Ελληνίδες Συνομιλούν με Δήθεν Στρατιωτικούς Γιατρούς που «Πουλάνε» Έρωτα Μέσω Facebook

Ήταν πριν από λίγους μήνες, όταν μια γυναίκα από τον στενό μου κύκλο μου εκμυστηρεύτηκε πως συνομιλούσε στην εφαρμογή ανταλλαγής μηνυμάτων Hangouts με έναν Αμερικανό ορθοπεδικό χειρουργό. O Richard Roberts, όπως της είχε συστηθεί, ήταν στρατιωτικός γιατρός στην Υεμένη και την ίδια μέρα τής είχε γράψει πως στο νοσοκομείο όπου εργάζονταν, τους είχαν επιτεθεί δυνάμεις των Ταλιμπάν. Ο ίδιος είχε τραυματιστεί σοβαρά στο πόδι και χρειαζόταν την οικονομική της στήριξη για να χειρουργηθεί. Χωρίς να αμφισβητήσω το ειδύλλιο που είχε αναπτυχθεί ανάμεσα στην ίδια και τον Αμερικανό γιατρό  -η ίδια υποστήριζε πως ήταν γλυκομίλητος και σοβαρός μαζί της και η σχέση τους είχε προοπτική- κάτι παράξενο φαινόταν πως υπήρχε πίσω από αυτήν την ιστορία.

Μετά από έρευνα στο Διαδίκτυο, ανακάλυψα το romance scam: Tη διαδικτυακή απάτη που στήνουν ορισμένοι χρήστες του Διαδικτύου -κυρίως Νιγηριανοί- υποδυόμενοι τους γιατρούς σε εμπόλεμες περιοχές, ρίχνοντας στα «δίχτυα τους» γυναίκες, ειδικότερα κατά τη διάρκεια της πανδημίας που εμφανίζεται μεγαλύτερη η ανάγκη για συντροφιά - έστω και από την άλλη άκρη της Γης. Το μόνο που έχουν να κάνουν οι scammers είναι να υποκλέψουν τις πραγματικές φωτογραφίες από τα προφίλ Αμερικανών στρατιωτών στα social media, να στείλουν μαζικά αιτήματα φιλίας και μηνύματα αγάπης σε υποψήφια θύματα και τέλος να θέσουν σε εφαρμογή το σχέδιό τους, που ξεκινάει από ένα αθώο διαδικτυακό φλερτ, περνάει από την έγκριση του στρατηγού του στρατοπέδου και των Ηνωμένων Εθνών για ένα πιστοποιητικό διακοπών και καταλήγει σε έναν λογαριασμό τράπεζας, κυρίως στην Τουρκία και πάντα σε χώρες εκτός Ε.Ε.

Προχωρώντας την έρευνά μου στο Διαδίκτυο, κάποια στιγμή η σύντροφός μου δέχτηκε ένα αίτημα φιλίας στον λογαριασμό της στο Facebook από έναν άνδρα, τον Joshua William, ο οποίος μέχρι εκείνη τη στιγμή στο προφίλ του δεν εμφάνιζε κανέναν φίλο (σημ: η σύντροφός μου είναι φίλη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με τη γυναίκα που αναφέρεται στην αρχή του κειμένου). Τότε ήταν που σκεφτήκαμε πως υπάρχει η πιθανότητα πίσω από αυτό το προφίλ να κρύβεται επίσης ένας scammer. Με την αποδοχή του αιτήματος ήρθε και το πρώτο μήνυμα:

Αυτό που έπρεπε να κάνω, ήταν να υποδυθώ τη χωρισμένη γυναίκα. Κυρίως όμως, το τέλειο θύμα. Ο Joshua μού συστήθηκε ως ένας ρομαντικός, χαρούμενος, παθιασμένος και ειλικρινής άνδρας. Γεννημένος στη Βόρεια Καρολίνα των ΗΠΑ, εργαζόταν ως στρατιωτικός γιατρός (ορθοπεδικός χειρουργός) στην Υεμένη. Σύμφωνα με τα πρώτα του μηνύματα, η μοίρα του φέρθηκε σκληρά, καθώς στην τρυφερή ηλικία των δέκα ετών έχασε και τους δύο γονείς του και μεγάλωσε σε ορφανοτροφείο. Το ίδιο σκληρή ήταν και η συνέχεια, καθώς πριν από τέσσερα χρόνια είχε χάσει και τη σύζυγό του σε τροχαίο, την ημέρα μάλιστα των γενεθλίων της. Πατέρας ενός 11χρονου παιδιού, ο Joshua έψαχνε για μια σοβαρή σχέση για να μεγαλώσει το παιδί του, το οποίο κορόιδευαν στο σχολείο καθώς δεν είχε μητέρα.

