Ο Γερμανός φωτογράφος Kai Wiedenhofer έχει δει πολλά τείχη τις περασμένες δύο δεκαετίες. Ξεκινώντας από το Τείχος του Βερολίνου, της κατάρρευσης του οποίου ήταν μάρτυρας το 1989, ο Kai έχει φωτογραφίσει πολλά από τα πιο διάσημα εμπόδια του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων των ειρηνευτικών ζωνών στο Μπέλφαστ, τον αμφιλεγόμενο φράκτη στη Δυτική Όχθη που χωρίζει το Ισραήλ και την Παλαιστίνη, το DMZ (σ.σ. αποστρατικοποιημένη ζώνη) μεταξύ Βόρειας και Νότιας Κορέας και τα σύνορα ΗΠΑ- Μεξικού. Δεν είχε καμία έλλειψη θεμάτων για να φωτογραφίσει, δεδομένου ότι 22 νέα συνοριακά τείχη έχουν υψωθεί στα 24 χρόνια που ακολούθησαν την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, σε σύγκριση με μόλις 11 μεταξύ του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και του 1989 μόνο. Τώρα ο Kai θέλει να εγκαταστήσει την τεράστια γκάμα των φωτογραφιών του στα συντρίμμια του Τείχους του Βερολίνου με την ελπίδα της δημιουργίας ενός διαλόγου σχετικά με τη χρήση των τειχών ως πολιτικών εργαλείων και τον ρόλο τους στην καθημερινή μας ζωή. Έχει ξεκινήσει την Kickstarter εκστρατεία του για τη συγκέντρωση κεφαλαίων και σας συνιστούμε ανεπιφύλακτα να κάνετε δωρεά, γιατί είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα προγράμματα καλλιτεχνικού ντοκιμαντέρ που έχουμε δει εδώ και χρόνια.
VICE: Πώς ξεκίνησε αυτό το έργο στο σύνολό του;
Videos by VICE
Kai Wiedenhofer: Ήμουν φοιτητής πρώτου εξαμήνου στα μέσα Οκτωβρίου του 1989, δηλαδή περίπου τρεις εβδομάδες από την έναρξη της εκπαίδευσής μου, όταν έπεσε το Τείχος του Βερολίνου. Ήμουν στην Κολωνία και ένας από τους καθηγητές μού είπε «αν έχεις χρόνο πρέπει να πάς αμέσως στο Βερολίνο». Έτσι, μερικοί από μας πήγαμε οδηγώντας ως εκεί, χάσαμε τις σπουδές μας, και εγώ πήγα στο Βερολίνο για τέσσερις ημέρες. Ήταν το πιο ενδιαφέρον πολιτικό γεγονός της ζωής μου. Σκεφτήκαμε, ο κόσμος είναι ελεύθερος τώρα, όχι άλλα τείχη, αλλά όπως έχουμε δει (στις ΗΠΑ) κατά τα τελευταία 20 χρόνια υπάρχει πράγματι μια αναγέννηση των τειχών.
Τι σας έκανε να επιστρέψετε στα τείχη αργότερα στην καριέρα σας;
Βασικά, πιο πολύ μου επιβλήθηκε από ένα φίλο μου με τον οποίο είχα δουλέψει μαζί σε μια ελβετική εφημερίδα. Ήθελε να κάνει ένα ρεπορτάζ για το τείχος που είχαν χτίσει ανάμεσα στο Ισραήλ και τα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη. Μετά από περίπου έξι ή επτά τηλεφωνήματα, ουσιαστικά με έσυρε εκεί πέρα. Αυτό ήταν το 2003 και έγραψα ένα βιβλίο για αυτό το έργο για τον εκδοτικό οίκο Steidl, το οποίο εκδόθηκε το 2007. Από εκεί, επεξέτεινα το πρόγραμμα και πήγα και σε άλλα μέρη.
