς της επιλέγει ως αντικείμενο τους ηλικιωμένους. Το πιο διάσημο έργο της ίσως είναι το The Three, μια φωτογραφική εργασία που ακολουθεί το ερωτικό τρίγωνο τριών ηλικιωμένων που ζουν σε διαφορετικούς οίκους ευγηρίας στο Λος Άντζελες. Βρεθήκαμε με την καλλιτέχνιδα και μεταπτυχιακή φοιτήτρια στις σπουδές φύλου στο πανεπιστήμιο UCLA για να μιλήσουμε για το πώς είναι να ζει ανάμεσα στα υποκείμενα του έργου της, να συνδέεται με τη σύγχρονη μοναξιά αλλά κι εκείνη των ηλικιωμένων.
Videos by VICE
VICE: Γεια σου, Isadora. Πώς μυήθηκες στη φωτογραφία;
Isadora Kosofsky: Έκανα βασικά μαθήματα εμφάνισης ασπρόμαυρης φωτογραφίας όταν ήμουν στη Β’ Γυμνασίου. Είναι το μόνο μάθημα φωτογραφίας που έχω κάνει ποτέ. Απέκτησα φωτογραφική μηχανή μέσω αυτού του μαθήματος, που διήρκεσε περίπου τρεις μήνες. Λίγο μετά την ολοκλήρωση των μαθημάτων, έχασα την γιαγιά μου. Ήδη από μικρή ηλικία είχα τη φιλοδοξία να γίνω δημοσιογράφος και όταν ανακάλυψα τη φωτογραφία ένιωσα ότι συνδεόμουν μαζί της. Ένιωσα ότι μπορούσα να εκφραστώ πιο εύκολα μέσα από τις φωτογραφίες μου από ότι μέσω των λέξεων. Μετά το θάνατο της γιαγιάς μου ήμουν πολύ μόνη και ήθελα να φωτογραφίζω ανθρώπους που μου την θύμιζαν. Ήθελα επίσης να πω ιστορίες με τη φωτογραφική μηχανή μου. Έτσι ζήτησα από την οικογένειά μου μια ψηφιακή φωτογραφική μηχανή και άρχισα να προσεγγίζω ηλικιωμένους σε δημόσιους χώρους και πήγα σε οίκους ευγηρίας.
Είναι δύσκολο να αποκτήσεις πρόσβαση σε αυτούς του χώρους;
Ναι. Είναι πρόκληση να αποκτήσεις πρόσβαση σε οποιοδήποτε περιβάλλον ιδρύματος, είτε είναι κέντρο υγειονομικής περίθαλψης ή πιο πρόσφατα όταν δούλεψα σε περιβάλλον σωφρονισμού. Οι άνθρωποι που εργάζονται εκεί, φυσικά είναι δύσπιστοι με τους ξένους. Όμως πάντα προσεγγίζω τα πράγματα σε βάθος χρόνου. Δεν μπορώ να μπω σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλον -τη ζωή κάποιου- να τραβήξω φωτογραφίες και έπειτα να φύγω με εκείνες τις αναμνήσεις. Όλα τα πρότζεκτ μου βασίζονται σε μακροπρόθεσμες και μόνιμες σχέσεις με τα θέματά μου. Νομίζω ότι όταν εργάζεσαι σε ένα περιβάλλον όπως το νοσοκομείο ή ένα κέντρο υποβοηθούμενης διαβίωσης, αρχίζεις να φανερώνεις το δέσιμό σου με το υποκείμενο σου και με τη σειρά τους, οι άνθρωποι που εργάζονται εκεί συνειδητοποιούν ότι ο σκοπός σου είναι σημαντικός, έχει νόημα και πως αφιερώνεις πολύ χρόνο και προσπάθεια στο θέμα σου. Είμαι ένθερμη υποστηρίκτρια της χρήσης της φωτογραφίας ως τρόπου προώθησης της αξίας κάποιου, μέσω της συνεχής έκθεσής του στη φωτογράφηση.
