Ο Μακρύς Δρόμος των Προσφύγων προς μια Καλύτερη Ζωή

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE Alps.

Υπάρχουν ακόμα χιλιάδες πρόσφυγες αποκλεισμένοι στην Ουγγαρία. Για αυτόν τον λόγο, το περασμένο Σάββατο, μια ομάδα ακτιβιστών οργάνωσε ένα κονβόι βοήθειας το οποίο ξεκίνησε από την Βιέννη με προορισμό το Debreceni, το ανατολικότερο σημείο της χώρας.

Ξεκίνησε στις 8 το πρωί του Σαββάτου, στον δυτικό σιδηροδρομικό σταθμό της Βιέννης, ένα μέρος που μέχρι στιγμής έχει δεχτεί χιλιάδες Σύρους που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον πόλεμο στην χώρα τους. Οι ακτιβιστές καταφτάνουν στο πάρκινγκ του σταθμού. Είναι όλοι τους μεταξύ 20 και 30 ετών. Συνολικά, μαζεύονται 25 άτομα σε φορτηγά και αυτοκίνητα.

Πριν φτάσουμε εδώ, οι ακτιβιστές είχαν ήδη αποφασίσει να περάσουν τα σύνορα για να βοηθήσουν τους πρόσφυγες που είχαν αποκλειστεί στην Ουγγαρία. Την Παρασκευή όμως, τα πράγματα άλλαξαν.

Όταν μερικές εκατοντάδες προσφύγων άρχισαν να περπατούν από τον σιδηροδρομικό σταθμό της Βουδαπέστης προς της Βιέννη, ακόμα και οι Ουγγρικές αρχές δεν είχαν καταλάβει το πόσο κοντά είχαν φτάσει σε μια ανθρωπιστική καταστροφή. Οι πρόσφυγες ανησυχούσαν ότι οι αρχές της χώρας θα τους απελάσουν. Την Πέμπτη, η κυβέρνηση της χώρας «σέρβιρε» ψεύτικες υποσχέσεις σε μερικούς από αυτούς, πείθοντάς τους να ανέβουν σε τρένα, τα οποία όμως τους οδήγησαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και όχι πέρα από τα σύνορα. Όταν έφτασε η Παρασκευή, ομάδες χούλιγκαν είχαν μαζευτεί έξω από τον σταθμό πετώντας πέτρες. Η απόφασή τους να αρχίσουν να περπατούν προς τα σύνορα, ήταν μια τελευταία λύση, μια κραυγή απόγνωσης.

Μετά από περίπου 23 ώρες, η Αυστριακή κυβέρνηση ανακοίνωσε πως θα άνοιγε τα σύνορα, αφήνοντας τους πρόσφυγες να περάσουν από την Αυστρία, ώστε να φτάσουν στην Γερμανία που ήταν και ο τελικός τους προορισμός. Από εκείνη την στιγμή και μετά, ο στόχος των ακτιβιστών άλλαξε. Το κονβόι δεν ήθελε πια απλά να βοηθήσει τον κόσμο να περάσει τα σύνορα από την Βουδαπέστη προς την Βιέννη, αλλά να προσφέρει ανθρωπιστική βοήθεια στο ανατολικό αυτό κομμάτι της Ουγγαρίας, ένα σημείο της εν λόγω χώρας που δεν έδειχνε και ιδιαίτερη διάθεση να σταθεί δίπλα σε τέτοιες προσπάθειες.

Η ομάδα των ακτιβιστών αποτελείται από μια πολυσυλλεκτική ομάδα ανθρώπων. Υπάρχουν πολλά νεαρά άτομα από την μικρή πόλη του St. Polten. Ο Dominik Paireder μας είπε ότι οργάνωσε το event με τους φίλους του και πως μέσα σε μία ημέρα, απέκτησε ένα μεγάλο κύμα υποστήριξης.

