Νέα

Η Αύξηση της Θερμοκρασίας Επιδρά στο Μέγεθος των Καμένων Εκτάσεων στην Ελλάδα

1533020682750-1532668206945-1532476640975-alexandros_katsis_vice_fotia_30
Kοινοποίηση

Ώρα να ξυπνήσουμε. Την 25η Σεπτεμβρίου 2020 (Παγκόσμια Ημέρα Δράσης για την Κλιματική Αλλαγή), το VICE Media Group διηγείται αποκλειστικά ιστορίες για την τρέχουσα κλιματική κρίση. Κάντε κλικ εδώ για να διαβάσετε περισσότερα σχετικά θέματά μας.


Μετά την καταστροφική φωτιά στο Μάτι, η κυβέρνηση Τσίπρα ανέθεσε στον Γερμανό καθηγητή Γιόχαν Γκολντάμερ να συντάξει μια έρευνα για τις δασικές πυρκαγιές στην Ελλάδα και τον τρόπο αντιμετώπισής τους. Το πόρισμα Γκολντάμερ παραδόθηκε στον πρόεδρο της Βουλής τον Φεβρουάριο του 2019. Στις 155 πυκνογραμμένες σελίδες του παρουσιάζεται η παντελής έλλειψη ενιαίου σχεδιασμού για την πρόληψη των πυρκαγιών, καθώς και τα εγκληματικά κενά στη λειτουργία των φορέων που εμπλέκονται στην πυροπροστασία. Στο πόρισμα -έστω λαμβάνοντας μικρότερο μέρος στα συμπεράσματα- υπάρχει κάτι ακόμη. Η ραγδαία μεταβολή των μετεωρολογικών συνθηκών ως συνέπεια της κλιματικής αλλαγής.

Videos by VICE

«Οι πυρκαγιές επηρεάζονται πολύ εύκολα από την κλιματική αλλαγή, καθώς η εξάπλωσή τους εξαρτάται άμεσα από την υγρασία της καύσιμης ύλης, που με τη σειρά της καθορίζεται από τη βροχόπτωση, τη σχετική υγρασία και θερμοκρασία του αέρα και την ταχύτητα του ανέμου», σημειώνεται. Και πιο κάτω, με ακόμη πιο σαφή τρόπο: «Όλα τα μελλοντικά κλιματικά σενάρια που χαρακτηρίζονται από αύξηση κυρίως της θερινής βροχόπτωσης, ελάττωση των μικρής έντασης βροχοπτώσεων και αύξηση των έντονων βροχοπτώσεων, συνηγορούν στο ότι η κλιματική αλλαγή θα προκαλέσει την αύξηση της συχνότητας εμφάνισης των πυρκαγιών στα μεσογειακού τύπου οικοσυστήματα».

Αναζητήσαμε τον δρ. Γαβριήλ Ξανθόπουλο, δασολόγο, ερευνητή στο Ινστιτούτο Μεσογειακών και Δασικών Οικοσυστημάτων και μέλος της επιτροπής Γκολντάμερ. «Σύμφωνα με όσα μας δείχνουν τα μοντέλα, έχουμε μεταβολές στις κλιματικές συνθήκες μακροπρόθεσμα, αλλά αυτό είναι κάτι που επίσης εκφράζεται με στιγμιαίας ακρότητες, οι οποίες είναι μεγαλύτερες από εκείνες που είχαμε στο παρελθόν. Υπάρχουν, για παράδειγμα, συχνότεροι ακραίοι άνεμοι κατά θερινή περίοδο, ακόμη και ανεμοστρόβιλοι και επίσης διαφορετικές συνθήκες υγρασίας», σημειώνει ο δρ. Ξανθόπουλος.

Στιγμιότυπο 2020-09-23, 12.42.57.png
Ο ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΕΝΑΡΞΗΣ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 2021-2050 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. ΠΗΓΗ: ΠΟΡΙΣΜΑ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΚΟΛΝΤΑΜΕΡ

Οι περισσότερες πυρκαγιές στην Ελλάδα (31,23%) συμβαίνουν όταν η θερμοκρασία του αέρα είναι 25-30 βαθμούς Κελσίου. Σε συνθήκες καύσωνα (35-40 βαθμούς Κελσίου) καταγράφεται μόνο το 6,59% των πυρκαγιών, που όμως καίνε δυσανάλογα μεγάλες εκτάσεις (16,56%). Την ίδια στιγμή, η αύξηση της θερμοκρασίας του αέρα φαίνεται να επιδρά στο μέγεθος των καμένων εκτάσεων και όχι στον αριθμό των πυρκαγιών. Υπάρχει κάτι κρίσιμο: Οι ειδικοί λένε ότι μισές πυρκαγιές στην Ελλάδα (52,84%) εξαπλώνονται σε συνθήκες κανονικής ατμοσφαιρικής υγρασίας (40-70%), ενώ το 33,6% συμβαίνει σε συνθήκες ατμοσφαιρικής ξηρασίας. Όταν αυξάνεται η σχετική υγρασία του αέρα, μειώνεται το μέγεθος των καμένων εκτάσεων.