Ήταν προφανές πως ο Joshua χρησιμοποιούσε το Google Translate για να μεταφράσει στα ελληνικά. Η αντιπαράθεση των μηνυμάτων με αυτά της γυναίκας από τον κοντινό μου κύκλο εμφάνιζε ένα κοινό μοτίβο (επάγγελμα, χώρα εργασίας, οικογενειακή κατάσταση, χαρακτηριστικά προσωπικότητας, γεγονότα ζωής). Οπότε, ήμουν σχεδόν βέβαιος για την εξέλιξη της συνομιλίας. Για τις επόμενες δυόμιση εβδομάδες, τα μηνύματα του Joshua ήταν όλο και πιο παθιασμένα. Η ανάγκη του για επικοινωνία όλο και πιο έντονη, δηλώνοντας μάλιστα ερωτευμένος από την πρώτη στιγμή. Έδειχνε μεγάλο ενδιαφέρον για την καθημερινότητά μου, ρωτούσε αν και τι έφαγα, πώς είναι η οικονομική κατάσταση στη χώρα, πώς κοιμήθηκα και ξύπνησα, αν επιθυμώ να παντρευτώ ξανά, καθώς του είχα δηλώσει πως ήμουν χωρισμένη χωρίς παιδί και δεν είχα κάποιον να με προσέχει στο κοντινό μου περιβάλλον.

Καθώς πλέον ο Joshua είχε καταλάβει πως ο δεσμός αγάπης ανάμεσα σε εμένα και αυτόν είχε εγκαθιδρυθεί, είχε έρθει η ώρα για το επόμενο βήμα στο σχέδιό του. Έτσι, κάποια στιγμή σε ένα μήνυμά του μου έγραψε πως κάτι τρομερό του είχε συμβεί: Τους είχαν επιτεθεί οι Ταλιμπάν, τέσσερις στρατιώτες είχαν σκοτωθεί, ενώ ο ίδιος είχε γλιτώσει από θαύμα, όμως με έναν σοβαρό τραυματισμό στο πόδι. Τα πάντα δηλαδή εξελίσσονταν όπως και την περίπτωση του Richard Roberts. Για να γίνει ακόμη πιο πιστευτός, μάλιστα, προώθησε και φωτογραφίες από τραυματισμένους Αμερικανούς στρατιώτες. Όταν θέλησα να τον καλέσω με βιντεοκλήση, αυτός μου έγραψε πίσω πως οι κανονισμοί του στρατοπέδου απαγορεύουν αυστηρά αυτού του είδους την επικοινωνία.

Δύο μέρες μετά τον σοβαρό του «τραυματισμό», ο Joshua μού έγραψε πως ο μόνος τρόπος για να λάβει καλύτερη θεραπεία ήταν να αφήσει για λίγο καιρό το στρατόπεδο. Αυτό μπορούσε να γίνει μόνο με αίτημα προς τον στρατηγό του από κάποιον πολύ κοντινό του άνθρωπο. Και αφού ο γιος του ήταν μόλις 11 χρονών, ο μόνος/η που θα μπορούσε να τον βοηθήσει ήμουν εγώ. Αυτό που με παρακάλεσε να κάνω ήταν να στείλω ένα mail στον Στρατηγό Smart -μου προώθησε και το email του- με τα παρακάτω λόγια: «Γεια σας. Το όνομά μου είναι Στέλλα Γουίλιαμ. Είμαι η σύζυγος του γιατρού Γουίλιαμ Τζόσουα, άκουσα για την τρέχουσα κατάστασή του και επικοινωνώ μαζί σας για να υποβάλλω αίτηση για διακοπές για να έρθει σπίτι μου. Ελπίζω να λάβω απάντηση πολύ σύντομα. Ο Θεός να σας ευλογεί». Στο ερώτημά μου αν θα πρέπει να το μεταφράσω στα αγγλικά, ο Joshua με συμβούλεψε πως δεν έχουμε πολύ χρόνο μπροστά μας και πως τη μετάφραση θα την κάνει μόνος του ο στρατηγός.

