To άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE magazine – Τεύχος: Dystopia and Utopia/Πατήστε εδώ για να κάνετε subscribe.
Εκεί που ενώνεται ο Τίγρης με τον Ευφράτη, στο σημείο που κάποτε ήταν το κέντρο της αρχαίας Μεσοποταμίας, υπάρχει ένας υγροβιότοπος που είναι γνωστός ως το Αχβάρ του νότιου Ιράκ. Οι ντόπιοι διασχίζουν τους βάλτους πάνω σε χειροποίητες βάρκες και νεροβούβαλοι κινούνται νωχελικά στα νερά. Σε αυτό το σημείο, ανάμεσα στην τέταρτη και την τρίτη χιλιετία π.Χ., οι Σουμέριοι έχτιζαν τα σπίτια τους από καλάμια, μια πρακτική που ακολουθείται ακόμη και σήμερα. Κάποιοι πιστεύουν ακόμη ότι αυτή η περιοχή, η οποία είναι επίσης γνωστή ως «ιρακινά βαλτοτόπια», ήταν κάποτε η τοποθεσία της πρώτης και μοναδικής ουτοπίας του κόσμου: του βιβλικού Κήπου της Εδέμ. Αν αυτό είναι αλήθεια, όμως, έχουν συμβεί πολλά εδώ, μετά το προπατορικό αμάρτημα. Στη δεκαετία του ’50, η κυβέρνηση ξεκίνησε να αποστραγγίζει την περιοχή, για να δημιουργήσει προσοδοφόρα καλλιεργήσιμα εδάφη, όμως σύντομα ξεκίνησε η εξόρυξη πετρελαίου. Αργότερα, στη δεκαετία του 1980 και του 1990, ενώ γινόταν ο πόλεμος με το Ιράν, ο Saddam Hussein, κατέστρεψε μέρος του υγροβιότοπου, για να εμποδίσει τους εχθρούς του να κρυφτούν εκεί. Μόνο αφότου ανατράπηκε κατά τη διάρκεια της αμερικανικής εισβολής στο Ιράκ το 2003, ξεκίνησαν να γίνονται προσπάθειες να αποκατασταθεί το οικοσύστημα – οι ντόπιοι γκρέμισαν τα φράγματα και ο κόσμος επέστρεψε. Χρειάστηκε άλλη μια δεκαετία μετά από αυτό, το 2016, για να ανακηρυχθεί επιτέλους η περιοχή –με τους «τρεις αρχαιολογικούς χώρους και τους τέσσερις υγροβιότοπους»- ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO. Σύμφωνα με το World Heritage Outlook, ωστόσο, «τρία από τα τέσσερα στοιχεία εξακολουθούν να μην έχουν χαρακτηριστεί προστατευόμενες περιοχές» – και με τα κυβερνητικά κονδύλια να εξακολουθούν να διοχετεύονται σε γεωτρήσεις πετρελαίου και όχι στη συντήρηση των υγροβιότοπων, η λειψυδρία στην περιοχή συνεχίζεται. Όμως οι άνθρωποι εδώ –οι Άραβες των Βάλτων– δεν έχουν χάσει την ελπίδα τους για την περιοχή που κάποτε αποτέλεσε τον παράδεισο των προγόνων τους.
Videos by VICE
Ένα ομιχλώδες πρωινό του Μαρτίου, βρέθηκα σε αυτά τα βαλτοτόπια του Ιράκ με την οικογένεια του Sayyid Raad. Ζουν από τη γη, μακριά από τις σύγχρονες ανέσεις της πόλης και πιστεύουν στα οφέλη που προσφέρει αυτή η ζωή. Τους παρακολουθούσα να αρμέγουν τα βουβάλια τους. Η Nihaya, της οποίας το όνομα σημαίνει «τέλος» στα αραβικά, ένα κορίτσι περίπου δέκα χρονών, περπατούσε με την αυτοπεποίθηση ενός σκληραγωγημένου βοσκού. Άρμεγε ένα βουβάλι και μετά προχωρούσε στο επόμενο. Ο πατέρας της και τα μεγαλύτερα αδέρφια της –οι Hoda, Ahmad και Murtadha– έκαναν το ίδιο. Οι γυναίκες εδώ, όπως η Nihaya, είναι δυνατές. Περνούν τις μέρες τους δουλεύοντας – κυρίως βοσκώντας και αρμέγοντας βουβάλια, συλλέγοντας καλάμια, για να τα πουλήσουν και ψαρεύοντας.
Εκείνο το βράδυ, κοιμήθηκα στο καλαμένιο σπίτι της οικογένειας (πολλές οικογένειες των ίδιων φυλών ζουν κοντά η μία στην άλλη σε τέτοιες κατασκευές). Ένα βουβάλι που έξυνε την πλάτη του στην αυτοσχέδια πόρτα όλο το βράδυ φύλαγε την οικογένεια. Όταν ξύπνησα, η γυναίκα του Sayyid Raad, η Halima, έφτιαχνε πρωινό για όλους, καθώς το δίχρονο παιδί τους κοιμόταν δίπλα της στο πάτωμα. Αφού έφαγα, βγήκα από το σπίτι και είδα ότι όλα τα βουβάλια είχαν φύγει για την καθημερινή τους βόλτα στους βάλτους. Προτού πέσει το σκοτάδι, θα επέστρεφαν – λες και όπως και η οικογένεια του SayyidRaad, πίστευαν ότι πρέπει να επιστρέψουν σε αυτό το σημείο που κάποτε ήταν παράδεισος.
Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.
Περισσότερα από το VICE
Θα Tιμωρηθούν Ποτέ οι Αστυνομικοί στην Ελλάδα για τους Ξυλοδαρμούς Κρατουμένων;
Τα Πράγματα Ζορίζουν – Προειδοποιητικά Πυρά σε Τουρκικό Ελικόπτερο Πάνω από το Αιγαίο
Ένα Ταξίδι στην Παρατημένη «Σίλικον Βάλεϊ» της Αθήνας
