Κείμενο: Κώστας Κουκουμάκας
Το ραδιόφωνο στο αυτοκίνητο έπαιζε σε λούπα μηνύματα για τα σχολεία που δεν θα άνοιγαν την επόμενη μέρα. Ο παγωμένος Βαρδάρης έσκιζε σαν μαχαίρι τα ανοίγματα των οικοδομικών τετραγώνων και στις γωνίες του δρόμου, στη Βενιζέλου, την Ίωνος Δραγούμη και την Ιασωνίδου, υπήρχε πάγος αδιαπέραστος. Στα φανάρια ήμασταν το μοναδικό αυτοκίνητο. Η μόνη ανθρώπινη παρουσία ήταν δύο–τρία συνεργεία με φωσφορούχα γιλέκα, που κολλούσαν στις τζαμαρίες των εμπορικών καταστημάτων στην Τσιμισκή διαφημιστικά μπάνερ με την επιγραφή «Εκπτώσεις». Η Θεσσαλονίκη το βράδυ της Κυριακής είναι έτσι κι αλλιώς θλιβερή, όμως σήμερα συνέβαινε το αδιανόητο: η πόλη είχε κοντά 40 χρόνια να δει τέτοιο κρύο. Ζούσαμε τη δική μας εκδοχή της Εποχής των Παγετώνων.
Τα ξημερώματα της Κυριακής, ο Σάκης Αρναούτογλου συμβουλεύτηκε τα κιτάπια του: «Παρακολουθώντας τις θερμοκρασίες των ιδιωτικών μετεωρολογικών σταθμών, καθώς και αυτού του Αστεροσκοπείου Αθηνών που βρίσκονται στο κέντρο της πόλης, να κυμαίνονται στην "θερμότερη" από μείον 8 βαθμούς στην Καλαμαριά και έως -11 στο Επταπύργιο, η Θεσσαλονίκη φαίνεται πως διάγει μια από τις πιο παγωμένες νύχτες των τελευταίων 45 περίπου ετών», έγραψε. Το 1961 ο υδράργυρος είχε κατρακυλήσει στους -7,1 βαθμούς Κελσίου, το 1963 στους -10,1 βαθμούς και στις 14 Ιανουαρίου 1968 στους -12,6 βαθμούς Κελσίου.
Το βράδυ που ήρθε, βγήκαμε στον δρόμο. Το κρύο σε συνδυασμό με την υγρασία και τον παγωμένο Βαρδάρη έκαναν την αίσθηση της θερμοκρασίας να φθάνει τους -15 βαθμούς Κελσίου. Γλιστρήσαμε στο Υπνωτήριο Αστέγων του Δήμου Θεσσαλονίκης στην περιοχή του Φιξ. Σε μια συνηθισμένη νύχτα, εδώ φιλοξενούνται γύρω στα 40 άτομα. Σήμερα, όμως, έχει τουλάχιστον 70. Οι περισσότεροι είναι άνδρες και Έλληνες. Ο Ανδρέας δεν παρακολουθεί το σίριαλ στην τηλεόραση ούτε θέλει να καθίσει αμίλητος στη μεγάλη τραπεζαρία. Μου λέει ότι είναι 60 ετών και έχει να διηγηθεί ιστορίες από όλο τον κόσμο που γύρισε ως ναυτικός.
Η πραγματικότητα όπως είναι, μέσα από το _Newsletter _του VICE Greece
Η αντιδήμαρχος Κοινωνικής Πολιτικής, Καλυψώ Γούλα, είχε κινητοποιήσει έγκαιρα τον μηχανισμό. «Οι δομές ήταν προετοιμασμένες, οι άνθρωποι μπορούν να έρχονται στο Υπνωτήριο νωρίτερα το απόγευμα και να φεύγουν αργότερα το πρωί. Εκτός από φαγητό και θέρμανση, μπορούν να κάνουν ένα ζεστό μπάνιο και να πλύνουν τα ρούχα τους. Κατά τη διάρκεια της μέρας, λειτουργεί το Ανοιχτό Κέντρο Ημερήσιας Υποδοχής Αστέγων, λέει η κυρία Γούλα. Τις προηγούμενες ημέρες, ο Δήμος είχε μοιράσει κουβέρτες και σνακ με θερμίδες σε κόσμο που κοιμάται στον δρόμο, ενώ είχε ζητηθεί επίσης από την Αστυνομία να γυρίσει στα στέκια των αστέγων για να διαπιστωθεί ποιοι έχουν ανάγκη. Είναι αδιανόητο αλλά υπάρχουν άνθρωποι που επιμένουν να κοιμούνται στον δρόμο – δεν μπορείς να αναγκάσεις κάποιον να μεταφερθεί σε κοινωνική δομή. Βρήκαμε τον πρώτο άστεγο πίσω από το κτίριο του ΙΚΑ στα δικαστήρια, σε ένα τσιμεντένιο παγκάκι, σκεπασμένο με κουβέρτες και νάιλον. Αργότερα θα βλέπαμε έναν δεύτερο να κοιμάται στη γωνία της Βενιζέλου με την Ερμού.