Αφού δημιούργησα έναν καινούριο λογαριασμό mail,  προώθησα στον στρατηγό Smart το κείμενο που μου είχε στείλει ο Joshua. Η απάντησή του ήταν κάτι παραπάνω από άμεση και με ενημέρωνε πως το πιστοποιητικό διακοπών που είχα ζητήσει για τον Joshua μπορούσε να εκδοθεί σύμφωνα με τους νόμους που διέπουν το σώμα των Ηνωμένων Εθνών του άρθρου 13(1) (ιδ) του νόμου περί διακοπών προσωπικού των Ηνωμένων Εθνών. Για να προχωρήσει ο στρατηγός Smart στην έκδοση του παραπάνω πιστοποιητικού, με καλούσε να επιλέξω ένα γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για να προχωρήσω στην πληρωμή.

Έτσι, έπρεπε να επιλέξω το γραφείο των Ηνωμένων Εθνών όπου θα επιθυμούσα να γίνει η έκδοση του πιστοποιητικού (Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία, Μάλτα, Γερμανία, Πολωνία, Χονγκ Κονγκ, Ισπανία, Νιγηρία, Τουρκία) με τις τιμές να κυμαίνονται από τις 2.300 έως τις 5.000 βρετανικές λίρες (2.700 - 5.900 ευρώ). Όταν έγραψα πίσω στον Joshua για τις τιμές, αυτός με διαβεβαίωσε πως θα μου επιστρέψει τα χρήματα με το που έρθει στην Ελλάδα για να ζήσουμε μαζί, όπως είχε υποσχεθεί.

Πλησιάζοντας προς το τελικό στάδιο της απάτης και αφού πλέον είχα επιλέξει το γραφείο των Ηνωμένων Εθνών της Τουρκίας,  ώστε να πληρώσω 2300 λίρες, ο στρατηγός Smart μου προώθησε και τον αριθμό τραπέζης όπου έπρεπε να γίνει η κατάθεση. Ο ίδιος ο Joshua στο αμέσως επόμενο μήνυμα του ζητούσε να τον ενημερώσω για την εξέλιξη της κατάθεσης, όπως επίσης να του επισυνάψω και το αποδεικτικό.

Είναι βέβαιο πως η παραπάνω ιστορία φαντάζει πέρα από κάθε λογική. Πολλοί θα αναρωτηθούν πώς είναι δυνατόν κάποιος/α να πέσει θύμα μιας τέτοιας απάτης, που εμπεριέχει τόσο ισχυρά στοιχεία μυθοπλασίας και κάθε άλλο παρά τέλεια οργανωμένη φαίνεται. Οι αριθμοί, όμως,  δείχνουν μια άλλη πραγματικότητα. Σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου των ΗΠΑ (FTC) οι καταγεγραμμένες απάτες αυτού του είδους έφτασαν το ποσό ρεκόρ των 304 εκατομυρίων δολαρίων σε απώλειες το 2020, αυξημένες κατά 50% σε σχέση με το το 2019.

Το VICE μίλησε με τους Scamhaters United, μια ομάδα εθελοντών από 14 χώρες. Σε μήνυμά τους έκαναν λόγο για ένα τέλειο έγκλημα, στο οποίο κάθε φορά συμμετέχουν πολλά άτομα –κυρίως Νιγηριανοί– όπου ο καθένας έχει τον δικό του ρόλο. Άλλος στα μηνύματα και τη μετάφραση, άλλος για τους τραπεζικούς λογαριασμούς, άλλος για τις φωτογραφίες. Μόνο στο δικό τους γκρουπ έχουν καταγραφεί απάτες πέντε εκατομμυρίων δολαρίων. Σε ερώτησή μας αν Ελληνίδες έχουν πέσει θύματα της απάτης, μας διαβεβαίωσαν πως είναι σίγουρο πως αυτή τη στιγμή εκατοντάδες γυναίκες στη χώρα μας θα συνομιλούν με κάποιον γιατρό σε εμπόλεμη ζώνη, χωρίς να γνωρίζουν την πραγματική του ταυτότητα. «Όσο και αν φαίνεται απίστευτο, περισσότερες είναι οι γυναίκες που τους πιστεύουν παρά όσες είναι υποψιασμένες».

