Η Ανταρκτική είναι η πιο απομακρυσμένη και άγονη ήπειρος της Γης. Εκεί μόνο τα πιο ανθεκτικά πλάσματα μπορούν να επιβιώσουν στις σκληρές συνθήκες που επικρατούν όλο τον χρόνο. Αλλά αν πάμε πίσω 90 εκατομμύρια χρόνια, στην εποχή των δεινοσαύρων, το παγωμένο αυτό τοπίο μεταμορφώνεται σε ένα πυκνό εύκρατο δάσος της βροχής που άντεχε μήνες διαρκούς σκοταδιού.
Η ιστορία αυτού του αρχαίου δάσους της Ανταρκτικής είναι γραμμένη σε ιζήματα που θάφτηκαν 25 μέτρα κάτω από τον βυθό της θάλασσας κοντά στον παγετώνα Pine Island Glacier (PNG), σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε την Τετάρτη στο περιοδικό Nature. Τα απολιθώματα που διατηρήθηκαν σε αυτούς τους πολύ σπάνιους πυρήνες δίνουν την πρώτη εικόνα κρητιδικών οικοσυστημάτων σε τόσο νότια γεωγραφικά πλάτη, μόλις 800 χιλιόμετρα από τον Νότιο Πόλο.
Videos by VICE
«Δεν έχει ανακαλυφθεί άλλη απόδειξη κρητιδικού οικοσυστήματος στον πλανήτη τόσο νότια», είπε ο επικεφαλής συγγραφέας Johann Klages, γεωλόγος στο Alfred Wegener Institute Helmholtz Centre for Polar and Marine Research. «Ήμασταν οι πρώτοι που κάναμε γεώτρηση εκεί».
Ο Klages και οι συνάδελφοί του βρήκαν τους πυρήνες σε μια αποστολή του 2017 του ερευνητικού σκάφους Polastern, αλλά η διαδικασία εξαγωγής δεν ήταν εύκολη. Το ειδικό σύστημα γεώτρησης βυθού χρειάστηκε αρκετές μέρες να βγάλει κάθε νέο πυρήνα και φαινόταν να φτάνει μόνο σε στρώματα χαλαζιακού ψαμμιτη που δεν είχαν απολιθώματα.
Στο μεταξύ, στρώματα πάγου από το διπλανό νησί άρχιζαν να προχωρούν προς το σημείο, απειλώντας να κόψουν το σχοινί ανάμεσα στο γεωτρύπανο και το σκάφος. Πριν φύγουν από την περιοχή για να προστατεύσουν τον ακριβό εξοπλισμό, ο Klages και οι συνάδελφοί του αποφάσισαν να πάρουν έναν τελευταίο πυρήνα στα τρία μέτρα.
Σε αντίθεση με τον ανοιχτόχρωμο ψαμμίτη, αυτός ο πυρήνας ήταν σκούρος, κάτι που έδειχνε ότι ήταν πλούσιο σε οργανική ύλη. «Αμέσως καταλάβαμε ότι υπήρχε κάτι ξεχωριστό», θυμάται ο Klages. «Είδαμε εκπληκτικά άθικτα ολοκληρωμένα πυκνά δίκτυα απολιθωμένων ριζών στον πυρήνα που συνδέονταν με τη βάση του πυρήνα».
«Αν πας στο δάσος μπροστά στο σπίτι σου ή κάπου και ανοίξεις μια τρύπα, θα βρεις κάτι παρόμοιο», είπε. «Ήταν γεμάτο γύρη και σπόρους, και πολύ ποικίλες συγκεντρώσεις».
Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.
Τα τελευταία τρία χρόνια, η ομάδα εξετάζει διεξοδικά τον πυρήνα και βρήκε απίστευτα νέα στοιχεία για το δάσος της βροχής που κάποτε σκέπαζε την Ανταρκτική. Η άψογη κατάσταση αυτών των απολιθωμάτων φυτών δείχνει ότι ήταν ένα ελώδες οικοσύστημα με κωνοφόρα δέντρα που μπορεί να έμοιαζε με τα δάση της βροχής της σύγχρονης Νέας Ζηλανδίας.
Με βάση συγκρίσεις παρόμοιες με τα κρητιδικά μεγαοικοσυστήματα που βρέθηκαν πολύ πιο βόρεια, μπορεί να ζούσαν δεινόσαυροι σε αυτό το ανταρκτικό τοπίο βιοποικιλότητας. «Είναι πολύ πιθανό να υπήρχαν έντομα και δεινόσαυροι και όλα αυτά», είπε ο Klages, «αλλά δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι γιατί δεν βρήκαμε κάτι τέτοιο. Μπορούμε να πούμε μόνο πολλά πράγματα για την παλαιοβοτανική που βρήκαμε στον πυρήνα».
