Τα Λεωφορεία στη Θεσσαλονίκη Είναι μια Πονεμένη Ιστορία

Νωρίς το πρωί της Τετάρτης, το πρώτo πράγμα που πέρασε από το timeline μου στο Facebook ήταν η φωτογραφία ενός αστικού λεωφορείου στην Εγνατία και από κάτω το σχόλιο μιας φίλης που έγραφε: «Να, ένα λεωφορείο». Η υπόθεση θα ήταν για γέλια, αν δεν ήταν για κλάματα. Η αστική συγκοινωνία στη Θεσσαλονίκη είναι μία θλιβερή ιστορία - για την ακρίβεια η πόλη κατέχει το προνόμιο υπανάπτυκτης βαλκανικής επαρχίας να διαθέτει αποκλειστικά ως μέσα μαζικής μεταφοράς αργοκίνητα λεωφορεία. Για εννέα συνεχόμενες μέρες, έως και την Τρίτη, οι εργαζόμενοι στον ΟΑΣΘ (Οργανισμό Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης) έκαναν επίσχεση εργασίας, πράγμα που σημαίνει ότι για εννιά ολόκληρες μέρες οι άνθρωποι στη Θεσσαλονίκη πήγαιναν στη δουλειά τους με ταξί, με οτοστόπ ή με τα πόδια – ή απλώς δεν μπορούσαν να πάνε.

Οι εργαζόμενοι απεργούν επειδή δεν έχουν πληρωθεί από τον περασμένο Μάρτιο. Το βράδυ της Τρίτης έλαβαν την υπόσχεση ότι θα πιστωθούν στους λογαριασμούς τους οι μισθοί Μαρτίου, Απριλίου και το δώρο του Πάσχα. Με αυτήν την υπόσχεση, τα λεωφορεία βγήκαν ξανά στους δρόμους και η πόλη ανάσανε, λίγο πριν «σκάσει». Το χειρότερο είναι ότι κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά ότι το ίδιο ακριβώς μαρτύριο δεν θα επαναληφθεί σε λίγες ημέρες.

Ο ΟΑΣΘ ιδρύθηκε το 1957, σχεδόν ταυτόχρονα με το ξήλωμα των γραμμών του τραμ στη Θεσσαλονίκη από την τότε κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, έχει 424 μετοχές, εκ των οποίων οι 346 ανήκουν σε 1.900 μικρομετόχους –τα στοιχεία τους κρατώνται απόρρητα– και οι υπόλοιπες, στον συνεταιρισμό των εργαζομένων και στην ΚΤΕΛ ΑΕ Θεσσαλονίκης. Αυτό σημαίνει ότι πολλοί εργαζόμενοι είναι ταυτόχρονα εργοδότες του εαυτού τους. Επιπλέον, όλα τα προηγούμενα χρόνια μεταξύ ΟΑΣΘ και ελληνικού Δημοσίου ανανεώνονταν πολυετείς «χρυσές» συμβάσεις για το έργο της αστικής συγκοινωνίας στη Θεσσαλονίκη (τα αστικά λεωφορεία λαμβάνουν γενναία κρατική επιδότηση για να κρατάνε το εισιτήριο στο 1,10 ευρώ). Με αποκορύφωμα τη σύμβαση του 2008, που ορίζει ότι το μονοπώλιο θα σπάσει δύο χρόνια μετά την ολοκλήρωση του Μετρό της Θεσσαλονίκης, χωρίς όμως κανείς να γνωρίζει πότε αυτό θα συμβεί. Όλοι σήμερα συμφωνούν ότι οι διαδοχικές κυβερνήσεις συντηρούσαν το μονοπώλιο των αστικών συγκοινωνιών στη Θεσσαλονίκη κι επίσης ότι η διοίκηση του Οργανισμού φέρεται να απολάμβανε την κατάσταση, εφαρμόζοντας εκ των πραγμάτων μη χρηστή διαχείριση.