Το VICE ήρθε σε επικοινωνία με τον κ. Κωνσταντίνο Κακαβούλη, δικηγόρο και συνιδρυτής της Homo Digitalis, της πρώτης οργάνωσης στην Ελλάδα με σκοπό την προστασία και την προώθηση των ψηφιακών δικαιωμάτων. Όπως λέει, αντίστοιχα περιστατικά έχουν αναφερθεί αρκετά τόσο στη Homo Digitalis, όσο και στην επαγγελματική του δραστηριότητα ως δικηγόρος. «Παλαιότερα παρατηρούσαμε ότι θύματα τέτοιων περιστατικών ήταν συνήθως άτομα με λιγότερο αναπτυγμένη ψηφιακή παιδεία και ευαισθητοποίηση. Σταδιακά, παρατηρούμε ότι θύματα τέτοιων πρακτικών γίνονται και άτομα με αναπτυγμένη ψηφιακή παιδεία, τα οποία χρησιμοποιούν καθημερινά το Διαδίκτυο για επαγγελματικούς, ενημερωτικούς και ψυχαγωγικούς σκοπούς. Αιτία για αυτό θεωρούμε ότι είναι τα ολοένα και πιο καλογραμμένα μηνύματα που στέλνονται από τους επιτήδειους, καθώς και η ψηφιακή κόπωση - ενδεχομένως και το αίσθημα μοναξιάς που έχει προκαλέσει η πανδημία».

Ο κ. Κακαβούλης υποστηρίζει πως στις περιπτώσεις αυτές ισχύει ο κανόνας ότι η πρόληψη είναι πολύ σημαντικότερη από την αντιμετώπιση. «Για αρχή πρέπει πάντα να θυμόμαστε ότι αυτά τα μηνύματα στέλνονται κατά χιλιάδες. Συνεπώς, μπορεί ανά πάσα στιγμή να γίνουμε παραλήπτες ενός ή περισσότερων από αυτά. Το πρώτο που πρέπει να ελέγχουμε σε αυτά τα μηνύματα είναι η γλώσσα τους. Τα περισσότερα αποτελούν αυτόματες μεταφράσεις στα ελληνικά από κάποια άλλη γλώσσα. Είναι λοιπόν σαφές ότι ο αποστολέας τους δεν γνωρίζει τη γλώσσα μας, αλλά προσπαθεί να μας εξαπατήσει. Τα πράγματα είναι πιο δύσκολα όταν τα μηνύματα στέλνονται στα αγγλικά, στα γαλλικά ή σε κάποια άλλη γλώσσα. Ο αποστολέας είναι πολύ πιο πιθανό να γνωρίζει αυτή τη γλώσσα, άρα και το περιεχόμενό τους να είναι πολύ καλύτερα διατυπωμένο. Παρόλα αυτά παρατηρούμε ότι τους τελευταίους μήνες, τα μηνύματα αυτά είναι πολύ καλύτερα διατυπωμένα και στα ελληνικά. Δύο είναι οι παράγοντες για αυτό: οι αλγόριθμοι αυτόματης μετάφρασης εξελίσσονται διαρκώς και οι επιτήδειοι βελτιώνουν τα μηνύματα που στέλνουν ανά τον κόσμο».

