Η κατάθλιψη είναι κλέφτης. Θα σου κλέψει τον χρόνο, τις σκέψεις και την αίσθηση του εαυτού σου. Αλλά πριν από όλα αυτά, θα πάρει τους φίλους σου.
Σε αντίθεση με την αυτοκτονία, η κατάθλιψη λειτουργεί ασταμάτητα με ένα χαμηλό βουητό. Όμως, η απομόνωση πριν από την αυτοκτονία, στα άδυτα της νόσου, σπάνια συζητιέται. Μας αρέσει να μιλάμε για το μαύρο, αλλά όχι για το γκρι. Γι’ αυτό και είναι δύσκολο να ξέρουν οι φίλοι πώς να αλληλεπιδράσουν συναισθηματικά με την κατάθλιψη, ειδικά επειδή καλύπτει μια τόσο μεγάλη χρονική περίοδο.
Videos by VICE
Για εμένα, ο συνδυασμός διπολικής διαταραχής, οριακής διαταραχής προσωπικότητας και κατάθλιψης έχει δημιουργήσει μια αποτελεσματικότατη κάψουλα κυανίου που σφίγγω ανάμεσα στα δόντια μου σε κάθε σχέση. Δυστυχώς, είναι αναπόφευκτο να δηλητηριαστούν όλες οι φιλίες μου.
Και καταλαβαίνω. Για όσους βρίσκονται γύρω μου, είναι πολύ πιο εύκολο να ξεκόψουν από έναν φίλο που είναι πάντα δύσκολος, εγωπαθής, κακοήθης, απρόβλεπτος και οπωσδήποτε ένας άλλος. Και είναι ακόμη πιο εύκολο να ξεκόψεις από έναν φίλο, αν αυτός ξεκόψει πρώτα από εσένα.
Έχω «παίξει» αυτήν την ιστορία στο μυαλό μου εκατομμύρια φορές: ένας από τους καλύτερους φίλους μου -ένας αφύσικα ταλαντούχος συγγραφέας και πολύ ωραίος τύπος- άρχισε σταδιακά να κλείνεται στον εαυτό του. Έσβησε όλους τους φίλους του στο Facebook, σταμάτησε να απαντά σε τηλέφωνα και μηνύματα και κλείστηκε στο δωμάτιό του σαν ερημίτης. Όλοι γνωρίζαμε τι συνέβαινε. Έπαιρνα συνεχώς μηνύματα από φίλους: «Έχεις δει τον X; Είναι εντάξει; Πρέπει να πάμε να δούμε τον Χ».
Κανείς μας δεν πήγε ποτέ να δει τον Χ. Αυτό ήταν πριν από δύο χρόνια και κανένας δεν τον έχει δει ούτε έχει μιλήσει μαζί του έκτοτε. Δεν είναι νεκρός, αλλά έχει «φύγει». Έχει ταμπουρωθεί σε μια καλύβα στο βουνό του μυαλού του. Η απώλεια ενός φίλου όπως αυτός, ήταν σαν να βλέπεις ένα φάντασμα να περνάει μέσα από τοίχους ενός διαδρόμου – μια εξαφάνιση που σε γεμίζει αβεβαιότητα.
Πέρυσι, βυθίστηκα κι εγώ στην κατάθλιψή μου και άρχισα να αντιγράφω την ίδια συμπεριφορά. Ουσιαστικά, απομονώθηκα και γκρέμισα όλες τις γέφυρες, με αποτέλεσμα μέσα σε έξι μήνες, να χάσω περισσότερους φίλους και από κάποιον που περηφανεύεται ότι ψήφισε κάποιον ακροδεξιό.
«Το Αbove the Hood Είναι Θρησκεία»
Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook
Η χειμερία νάρκη της κατάθλιψης δεν είναι τόσο μια σκόπιμη εξορία, όσο ένα αργό κλείδωμα πορτών. Όταν αισθάνεσαι αποχαυνωμένος και η μέρα σου είναι ένας φαύλος κύκλος αδράνειας και απελπιστικών σκέψεων, είναι δύσκολο να βρεις τη δύναμη να πας στη συναυλία ενός φίλου, να βγεις για έναν καφέ ή να απαντήσεις σε ένα μήνυμα. Από προσωπική εμπειρία, έχω δει ότι η ασθένεια κάνει τα πάντα για να σε πείσει για το πόσο φριχτός είσαι, οπότε αρχίζεις να βλέπεις την απομάκρυνσή σου από φίλους και την απουσία σου από περιστάσεις σαν μια διαστρεβλωμένη χάρη. Φιμώνεις τον εαυτό σου φοβούμενος ότι τα ουρλιαχτά μέσα σου θα χαλάσουν την ατμόσφαιρα για τους υπόλοιπους.
Έπειτα, αυτός ο φόβος ότι θα ρίξεις τη διάθεση των άλλων αρχίζει να σπέρνει ενοχές. Οι καταθλιπτικοί κουβαλάνε πολλές ενοχές. Η κατάθλιψη είναι μια δίνη με τεράστια βαρυτική έλξη. Τα αγαπημένα πρόσωπα που έχουν μάθει να αφήνονται, να φροντίζουν, να συναισθάνονται και να ανησυχούν, φθείρονται διαρκώς και ξεθωριάζουν σαν βότσαλα στην άμμο. Είναι αδύνατο να δίνεις τόση αγάπη και φροντίδα σε ένα άτομο που δεν είναι ικανό να ανταποδώσει και το γνωρίζουμε αυτό.
