Φωτογραφίες της Ουκρανίας που Δεν Βλέπεις στις Ειδήσεις

viata in ucraina, fotografii cu viata de zi cu zi in ucraina
Kοινοποίηση

«Δεν έχω δει μεγαλύτερη υποκρισία», λέει ο Βρετανός φωτογράφος Mark Neville. «Είναι χυδαιότητα να έρθει στην Ουκρανία». Ο Neville, που άρχισε να φωτογραφίζει κοινότητες στη χώρα το 2016, μετακόμισε μόνιμα από το Λονδίνο στο Κίεβο το 2020. Όταν μιλάμε, ο Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Boris Johnson, είναι καθ’ οδόν για την πόλη.

Ο Neville (υποψήφιος για το βραβείο του Deutsche Börse Photography Foundation 2020) έχει ασχοληθεί με τη δημιουργία και κυκλοφορία λευκωμάτων με κοινωνική συνείδηση. «Οι άνθρωποι αναπτύσσουν συναισθηματικές σχέσεις με τα βιβία, κάτι που δεν συμβαίνει με τις εφημερίδες και το Ίντερνετ», εξηγεί. «Μπορεί να έχεις μια ομάδα διπλωματών που σκέφτονται έναν συγκεκριμένο πόλεμο, αλλά αρκεί ένα ποπ τραγούδι ή ένα ποίημα για να αλλάξει ο τρόπος που σκέφτεται ο κόσμος έναν πόλεμο».

Videos by VICE

Είναι μια έννοια που χρησιμοποιεί σε όλη την καριέρα του, ίσως πιο χαρακτηριστικά στο Battle Against Stigma (2015-2018). Έχοντας περάσει τρεις μήνες με Βρετανούς αλεξιπτωτιστές στο Αφγανιστάν, ο Neville επέστρεψε στην πατρίδα με διαταραχή μετατραυματικού στρες και πέρασε δυο χρόνια κάνοντας ψυχοθεραπεία. Αποφάσισε να φτιάξει το βιβλίο για να βοηθήσει τον κόσμο, μοιράζοντάς το σε φιλανθρωπικούς οργανισμούς που ασχολούνταν με το πρόβλημα στέγασης και τις ψυχικές ασθένειες. Στη συνέχει επικοινώνησε μαζί του το Στρατιωτικό Νοσοκομείο του Κίεβου κι έτσι κάπως έφτασε στη μακροχρόνια ενασχόλησή του με την Ουκρανία.

Σήμερα, με 100.000 Ρώσους στρατιώτες στα ουκρανικά σύνορα, το τελευταίο βιβλίο του Neville, Stop Tanks with Books, στόχο έχει να κάνει έκκληση στη διεθνή κοινότητα. Συνολικά 750 αντίτυπα θα σταλούν σε ανθρώπους με επιρροή στη διαμόρφωση του μέλλοντος της Ουκρανίας –σημαντικοί πολιτικοί, πρεσβευτές και βουλευτές καθώς και celebrities και στα media– και ενθαρρύνει κόσμο να του στείλουν email ώστε να αποστείλει δωρεάν αντίτυπα σε όσους έχουν τη δύναμη να στηρίξουν τη χώρα. «Είναι ο τρόπος μου να πολεμήσω», λέει, «γιατί ο πόλεμος δεν θα τελειώσει με την Ουκρανία».

Kristina in Troyitske, Eastern Ukraine, an hour after the shelling, 2016.
Η KRISTINA ΣΤΟ ΤΡΟΪΤΣΚΙ, ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΟΥΚΡΑΝΙΑ, ΜΙΑ ΩΡΑ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΒΟΜΒΑΡΔΙΣΜΟ ΤΟ 2016.

VICE: Πώς είναι το κλίμα αυτήν τη στιγμή στο Κίεβο; Mark Neville: Υπάρχει ένταση, έχει γίνει υποτίμηση του νομίσματος, οι δουλειές είναι δύσκολες. Δεν είναι ευχάριστα, ο καθένας έχει ένα πλάνο σε περίπτωση αρχίσουν οι βομβαρδισμοί – μια τσάντα με τα βασικά, γουόκι τόκι, έγγραφα, δολάρια. Ταυτόχρονα τα εστιατόρια είναι φίσκα. Αν δεν έρθει ο πόλεμος στο Κίεβο ο κόσμος δεν φεύγει. Είναι ανεξάρτητο κράτος. Δεν συνεχίζεται για το τίποτα αυτή η διαμάχη.