Τα σύνορα μεταξύ της Ceuta και της Melilla στην Ισπανία και το Μαρόκο.
Τι κέντρισε ιδιαίτερα το ενδιαφέρον σας για τα τείχη;
Νομίζω ότι ήταν μια ηλίθια ιδέα, βασικά. Το Τείχος του Βερολίνου ήταν πραγματικά η καλύτερη απόδειξη του ότι δεν μπορείς να λύσεις ένα πρόβλημα με την οικοδόμηση ενός τοίχου. Είναι αντιπαραγωγικό. Ότι κι αν είναι- ένα οικονομικό πρόβλημα ή ένα εθνοτικό ή θρησκευτικό πρόβλημα- ένας τοίχος θα κάνει τα πράγματα χειρότερα. Μπορείτε να το δείτε στο Μπέλφαστ, για παράδειγμα, όπου όσο περισσότερο οι άνθρωποι δεν γνωρίζονται και δεν επικοινωνούν μεταξύ τους, τόσο περισσότερο παίρνουν μόνο μια εικόνα της άλλης πλευράς που δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα.
Έχετε κάνει πολλά ταξίδια μέσα από πολλές διαφορετικές περιοχές, και μερικές ήταν επικίνδυνες. Ανησυχήσατε ποτέ για την ασφάλειά σας;
Δεν μπορείς να μείνεις καιρό σε ένα μέρος προτού αναγκαστείς να φύγεις. Οδηγείς τριγύρω και βλέπεις κάτι και στη συνέχεια μπορείς να φωτογραφίσεις για δέκα, ίσως 15, 20 λεπτά το ανώτερο, μετά θα πρέπει να φύγεις.
Τα σύνορα Νοτίου και Βορείου Κορέας.
Τι σας εξέπληξε περισσότερο σε όλα τα ταξίδια σας;
Εργάστηκα σε τμήματα της Ιρλανδίας στη δεκαετία του ’90 και δεν επέστρεψα, έτσι σκέφτηκα ότι ίσως το τείχος να έχει μειωθεί ή ακόμη και να έχει αποσυναρμολογηθεί. Αγόρασα μια νέα φωτογραφική μηχανή το 2008, με προοπτική τον έλεγχο και τη στροφή προς όλες τις κατευθύνσεις, έτσι, σκέφτηκα ότι θα έπαιρνα την κάμερα και θα πήγαινα πίσω στο Μπέλφαστ. Ανακάλυψα ότι είχαν επανεκκινήσει την κατασκευή πολλών τοίχων, τούς έχτισαν ψηλότερους, έχτισαν καινούργιους. Ήταν το αντίθετο από ό,τι νόμιζα ότι θα είχε συμβεί.
Οι ειρηνευτικές γραμμές του Μπέλφαστ.
Πώς προέκυψε το ότι θέλατε να τοποθετήσετε τις φωτογραφίες σας στο ίδιο το Τείχος του Βερολίνου; Φαίνεται σαν να επιστρέφετε στις ρίζες σας.
Η πτώση του Τείχους του Βερολίνου ήταν ένα πολύ θετικό πράγμα. Μπορείς να δεις, για παράδειγμα, στη Συρία ότι οι επαναστάσεις μπορεί να πάνε στραβά. Όμως, κατά τη διάρκεια της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου, κανείς δεν σκοτώθηκε. Ήταν ένα πολύ θετικό γεγονός και θα μπορούσε να ήταν ένα πρότυπο για τον υπόλοιπο κόσμο. Το ’89, πολλοί άνθρωποι πίστευαν ότι δεν θα υπήρχαν άλλα τείχη, αλλά πραγματικά αποδειχθήκαμε λάθος. Έτσι, είχαμε τη λογική ιδέα να γυρίσουμε πίσω στο Τείχος και να βάλουμε τις φωτογραφίες εκεί. Αν καταφέρουμε να στήσουμε αυτό το πράγμα, θα έχουμε 250.000 κόσμο εκεί και δεν θα είμαστε αναγκασμένοι να τραβήξουμε κάποιον σε ένα μουσείο για να το δει.
