Η τραγική υπόθεση της πρόσφατης συντριβής της πτήσης της JT610 της Lion Air στην Ινδονησία κατέληξε σε έναν συναισθηματικά φορτισμένο επίλογο, καθώς οι οικογένειες των θυμάτων συναντήθηκαν με τους υπεύθυνους Έρευνας και Διάσωσης, για να αποθέσουν λουλούδια στη θάλασσα στη μνήμη τους. Θα περάσουν μήνες προτού δημοσιοποιηθούν τα αποτελέσματα της έρευνας από το μαύρο κουτί που ελπίζουμε ότι θα ρίξουν λίγο φως στο τι ακριβώς συνέβη.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Ή μπορεί και όχι: Ένα σημαντικό κομμάτι του παζλ -η συσκευή ηχογράφησης του πιλοτηρίου– ακόμη δεν έχει βρεθεί. Χωρίς αυτήν μπορεί ποτέ να μη μάθουμε 100% τι συνέβη.Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα σταματήσουν οι εικασίες. Επειδή, σε όλον τον κόσμο, οι άνθρωποι έχουν εμμονή με τα αεροπορικά δυστυχήματα. Υπάρχει κάτι στο μυστήριο, στον πόνο από την απώλεια τόσων ζωών και στην αίσθηση ότι αν είσαι επιβάτης, δεν μπορείς να κάνεις τίποτα, για να σωθείς.Σκέφτομαι το τελευταίο αυτό σκέλος -την απόλυτη έλλειψη ελέγχου-, όποτε μπαίνω σε αεροπλάνο. Σκέφτομαι τους πιλότους που θέλουν να αυτοκτονήσουν, όπως ο Andreas Lubitz που έριξε ένα αεροπλάνο με 150 ανθρώπους σε ένα βουνό στις γαλλικές Άλπεις ή μια σειρά συμβάντων που θα μπορούσε να οδηγήσει σε τραγωδία, όπως εκείνη που οδήγησε μια πτήση της Airasia από Σουραμπάγια για Σιγκαπούρη στη θάλασσα.Από πού έρχονται όλοι αυτοί οι σκοτεινοί φόβοι; Το αεροπλάνο είναι ακόμα, στατιστικά, από τα πιο ασφαλή μέσα ταξιδιού. Ξέρω ότι είναι 3.000 φορές πιο πιθανό να σκοτωθώ σε τροχαίο με μηχανή και 100 φορές πιο πιθανό να σκοτωθώ σε τροχαίο με αυτοκίνητο. Αλλά κανείς δεν σκέφτεται τις στατιστικές, όταν πρέπει να ταξιδέψει λίγο αφότου έχει πέσει ένα αεροπλάνο. Τώρα, χάρη στις ατελείωτες επαναλήψεις της σειράς του National Geographic, Mayday (Air Crash Investigation είναι ο επίσημος τίτλος της σειράς στις ΗΠΑ), μπορούμε να σκεφτόμαστε τα αεροπορικά δυστυχήματα διαρκώς.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«Ο φόβος για τα αεροπλάνα είναι απλώς ένα συναίσθημα», λέει ο Martin Seif, κλινικός ψυχολόγος στο Πρεσβυτεριανό Νοσοκομείο της Νέας Υόρκης στην Washington Post. «Τα συναισθήματα δεν είναι γεγονότα. Σχεδόν όσοι φοβούνται θα πουν ότι ο φόβος τους δεν έχει να κάνει με τον πραγματικό κίνδυνο, αλλά δεν μπορούν να τον ξεπεράσουν».Αυτό λέγεται εύκολα, αν ζεις στις ΗΠΑ, όπου τα αεροπορικά δυστυχήματα είναι σπάνια. Στην Ινδονησία, όμως, όπου συμβαίνουν κατά μέσο όρο τουλάχιστον δύο θανάσιμα δυστυχήματα τον χρόνο εδώ και τουλάχιστον 17 χρόνια, είναι άλλη υπόθεση. Μόνο η Lion Air είχε 15 περιστατικά από το 2002, ανάμεσά τους και ένα δυστύχημα κατά το οποίο η άτρακτος κόπηκε στα δύο. Αλλά ακόμη και με αυτό το όχι τόσο φοβερό ιστορικό ασφαλείας, οι ινδονησιακές αερογραμμές έχουν χαρακτηριστεί «ασφαλείς» από τις ρυθμιστικές αρχές της Ε.Ε.