Οι Οπαδοί του Ηρακλή Θεσσαλονίκης Αποχώρησαν από την Ευρωζώνη και Τύπωσαν Δικό τους Νόμισμα

Φωτογραφίες: Αλέξανδρος Αβραμίδης

Την περασμένη εβδομάδα, στην πρώτη φετινή προπόνηση του Ηρακλή Θεσσαλονίκης, συνδεσμίτες της Αυτόνομης Θύρας 10 μοίρασαν στην κερκίδα ένα ενημερωτικό φυλλάδιο που δεν είχε οπαδικό περιεχόμενο. Ήταν ένας αναλυτικός οδηγός για το «ΗΡΑ», το καινούριο νόμισμα που τύπωσαν οι ίδιοι προτείνοντας με αυτόν τον τρόπο ένα μοντέλο ανταλλακτικής οικονομίας. «Ως Αυτόνομη Θύρα 10 αποχωρούμε από την ευρωζώνη και το ευρώ, γιατί μας κουράσατε και μας πεινάσατε», ανέφερε η ανακοίνωση και από την πρώτη στιγμή το εγχείρημα έτυχε ενθουσιώδους ανταπόκρισης.

Η ΑΘ10 είναι ο πιο ισχυρός σύνδεσμος του Ηρακλή Θεσσαλονίκης. Μέλη του συμμετέχουν σε κοινωνικά κινήματα και αντιφασιστικές δράσεις και πολλές φορές έχουν πάρει ανοιχτά θέση για ζητήματα της επικαιρότητας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο σύνδεσμος να στοχοποιείται κάθε τόσο από την αστυνομία και ως σήμερα περισσότεροι από 300 οπαδοί να έχουν παραπεμφθεί σε δίκη, είτε επειδή άναψαν έναν πυρσό στην κερκίδα είτε επειδή σήκωσαν ένα πανό με κοινωνικό μήνυμα ή κατά της αστυνομίας.

Το απόγευμα της Τρίτης συνάντησα μέλη της ΑΘ10 σε ένα καφέ, κοντά στα γραφεία του συνδέσμου στην επάνω πλευρά της Αριστοτέλους. Κι έφεραν μαζί τους χαρτονομίσματα ΗΡΑ. Είναι μιας όψεως, τυπωμένα σε χοντρό χαρτί. Υπάρχουν νομίσματα 1, 5, 10 και 20 ΗΡΑ. Έχουν τυπωμένη τη μορφή του Ηρακλή και στο κέντρο μια γυναίκα με υψωμένη γροθιά, τη Χάιδω, θρυλική οπαδό της ομάδας. «Οι Βρετανοί στη λίρα έχουν τη βασίλισσά τους. Εμείς, με χιούμορ επιλέξαμε τη δικιά μας "βασίλισσα"», είπαν. Αρνήθηκαν ευγενικά να μιλήσουν επώνυμα, όμως δέχτηκαν να μου εξηγήσουν πώς λειτουργεί το εγχείρημα.

«Τα τελευταία δύο χρόνια βλέπαμε μέλη του συνδέσμου, αλλά και ανθρώπους στον περίγυρό μας, να αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Υπήρχαν άνεργοι, ανασφάλιστοι και πολλοί με χρέη. Σκεφτήκαμε ότι έπρεπε να δράσουμε και το μόνο όπλο μας ήταν η αλληλεγγύη», είπαν.

Πρόσφατα, έπεσε στα χέρια τους ένα βιβλίο για τα δίκτυα αλληλεγγύης και τα πειράματα ανταλλακτικής οικονομίας στην Αργεντινή μετά την κρίση του 2001. Μέσα από τις συνελεύσεις του συνδέσμου αποφασίστηκε η κατάργηση του ευρώ και η απλή και δίκαιη λειτουργία του νέου νομίσματος: Ο καθένας μπορεί να προσφέρει προϊόντα που του περισσεύουν ή υπηρεσίες. Παίρνει το αντίτιμο σε ΗΡΑ και αυτομάτως έχει αγοραστική δύναμη ίση με αυτό που πρόσφερε. Με τα ΗΡΑ που έχει στην τσέπη του, μπορεί πλέον να «αγοράσει» ο,τιδήποτε χρειάζεται από το υλικό που συγκεντρώνεται κάθε απόγευμα στα γραφεία της ΑΘ1Ο.

Και πώς κοστολογούνται τα προϊόντα και οι υπηρεσίες; «Ανάλογα με αυτά που πραγματικά χρειαζόμαστε, δηλαδή κυρίως τρόφιμα και λιγότερο ρούχα και υπηρεσίες. Θα μπορούσες να το πεις και χρηματιστήριο αληθινών αναγκών, οι τιμές του οποίου αλλάζουν αν χρειαστεί. Για παράδειγμα, τη μικρότερη ανταλλακτική αξία σε ΗΡΑ έχουν τα ρούχα, διότι διαφορετικά δεν θα είχαμε χώρο για να τα φυλάξουμε», ανέφεραν.