VICE Video: Κ2 - Αγώνας για την Κορυφή

Ένα επίσης σημαντικό στοιχείο που πρέπει πάντα να ελέγχουμε, σύμφωνα με τον κ. Κακαβούλη, είναι η διεύθυνση αποστολής του μηνύματος. Αν το λάβαμε μέσω email, πρέπει πάντα να ελέγχουμε από ποια διεύθυνση έρχεται το μήνυμα και αν μοιάζει αληθοφανής. Αν το λάβαμε μέσω social media, πρέπει να περιηγηθούμε στο προφίλ του χρήστη και να διαπιστώσουμε αν πρόκειται για πραγματικό προφίλ ή ψεύτικο, το οποίο φτιάχτηκε για αυτό τον σκοπό. Σημαντικά στοιχεία για να διαπιστώσουμε αν πρόκειται για ψεύτικο προφίλ είναι ο αριθμός φωτογραφιών και αναρτήσεων του προφίλ, η αντιστοιχία φίλων, ακολούθων και αλληλεπίδρασης μαζί τους, η αλληλεπίδρασή του με άλλα πραγματικά προφίλ (σχόλια, likes, κοινές αναρτήσεις κλπ) και η παλαιότητά του.

«Τέλος, το πιο σημαντικό είναι να αναρωτιόμαστε πάντα «γιατί εμένα»; Γιατί δηλαδή ο χρήστης αυτός επέλεξε να φλερτάρει μαζί μου, να μιλάει μαζί μου και τελικά να μου ζητήσει χρήματα; Φυσικά όχι με υποτιμητικό προς τον εαυτό μας τρόπο, αλλά με ρεαλισμό και ψυχραιμία. Είναι σημαντικό να αναρωτηθούμε αν μας γνωρίζει από κάπου και τι είναι αυτό που του κέντρισε το ενδιαφέρον του σε εμάς. Πρέπει επίσης να μοιραστούμε τις πληροφορίες που έχουμε με οικεία μας πρόσωπα που εμπιστευόμαστε. Όπως θα μιλούσαμε στους φίλους μας για μία ερωτική μας ιστορία στον πραγματικό κόσμο, έτσι πρέπει να μοιραστούμε και τις πληροφορίες για την ερωτική μας ιστορία στον ψηφιακό κόσμο. Διατηρώντας φυσικά πάντα την ιδιωτικότητά μας και την ιδιωτικότητα του ανθρώπου με τον οποίο αλληλεπιδρούμε».

«Αρκεί να το συνειδητοποιήσουμε εγκαίρως και να ενημερώσουμε την τράπεζά μας, από την οποία πραγματοποιήσαμε τη συναλλαγή, καθώς και την Αστυνομία. Αν αργήσουμε να το συνειδητοποιήσουμε, τα πράγματα γίνονται πιο δύσκολα. Υπάρχουν νομικά μέσα για να διορθώσουμε την κατάσταση, αλλά η επιτυχία τους δεν είναι δεδομένη», σημειώνει ο κ. Κακαβούλης.

Τέλος, του ζητάμε να σχολιάσει το γεγονός πως οι λογαριασμοί στους οποίους στέλνονται τα χρήματα βρίσκονται πάντα σε χώρες εκτός Ε.Ε. «Οι λογαριασμοί στους οποίους στέλνονται τα χρήματα βρίσκονται σε διάφορες χώρες: Τουρκία, Ισραήλ, Λίβανος, Ρωσία, Καζακστάν και πολλές ακόμη. Το κοινό τους στοιχείο είναι ότι δεν βρίσκονται ποτέ σε χώρα της Ε.Ε. Ο λόγος για αυτό είναι ότι εντός της Ε.Ε. τόσο τα τραπεζικά συστήματα, όσο και οι αρχές επιβολής του νόμου αλληλεπιδρούν και συνεργάζονται διαρκώς με αποτέλεσμα την αμεσότερη ανίχνευση και παρεμπόδιση τέτοιων πράξεων. Επίσης, ο εντοπισμός των παραβατών εντός Ε.Ε. είναι πολύ ευκολότερος, ενώ ο κίνδυνος κυρώσεων αυξημένος».  

Περισσότερα από το VICE

Η Φανή Έπεσε Θύμα Cyberbullying Από Έλληνα YouTuber και Έκανε Μήνυση

Ελλάδα: Ένας Χρόνος Lockdown

Unplugged: Άκουσε το Podcast του VICE Greece

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.