Δονούσα: Δέκα Πράγματα που Αξίζει να Μάθεις Πριν Πας

Για πολλούς είναι ένας επίγειος παράδεισος και ένα νησί-κλέφτης καρδιών, ενώ γι' άλλους παραμένει απλώς ένας άγνωστος προορισμός, του οποίου το όνομα άκουσαν σε κάποια συζήτηση για τις διακοπές. Η Δονούσα, το βορειότερο νησί των Μικρών Ανατολικών Κυκλάδων, λέγεται πως «μαγεύει» με την ομορφιά της όσους τολμούν να ταξιδέψουν αρκετά μακριά και να πατήσουν στο άγριο ορεινό έδαφός της. Φημίζεται ως ένα «καταφύγιο χαλάρωσης» 14 τετραγωνικών χιλιομέτρων, με περίπου 160 μόνιμους κατοίκους και αρκετούς φανατικούς επισκέπτες.

Σε αυτό το μικρό νησάκι, όπου υπάρχει ένας και μοναδικός ασφαλτοστρωμένος δρόμος, δεν χρειάζονται αυτοκίνητα. Ωστόσο, κρίνεται απαραίτητο να υπάρχει όρεξη για περπάτημα και εξερεύνηση μαζί με αγάπη για τη φύση. Το Σμαράγδι των Κυκλάδων, όπως αποκαλούν κάποιοι τη Δονούσα, είναι γνωστό για τις πανέμορφες παραλίες με τα καταγάλανα νερά και τον φανταστικό βυθό, τα βραχώδη τοπία και τα όμορφα μονοπάτια.

Η ηρεμία στη Δονούσα είναι η βασίλισσα. Τα τελευταία χρόνια όμως κάθε Ιούνη, η ηρεμία συναντά το κέφι στο Yupiyaya, μια τριήμερη μουσική γιορτή στο Beach Bar Κέδρος, που βρίσκεται στην ομώνυμη παραλία του νησιού με το ναυάγιο ενός Γερμανικού πλοίου βυθισμένο κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Από την Παρασκευή 14 μέχρι την Κυριακή 16 Ιουνίου, το Yupiyaya 2019 σκοπεύει να πλημμυρίσει το τοπίο με Balearic, Disco, Electronica, Folk, Oriental, Afro, Funk, Jazz, Dub, Cosmic, Electro, House και άλλους ήχους, μέσα από εκλεκτές ζωντανές εμφανίσεις και dj sets.

Επειδή είναι πολύ πιθανό να βρεθείς κι εσύ εκεί το καλοκαίρι, διάβασε παρακάτω όλα όσα πρέπει να ξέρεις για το μυστήριο νησί, προτού πας.

Δονούσα (επειδή δονείται από τα άγρια κύματα) ή Δενούσα (επειδή έδεναν τα διερχόμενα καράβια στην κακοκαιρία) ή Στενόζα και Σπινόζα όπως την αποκαλούσαν οι ξένοι ναυτικοί κατά τους πρόσφατους αιώνες, είναι τα ονόματα αυτού του μικρού πλην γοητευτικού νησιού στο ανατολικότερο άκρο των Μικρών Κυκλάδων. Εκεί, σύμφωνα με τον μύθο, έκρυψε την Αριάδνη ο -τυφλός από έρωτα- Διόνυσος, αφού την έκλεψε απ’ το Θησέα ο οποίος είχε την κακή ιδέα να την αφήσει μοναχή στη Νάξο. Ας πρόσεχε.