Βαγδάτη.
Κοιτάζοντας τις φωτογραφίες, μού θυμίζουν τον Edward Burtynsky ή τον Andreas Gursky στο ότι χρησιμοποιείτε το μέγεθος της εικόνας για να μεταδώσετε τη φυσική απεραντοσύνη. Ήταν αυτός ο συλλογισμός σας όταν χρησιμοποιούσατε την πανοραμική κάμερα;
Ναι, σίγουρα. Όπως είπα, αν θέλεις να βάλεις ένα καρφί στο ξύλο, χρησιμοποιείς σφυρί και όχι κατσαβίδι. Είναι μια βασική λογική, ξέρεις. Κατάγομαι από οικογένεια τεχνίτη και τι είναι ένας τοίχος, βασικά; Είναι αυτό το τεράστιο, φαινομενικά ατελείωτο πράγμα. Όταν στέκεσαι στην Ιερουσαλήμ και ο τοίχος είναι εννέα μέτρα ψηλός, αυτό είναι πραγματικά τεράστιο. Για την έκθεση, θέλω να μεταδώσω αυτήν την απεραντοσύνη του τείχους, αλλά και το μέγεθος επίσης.
Τι είδους πράγματα ελπίζετε ότι θα αρχίσει να συζητά ο κόσμος όταν δει αυτές τις φωτογραφίες;
Ο καθένας έχει τη δική του γνώμη. Κάναμε μία κανονικού μεγέθους δοκιμαστική εκτύπωση μίας από τις φωτογραφίες μου από τον τοίχο του Μεξικού και τη βάλαμε στο Τείχος του Βερολίνου. Μια ομάδα Αμερικανών περπάτησε δίπλα και μας είπε πως δεν μπορούμε να συγκρίνουμε τον τοίχο στις ΗΠΑ με το Τείχος του Βερολίνου. Σε όποιο μέρος και να πας, κάποιος θα σου εξηγήσει ότι ένας συγκεκριμένος τοίχος είναι αναγκαίος και ότι είναι διαφορετικός από τους άλλους. Αφορά, επίσης, και το να συνεχίζεις μια συζήτηση για την επιβολή της βούλησης. Υπάρχει πάντα αυτή η συζήτηση για την παγκοσμιοποίηση, αλλά αν πραγματικά το σκεφτείς, είναι τα χρήματα που παγκοσμιοποιούνται και οι άνθρωποι που μένουν πίσω από τους τοίχους.
Τα σύνορα ΗΠΑ- Μεξικού.
Γιατί νομίζετε ότι τα τείχη εξακολουθούν να υπάρχουν αυτές τις ημέρες και αυτήν την εποχή;
Είναι μια απλή λύση και επίσης κάτι ορατό. Στις ΗΠΑ (με τον συνοριακό φράχτη), για παράδειγμα, οι ψηφοφόροι μπορούν να πουν, «εντάξει, το κράτος κάνει κάτι γιατί ένας τοίχος είναι ένα φυσικό πράγμα που στέκεται κάπου». Στην έρημο της Αριζόνα είναι πολύ ορατός. Και την ίδια στιγμή επίσης, μετατρέπεται σε ένα διανοητικό πράγμα. Δεν χρειάζεται να είσαι εκεί, δεν χρειάζεται να σταθείς στην Αριζόνα και να κοιτάξεις πέρα, στο Μεξικό. Μπορείς να πάρεις μια νοητή εικόνα για έναν τοίχο, όταν είσαι στη Νέα Υόρκη ή στο Ντένβερ ή οπουδήποτε αλλού. Είναι βασικά ένα σύμβολο που οι άνθρωποι έχουν μέσα στο μυαλό τους.