Πώς δημιουργείται, λοιπόν, ο φόβος για τα αεροπλάνα; Σε μεγάλο βαθμό, έχει να κάνει με την εμμονική κάλυψη των αεροπορικών δυστυχημάτων από τα ΜΜΕ. Είναι δύσκολο να ξεχωρίσουμε τι ξεκίνησε αυτόν τον φαύλο κύκλο - η υπερβολική σημασία που δίνουμε στις τραγωδίες ή τα Μέσα που θέλουν να σε βομβαρδίζουν με τραγικές ιστορίες; Ασχέτως της απάντησης, όλοι βλέπουν και διαβάζουν. Τα ποσοστά τηλεθέασης στο prime time του CNN ανέβηκαν κατά 68%, όταν έδειχναν ρεπορτάζ για την πτήση MH370 που εξαφανίστηκε. Το BBC ανέφερε μια ανάλογη αύξηση, όταν προβάλλει θέματα με αεροπορικά δυστυχήματα ή φυσικές καταστροφές.Άλλες φορές, οι θεατές βιώνουν μια περίεργη μείξη ηδονοβλεπτικής απόλαυσης και έντονης θλίψης, όταν βλέπουν ειδήσεις για τραγικά γεγονότα.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«Οι εμμονικοί θεατές θέλουν συνέχεια να μαθαίνουν νέα για δυστυχήματα», εξηγεί ο Reza Indragir, ψυχολόγος. «Παρακολουθούν μέχρι να το ξεκαθαρίσουν απόλυτα στο μυαλό τους. Υπάρχει μόνο ένα αντικείμενο, το αεροπορικά δυστύχημα, αλλά μπορεί να ερμηνευτεί με πολλούς τρόπους».Άλλες φορές, οι θεατές βιώνουν μια περίεργη μείξη ηδονοβλεπτικής απόλαυσης και έντονης θλίψης, όταν βλέπουν ειδήσεις για τραγικά γεγονότα, εξηγεί ο Eric Wilson, καθηγητής ψυχολογίας, στο βιβλίο του Everyone Loves a Good Train Wreck: Why We Can't Look Away (εκδ. Sarah Crichton Books - Σε Όλους Αρέσει ένα Καλό Σιδηροδρομικό Δυστύχημα: Γιατί Δεν Μπορούμε να Απομακρύνουμε το Βλέμμα μας).«Η εμμονή με τα ρεπορτάζ καταστροφής μπορεί να βγάλει τον χειρότερο εαυτό μας -τη βρίσκουμε με τον πόνο των άλλων-, αλλά και τον καλύτερο - συμπάσχουμε με όσους υποφέρουν και καταλαβαίνουμε καλύτερα τα βαθύτερα νοήματα του πόνου και του θανάτου», εξήγησε ο Wilson, σε έναν από τους συναδέλφους μας στις ΗΠΑ. «Επίσης, νομίζω πως νιώθουμε ανακούφιση που κάτι τόσο φρικτό δεν συνέβη σε εμάς».«Νομίζω πως νιώθουμε ανακούφιση που κάτι τόσο φρικτό δεν συνέβη σε εμάς» - Eric Wilson, καθηγητής ψυχολογίας.
VICE Video - Ψυττάλεια: Το Νησί που Κάνει τη Βρώμικη Δουλειά
Όταν ήμουν πιο μικρός, τα αεροπλάνα και το αεροδρόμιο μου θύμιζαν τον πατέρα μου. Μεγάλωσα κοντά στην πορεία του αεροδιαδρόμου που χρησιμοποιούν τα αεροπλάνα για να προσγειωθούν/απογειωθούν στο διεθνές αεροδρόμιο Husein Sastranegara του Μπαντούνγκ της Ινδονησίας και το μουγκρητό ενός μεγάλο επιβατηγού τζετ που απογειωνόταν ήταν κομμάτι της παιδικής μου ηλικίας. Εκείνη την εποχή, ο μπαμπάς μου με έπαιρνε με τη μηχανή του και πηγαίναμε στον φράχτη του αεροδρομίου, για να δούμε τα αεροπλάνα να απογειώνονται και να προσγειώνονται. Ήταν μια ωραία ανάμνηση ενός ανθρώπου από τον οποίο δεν έχω και τις πιο ζεστές αναμνήσεις
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Χρόνια αργότερα, αφού είδα πολλές φορές ειδήσεις για αεροπορικά δυστυχήματα, ξεκίνησα να έχω άγχος για τις πτήσεις. Αμφιβάλλω ότι θα το ξεπεράσω, αλλά ίσως είναι ώρα να μάθουμε ότι οι τραγωδίες δεν αφορούν τόσο εμάς και τις ηδονοβλεπτικές μας τάσεις, όσο το να φροντίζουμε να μη συμβαίνουν τόσο συχνά.
Περισσότερα από το VICEΙστορίες από Ανθρώπους που Κατανάλωσαν Κάνναβη στο ΑεροπλάνοΤο «Ερεθιστικό» Βιβλίο για τους Rotting Christ Λέει Πράγματα που Δεν Έχουν Ειπωθεί Ξανά«Ξεριζωμένες» Γυναίκες στην Ελλάδα Λένε Ανοιχτά τι ΣκέφτονταιΓια τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.