Τα ακραία καιρικά φαινόμενα βρίσκουν τον άνθρωπο απροετοίμαστο, ό,τι αφορά στον τρόπο που έχει φτιάξει τους οικισμούς που ζει, τις διεξόδους διαφυγής, αλλά και τα μέσα αντιμετώπισης των πυρκαγιών. «Παρά τις απώλειες σε ανθρώπινες ζωές, περιουσίες και υποδομές των τελευταίων ετών, δεν έχει γίνει κατανοητός ο τρόπος διαχείρισης των πυρκαγιών. Υπάρχει μια αστικοποίηση της δασοπυρόσβεσης. Παράλληλα, χειροτερεύει η διαχείριση του αγροδασικού χώρου, ενώ οι δασικές υπηρεσίες αποδεκατίζονται. Αν προσθέσουμε και τις αδυναμίες στην αντιμετώπιση της φωτιάς, τότε το μίγμα είναι εκρηκτικό», σημειώνει δρ. Ξανθόπουλος.

Τα τελευταία χρόνια καταγράφεται μια τυφλή ενίσχυση της καταστολής, κυρίως στα εναέρια μέσα – από τα τέσσερα ελικόπτερα Έρικσον φτάσαμε στα εννιά. «Παρ’ όλα αυτά, έχουμε την ίδια καμμένη έκταση τα τελευταία 20 χρόνια, συγκριτικά με τα 20 χρόνια που προηγήθηκαν, οπότε όμως η οργάνωση της δασικής υπηρεσίας και τα πυροσβεστικά μέσα ήταν μηδενικά», εξηγεί ο ίδιος. «Αν δεν κατανοήσουμε τον τρόπο διαχείρισης του δάσους, τότε αυτό θα απλώς θα καίγεται», λέει. Ενάμιση χρόνο μετά, οι προτάσεις της επιτροπής Γκολντάμερ αγνοούνται.

«Έχουμε κοντή μνήμη»

Ορόσημο για όσους μελετούν τις δασικές πυρκαγιές στην Ελλάδα αποτελεί το 2007 και όσα συνέβησαν εκείνη τη χρονιά σε Ηλεία και Εύβοια – 78 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, 1.500 σπίτια καταστράφηκαν, ενάμιση εκατομμύριο ελαιόδεντρα αφανίστηκαν, το ίδιο και 60.000 κτηνοτροφικά ζώα. Τα γεγονότα στο Μάτι επιβεβαίωσαν με τον πιο δραματικό τρόπο ότι, στην ουσία, τίποτα δεν είχε αλλάξει στον κρατικό μηχανισμό.

«H κλιματική αλλαγή θα επηρεάσει τη Μεσόγειο σε καταλυτικό βαθμό. Στην Ελλάδα έχουμε κατά μέσο όρο την τελευταία εικοσαετία γύρω στα 10.000 περιστατικά τον χρόνο. Αυτό που επηρεάζει η κλιματική αλλαγή είναι η ένταση και η έκταση των πυρκαγιών», λέει στο VICE o Ηλίας Τζηρίτης, υπεύθυνος τοπικών δράσεων του WWF Ελλάς. «Με τις μεγαλύτερες περιόδους ξηρασίας που προβλέπονται και την αύξηση της διάρκειας της αντιπυρικής περιοδόυ, θα έχουμε μεγαλύτερη ένταση και αύξηση των εκτάσεων. Αυτό είναι το κομβικό στοιχείο», εξηγεί ο ίδιος.

Την ίδια στιγμή, οι πυρκαγιές επηρεάζουν την κλιματική αλλαγή λόγω των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που προκύπτουν από τις καύσεις αλλά και από την απώλεια της δασοκάλυψης, η οποία που ουσιαστικά λειτουργεί ως τράπεζα διοξειδείου του άνθρακα. Πρόκειται για έναν φαύλο κύκλο.

Σύμφωνα με τον κ. Τζηρίτη, δεν μπορούμε να καταφέρουμε τα πάντα με την καταστολή. «Το 80% των πόρων σπαταλούνται στην καταστολή και μόνο το  20% στην πρόληψη. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί μία-δύο χρονιές, λόγω των ετήσιων κλιματολογικών συνθηκών, να θεωρηθούν εύκολες, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και δύσκολες χρονιές, όπως το 2007 ή το 2018, όπου η κατάσταση ήταν ανεξέλεγκτη», σημειώνει.

«Έχουμε κοντή μνήμη. Υπάρχουν βελτιώσεις στο σύστημα, αλλά σίγουρα δεν αλλάζει η φιλοσοφία μας. Πρέπει να δαπανήσουμε περισσότερα λεφτά στην πρόληψη, στη δασική διαχείριση, στη διαχείριση της καύσιμης ύλης και στην προετοιμασία του μηχανισμού, παρά στην καταστολή», λέει ο υπεύθυνος τοπικών δράσεων του WWF Ελλάς. «Το είδαμε φέτος στην Καλιφόρνια, πέρυσι στην Αυστραλία. Μάλιστα, φέτος στην Καλιφόρνια έχουμε ρεκόρ καμένων εκτάσεων. Θα πρέπει να προετοιμαστούμε, επομένως, όχι μόνο για τις εύκολες χρονιές, αλλά για τις δύσκολες που είναι σίγουρο ότι θα έρθουν».

ClimateUprise_Button.png

Ακολουθήστε τον Κώστα Κουκουμάκα και την Κορίνα Πετρίδη στο Twitter.

Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.

Περισσότερα από το VICE

Το Χτίσιμο της Ζωής σε Μία Ξένη Χώρα, την Ελλάδα

Μιλήσαμε με Γονείς, Μαθητές και Εκπαιδευτικούς για το Επικείμενο Άνοιγμα των Σχολείων

Συνταγή για Φριτάτα με Σαλάμι, Πιπεριά και Ελιές

Ακολουθήστε το VICE σε Twitter, Facebook και Instagram.