Νιώθω Ενοχές που Επιβίωσα από την Απόπειρα Αυτοκτονίας μου

Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο Tonic.

Υποτίθεται ότι δεν πρέπει να σας το πω αυτό, όμως κάποτε έκανα απόπειρα αυτοκτονίας. Έζησα, προφανώς.

Επίσης, δεν πρέπει να σας πω ούτε ότι νιώθω τύψεις για αυτά τα δύο πράγματα.

Οι γιατροί ονομάζουν αυτό το παράδοξο, «σύνδρομο του επιζώντα» - είναι οι ενοχές που νιώθει κάποιος, επειδή επέζησε από κάτι που για τους περισσότερους είναι μοιραίο. Είναι συνηθισμένο στους ανθρώπους που έχουν υποστεί κάποιο τραύμα, όπως οι στρατιώτες που επιστρέφουν από τo πεδίο της μάχης και οι άνθρωποι που επιβιώνουν από κάποια επιδημία. Το «σύνδρομο του επιζώντα» ήταν μάλιστα επισήμως καταχωρημένο στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών, παρόλο που έκτοτε έχει αναταξινομηθεί, ως σύμπτωμα της διαταραχής μετατραυματικού στρες.

Οι περισσότερες έρευνες πάνω στις ενοχές που νιώθουν οι επιζώντες, μετά από απόπειρες αυτοκτονίας ή από θανάτους από αυτοκτονία, εστιάζουν στις επιπτώσεις πάνω στις οικογένειες αυτών που κάνουν την απόπειρα και στις οικογένειες των θυμάτων. Σε έρευνα του περιοδικού Suicide and Life-Threatening Behavior (Αυτοκτονία και Απειλητική για τη Ζωή Συμπεριφορά), για παράδειγμα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι θρηνούν για τον χαμό ενός αγαπημένου προσώπου που αυτοκτόνησε με τελείως διαφορετικό τρόπο, από τους ανθρώπους που έχασαν κάποιον από φυσικά αίτια. Οι φίλοι και οι συγγενείς που μένουν πίσω νιώθουν ντροπή και βασανίζονται από ένα «γιατί», το οποίο προφανώς δεν είναι κάτι που νιώθουν οι άνθρωποι που έχασαν, για παράδειγμα, κάποιον από καρδιακή προσβολή.

Όμως έχει γίνει ελάχιστη έρευνα πάνω στο πώς επηρεάζεται ο ψυχισμός του ίδιου του ατόμου που κάνει απόπειρα αυτοκτονίας. «Αυτοί που έχουν επιβιώσει μετά από απόπειρα αυτοκτονίας, γνωστοί και ως “αυτοί που έχουν ζήσει την εμπειρία”, βρίσκονταν στο περιθώριο για πολύ καιρό, λόγω του στιγματισμού και της ντροπής», λέει ο Michael Nadorff, Διευθυντής του Εργαστηρίου Ύπνου, Αυτοκτονίας και Γήρανσης του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Μισισιπή. «Την περασμένη δεκαετία, υπήρξε ένα κίνημα για τη διεξαγωγή περισσότερων ερευνών πάνω στα άτομα που έχουν ζήσει την εμπειρία, όμως θα χρειαστεί χρόνος, για να γίνει κάτι τέτοιο».

Σε αντίθεση με τον Nadorff, δεν έχω και πολλές ιατρικές πληροφορίες να μοιραστώ, όμως έχω δυόμιση χρόνια εμπειρίας από πρώτο χέρι. Στις 2 Μαρτίου του 2015, αποφάσισα να τερματίσω τη ζωή μου. Τηλεφώνησα σε έναν φίλο, για να τον αποχαιρετήσω και εκείνος με ανάγκασε να του δώσω να μιλήσει στη συγκάτοικό μου, η οποία κάλεσε την Αστυνομία. Έπειτα, ήρθαν οι αστυνομικοί και με έβαλαν σε ασθενοφόρο. Οι επόμενες δυο ώρες είναι λίγο θολές.

Όταν ξύπνησα το επόμενο πρωί, μου πήρε λίγη ώρα, για να θυμηθώ πού βρισκόμουν. Το γεγονός ότι είχα επιζήσει μετά από απόπειρα αυτοκτονίας με έκανε να νιώθω εντελώς χαζή – ούτε να αυτοκτονήσω σωστά δεν μπορούσα. Μετά, ένιωσα ακόμη πιο χαζή, όταν συνειδητοποίησα τον πόνο που είχα προκαλέσει στα αγαπημένα μου πρόσωπα.