Έτσι, ενδεικτικά οι σημερινές τιμές σε ΗΡΑ έχουν οριστεί ως εξής: Κοντομάνικο μπλουζάκι 3 ΗΡΑ, φούτερ 3 ΗΡΑ, ένα πακέτο τσιγάρα 10 ΗΡΑ, ένα πακέτο μακαρόνια 15 ΗΡΑ, μία κονσέρβα ή ένα φακελάκι πουρέ πατάτας 20 ΗΡΑ, ένα ποδήλατο 150 ΗΡΑ κ.ο.κ. Η ανταπόκριση ήταν μεγάλη. Μέχρι σήμερα περισσότεροι από 100 άνθρωποι πρόσφεραν ό,τι τους περίσσευε. Ακόμη και ιδιοκτήτες καταστημάτων, γιατροί και δικηγόροι. Έτσι, ένα κούρεμα κοστίζει 200 ΗΡΑ, μια επίσκεψη στον οδοντίατρο 250 ΗΡΑ, ένα πλημμέλημα σε δικηγόρο 400 ΗΡΑ.

Οι συνδεσμίτες του Ηρακλή δεν περιορίζουν το εγχείρημα στα στενά όρια του οπαδικού κινήματος. Αντίθετα, ευελπιστούν ότι αυτό θα εξαπλωθεί μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα και τον ιστό των ανθρώπων της μεγαλούπολης. «Η αλληλεγγύη είναι αυτό που μας απομένει, πόσο μάλλον σε μία τέτοια κρίσιμη χρονική περίοδο», είπαν.

Το παράδειγμα ανταλλακτικής οικονομίας που προτείνουν δεν είναι καινούριο στην Ελλάδα της κρίσης. Ήδη από το 2010 τα μέλη του Δικτύου Ανταλλαγών και Αλληλεγγύης Μαγνησίας κατάργησαν το ευρώ και το αντικατέστησαν με μία νέα μονάδα, την ΤΕΜ (Τοπική Εναλλακτική Μονάδα). Η φιλοσοφία ήταν ακριβώς η ίδια. Το πείραμα του Βόλου προσέλκυσε από την αρχή το ενδιαφέρον διεθνών media και επανήλθε στην επικαιρότητα εξαιτίας των capital controls και της συζήτησης για έξοδο από το ευρώ. Και παρά το γεγονός ότι πρακτικά ζητήματα παραμένουν ως σήμερα άλυτα (το ενοίκιο, οι λογαριασμοί, τα καύσιμα κοστολογούνται σε ευρώ), ο βασικός πυρήνας των ανθρώπων που ξεκίνησαν το εγχείρημα συνεχίζει να παρακάμπτει το ευρώ σε μια σειρά καθημερινών συναλλαγών. Αντίστοιχες προσπάθειες ανταλλακτικού εμπορίου «άνθισαν» την περίοδο της κρίσης σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας, όμως δεν είχαν την ίδια διάρκεια ή δυναμική για διαφορετικούς λόγους η καθεμιά.

Στην Αργεντινή της οικονομικής κρίσης του 2001, η κατάσταση ήταν περισσότερο οριακή. Κάποια στιγμή είχαν φτάσει να κυκλοφορούν στη χώρα 17 διαφορετικά είδη «νομισμάτων». Πολλά από αυτά τυπώθηκαν από τις τοπικές κυβερνήσεις των επαρχιών, που δεν είχαν χρήματα να πληρώσουν μισθούς και πάγια έξοδα. Το πιο χαρακτηριστικό στοιχείο αυτού του ανταλλακτικού μοντέλου προ-καπιταλιστικής οικονομικής οργάνωσης στην Αργεντινή ήταν το δίκτυο «Τρουέκε». Ο ιδρυτής του, Ρούμπεν Ραβέρα, είχε μιλήσει στον Εξάντα του Γιώργου Αυγερόπουλου. Υποστήριξε ότι στην κορύφωση της λατινοαμερικάνικης κρίσης στο ανταλλακτικό εμπορικό δίκτυο είχαν φτάσει να συμμετέχουν πάνω από 6 εκατομμύρια πολίτες. Το Δ.Ν.Τ. το χαρακτήρισε ως οικονομική τρομοκρατία. Πολλοί Αργεντινοί, ωστόσο, χάρη στο Τρουέκε σώθηκαν από την πείνα και επιπλέον με αυτόν τον τρόπο εκτονώθηκε πολλή βία. Τα επόμενα χρόνια η φιλοσοφία πέρασε και στη Βενεζουέλα. Ο ίδιος ο Τσάβες είχε δηλώσει ότι η τοπική οικονομία που προώθησε η κυβέρνηση του στηρίχθηκε στο πνεύμα των ομάδων του Τρουέκε.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.