Το να Έχεις Άφυλο Διαβατήριο Δεν Εγγυάται Ίσα Δικαιώματα

Το καλοκαίρι του 2017, η Ολλανδική Σιδηροδρομική Υπηρεσία (NS) ανακοίνωσε ότι θα σταματήσει να απευθύνεται στους επιβάτες με το «κυρίες και κύριοι» και ότι αντί αυτού, θα χρησιμοποιεί το "Dear Travellers" (Αγαπητοί ταξιδιώτες), που στα αγγλικά είναι άφυλο. Η ανακοίνωση προκάλεσε έντονη συζήτηση, μέχρι που όλοι ξέχασαν την είδηση.

Η μεγαλύτερη, όμως, νίκη για τα όλα τα genderfluid και non-binary άτομα στην Ολλανδία ήρθε τον Οκτώβριο του 2018. Μετά από δέκα χρόνια δικαστικού αγώνα, η Leonne Zeeger, 59 χρονών, απέκτησε το πρώτο άφυλο διαβατήριο στη χώρα, με το γράμμα "Χ" να αντικαθιστά το "Μ" για το "male" (άρρεν) και το "F" για το "female" (θήλυ). H Leonne γεννήθηκε διεμφυλική, το οποίο σημαίνει ότι η ανατομία της δεν χωράει στους ορισμούς του θηλυκού ή του αρσενικού. Η ίδια αυτοπροσδιορίζεται ως genderfluid και δεν την νοιάζει με ποια αντωνυμία θα της απευθυνθούν.

Αυτό που την ενοχλούσε είναι το να μην έχει την επιλογή να προσδιορστεί ως κάτι άλλο πέραν του θηλυκού και του αρσενικού στο διαβατήριό της. Έτσι αποφάσισε να πάει την υπόθεση δικαστικά. Υποστήριξε ότι το να περιγράφεται ως «θήλυ», «αποτελεί μία νομική στρέβλωση που δεν είχε καμία σχέση με την πραγματικότητα». «Η φύση με έφερε στον κόσμο σαν ένα άφυλο άτομο», είπε στο δημόσιο ολλανδικό τηλεοπτικό κανάλι NOS.

H υπόθεση της Zeegers δημιούργησε ένα δεδισκασμένο στην καταχώρηση φύλου μετά τη γέννα, αφού το τοπικό δικαστήριο αποφάσισε να προσθέσει την επιλογή «το φύλο δεν μπορούσε να καθοριστεί». Αλλά από την έκδοση της απόφασης το 2018, μόνο ένα άτομο έχει αλλάξει το διαβατήριό του με αυτό τον τρόπο.

Το Nanoah Struik, ένα 19χρονο άφυλο άτομο, έπρεπε επίσης να κερδίσει μία δίκη για να βάλει το "X" στο διαβατήριό του. Αλλά η απόφαση πρέπει να εγκριθεί πρώτα από το κοινοβούλιο και αυτό ενδέχεται να αργήσει. Νωρίτερα τον ίδιο χρόνο, οι Ολλανδοί υπουργοί Raymond Knops και Sanders Dekker ανακοίνωσαν ότι προτιμούν να περιμένουν τις «διεθνείς εξελίξεις», δηλαδή να περιμένουν άλλες χώρες να κάνουν το πρώτο βήμα.

Αλλά τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη έχουν κάνει μόνο τα εξής: η Μάλτα εισήγαγε το "Χ" στα διαβατήρια το 2017 και το πρώτο αίτημα αλλαγής έγινε ένα χρόνο αργότερα, το 2018. Η Δανία εκδίδει διαβατήρια χωρίς φύλο από το 2014, η Γερμανία από το 2013. Το Νεπάλ έχει ένα "Ο" για το "other" («άλλο») και η Ινδία ένα "Τ" για το "third gender" (το ουδέτερο φύλο).