Ο Ako Pire της ακτιβιστικής συμμαχίας Offensive Against the Right Wing, που συμμετέχει κι αυτός στο κονβόι, μου λέει πως είναι έξαλλος με τις αρχές και το πώς έχουν χειριστεί την κατάσταση.

«Η Αυστριακή κυβέρνηση θα μπορούσε να έχει κάνει περισσότερα, πολύ πιο γρήγορα. Ουσιαστικά, δεν έκαναν τίποτα μέχρι που η κατάσταση έφτασε σε οριακό σημείο. Εκεί πια αναγκάστηκαν να ανοίξουν τα σύνορα. Φορτώνουμε νερό, τρόφιμα και υπνόσακους στα φορτηγά και στα αυτοκίνητα. Άλλοι φέρνουν τρόφιμα για μωρά, ρούχα και είδη υγιεινής. Μας έχει πάρει παραπάνω χρόνο από όσο υπολογίζαμε, αλλά αυτό συμβαίνει τελικά γιατί η ανταπόκριση είναι τόσο μεγάλη, που δημιουργούνται μεγάλες ουρές, καθώς ο κόσμος περιμένει να αφήσει τα πράγματά που έχει φέρει».

Αναχωρούμε από την Βιέννη στις 10 το πρωί. Συζητώ με δύο γυναίκες, την Maria Fraißler και την Marla Berger, σχετικά με το γιατί συμμετέχουν σε αυτήν την προσπάθεια. «Ο καιρός για τα κεράκια, τα λεπτά σιωπής και τις ιντερνετικές φόρμες τελείωσε. Χιλιάδες πρόσφυγες έχουν αυτήν την στιγμή ανάγκη για βοήθεια και υποστήριξη», μου λένε. «Τώρα, πρέπει να προσφέρουμε ουσιαστική βοήθεια».

Η πρώτη μας στάση είναι στην Βουδαπέστη, όπου παραδίδουμε κάποιες από τις προμήθειες στους ακτιβιστές της ΜΚΟ Age of Hope. Ο στόχος τους είναι κυρίως να βοηθήσουν τις προσφυγικές οικογένειες, όπως με ενημερώνει ο Akos Toth. «Οι νύχτες είναι ήδη αρκετά κρύες. Χιλιάδες πρόσφυγες χρειάζονται την άμεση βοήθειάς μας. Έχουμε μπροστά μας ένα τεράστιο έργο».

Συζητάμε επίσης και για τα προβλήματα που δημιουργούν οι ακροδεξιοί εξτρεμιστές. Ο Toth αναφέρεται σε αρκετές συγκρούσεις, μια εκ των οποίων έγινε την προηγούμενη εβδομάδα. Εντούτοις, δεν φαίνεται να ανησυχεί πολύ για τους νέο-Ναζί. «Αυτοί οι τύποι είναι μάγκες του διαδικτύου. Είναι δυνατοί μόνο όταν έχουν κοινό».

Η βασική ανησυχία του Toth, είναι σχετική με τις φυλετικές διακρίσεις. «Δεν έχω καμία εμπιστοσύνη ούτε στην Ουγγρική κυβέρνηση ούτε στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Έχω εμπιστοσύνη μόνο στην ενότητα των ανθρώπων που υπάρχουν εκεί έξω».

Αργά τα απόγευμα φτάνουμε στο Debrecen. H πόλη ακουμπά τα σύνορα της χώρας, βρισκόμενη κοντά στην Ρουμανία και την Ουκρανία. Η νύχτα έχει αρχίσει να πέφτει και κάνει κρύο, αλλά όπως ακριβώς και στην Βουδαπέστη, ο κόσμος μας περιμένει, έτοιμος να μας προσφέρει την βοήθειά του. Συναντάμε έναν από τους συνδέσμους μας από το Migration Aid Debrecen. O κόσμος ξεφορτώνει τα φορτηγά και μοιράζει τις προμήθειες. Γύρω μας υπάρχουν αναρίθμητοι πρόσφυγες που κοιμούνται και περιμένουν στον σιδηροδρομικό σταθμό, οι περισσότεροι από το Αφγανιστάν.

