Η Κατάρα του "Dune" Πριν τον Βιλνέβ: Έμεινε «Απωθημένο» σε Ντέιβιντ Λιντς, Ρίντλεϊ Σκοτ, Χοδορόφσκι

Λίγες ταινίες μέσα στα χρόνια έχουν προκαλέσει το hype που υπάρχει εδώ και καιρό γύρω από το “Dune” του Ντενί Βιλνέβ. H ταινία έκανε παγκόσμια πρεμιέρα αρχές Σεπτεμβρίου, στο φεστιβάλ της Βενετίας και οι προσκεκλημένοι χειροκροτούσαν όρθιοι επί έξι λεπτά – το μεγαλύτερο σε διάρκεια standing ovation της φετινής διοργάνωσης.

Το παράδοξο βέβαια είναι ότι μετά την ενθουσιώδη υποδοχή στη Σάλα Γκράντε της Βενετίας, οι κριτικές ήταν από ενθουσιώδεις μέχρι απογοητευτικές. Παρόλα αυτά, απ΄ όταν ξεκίνησε να παίζεται στους κινηματογράφους, όλοι συζητάμε για τη νέα κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος – σταθμού της παγκόσμιας λογοτεχνίας επιστημονικής φαντασίας.

 Το “Dune” γράφτηκε από τον Αμερικανό συγγραφέα Φρανκ Χέρμπερτ (1920-1986) το 1965 και από τότε αποτελεί το  sci-fi «Ιερό Δισκοπότηρο» των σκηνοθετών, εντός και εκτός του Hollywood. Η δαιδαλώδης πλοκή του μυθιστορηματικού έπους ξετυλίγεται γύρω από τον κεντρικό ήρωα, τον νεαρό γόνο, Πωλ Ατρείδη.

Ως άλλος Μεσσίας, ο ήρωας που ενσαρκώνει ο ήδη σταρ, Τιμοτέ Σαλαμέ, μεταβαίνει στον αφιλόξενο πλανήτη, Αρράκις για να προστατέψει το πολυτιμότερo αγαθό του γαλαξία, ένα πανίσχυρο μπαχαρικό, για το οποίο έχουν ξεσπάσει πόλεμοι.

Πριν τον Γαλλοκαναδό σκηνοθέτη της «Άφιξης» και του “Blade Runner 2049”, Ντενί Βιλνέβ που έδωσε σάρκα και οστά στο έπος του Χέρμπερτ, αρκετοί σκηνοθέτες και παραγωγοί μαγεύτηκαν από τη φαντασμαγορία του “Dune”. Οι αποτυχημένες απόπειρες για μεταφορά του στη μεγάλη οθόνη ήταν τόσες πολλές, που άρχισε να αναπτύσσεται μια ολόκληρη μυθολογία γύρω από την «κατάρα του “Dune”».

Απ’ όλες τις προσπάθειες να γυριστεί το “Dune”, μόνο η εκδοχή του Ντέιβιντ Λιντς έφτασε τελικά στους κινηματογράφους, χωρίς όμως να επιτραπεί στον σκηνοθέτη να εγκρίνει το τελικό μοντάζ. Σίγουρα, το παρασκήνιο πρέπει να ήταν αρκετά πιο ενδιαφέρον από την ίδια την ταινία που «κατακρεουργήθηκε» από τους κριτικούς ως η χειρότερη της χρονιάς.

Ο Λιντς, μάλιστα έφτασε στο σημείο να την αποκηρύξει και να ζητήσει να αφαιρεθεί το όνομά του από τους τίτλους. Από την πιο πρόσφατη μέχρι την παλαιότερη απόπειρα, ας δούμε όλες τις φορές που το “Dune” έμεινε απωθημένο σε υπερδιάσημους σκηνοθέτες και παραγωγούς.

Αυτό που πολλοί δεν ξέρουν είναι ότι το “Dune”, πριν γίνει ταινία από τον Βιλνέβ, είχε γίνει μια σχετικά επιτυχημένη μίνι σειρά τριών επεισοδίων, σε διασκευή και σκηνοθεσία του Τζον Χάρισον. Η σειρά κέρδισε δύο Emmy σε τεχνικές κατηγορίες και ο παραγωγός της, Ρίτσαρντ Ρουμπινστάιν επεδίωξε το 2008 να μεταφέρει το βιβλίο στη μεγάλη οθόνη, αυτή τη φορά.