Είναι εντυπωσιακό ότι αυτά τα δάση βρίσκονταν σε νότιο γεωγραφικό πλάτος 82°, που σημαίνει ότι τα σκέπαζε απόλυτο σκοτάδι για μήνες κάθε χρόνο. Τα σύγχρονα δάση της βροχής βασίζονται σε διαρκές φως για την επιβίωσή τους, αλλά αυτό το αρχαίο οικοσύστημα έπρεπε να στραφεί σε άλλη πηγή ενέργειας τον μακρύ, σκοτεινό χειμώνα.
Αυτό μπορεί να γινόταν χάρη στα ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, που θα διατηρούσαν τα δάση μέχρι την επιστροφή του ήλιου. Μάλιστα, η ανακάλυψη αυτού του δάσους δείχνει ότι τα επίπεδα CO2 στην περιοχή ήταν υψηλότερα απ’ ό,τι υποθέταμε πριν, ίσως μέχρι και 1680 μέρη στο εκατομμύριο (ppm). Για σημείο αναφοράς, τα σύγχρονα τρέχοντα επίπεδα CO2 είναι λίγο πάνω από 400 ppm, αν και ανεβαίνουν ραγδαία εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας.
Αυτά τα υψηλά επίπεδα CO2 δείχνουν ότι η κρητιδική Γη ήταν πιο ζεστή απ’ ό,τι θα περιμέναμε και ότι δεν υπήρχε πάγος στο Νότιο Πόλο. Ο Klages και οι συνάδελφοί του εκτιμούν ότι η μέση ετήσια θερμοκρασία στο δάσος της βροχής ήταν περίπου 12°C, με τις καλοκαιρινές θερμοκρασίες να είναι κατά μέσο όρο 19°C.
«Είχε όντως τόση ζέστη», είπε ο Klages. «Φυσικά αυτό μας εξέπληξε αλλά και τους δημιουργούς μοντέλων κλίματος επειδή κανείς δεν περίμενε τέτοιες ακραίες τιμές πολύ κοντά στον Νότιο Πόλο. Είμαστε αρκετά σίγουροι τώρα ότι δεν υπήρχε πάγος, αλλά βλάστηση στην Ανταρκτική και επίσης πολύ υψηλές συγκεντρώσεις CO2».
Η έρευνα μας δίνει μια σπάνια ευκαιρία να φανταστούμε αυτή την παράξενη δασική έκταση της Ανταρκτικής αλλά επίσης περιέχει μαθήματα για τον σύγχρονο κόσμο μας που υπερθερμαίνεται. Για παράδειγμα, ο Klages και οι συνάδελφοί του δημιούργησαν ένα μοντέλο του τι θα συνέβαινε αν η τωρινή εκδοχή της Γης είχε τα ίδια επίπεδα CO2, και ανακάλυψαν ότι οι πολικοί πάγοι του πλανήτη μας αντανακλούν πολύ ηλιακό φως για να έχουν το ίδιο υψηλές παγκόσμιες θερμοκρασίες.
«Η παρουσία πάγου κάνει τεράστια διαφορά, ακόμη κι αν είχαμε πολύ υψηλές συγκεντρώσεις CO2», είπε ο Klages. «Είναι πολύ σημαντικό να το ξέρουμε αυτό και να σκεφτούμε πώς μπορούμε να διατηρήσουμε τα στρώματα πάγου».
«Πρέπει να εξετάσουμε αυτά τα ακραία κλίματα που έχουν υπάρξει στον πλανήτη, επειδή δείχνουν πώς είναι ένα κλίμα θερμοκηπίου», κατέληξε. «Ζούμε σίγουρα σε μια ενδιαφέρουσα εποχή επειδή αν συνεχίζουμε αυτό που κάνουμε τώρα, τότε θα μπορούσε να οδηγήσει σε κάτι που δεν θα μπορούμε να ελέγξουμε πια».
Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE US.
Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.
Περισσότερα από το VICE
Το Μυστήριο των Ματωμένων Καταρρακτών της Ανταρκτικής Τώρα Εξηγείται
Η Τηλεργασία «Σκοτώνει» το Οκτάωρο
Τα Συμπτώματά μου Δεν Έμοιαζαν με Εκείνα του Κορονοϊού, Αλλά Βγήκα Θετικός