Όπως έχουν τα πράγματα, ο μόνος τρόπος να αποκτήσει κανείς ένα διαβατήριο χωρίς φύλο είναι να επενδύσει χρόνο και λεφτά για μία δικαστική υπόθεση, που τελικά δεν ξέρει αν θα κερδίσει. Αυτό το πρόβλημα αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή το Storm Vogel, 34 ετών. «Ιδανικά, θα ήθελα να μπορώ να πάω στο δημαρχείο ή να κάνω login σε μία σελίδα στο Ίντερνετ και να αλλάξω το φύλο μου σε "Χ"», είπε στο VICE.

Στην πραγματικότητα, όμως, πρέπει να πάει στο δικαστήριο και να πάρει ειδικό πόρισμα από ψυχολόγο, το οποίο βρίσκει απαράδεκτο. «Το να είσαι non-binary δεν είναι ψυχική νόσος ή διαταραχή», υποστηρίζει το Storm. «Επομένως, γιατί χρειάζεται να με εξετάσει κάποιος ειδικός που δεν γνωρίζω; Ο μόνος ειδικός που ξέρει ποιο είμαι, είμαι εγώ», λέει.

Λένε ότι είναι ένα ζήτημα ίσων δικαιωμάτων, επειδή τα cis άτομα δεν χρειάζεται να αποδείξουν ποιο είναι το φύλο τους. Και για αυτό το Storm αρνείται να δει ψυχολόγο, υποστηρίζοντας ότι θα συνεχίσει να παλεύει μέχρι να πάρει το διαβατήριό του χωρίς να προηγηθεί εξέταση. Η νομική εταιρεία Clara Wichmann δουλεύει αυτή την υπόθεση χωρίς να δέχεται λεφτά.

Αλλά υπάρχει και κάτι άλλο. Ακόμα και αν το Storm τελικά τα καταφέρει, το διαβατήριο δεν θα του διασφαλίσει τα ίδια δικαιώματα με εκείνα ενός cis ατόμου.

Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες που παρέχουν διαβατήρια χωρίς φύλο, εξακολουθούν να καταχωρούν τα non-binary άτομα σαν άνδρες ή γυναίκες στο ληξιαρχείο. Αυτό σημαίνει ότι αν παντρευτείς ή μπεις στον στρατό, για παράδειγμα, θα συνεχίσουν να σε εκλαμβάνουν ως άντρα ή γυναίκα. Η Μάλτα και η Δανία είναι οι μόνες εξαιρέσεις.

Η ανισότητα γίνεται πιο φανερή όταν ταξιδεύεις σε άλλες χώρες. Η Gay, Bisexual, Trans and Intersex Συμμαχία καταγγέλει ότι άτομα με διαβατήρια χωρίς φύλο «αντιμετωπίζουν προβλήματα όταν προσπαθούν να περάσουν σε μία άλλη χώρα» και κατά τη διάρκεια της αίτησης για έκδοση visa.

Σύμφωνα με το Storm, το συμπέρασμα είναι ότι το φύλο με το οποίο τους προσδιορίζουν είναι λάθος. «Θέλω να νιώσω ότι με αναγνωρίζουν, ότι υπάρχω», λέει. «Αν και πιστεύω ότι είναι χαζό ένα απλό χαρτί να καθορίζει κάτι τέτοιο, πιστεύω ότι θα επηρεάσει πολύ το πώς νιώθω».

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE UK.

Περισσότερα από το VICE

«Τσιγάρο Ατέλειωτο Βαρύ η Μοναξιά μου» - Άκουσα για Πρώτη Φορά τον Μάλαμα Χωρίς Τσιγάρο

Μέσα στα Ιδιωτικά Νοσοκομεία της Κίνας Όπου Ευνουχίζονται οι Άνδρες

Κάνω την Πρακτική μου Βοηθώντας Πρόσφυγες να Ενταχθούν στο Ελληνικό Σύστημα