Η σχέση σου με την Ουκρανία άρχισε το 2015 όταν το Στρατιωτικό Νοσοκομείο του Κίεβου ζήτησε ένα αντίτυπο του Battle Against Stigma**. Πριν από αυτό, εσύ τι ήξερες για τη χώρα;
**Ελάχιστα πράγματα, όπως πολλοί. Ήξερα πού ήταν, αλλά δεν ήξερα τίποτα για τον πόλεμο. Η ρωσική προπαγάνδα τον είχε παρουσιάσει ως έναν εμφύλιο μεταξύ ανατολικής και δυτικής Ουκρανίας, κάτι που ποτέ δεν ίσχυε. Δυστυχώς, αυτή η παραπληροφόρηση διαδιδόταν ευρέως από τον δυτικό Τύπο. Χαίρομαι που κάνουν κάτι τώρα, αλλά η κάλυψη από το 2014 ήταν θλιβερή. Η σύρραξη δεν έχει σταματήσει – περίπου 2,5 εκατομμύρια αναγκάστηκαν να αφήσουν τα σπίτια τους. Μέρος του προβλήματος, που προσπαθώ να διορθώσω σε αυτό το καινούργιο βιβλίο είναι αυτές οι συχνές παρανοήσεις για τους Ουκρανούς, για παράδειγμα ότι υπάρχει μεγάλο ακροδεξιό κίνημα – παντού υπάρχει. Υπάρχουν πολύ βασικές παρανοήσεις σχετικά με την Ουκρανία – και φόβος.

**Μπορείς να μας πεις για την πρώτη σου επίσκεψη; Τι σε έφερε εδώ;
**Ήταν πολύ παράξενο. Το νοσοκομείο έστειλε ένα mail όπου έλεγε ότι είχαν βετεράνους από το Ντονμπάς με τραύμα. Ως μετα-σοβιετική χώρα, τους λένε να φερθούν σαν άνδρες, δεν υπάρχει κατανόηση για το πώς τα προβλήματα ψυχικής υγείας εκδηλώνονται. Δεν είχα αντίτυπο στα Ουκρανικά αλλά είπα ότι θα έφτιαχνα ένα PDF. Η χώρα μου είχε προσπαθήσει να το απαγορεύσει (η πρώτη παρτίδα βιβλίων κατασχέθηκε στο τελωνείο της Βρετανίας) αλλά αυτή η μετα-σοβιετική χώρα ήταν τόσο προχωρημένη που ζητούσε αντίτυπο, που συγκινήθηκα και ήθελα να δω τι συμβαίνει. Ένιωσα αμέσως μια βαθιά σύνδεση με τη χώρα και αναγνώρισα το τραύμα των ανθρώπων. Ο πόλεμος εκτυλίσσεται 600 χιλιόμετρα μακριά από το Κίεβο αλλά τον βλέπεις στο πρόσωπο των ανθρώπων. Ανταποκρίθηκα σε αυτό – είχα αναρρώσει μόλις από διαταραχή μετατραυματικού στρες κι εγώ ο ίδιος. Κάθε φορά λοιπόν που εμφανιζόταν μια ευκαιρία την εκμεταλλευόμουν.

Maria Holubets, Natalia Tarasenko, Rozalia Boiko, Maria Shvanyk, and Rozalia Mahnyk, at the Greek Catholic Monastery, Zvanivka, 2018
MARIA HOLUBETS, NATALIA TARASENKO, ROZALIA BOIKO, MARIA SHVANYK ΚΑΙ ROZALIA MAHNYK, ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΟΚΑΘΟΛΙΚΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΣΤΗ ΖΒΑΒΙΝΚΑ, 2018.

**Φωτογραφίζεις στην Ουκρανία εδώ και αρκετά χρόνια και το βιβλίο εξερευνά διαφορετικές γεωγραφικούς και πολιτισμικούς χώρους, από στρατιώτες στην πρώτη γραμμή στην Αντβίκα, μέχρι ravers στο Κίεβο. Υπήρχε κοινός παρονομαστής;
**Αυτό μου εξέπληξε ήταν πόσο απίστευτη αντοχή έχουν οι Ουκρανοί. Μίλησα με ανθρώπους που είχαν χάσει τα πάντα –τα σπίτια τους, είχαν δει τους γείτονές τους να σκοτώνονται, χρειάζονταν επειγόντως φάρμακα– και δεν ζήτησαν ποτέ βοήθεια. Μου έφτιαξαν τσάι, με κάθισαν και μου είπαν την ιστορία τους. Απίστευτη αντοχή και περηφάνια – το είδα στη συμπεριφορά όσων μίλησα.

**Και πώς αντέδρασαν στη φωτογραφική σου;
**Έχω μια μεγάλη αναλογική κάμερα, που μπορεί να τους τρομάξει. Ζητάω άδεια πριν τους βγάλω φωτογραφία και προσπαθώ να κάνω μια ωραία κουβέντα. Αν δεν θέλουν, δεν το κάνω. Επιστρέφω στα ίδια μέρη, έτσι σε συνηθίζει ο άλλος, όχι μόνο στην Ουκρανία, αλλά σε όλη μου την καριέρα. Είναι η διαφορά με το φωτορεπορτάζ, ότι δεν έρχεσαι και φεύγεις

Boy near a frontline, Luhansk, 2019
ΑΓΟΡΙ ΚΟΝΤΑ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΓΡΑΜΜΗ, ΛΟΥΧΑΝΣΚ, 2019.