Η Δονούσα, παρά το μέγεθος και τους λίγους φυσικούς πόρους, έχει δραστηριότητα από τους αρχαίους κιόλας χρόνους, κυρίως λόγω της γεωγραφικής θέσης της που την έκανε βολική στάση ανεφοδιασμού. Στο νησί υπάρχουν αρκετοί πρωτοκυκλαδικοί οικισμοί αλλά και ένας της Γεωμετρικής περιόδου(9ος-8ος αι. π.Χ.) που μπορούν να επισκεφτούν όσοι το επιθυμούν. Κατά τους Ρωμαϊκούς χρόνους η Δονούσα χρησιμοποιήθηκε ως τόπος εξορίας και τον Μεσαίωνα ως πειρατικό ορμητήριο. Αν παρατηρήσεις μια μουτζούρα στα ρηχά της παραλίας Κέδρος, είναι ότι απέμεινε από το ναυάγιο του αντιτορπιλικού «Ωρίων» που βυθίστηκε το 1944.

Στη Δονούσα υπάρχουν 5 βασικά μονοπάτια που ήταν κατά το παρελθόν οι κύριες οδοί μετακίνησης των κατοίκων από και προς τα περισσότερα μέρη του νησιού. Τα μονοπάτια αυτά βρίσκονται σήμερα σε εξαιρετική κατάσταση μιας και κάθε χρόνο οργανώνεται εθελοντικός καθαρισμός και συντήρηση της σήμανσής τους. Πραγματικά αξίζει τον κόπο να περιπλανηθεί κάποιος στη Δονούσα μέσω αυτών και να θαυμάσει τη μοναδική θέα του Αιγαίου και των γύρω νησιών. Προτιμήστε πρωινές ή απογευματινές ώρες γιατί ο ήλιος δε συγχωρεί.

Δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος να πάρεις αυτοκίνητο στη Δονούσα. Ίσως μηχανάκι αλλά κι αυτό δεν το θεωρώ απαραίτητο μιας και υπάρχει λεωφορείο που εκτελεί σχετικά πυκνά δρομολόγια από το ένα στο άλλο άκρο μέσω του μοναδικού δρόμου του νησιού. Εξάλλου όσο λιγότερος μηχανικός θόρυβος, τόσο ωραιότερη η εμπειρία. Η μεγαλύτερη απόσταση που μπορείς να κάνεις στο νησί είναι από το χωριό Σταυρός μέχρι τον οικισμό της Καλοταρίτισσας, στα 10 χιλιόμετρα με όχημα ή περίπου 3,5 χιλιόμετρα από το μονοπάτι (λίγο παραπάνω από μία ώρα). Δυστυχώς το ποδήλατο αντενδείκνυται λόγω της μορφολογίας του εδάφους, κοινώς θα σε φάει η ανηφόρα.

Σε γαστρονομικό επίπεδο, η Δονούσα παραμένει ταπεινή αλλά με κάποιες δυνατές και άχαστες επιλογές όπως το ταβερνάκι στην Καλοταρίτισσα με εξαιρετικό μπιφτέκι και ψαρονέφρι, η «Κόρη του Μιχάλη» στο Μερσίνι με κουζίνα δημιουργική που πρέπει να δοκιμάσεις, η «Αυλή» και ο «Καπετάν Γιώργης» στον Σταυρό για ψαροφαγία αλλά και διάφορες ακόμα ταβέρνες που προσφέρονται στο χωριό. Πρωινό παίρνω στο «Corona Borealis» πάνω στην κεντρική παραλία ή στο πιο παραδοσιακό και ξεχασμένο απ’ το χρόνο «Κύμα» δίπλα στο λιμάνι. Για όσους θέλουν να προμηθευτούν προϊόντα ντόπια και της ευρύτερης περιοχής υπάρχει ο «Ναυτίλος», ένα όμορφο μαγαζάκι χωμένο στα στενά του Σταυρού. Ποτό σίγουρα στον «Σκαντζόχοιρο», πάνω από το λιμάνι με θέα την απέναντι πλαγιά του χωριού.

Η μικρή Δονούσα φιλοδοξεί να γίνει το πρώτο νησί στο Αιγαίο που θα απαλλαχθεί οριστικά από το πλαστικό. Μέσω της πρωτοβουλίας «Sea Change Greek Islands» του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αθανασίου Κ. Λασκαρίδη ξεκίνησε φέτος μια δράση που περιλαμβάνει ενημέρωση κατοίκων και επιχειρηματιών του νησιού, καθαρισμούς ακτών και σύναψη συμφωνίας-δέσμευσης για κατάργηση της χρήσης του επιβλαβούς υλικού.

