Το Έβερεστ Είναι Πλέον Θανάσιμη Παγίδα και οι Ορειβάτες Κάνουν Γρήγορες Αναβάσεις

Η Roxanne Vogel έφτασε στην κορυφή του Έβερεστ στις 22 Μαΐου του 2019, 11 μέρες αφότου ξεκίνησε από Καλιφόρνια για Θιβέτ. Το 15ήμερο ταξίδι της ήταν το πιο γρήγορο όλων των εποχών, αλλά η 33χρονη ερευνήτρια διατροφής ετοιμαζόταν χρόνια για αυτή την ανάβαση.

Το πιο ψηλό βουνό στον κόσμο έχει αφήσει το αποτύπωμά του σε ένα σωρό γενιές ορειβατών: όλοι έχουν ένα κομμάτι του Έβερεστ στην καρδιά τους, λέει η Suze Kelly, γενική διευθύντρια της ορειβατικής εταιρείας Adventure Consultants.

Αλλά με τα χρόνια, οι στρατιές ορειβατών (και ανθρώπων γενικώς) έχουν αφήσει κι αυτοί με τη σειρά τους το σημάδι τους στο βουνό. Η κλιματική αλλαγή που προκαλείται από τον άνθρωπο κάνει το βουνό να λιώνει, με αποτέλεσμα σκουπίδια και πτώματα δεκαετιών να εμφανίζονται, και ο καιρός να γίνεται πιο απρόβλεπτος απρόβλεπτος. Αυτές οι συνθήκες καθιστούν το Έβερεστ πιο επικίνδυνο και οι ορειβάτες θέλουν να χρησιμοποιήσουν την τεχνολογία για να μειώσουν τον κίνδυνο, τη διάρκεια της ανάβασης και το περιβαλλοντικό αποτύπωμα στο βουνό. Πολλοί όμως αναρωτιούνται αν αυτές οι τεχνολογίες από μόνες τους μπορούν να βελτιώσουν την κατάσταση ή αν θα είναι απλώς μια προσωρινή λύση.

Όπως η Vogel, οι πρώτοι άνθρωποι που ανέβηκαν στην κορυφή του Έβερεστ εκμεταλλεύτηκαν την τότε τελευταία λέξη της τεχνολογίας. Οι Tenzing Norgay και Sir Edmund Hillary φόρεσαν ογκώδεις μπουκάλες οξυγόνου που ζύγιζαν πάνω από 25 κιλά, όταν ανέβηκαν το 1953. Οι ορειβάτες χρειάζονταν εβδομάδες για να εγκλιματιστούν στις ακραίες συνθήκες του βουνού και ένας δρομέας μετέφερε τα νέα στην κατασκήνωση βάσης.

Η ανάβαση στο Έβερεστ σήμερα διαμορφώνεται από συσκευές και τεχνολογικές συνθήκες που αλλάζουν διαρκώς. Οι ειδικοί διαπιστώνουν την αύξηση δύο τάσεων τα τελευταία χρόνια. Μεθόδους εκ των προτέρων εγκλιματισμού και βιοπαρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο – οι ορειβάτες φοράνε εξοπλισμό που παρακολουθεί τις ζωτικές τους λειτουργίες.

Η ασφάλεια είναι πρωταρχικός στόχος, αλλά αυτές οι συσκευές έχουν και μειονεκτήματα.

«Οι τεχνολογίες κάνουν το βουνό πιο ασφαλές. Ταυτόχρονα, όμως, το μειωμένο κόστος του Έβερεστ και η αντίληψη ότι είναι πιο εύκολο τώρα αυξάνουν τους κινδύνους», είπε ο Andrian Ballinger, ιδρυτής της Alpenglow Expeditions, που έχει περάσει τις τελευταίες 12 σεζόν στο βουνό.

Παρόλο που η τεχνολογία έχει προοδεύσει, οι κίνδυνοι της ανάβασης στο Έβερεστ είναι οι ίδιοι. Ο άνεμος και οι εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες μπορούν να προκαλέσουν υποθερμία και κρυπαγήματα και πάνω από τα 4.000 μέτρα τα χαμηλά επίπεδα οξυγόνου μοπρεί να οδηγήσουν σε δύο σπάνιες, αλλά επικίνδυνες παθήσεις: Εγκεφαλικό οίδημα μεγάλου υψόμετρους (HACE) και πνευμονικό οίδημα μεγάλου υψόμετρου (HAPE). Ο Eduardo Garrida, ερευνητής στο πανεπιστήμιο της Βαρκελόνης, που έγραψε ένα άρθρο το 2019 για τον κίνδυνο θανάτου στο Έβερεστ, είπε μέσω μειλ ότι οι ακραίες αυτές παθήσεις μπορούν να προκύψουν και σε πιο χαμηλό ύψος αν ο ορειβάτης δεν εγκλιματιστεί καταλλήλως.