Τη σκηνοθεσία ανέλαβαν από κοινού ο Πίτερ Μπεργκ και ο Πιερ Μορέλ του “Taken”. Τέσσερα χρόνια προσπάθησαν παραγωγός και σκηνοθέτες να ολοκληρωθεί το πρότζεκτ, πριν πάρουν την απόφαση να το εγκαταλείψουν. Ο Ρίτσαρντ Ρουμπινστάιν, όμως πιστός στην αγάπη του για το “Dune”, επέστρεψε ως παραγωγός της ταινίας του Ντενί Βιλνέβ.

Ο εμβληματικός παραγωγός του ιταλικού σινεμά, Ντίνο Ντε Λαουρέντις, ο οποίος μεταξύ άλλων έχει συνεργαστεί με τον Φεντερίκο Φελίνι στο “La Strada” και τις «Νύχτες της Καμπίρια», προσέγγισε τον Ντέιβιντ Λιντς, στις αρχές των 80’s, για να σκηνοθετήσει τη δική του εκδοχή του “Dune”. O Αμερικανός σκηνοθέτης αποδέχθηκε την πρόκληση, απορρίπτοντας μάλιστα πρόταση της ίδιας περιόδου να σκηνοθετήσει το άλλο έπος του διαστήματος, “Star Wars: H επιστροφή του Τζεντάι”.

O Ντέιβιντ Λιντς δεν έδωσε ποτέ την έγκρισή του για το τελικό μοντάζ και αυτό είναι απόλυτα λογικό, αν σκεφτεί κανείς ότι στο στάδιο του post-production προστέθηκαν κάποια προβληματικά voice over, σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια της Universal η ταινία του Lynch να γίνει λιγότερο «λιντσιακή». Ο σκηνοθέτης ήταν τόσο απογοητευμένος με το τελικό αποτέλεσμα που ζήτησε να αφαιρεθεί το όνομά του από τους τίτλους.

 «Ήταν μια αποτυχία και δεν έκανα το τελικό μοντάζ. Δεν ήταν η ταινία που ήθελα να φτιάξω. Μου αρέσουν συγκεκριμένα κομμάτια της, αλλά ήταν μια μεγάλη αποτυχία για μένα», έχει πει σχετικά ο Ντέιβιντ Λιντς. Ήταν μια κακή στιγμή που οι περισσότεροι δεν θυμούνται, γιατί μάλλον δεν έχουν δει, αλλά ο ίδιος σκηνοθέτης δεν έχει ακόμα ξεπεράσει. Ο Λιντς δήλωσε ότι δεν θα δει το καινούριο “Dune”, γιατί η δική του βερσιόν τού είχε προκαλέσει μεγάλη θλίψη (“heartache”,  με δικά του λόγια).

Πριν ο Ντίνο Ντε Λαουρέντις προσεγγίσει τον Ντέβιντ Λιντς με καταστροφικά αποτελέσματα, όπως αποδείχθηκε, ο Ιταλός παραγωγός είχε προσλάβει τον 42χρονο τότε, Ρίντλεϊ Σκοτ. Το 1979, ο Αμερικανός σκηνοθέτης ήταν «φρέσκος» από την επιτυχία του “Alien” . Ήδη πριν κάτσει ο Ρίντλεϊ Σκοτ στην καρέκλα του σκηνοθέτη, τα προβλήματα είχαν ξεκινήσει.

Ο ίδιος ο συγγραφέας του βιβλίου, Φρανκ Χέρμπερτ έγραψε το σενάριο. Ωστόσο, ο Ντε Λαουρέντις το βρήκε πολύ μεγάλο και προσέλαβε τον Rudy Wurlitzer να το διασκευάσει. Ο στόχος του παραγωγού ήταν να γυριστούν δύο μέρη. Αφού δούλεψε επτά μήνες στο πρότζεκτ, ο Ρίντλεϊ Σκοτ αποφάσισε να αποχωρήσει, ακολουθώντας το παράδειγμα του Χέρμπερτ. Ευτυχώς για τους σινεφίλ, ο σκηνοθέτης δεν άφησε το genre της επιστημονικής φαντασίας και τρία χρόνια αργότερα, το 1982, έδωσε στον κόσμο το εμβληματικό “Blade Runner”.