Ένα μικρό αγόρι, γύρω στα πέντε, παίρνει ένας λούτρινο αρκουδάκι που του δίνουν κάποιοι Ούγγροι ακτιβιστές. Εκείνος χαμογελάει και το τοποθετεί με προσοχή δίπλα στις δύο αδερφούλες του που κοιμούνται στο έδαφος, μπροστά από τον σιδηροδρομικό σταθμό.

Καθώς μιλάμε στους πρόσφυγες, μας ενημερώνουν ότι είναι αρκετά συχνό φαινόμενο να τους κλέβει η Βουλγαρική αστυνομία. Στην αρχή δεν καταλαβαίνω τι μου λένε και νομίζω ότι κάτι χάνεται στην μετάφραση. Αλλά μου επιβεβαιώνουν πως μια χαρά κατάλαβα. Η αστυνομία κλέβει του πρόσφυγες. Τους δέρνουν. Τους ζητούν λεφτά. Οι πρόσφυγες θέλουν όσο τίποτε άλλο να φύγουν, μα ακόμα και τώρα που τα σύνορα είναι ανοιχτά, δεν μπορούν να επιβιβαστούν στα τρένα χωρίς εισιτήρια. Πώς όμως να τα αγοράσουν όταν η αστυνομία τους έχει κλέψει τα χρήματα που είχαν;

Ένας άντρας από το Αφγανιστάν μου λέει πως τον έχουν κατεβάσει από το τρένο τέσσερις φορές. Εκείνος είχε εισιτήρια, αλλά λόγω των καθυστερήσεων από την μεριά των αρχών, η ισχύς τους έληγε ξανά και ξανά. Επιπλέον, δεν μπορεί να επιβιβαστεί σε λεωφορεία εντός των ορίων της πόλης, γιατί οι μεταφορικές εταιρίες αρνούνται να εξυπηρετήσουν τους πρόσφυγες.

Εδώ, στον σιδηροδρομικό σταθμό, δεν υπάρχουν τρόφιμα και προμήθειες. Οι τουαλέτες κλείνουν στις 9μμ. Οι πρόσφυγες δεν θέλουν να απευθυνθούν στο κοντινό στρατόπεδο συγκέντρωσης, μιας και φοβούνται ότι θα τους κρατήσουν εκεί. Επιπλέον φοβούνται και το τι τους επιφυλάσσουν οι αρχές μόλις φτάσουν σε αυτό το σημείο.

Η Aida Elsaghi είναι μια γιατρός που βρίσκεται στον σταθμό από την πρώτη μέρα που άρχισαν να έρχονται εδώ μεγάλες προσφυγικές μάζες. «Δεν υπάρχει κρατική βοήθεια, αλλά έχουμε περίπου 20 άτομα τα οποία έρχονται εδώ όλη την εβδομάδα, προσφέροντας την βοήθειά τους», μου εξηγεί. «Μερικοί από τους πρόσφυγες δεν έχουν φάει τίποτα εδώ και μέρες. Υπάρχουν γυναίκες και παιδιά εδώ. Ακόμα και αν οι πρόσφυγες "μαζευτούν" από τις αρχές, απλά μεταφέρονται στα στρατόπεδα, χωρίς όμως να τους παρέχονται νερό, τρόφιμα ή ιατρική περίθαλψη».

Κάποιοι από τους ντόπιους ακτιβιστές μας μιλούν για τις απειλές που δέχονται από τους ακροδεξιούς. Μας μιλούν όμως και για την υποστήριξη και την καλοσύνη που λαμβάνουν από την τοπική κοινότητα. Ένας φούρναρης της περιοχής, ο οποίος είναι κι αυτός πρόσφυγας από το Κόσοβο, προσφέρει ψωμί από τον φούρνο του. Την ίδια στιγμή, φοιτητές της ιατρικής σχολής παρέχουν κι αυτοί τις υπηρεσίες τους.