Η προσομοίωση προπόνησης σε χαμηλά επίπεδα οξυγόνου, μια τεχνική που χρησιμοποιείται από αθλητές εδώ και δεκαετίες, πρόσφατα έγινε δημοφιλής στους ορειβάτες του Έβερεστ. Ο Ballinger είπε ότι η Alpenglow χρησιμοποιεί την τεχνική από το 2012 και άλλες εταιρείες ακολούθησαν το παράδειγμά τους, τα τελευταία χρόνια.

Οι τεχνολογίες αυτές προσομοιώνουν περιβάλλοντα μεγάλου υψόμετρου διοχετεύοντας αέρα με χαμηλή περιεκτικότητα σε οξυγόνο, σε έναν κλειστό χώρο. Για την ανάβασή της, η Vogel κοιμόταν σε σκηνή με χαμηλά επίπεδα οξυγόνου και περνούσε κάποιες από τις ώρες της στη δουλειά σε μια αίθουσα με επίσης χαμηλό οξυγόνο. Και τα δύο κατασκευάστηκαν από την εταιρεία Hypoxico Altitude Training Systems.

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Σε αντίθεση με τις συνθήκες στο Έβερεστ, στους χώρους που κατασκευάζει η Hypoxico υπάρχει κανονική ατμοσφαιρική ιεση αλλα μειωμενο οξυγόνο για να δημιουργηθούν οι ίδιες σωματικές αλλαγές που συμβαίνουν στο βουνό. Ο Brian Oestrike, CEO της Hypoxico, είπε ότι ο -από πριν- εγκλιματισμός* αυξάνει τα ερυθρά αιμοσφαίρια, όπως ο εγκλιματισμός στο βουνό.

Αυτή η «προπόνηση» βοήθησε την Vogel να ξεκινήσει την πρώτη της μέρα στο Θιβέτ στα 17.000 πόδια, ένα υψόμετρο στο οποίο οι ορειβάτες θέλουν βδομάδες για να εγκλιματιστούν.

«Αντί να περάσεις δυο μήνες εκτεθειμένος σε άλλα μικρόβια και να ταλαιπωρείσαι από τον καιρό, μπορείς να περάσεις 30 μέρες ή/και λιγότερες, και νομίζω ότι αυτό θα βοηθήσει πολύ τους ορειβάτες να μείνουν ασφαλείς στο βουνό και το βουνό να έχει λιγότερο κόσμο», είπε η Vogel.

«Δεν έχει γίνει έρευνα σε μεγάλη κλίμακα με επιστημονικούς ελέγχους για ανθρώπους που χρησιμοποιούν αυτές τις σκηνές σε αυτά τα μεγάλα υψόμετρα», είπε ο Ballinger, «γι’ αυτό νομίζω ότι από τους επικριτές θα ακούσετε ότι δεν υπάρχουν αρκετά επιστημονικά στοιχεία για να στηρίξουμε αυτό που κάνουμε με τις σκηνές και νομίζω ότι είναι δίκαιο επιχείρημα».

Και η βιοπαρακολούθηση έχει μειονεκτήματα. Η Vogel φορούσε το Astroskin, μια στολή βιοπαρακολούθησης που σχεδιάστηκε από την εταιρεία Hexoskin για την καναδική διαστημική υπηρεσία. Η στολή μετρούσε την πίεση, τη θερμοκρασία της, τον καρδιακό ρυθμό της και τα επίπεδα κορεσμού οξυγόνου – δεδομένα που η Vogel ήθελε να καταγράψει για να ερευνήσει τις επιδράσεις που έχει το περιβάλλον μεγάλου υψόμετρου και χαμηλού οξυγόνου στο σώμα. Ενώ οι πληροφορίες ήταν χρήσιμες μετά, εκείνη τη στιγμή τα πολλά δεδομένα μπορεί να είναι πρόβλημα.

«Είναι εκπληκτικό να έχεις δεδομένα στα χέρια σου, επειδή ξέρεις τι συμβαίνει αλλά μπορεί να σε κάνει διστακτικό αν δεν σου αρέσουν αυτά που λένε», είπε η Vogel. «Μερικές φορές τα νούμερα τρελαίνονται σε ακραίο υψόμετρο».

Καθώς η τεχνολογία προοδεύει, το Έβερεστ αλλάζει ως αποτέλεσμα της κλιματικής κρίσης. Μια πρόσφατη έκθεση προέβλεψε ότι τα δύο τρίτα των παγετώνων των Ιμαλαϊων θα έλιωναν ως το 2100 αν οι εκλύσεις αερίων του θερμοκηπίου συνεχίσουν με αυτόν τον ρυθμό.