Ο Χιλιανός σκηνοθέτης Αλεχάντρο Χοδορόφσκι (τον έχουν χαρακτηρίσει από cult μέχρι «ποιητή του κινηματογράφου») είχε μεγάλες προσδοκίες για την κινηματογραφική μεταφορά του “Dune”, το 1975. Είχε οραματιστεί ένα έπος το οποίο θα κρατούσε συνολικά 14 ώρες, και στο οποίο θα έπαιζαν προσωπικότητες, όπως ο Όρσον Γουέλς (τον Βαρόνο Χαρκόννεν) και ο Σαλβαντόρ Νταλί (τον Αυτοκράτορα Σαντάμ IV). Η dream team θα ολοκληρωνόταν με τους Pink Floyd που θα έγραφαν το soundtrack της ταινίας.

Μάλιστα, η επική, αν και αποτυχημένη προσπάθεια να γυριστεί το “Dune” έγινε ντοκιμαντέρ από τον Frank Pavich το 2013. Εκεί μαθαίνουμε πολλές σημαντικές πληροφορίες για τον Χοδορόφσκι, όπως το ότι δεν είχε διαβάσει το βιβλίο, πριν συγκεντρώσει γύρω του τους συνεργάτες των ονείρων του για το πρότζεκτ.

Ο ίδιος ο σκηνοθέτης λέει στην κάμερα του ντοκιμαντέρ ότι απέσπασε το «ναι» από τον σεναριογράφο Νταν Ο'Μπάνον που αργότερα θα έγραφε το “Alien”, με την υπόσχεση «σπέσιαλ μαριχουάνας». Όσο για τον Σαλβαντόρ Νταλί, θα πληρωνόταν με 100.000 δολάρια την ώρα.

Η διαδικασία της προ-παραγωγής στήθηκε στο Παρίσι, αλλά μετά από δυόμισι χρόνια, το «πρότζεκτ» πάγωσε για οικονομικούς λόγους. Ο Χοδορόφσκι στην προσπάθεια να δώσει σάρκα και οστά στο όραμά του, είχε ήδη ξοδέψει 2 εκατ. δολάρια, πριν καν ξεκινήσουν τα γυρίσματα.

Το σενάριο ήταν τόσο μεγάλο που η ταινία θα διαρκούσε κυριολεκτικά 14 ώρες. Ο σκηνοθέτης χρειαζόταν άλλα πέντε εκατομμύρια για να γυρίσει την ταινία, τα οποία κανείς παραγωγός δεν ήταν πρόθυμος να του τα δώσει. Η ανθρωπότητα μπορεί να έχασε την καλύτερη ταινία επιστημονικής φαντασίας όλων των εποχών. Πάντως, το ντοκιμαντέρ “Jodorowsky’s Dune” πήρε εξαιρετικές κριτικές στις Κάννες και ήταν το πιο πετυχημένο φιλμ που συνδέεται με το έπος του “Dune”, πριν την ταινία του Βιλνέβ.

Ο πρώτος που θέλησε να μεταφέρει το “Dune” στη μεγάλη οθόνη ήταν ο παραγωγός Άρθουρ Τζέικομπς, του «Πλανήτη των Πιθήκων», που εξασφάλισε τα δικαιώματα του βιβλίου, το 1971. Ο Ντέιβιντ Λιν και ο Ρόμπερτ Μπολτ θα ήταν αντίστοιχα σκηνοθέτης και σεναριογράφος. Οι δυο τους είχαν συνεργαστεί σε δύο αριστουργήματα, στις ταινίες «Λόρενς της Αραβίας και «Δόκτωρ Ζιβάγκο».

Η μεταφορά του “Dune” είχε ξεκινήσει με τους καλύτερους οιωνούς. Ο Λιν όμως αποχώρησε, όταν ο Τζέικομπς καθυστέρησε την παραγωγή, για να τελειώσει τα γυρίσματα του «Πλανήτη των Πιθήκων». Ο Μπολτ αντικαταστάθηκε από τον σεναριογράφο Ρόσπο Πάλενμπεργκ, αλλά το σχέδιο εγκαταλείφθηκε οριστικά, όταν ο Τζέικομπς πέθανε ξαφνικά στα 51 του, ένα χρόνο πριν την έναρξη των γυρισμάτων.

Περάσαμε Μια Μέρα στο Νέο Cartel με τον Βασίλη Μπισμπίκη και τους Ηθοποιούς του «Άνθρωποι και Ποντίκια»

Άνθρωποι σε Όλο τον Κόσμο Κάνουν Τατουάζ QR Code

How to: Φτιάξε προ Χριστού Αλκοόλ για το Επόμενο Αρχαιοελληνικό Dinner Party σου

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.