Πηγαίνουμε στο στρατόπεδο όπου ξεφορτώνουμε και τις τελευταίες προμήθειες. Ο Ako Pire του Offensive Against the Right Wing τονίζει το πόσο σημαντική είναι όλη αυτή η προσπάθεια. «Είναι ένα πολυεθνικό κάλεσμα, είναι αυτό που χρειάζεται για να πολεμήσουμε ενάντια στο κάστρο της Ευρώπης».

Επιστρέφοντας στην Βιέννη, μαθαίνουμε από άλλους ακτιβιστές σχετικά με το ποια συνοριακά περάσματα είναι ανοιχτά, έτσι ώστε να βοηθήσουμε περισσότερους πρόσφυγες. Το αυτοκίνητό μας είναι γεμάτο, αλλά όσοι έχουν έστω και λίγο χώρο στα οχήματά τους, τον προσφέρουν σε εκείνους που τόσο πολύ θέλουν να περάσουν από αυτό το κομμάτι της Ευρώπης και να φτάσουν στην υποτιθέμενη γη της επαγγελίας.

Για την Maria Fraißler, τα νομικά όρια δεν πρέπει να σταματούν τους ανθρώπους από το να βοηθούν εκείνους που έχουν ανάγκη. «Αν οι νόμοι δεν είναι δίκαιοι, θα πρέπει να μπορούμε να τους παρακάμπτουμε, τουλάχιστον από ηθικής πλευράς».

Γύρω στις 2 το πρωί φτάνουμε στον Δυτικό Σιδηροδρομικό Σταθμό της Βιέννης. Οι προμήθειες συνεχίζονταν να στοιβάζονται στο μπροστινό κομμάτι του κτιρίου, καθώς οι ακτιβιστές βοηθούν τους πρόσφυγες.

Μόλις πριν από μια εβδομάδα, τα Αυστριακά media είχαν πλημμυρίσει με ρεπορτάζ για ρατσιστικές επιθέσεις και τις απαράδεκτες συνθήκες διαβίωσης στο προσφυγικό στρατόπεδο του Traiskirchen, κάτι που οδήγησε στην έντονη διαμαρτυρία της Διεθνούς Αμνηστίας που χαρακτήρισε το στρατόπεδο «μια παταγώδη αποτυχία της ανθρωπότητας». Όπως συμβαίνει πάντα, κάποια μίντια έριξαν λάδι στην φωτιά, λέγοντας πως η Διεθνής Αμνηστία δεν ήξερε τι έλεγε και πως οι πρόσφυγες θα έπρεπε να δείχνουν περισσότερη ευγνωμοσύνη.

Όχι πλέον όμως. Από την προηγούμενη Δευτέρα, το κλίμα έχει αλλάξει. Περισσότεροι από 25,000 άνθρωποι συμμετείχαν σε διαμαρτυρία για την κρατική δυσκαμψία σχετικά με τη βοήθεια προς τους πρόσφυγες και το άνοιγμα των συνόρων. Στους σιδηροδρομικούς σταθμούς της Βιέννης, του Σάλτσμπουργκ αλλά και σε άλλες πόλεις, υπάρχει πλέον κόσμος για να βοηθήσει. Ακόμα και στην Ουγγαρία, η οποία έγινε γνωστή για το πόσο αρνητική ήταν προς τους πρόσφυγες και την μετανάστευση, οι πολίτες δείχνουν την υποστήριξή τους και βοηθούν πλέον ενεργά τους Σύρους και Αφγανούς μετανάστες στην προσπάθειά τους να περάσουν τα σύνορα. Υπάρχει πλέον κάτι διαφορετικό στον αέρα. Και δεν μιλάμε για τις πέτρες που πετούν οι χούλιγκαν.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.