Μπορείς να επεκταθείς σε αυτό;
Άρχισα να φωτογραφίζω μια συγκεκριμένη γυναίκα, την Bianca, την οποία συνάντησα σε μια καφετέρια όταν ήμουν 14. Λίγο αργότερα εμφάνισε άνοια και απομακρύνθηκε από την οικογένειά της. Η κόρη της δεν ήθελε να έχει σχέση μαζί της, οπότε ουσιαστικά τέθηκε υπό κρατική φροντίδα. Έμεινε στο νοσοκομείο για λίγο, έπειτα σε ένα γηροκομείο και τελικά μετακόμισε σε ένα οίκο ευγηρίας με νοσοκομειακή φροντίδα. Την φωτογραφίζω από τότε που ήμουν έφηβη. Ακόμα δουλεύω πάνω στο πρότζεκτ… Δεν αισθάνομαι ότι είναι αρκετά αναπτυγμένο για να το παρουσιάσω online. Έχουμε έρθει πολύ κοντά, και σίγουρα είναι ένα παράδειγμα θέματος με το οποίο νιώθω ότι η σχέση μας, οι ώρες, οι μήνες, τα χρόνια που περάσαμε μαζί αλλά και η ίδια η δημιουργική διαδικασία είναι κάτι που ελάφρυνε τη μοναξιά και των δυο μας. Επίσης έχω δει μια αλλαγή σε κάποια από τα υποκείμενά μου, όσο αφορά το αίσθημα της εμπιστοσύνης και της αξίας ως αποτέλεσμα του ότι η ιστορία τους ειπώθηκε με έναν ανθρωπιστικό τρόπο.
Τι είναι αυτό που βρίσκεις ότι σε εμπνέει σε αραιοκατοικημένους χώρους ιδρυμάτων και τους ανθρώπους που ζουν και εργάζονται σε αυτούς;
Υποθέτω ότι προσωπικά με ελκύουν απομονωμένοι χώροι, χώροι σωφρονισμού. Όχι απαραιτήτως χώροι φυλακής με τη νομική έννοια, αλλά χώροι που είναι περιορισμένοι, όπου η σωματική απομόνωση γίνεται συναισθηματική απομόνωση για το άτομο. Είναι περισσότερο μια επιθυμία να εστιάσω απαραιτήτως σε κάτι συστημικό, αλλά στην ανθρωπιστική ποιότητα εκείνων των ιδρυμάτων. Υπάρχει επίσης ένα αίσθημα ασφάλειας, ίσως, στη φωτογράφηση κλειστών χώρων. Είναι σίγουρα ανακουφιστικό, υπάρχει μια συγκεκριμένη σταθερότητα που έρχεται μαζί με αυτό και που ίσως ήθελα ως νεαρό άτομο και φωτογράφος.
Όσο αφορά στο πρότζεκτ του αναμορφωτηρίου, ηλικιακά είσαι αρκετά κοντά με μερικά από τα θέματά σου. Ήταν δύσκολο να δημιουργήσεις δεσμό μαζί τους;
Κατά ειρωνικό τρόπο, το βρίσκω πιο δύσκολο να δημιουργήσω σχέσεις με ανθρώπους της ηλικίας μου. Όταν φωτογράφιζα τους ηλικιωμένους δεν αποτελούσε πρόκληση το να δημιουργήσω δεσμό μαζί τους, επειδή δεν νομίζω ότι απαραιτήτως τους είδα ποτέ ως μεγαλύτερους από μένα. Ιδιαιτέρως τους Jeanie, Will και Adina από το πρότζεκτ με το ερωτικό τρίγωνο των ηλικιωμένων. Στην πραγματικότητα ποτέ δεν οραματίστηκα ότι αυτό το πρότζεκτ θα αφορούσε ηλικιωμένους. Τους φωτογράφιζα επειδή με έλκυε η σχέση τους και οι συναισθηματικές συγκρούσεις τους. Μπήκα βαθιά στις μεταξύ τους σχέσεις και τις δυσκολίες αυτής της σχέσης -ιδιαιτέρως για την Jeanie- που δεν σκέφτηκα τη διαφορά ηλικίας.