**Οι περισσότερες φωτογραφίες είναι έγχρωμες, υπάρχουν όμως και κάποιες ασπρόμαυρες. Για ποιο λόγο;
**Προσπαθώ να κάνω αναφορές στη ζωγραφική, το σινεμά και τη φωτογραφία της δεκαετίας του ‘60 και του ‘70 στις φωτογραφίες μου. Μπορεί να δω κάτι που μου θυμίζει μια ταινία της γαλλικής νουβέλ βαγκ και αυτό με καθοδηγεί. Βιώνω τον κόσμο έτσι –οι περισσότεροι αυτό κάνουμε– που να βγάζει νόημα στη δουλειά μου. Οι άνθρωποι νομίζουν ότι ζούμε σε έναν σύγχρονο κόσμο αλλά πολλά πράγματα χειροτερεύουν. Η ανισότητα μεταξύ φτωχών και πλουσίων είναι μεγαλύτερη, η φυλετική ανισότητα είναι ακόμα τεράστιο ζήτημα, τα περιβαλλοντικά ζητήματα – οπότε μια από τις στρατηγικές που χρησιμοποιώ σε αυτή την οπτική γλώσσα είναι να βάζω υποσυνείδητα  μηνύματα.

**Μετακόμισες στην Ουκρανία το 2020. Τι επίδραση είχε αυτό στις φωτογραφίες σου;
**Βλέπω τα πράγματα τελείως διαφορετικά. Νομίζω ότι έχω απομακρυνθεί από τα στερεότυπα, με ενδιαφέρει περισσότερο η πραγματικότητα των ανθρώπων, που διαφέρει πολύ σε σχέση με το δυτικό βλέμμα.

**Και ως κάτοικος τι έχεις προσέξει;
**Ένας ποπ σταρ έλεγε στη ρωσική τηλεόραση «θα συντρίψουμε την Ουκρανία». Αυτό παίχτηκε στη δημόσια τηλεόραση – φρίκη. Ταυτόχρονα ζούμε μ’ αυτό εδώ και οκτώ χρόνια. Κάποτε, όταν έβγαλα φωτογραφίες στην Οδησσό, στρατιωτικά ελικόπτερα πετούσαν πάνω από την παραλία και χιλιάδες άνθρωποι στάθηκαν και κοίταζαν. Μόλις έφυγαν, όλοι συνέχισαν να κολυμπάνε. Αυτή είναι μια τέλεια μεταφορά για το πώς είναι η ζωή στην Ουκρανία. Οι άνθρωποι συνεχίζουν τις ζωές τους. Μια αποσταθεροποιημένη οικονομία είναι επίσης τρομακτική, αλλά ο κόσμος πρέπει να βγάλει το ψωμί του. Δεν μ’ αρέσει αυτή η ένταση. Τι θα συμβεί στους φίλους μου; Θα πολεμήσω; Δεν νιώθω καμία σύνδεση με τη Βρετανία. Ζω στο Κίεβο. Δεν έχω δεύτερο σπίτι, αυτό είναι το σπίτι μου. Επομένως είναι πολύ προσωπικό.

Το Stop Tanks with Books κυκλοφορεί τον Μάρτιο και είναι διαθέσιμο για προπαραγγελία από το Nazraeli Press.

Girl in New York, Donetsk, 2021
ΚΟΡΙΤΣΙ ΣΤΟ NIOY ΓΙΟΡΚ, ΝΤΟΝΕΤΣΚ, 2021.
Evgenia Avramova at ‘the Bees’, 2016
Η EVGENIA AVRAMOVA ΣΤΟ ‘THE BEES’, 2016.
Lina in a national costume, Orihovo-Vasylivka village, Donetsk, 2018
Η LINA ΜΕ ΕΘΝΙΚΗ ΦΟΡΕΣΙΑ, ΧΩΡΙΟ ΟΡΙΧΟΒΟ-ΒΑΣΙΛΙΒΚΑ, ΝΤΟΝΕΤΣΚ, 2018.
Ukrainsk, Donetsk, 2021
ΟΥΚΡEΪΝΣΚ, ΝΤΟΝΕΤΣΚ, 2021.
‘Stalingrad’ checkpoint, Avdiivka, Donetsk, 2016.
ΤΣΕΚΠΟΙΝΤ ‘STALINGRAD’, ΑΝΤΒΙΚΑ, ΝΤΟΕΤΣΚ, 2016.

Περισσότερα από το VICE

Μέσα στη Ζωή Ενός Street Artist: Γκράφιτι, Ταξίδια, Φυλακή, NFTs και Ένα Ντοκιμαντέρ

Κάποιοι Πληρώνουν για να Γίνουν «Πραγματικοί Άνδρες» σε Στρατόπεδα Μαχητών

Επηρεάζει ο Καθημερινός «Βομβαρδισμός» Δυσάρεστων Ειδήσεων την Ψυχολογία μας;

Ακολουθήστε το VICE σε FacebookInstagram και Twitter.