Η Kelly είπε ότι οι παγετώνες που λιώνουν φαίνονται στο βουνό – περάσματα που κάποτε ήταν γεμάτα με χιόνι και πάγο πριν από 30 χρόνια τώρα είναι τελείως διαφορετικά. Αυτό έχει επηρεάσει άμεσα τις διαδρομές που ακολουθούν οι ορειβάτες. Το λιώσιμο των παγετώνων επίσης μπορεί να οδηγήσει σε φυσικές καταστροφές αργότερα: μια μελέτη του 2017 δείχνει ότι κάποιοι από αυτούς τους λιωμένους παγετώνες σχηματίζουν φονικές λίμνες, που μπορεί να προκαλέσουν πλημμύρες.

Ένας άλλος προβληματισμός που κλιμακώθηκε τα τελευταία χρόνια με την έλευση φτηνών ορειβατικών εταιρειών είναι τα σκουπίδια, λέει η Kelly.

«Δεν έχουν αρκετά χρήματα για να φέρουν πράγματα κάτω με την κάθοδο έτσι κόβουν απλώς το λόγκο από τη σκηνή και αφήνουν τη σκηνή εκεί – όλη τη σκηνή».

Ένας τέτοιος οργανισμός είναι η Sagarmatha Pollution Control Committee, μια τοπική ΜΚΟ που δημιουργήθηκε το 1991 όταν κάτοικοι της περιοχής Κούμπου άρχισαν να ανησυχούν με την έλλειψη συγκεκρμένων κανονισμών για τα σκουπίδια των τουριστών. Η Kelly είπε ότι οι ΜΚΟ και οι υπεύθυνοι αξιωματούχοι κάνουν καλή δουλειά στην καθαριότητα ως τη νότια κατασκήνωση βάσης, έναν δημοφιλή προορισμό κατασκήνωσης για ορειβάτες και τουρίστες, αλλά προκύπτουν θέματα όταν μιλάμε για μεγαλύτερο ύψος.

Οι επιπλέον αναβάσεις θα εντείνουν αυτά τα προβλήματα, είπε ο Ballinger. Ο αριθμός των ορειβατών στο Έβερεστ αυξάνεται γενικά κάθε χρόνο. Το 2018 έγιναν σχεδόν 24.000 απόπειρες κατάκτησης της κορυφής. Ο Ballinger προβλέπει ότι ετήσιος αριθμός θα συνεχίσει να αυξάνεται, και εξαιτίας μιας συντονισμένης προσπάθειας του υπουργείου τουρισμού του Νεπάλ. Στο επίσημο Tourism Vision 2020, το συμβούλιο έχει στόχο να προσελκύσει 2.000.000 τουρίστες απ’ όλο τον κόσμο στη χώρα.

Ενώ μια πρακτική όπως ο εκ των προτέρων εγκλιματισμός μπορεί να ωφελήσει και τον ορειβάτη και το βουνό, η τεχνολογία της τελευταίας λέξης μπορεί να είναι ακριβά και άνισα καταμερισμένη. Εταιρείες που μπορεί ήδη να κάνουν οικονομία στο πώς «συμπεριφέρονται» στο βουνό δεν είναι αυτές που επενδύουν στον εκ των προτέρων εγκλιματισμο για να περιοριστεί η διάρκεια της ανάβασης», είπε o Ballinger.

«Είναι σαν να επιδεινώνεται ως προς τη γενική εμπειρία και τη φροντίδα του βουνού τη στιγμή που η ομάδα μας είναι πιο ασφαλής και διασκεδάζει περισσότερο», είπε.

Ο Ballinger είπε ότι πρέπει να συμβεί ένα από τα δύο εξής για να μην επιδεινωθεί η κατάσταση: είτε οι εταιρείες να βρουν έναν τρόπο να αυτορρυθμίζονται ή η κυβέρνηση θα πρέπει να επιβάλει κανονισμούς που δεν υπάρχουν τώρα.

«Μέχρι να γίνει αυτό, νομίζω ότι θα συνεχίσουμε να βλέπουμε μια σειρά προβλήματα στην πλευρά του Νεπάλ».

Tο άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE US.

Περισσότερα από το VICE

Οι Ορειβάτες Προσπερνούν Πτώματα στον Δρόμο για την Κορυφή του Έβερεστ

Η Έλλη Τρίγγου Θεωρεί το Μπέργκερ Υπερεκτιμημένο

Billie Supernatural: «Δεν Υπάρχει Κάτι πιο Sexy Από την Αυτοπεποίθηση»