Το Πείραμα της ΒΙΟΜΕ στη Θεσσαλονίκη

Το καλοκαίρι του 2015, ο Υπουργός Μεταφορών, Χρήστος Σπίρτζης, προανήγγειλε την τροποποίηση της σύμβασης του ΟΑΣΘ με το ελληνικό Δημόσιο, με στόχο την «εξοικονόμηση πόρων από την τροποποίηση του νόμου για τη σκανδαλώδη επιδότηση του ΟΑΣΘ, όπου έχουμε πενταπλάσια επιδότηση από τον ΟΑΣΑ», όπως είπε. Τον περασμένο Σεπτέμβριο οι εργαζόμενοι του ΟΑΣΘ είχαν κάνει ξανά πολυήμερες κινητοποιήσεις, διότι ήταν πάλι αδικαιολόγητα απλήρωτοι. Τότε ήταν που είχε ακουστεί –ανεπίσημα- για πρώτη φορά το σενάριο της κυβέρνησης για «ξαφνικό θάνατο» του Οργανισμού.

Αυτό τελικά συνέβη στις 8 Μαΐου. Ο Υπουργός Μεταφορών κατέθεσε σχέδιο νόμου 39 σελίδων με 45 άρθρα, με το οποίο εισηγήθηκε την κατάργηση (εκκαθάριση) του ΟΑΣΘ και τη σύσταση από το μηδέν ενός κρατικού φορέα που θα αναλάβει τον συντονισμό, την εποπτεία και τον έλεγχο όλων των δημόσιων αστικών συγκοινωνιών. Η παραπάνω εξέλιξη, αν και σχεδόν αναμενόμενη, έπεσε σαν κεραυνός στην ταλαιπωρημένη Θεσσαλονίκη. «Να σταματήσει ο ΟΑΣΘ να λεηλατεί την περιουσία του ελληνικού δημοσίου και να πληρώσει του εργαζομένους», δήλωσε ο κ. Σπίρτζης, όταν δημοσιογράφοι του ζήτησαν να διευκρινίσει τα όσα περιλαμβάνει το νομοσχέδιο για εκκαθάριση του Οργανισμού. Μπροστά στις σφοδρές αντιδράσεις, ο ίδιος φέρεται να έκανε ένα βήμα πίσω, δηλώνοντας ότι θα περιμένει τις προτάσεις της διοίκησης και των εργαζομένων, προκειμένου να συζητηθεί το σχέδιο νόμου, που προτίθεται το υπουργείο να φέρει στη Βουλή.

Μεσολάβησαν οι πολυήμερες κινητοποιήσεις για την καθυστέρηση της μισθοδοσίας, η Θεσσαλονίκη έμεινε χωρίς μέσα μαζικής μεταφοράς για εννιά ολόκληρες μέρες, τα λεωφορεία βγήκαν ξανά στον δρόμο, όμως κανείς δεν γνωρίζει τι θα συμβεί από εδώ και πέρα. Ο υπουργός πρόκειται να επισκεφθεί σήμερα τη Θεσσαλονίκη, επιδιώκοντας να πιάσει το νήμα από την αρχή. Σε μια φτωχή χώρα όπως η Ελλάδα, στον έβδομο χρόνο μνημονίων και χωρίς κανένα σχέδιο ούτε για τα βασικά, είναι μάλλον μάταιο να ελπίζουμε σοβαρά στην αναβάπτιση μιας θλιβερής υπόθεσης που κρατά από το 1957. Εις αύριον -μπορεί και μεθαύριον- τα σπουδαία.

Περισσότερα από το VICE

ΠΑΣΟΚ, Ουίσκι και του Καρρά οι Δίσκοι: Μιλήσαμε με το «Παλιό ΠΑΣΟΚ - Το Ορθόδοξο»

Οι «Λεσβιακές Ιστορίες» Κάνουν τις «Οικογενειακές Ιστορίες» να Ντρέπονται

Έτσι Ξαφνικά, οι Διασημότητες Έπαψαν να Ακολουθούν την Καμπάλα