Παρά τις προειδοποιήσεις των μετεωρολόγων όμως –έστω και σε επίπεδο αστείας κόντρας– η πόλη είναι ανυποψίαστη στο πολικό ψύχος. Τα μισά νοικοκυριά έμειναν χωρίς φυσικό αέριο και ζεστό νερό, διότι πάγωσαν οι σωλήνες ύδρευσης. Κανείς εκπρόσωπος της εταιρείας φυσικού αερίου δεν ανακοίνωσε τις προηγούμενες μέρες οδηγίες προς τον ασυνήθιστο σε τέτοιες θερμοκρασίες κόσμο. Ρολόγια ύδρευσης έσπασαν και τα εμφιαλωμένα νερά στα σούπερ μάρκετ εξαφανίστηκαν, κάτι σαν είδος σε έλλειψη στην Κατοχή.
Κοντεύουν μεσάνυχτα. Στον παρακμιακό και κακοφωτισμένο Σιδηροδρομικό Σταθμό της Θεσσαλονίκης το μόνο σημάδι κανονικής ζωής είναι ο old school πίνακας ανακοίνωσης των δρομολογίων. Στο γιαπί κάτω από την οδό Γιαννιτσών, όπου συγκεντρώνονται πρόσφυγες αναζητώντας διακινητές για να φύγουν στον Βορρά, δεν σιγοκαίει σήμερα καμία φωτιά. Μόνο δίπλα στις λαμαρίνες που κλείνουν την είσοδο στο κτίριο-φάντασμα, ένα βανάκι με πινακίδες επαρχίας παζαρεύει με τα κορίτσια του δρόμου λίγο αγάπη με την ψυχή στο στόμα.
Οδηγούμε πίσω στο κέντρο μαζί με σκόρπιους πακετάδες. Η πόλη, την πιο κρύα νύχτα των τελευταίων δεκαετιών, ακόμη στολισμένη χριστουγεννιάτικα, είναι το βαλκανικό νουάρ με σκόρπιες εκλάμψεις. Δίπλα σχεδόν σε κάθε κάδο απορριμμάτων υπάρχει ένα μαδημένο χριστουγεννιάτικο έλατο. Στο πάρκο του Ξαρχάκου, το σιντριβάνι έχει καλυφθεί με πάγο πάχους πέντε εκατοστών. Το ίδιο και το σιντριβάνι με τη Γυναίκα στον Λευκό Πύργο και οι καταρράκτες στη Νέα Παραλία. Μια παρέα πιτσιρικάδων που άργησε να πάει σπίτι σπάει τους μικρούς σταλακτίτες, ο πιο θαρραλέος πατάει πάνω στον πάγο και περπατάει στο νερό, σαν θαύμα. Στο πατσατζίδικο της Ολύμπου τα γκαρσόνια κοιτούν έξω στον δρόμο πίσω από τη θολωμένη τζαμαρία. «Έχει πολύ κρύο, καρντάσια. Σαράντα χρόνια στη Θεσσαλονίκη, τέτοιο κρύο δεν θυμόμαστε».
Δείτε περισσότερες φωτογραφίες παρακάτω.
Περισσότερα από το VICE
Κάπως Έτσι Ήταν να Μεγαλώνεις σαν Αλβανάκι στην Ελλάδα του 1990
Κάπως Έτσι (Χάλια) Γίνεται η Ζωή σου Όταν το Αγόρι σου Είναι DJ