Δεν ξέρω καν πόσες φορές έχω αισθανθεί ότι η γλώσσα μου πρήζεται και δεν μπορεί να κουνηθεί, στην προσπάθειά μου να πω ένα ειλικρινές ευχαριστώ.
Αυτό το ευχαριστώ μπορεί να μου προκαλέσει αμηχανία και ντροπή για άπειρους λόγους. Είναι δύσκολο να πεις στην κοπέλα σου ότι μόνο με το να βρίσκεται εκεί και να παρακολουθεί κινούμενα σχέδια μαζί σου σε κρατά ζωντανό, γιατί αυτό φορτίζει έντονα ένα κατά τα άλλα ακίνδυνο απόγευμα. Επίσης επιβαρύνει ένα άτομο που δεν έχει -και δεν θα έπρεπε να έχει- την ικανότητα να σε κουβαλήσει και να θεραπεύσει τα αθεράπευτα.
Έχω μεγάλο φόβο ότι η ευγνωμοσύνη μου -ή η φαινομενική έλλειψή της- θα οδηγούσε σε μια ατέλειωτη συγγνώμη. Έχω ζητήσει συγνώμη σε ένα άτομο που με αγάπησε για αυτό που είμαι και ξέρω ότι η πίστη στις διαπροσωπικές σχέσεις διαβρώνεται διαρκώς όταν ένας σύντροφος ή ένας φίλος δεν είναι σε θέση να κατανοήσει τον λόγο για τον οποίο ο άλλος θα μπορούσε να τον αγαπήσει. Όταν «ξυπνάει» αυτή η δυσπιστία, η ασθένεια βρίσκει την ευκαιρία να ρίξει το δηλητήριό της.
Αν υπάρχει μια αλήθεια στην κατάθλιψη, είναι ότι είναι ταυτόχρονα καθολική και θεμελιωδώς σολιψιστική. Διαθλά την ταυτότητα σαν σκοτεινό κρύσταλλο και αυτό που μας διδάσκει είναι μια νευροχημική εμπειρία που βιώνουν πολλοί, που είναι επίμονη και που σου δίνει την αίσθηση ότι είναι αποκλειστικά δική σου. Αυτό είναι κάτι που μπορεί να νιώθεις τόσο έντονα, που μπορείς να πείσεις τα κοντινά σου άτομα ότι πράγματι έτσι συμβαίνει. Και ξαφνικά όλοι οι άνθρωποι που σχετίζονται μαζί σου σε βλέπουν σαν μια χαμένη υπόθεση.
Οι εκστρατείες για την ψυχική υγεία προωθούν σταθερά την αφήγηση της προσέγγισης – για να ζητήσεις βοήθεια και να την προσφέρεις. Παρόλο που συμφωνώ ότι αυτή είναι η καλύτερη μέθοδος, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν είναι έτοιμοι να κάνουν κάτι τέτοιο και οι ενοχές που προκαλούνται από τις ρωγμές αυτού του προβλήματος είναι από μόνες τους άκρως καταστροφικές.
Αυτό είναι κάτι που ένιωσα έντονα όταν δεν κατάφερα να βοηθήσω τον φίλο μου και το νιώθω και τώρα που δεν μπορώ να ζητήσω εγώ βοήθεια. Ο λόγος που η «Ημέρα RUOK» είναι μόνο μια φορά τον χρόνο είναι ότι η υπομονή των περισσότερων ανθρώπων απέναντι στην ψυχική ασθένεια έχει τα όριά της και εννέα στους δέκα «φυσιολογικούς» (ανθρώπους που δεν πάσχουν από κάποια διαταραχή) νομίζουν ότι βλέπεις Frasier 13 ώρες την ημέρα επειδή είσαι τεμπέλης.
Η τρομακτική πραγματικότητα είναι ότι η κατάθλιψη από μόνη της δεν μπορεί να κάνει έναν άνθρωπο να εξαφανιστεί. Οι φίλοι παίζουν ρόλο στην εξαφάνισή του. Και αυτή η σκληρή αλήθεια είναι ο λόγος που δεν κάνουμε αυτήν τη συζήτηση. Όπως επίσης επειδή η ενσυναίσθηση είναι πεπερασμένη.
Νομίζω ότι αν αποδεχτούμε ότι ούτε ο πάσχων ούτε οι γύρω του είναι υπαίτιοι, μπορούμε όλοι να βρούμε λίγη γαλήνη. Με αυτήν τη σκληρή παραδοχή, μπορούμε να αναγνωρίσουμε ότι η κατάθλιψη είναι ένας αδίστακτος κλέφτης και να κρατήσουμε τους παράφρονες και τους πάσχοντες στη ζωή μας.
To άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE AU.
Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.
Περισσότερα από το VICE
Γιατί Θέλεις να Κάνεις Σεξ Όταν Έχεις Hangover;
«Tα Πάντα Ρει» στα Παραδοσιακά Τσιπουράδικα της Μακεδονίας
Η Ελληνίδα Tattoo Artist που Πήγε για Δύο Μήνες στο Εδιμβούργο και Έμεινε Δυο Χρόνια