Η Δονούσα αγαπά τις γάτες. Κι έχει πολλές γάτες. Μέσω μίας ενέργειας που ονομάζεται «Donoussa cats project», οι κάτοικοι αλλά και φίλοι του νησιού φροντίζουν τα τετράποδα και οργανώνουν επισκέψεις κτηνιάτρων για εμβολιασμούς και περίθαλψή τους. Για όποιον ενδιαφέρεται να ενισχύσει την κίνηση αυτή, σε κάποιες επιχειρήσεις του χωριού πωλούνται όμορφες τσάντες με τυπωμένο το σήμα της πρωτοβουλίας, τα έσοδα των οποίων πηγαίνουν προς όφελος των γατιών.

Αγαπημένο σημείο είναι το ξωκλήσι της Παναγίας πάνω από τον Σταυρό, που μπορείς να αράξεις και να απολαύσεις τον ήλιο να χάνεται πίσω από τη Νάξο αλλά και τα βράχια του κυματοθραύστη για να χαζεύεις από τη μία το χωριό κι από την άλλη το Αιγαίο και το φωτισμένο καράβι που έρχεται από την Αμοργό. Τις μέρες με δυνατό βοριά -που δεν είναι λίγες- αξίζει μια βόλτα στη βορειοδυτική πλευρά του νησιού να παρατηρήσεις τα κύματα που ορμούν με δύναμη στους απότομους ψηλούς βράχους.

Πολυτιμότερος θησαυρός της Δονούσας είναι η δυσεύρετη πλέον αίσθηση της άγονης γραμμής, που κυριαρχεί στον αέρα του νησιού. Η απλότητα των οικισμών, η άγρια ομορφιά του τοπίου και ο ρυθμός που παραπέμπει σε άλλη μακρινή εποχή. Σ’ αυτό αναμφισβήτητα βοηθά η θέση της στη μέση του Αρχιπελάγους, κάτι που κάνει τον επισκέπτη να νιώσει πραγματικά απομονωμένος από τη βοή και την ένταση του αστικού τοπίου. Αυτά τα «ακριβά» χαρακτηριστικά είναι που πρέπει να σεβαστεί και να διαφυλάξει ο ταξιδιώτης προκειμένου να παραμείνει μαγική και μοναδική για όσο το δυνατόν περισσότερο, ώστε να την απολαμβάνουμε και να την αναπολούμε τους χειμώνες.

Φυσικά ένας υπέροχος λόγος για να επισκεφτεί κάποιος τη Δονούσα είναι και το Yupiyaya, αυτήν τη χρονιά το Σαββατοκύριακο 14-16 του μήνα, ακριβώς πριν τη Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος. Το Yupiyaya δημιουργήθηκε από δύο φίλους της Δονούσας, με ερέθισμα την αγάπη για το νησί και αφορμή την ίδια την ατμόσφαιρά του, που σαν σκοπό έχει να τη ντύσει με μελωδίες που της ταιριάζουν, έχοντας τη βοήθεια ενός συνόλου εκλεκτών μουσικών και DJs από την Ελλάδα αλλά πάνω απ’ όλα να τη διατηρήσει ανέπαφη εκτιμώντας κι αναδεικνύοντας τη μοναδικότητά της.

Για να μαθαίνεις περισσότερα νέα του Yupiyaya κάνε follow σε Facebook και Instagram.

Περισσότερα από το VICE

Φωτογραφίες Από τη Ζωή σε Μια Κατάληψη Ναρκωτικών στη Βαρκελώνη

Ο Πυγμαλίων Δαδακαρίδης Λύνει Εγκλήματα, Μελετώντας Σύμβολα και Αριθμούς

Gregory Kara: Ο Έλληνας Καλλιτέχνης που Έφτιαξε τα Eye Patches της Madonna