Στο θέμα του ερωτικού τριγώνου των ηλικιωμένων, πώς τους βρήκες;
Φωτογράφιζα μια γυναίκα στο γηροκομείο της Jeanie εκείνη την περίοδο. Μια νύχτα, καθώς έφευγα, στεκόμουν στο πάρκινγκ και πρόσεξα την Adina, τον Will και την Jeanie να κρατιούνται χέρι-χέρι. Ο Will συνόδεψε την Jeanie προς τις εγκαταστάσεις, ενώ εκείνος και η Adina την αποχαιρέτισαν. Την παρακολουθούσα καθώς περπατούσε στο μονοπάτι προς το γηροκομείο της και απλά ένιωσα ότι εκείνη τη στιγμή αισθανόταν την απώλεια. Το συναίσθημα ότι ήταν η πρώτη που έμενε πίσω, η πρώτη που έλεγε αντίο για εκείνη τη συγκεκριμένη μέρα. Παρακολουθούσα την Adina και τον Will καθώς προχωρούσαν προς άλλη κατεύθυνση.
Τους παρατήρησα μερικές εβδομάδες πριν να τους προσεγγίσω, επίσης μίλησα με ανθρώπους στις εγκαταστάσεις που ζούσαν, επειδή όλοι ήταν κοντά ο ένας στον άλλον. Ρωτούσα και το προσωπικό για αυτούς, μια και οι κοινότητες των γηροκομείων στο Λος Άντζελες είναι ένας αρκετά μικρός κύκλος. Πήγα στις διάφορες εγκαταστάσεις και περιστασιακά μιλούσα με τα μέλη του προσωπικού, ιδιαιτέρως στο γηροκομείο της Jeanie όπου δούλευα. Ρώτησα τους υπαλλήλους να μου πουν λίγα πράγματα για αυτούς και ήμουν περίεργη να μάθω πώς τους έβλεπαν οι άλλοι που ζούσαν στους ίδιους χώρους. Ήθελα να δω εάν υπήρχε κάποιου είδους επίκριση εις βάρος τους. Οι εργαζόμενοι εκεί αποκαλούσαν τη σχέση τους «Το Ερωτικό Τρίγωνο» αλλά μερικοί άνδρες στο γηροκομείο τη χλεύαζαν λέγοντας πως ήταν ανέντιμο για έναν άνδρα να έχει δυο γυναίκες. Έτσι μετά από μερικές εβδομάδες παρατήρησης, μπαίνοντας και βγαίνοντας από τις εγκαταστάσεις και βλέποντας τους στην καφετέρια στη γωνία, πλησίασα την Jeanie ένα πρωί ενώ περίμενε τον Will και την Adina. Συστήθηκα και είπα «Έχω πραγματικά εντυπωσιαστεί από εσάς και θα ήθελα να σας γνωρίσω, να περάσω λίγο χρόνο με εσάς και τους φίλους σας».
Ήταν πρόθυμοι να συνεργαστούν;
Συμφώνησε και στην αρχή δεν έβγαλα ούτε τη φωτογραφική μηχανή μου. Και ο καιρός πέρασε. Άρχισα να τους φωτογραφίζω, κάνοντας σαφές ότι ήμουν φωτογράφος ντοκιμαντέρ που ήθελα να πω την ιστορία τους, αλλά δεν ενδιαφέρονταν πραγματικά. Μάλιστα ήταν η ομάδα με το λιγότερο ενδιαφέρον για την εμφάνιση των ίδιων των φωτογραφιών, που έχω φωτογραφίσει ποτέ. Απλά τους άρεσε να είμαι μαζί τους, τόσο ώστε άρχισαν να ξεχνούν ότι ήμουν εκεί, πράγμα που είναι ιδανικό για ένα φωτογράφο. Περνούσα τόσο πολύ χρόνο μαζί τους που άρχισα να νιώθω ότι ήμασταν σε περιπέτεια, με αβέβαιο το που ακριβώς πηγαίναμε. Πραγματικά, επρόκειτο για επιθυμία ύπαρξης συντροφικότητας. Μια επιθυμία όχι του να παραμείνουν κατ’ αναγκη νέοι, αλλά να αντισταθούν στην απομόνωση και τη μοναξιά που για πολλούς ανθρώπους έρχεται με τη διαδικασία γήρανσης.
Πόσο καιρό τους παρακολούθησες;
Περίπου δύο χρόνια.
Πώς είναι η σχέση μεταξύ τους σήμερα;
Μέχρι αυτήν τη στιγμή, δεν σχετίζονται πλέον μεταξύ τους. Προσπαθώ να συνεχίσω το πρότζεκτ αλλά δεν έχουν πλέον σχέση. Δεν έχουν επικοινωνία επειδή οι οικογένειες της Adina και της Jeanie δεν ήθελαν πλέον εκείνες να βρίσκονται σε αυτή τη σχέση. Κατά κάποιο τρόπο οι οικογένειές τους επέβαλαν μια απόφαση και η σχέση τέλειωσε.
Οι οικογένειες ανακάλυψαν για τη σχέση λόγω του φωτογραφικού πρότζεκτ;
Όχι, το ήξεραν μήνες πριν.
Πώς νιώθουν οι Jeanie, Will και Adina για τον χωρισμό;
Έχω επαφή μαζί τους και είχα ιδιαίτερα συχνή επαφή με τον Will για λίγο, αλλά όσο μεγαλώνουν, η μνήμη τους αρχίζει να αποδυναμώνεται όλο και περισσότερο. Οι ζωές τους δεν είναι γεμάτες με τόση ενέργεια όσο στο παρελθόν. Δεν το έχω συζητήσει στην πραγματικότητα μαζί τους, συγκεκριμένα, αλλά θα έλεγα ότι εκείνο που τις ανησυχούσε περισσότερο ήταν το ότι θα χάσουν τον Will κι όχι η μία την άλλη. Το να χάσουν τη δική τους γυναικεία φιλία δεν ήταν κάτι που τις ανησυχούσε τόσο.
Πώς είναι να έρχεσαι τόσο κοντά με τους ανθρώπους που φωτογραφίζεις και έπειτα να τελειώνεις το πρότζεκτ και να πρέπει να τους αφήσεις;
Δεν θεωρώ κανένα από τα πρότζεκτ μου ολοκληρωμένο, αλλά η διαδικασία να δημιουργήσω ουσιαστική φιλία με τα θέματά μου είναι πραγματικά ο μόνος τρόπος για να μπορώ να φωτογραφίσω. Δεν μπορώ να πω υπεύθυνα την ιστορία κάποιου εκτός κι αν αισθάνομαι ότι είμαι μέσα στη ζωή του. Έχω παρατηρήσει ότι έχω αφιερώσει -τουλάχιστον από τα 14 μου-περισσότερο χρόνο με τα θέματά μου από ότι με τους φίλους και την οικογένεια. Είναι μία πάρα πολύ συναισθηματική διαδικασία. Επιλέγω ανθρώπους και ιστορίες που κατά κάποιο τρόπο αντανακλούν κάτι το οποίο έχω περάσει ή με το οποίο συνδέομαι. Προσωπικά, ενδιαφέρομαι περισσότερο για τις σχέσεις με τα θέματά μου παρά για τις ίδιες τις φωτογραφίες που είναι αποτέλεσμα αυτών των σχέσεων.