Αυτή ήταν μόνο η αρχή των ενοχών. Όταν συνήλθα και κοίταξα τους επιδέσμους στους καρπούς μου, είδα πόσο κοντά στον θάνατο είχα φτάσει. Άγγιξα με τα χέρια μου τις γάζες και ένιωσα τις βαθιές πληγές. Συνειδητοποίησα ότι είχα γλιτώσει τη ζωή μου παρά τρίχα. Κάτι που σε κανονικές συνθήκες ίσως να ήταν μια στιγμή ανακούφισης, είχε μετατραπεί σε μια επώδυνη ενδοσκόπηση. «Συνήλθα, γιούπι. Ωχ, σκατά».

Μετά από μια μέρα, με μετέφεραν στην ψυχιατρική πτέρυγα. Τα όσα έγιναν μέσα σε εκείνους τους τέσσερις τοίχους δεν είναι για δημόσια κατανάλωση. Όσο ήμουν εκεί, πάντως, ένιωθα τις ενοχές να με βαραίνουν σαν ογκόλιθος. Κάθε επίσκεψη που δεχόμουν από φίλους ξεκινούσε με τη φράση «χίλια συγγνώμη» να βγαίνει από τα χείλη μου. Εκείνοι μου έλεγαν να μην ζητάω συγγνώμη, φυσικά. Με ρωτούσαν αν ήμουν καλά και μου έλεγαν ότι ήρθαν με το που το έμαθαν. Μου έφερναν φαγητό, ταινίες, βιβλία, αγκαλιές, γέλια.

Στη δεύτερη επέτειο –μπορείς άραγε να το πεις «επέτειο;»- της απόπειράς μου, ξενύχτησα όλο το βράδυ περιμένοντας να πάει 11:34 μ.μ. Έστειλα μήνυμα σε μερικούς φίλους, ζήτησα συγγνώμη που τους είχα ξυπνήσει εκείνο το βράδυ και που τους είχα κάνει να νιώσουν ότι πρέπει να έρθουν στο νοσοκομείο. Λίγους μήνες αργότερα, επέστρεψα σπίτι, λίγες ώρες μακριά τους μόνο. Απομονώθηκα εντελώς – όσο μπορείς να απομονωθείς, όταν χρησιμοποιείς Facebook και Twitter. Μπήκα σε ένα πρόγραμμα μερικής νοσηλείας και ξεκίνησα μαθήματα φωτογραφίας σε ένα κοινοτικό κολλέγιο.

Μόνο τα άτομα του στενού μου κύκλου ήξεραν τι είχε συμβεί. Τις εβδομάδες που ακολούθησαν, είχα την ανάγκη να με ακούσουν, να με καταλάβουν και να μου πουν ότι ήμουν μια χαρά. Αναζητούσα την επιβεβαίωση από τους ανθρώπους που, κατά έναν ειρωνικό τρόπο, ήταν πολύ μακριά μου, για να με αγκαλιάσουν.

VICE Video: Πήγαμε στο Νησί Όπου Γίνονται οι Περισσότερες Αυτοκτονίες στην Ελλάδα

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

O ψυχαναγκασμός τού να ζητάω συγγνώμη δεν εξαφανίστηκε ποτέ: ξαφνικά βρέθηκα να απολογούμαι για το πόσο απολογούμουν. «Η συναισθηματική ζωή των επιζώντων από αυτοκτονία και η αίσθηση ότι ανήκουν κάπου στον κόσμο εξαρτάται από την επιβεβαίωση που παίρνουν από τρίτους», λέει ο Paul Hokemeyer, οικογενειακός ψυχοθεραπευτής με έδρα τη Νέα Υόρκη. «Δυστυχώς, δεν μπορούν ποτέ να πάρουν όσα νιώθουν ότι έχουν ανάγκη. Έτσι, είναι αναγκασμένοι να υποστούν τον πόνο του να μισούν τον εαυτό τους».

Οι ενοχές είναι πολύ βασανιστικές. Σου γεννούν μια ανάγκη να δεχθείς συμπόνοια, όμως με το που θα σου τη δώσουν, νιώθεις ενοχές για αυτό. Βρήκα ξανά τη θέληση για ζωή σταδιακά, χάρη στους φίλους, την οικογένειά μου και πολλά φάρμακα. Σιγά-σιγά, αποκτώ και πάλι την κυριαρχία στον εαυτό μου που είχα χάσει – λίγο από εδώ, λίγο από εκεί. Μια πρόταση για δουλειά, ένα ταξίδι. Μια νέα γεύση στο αγαπημένου μου εστιατόριο, ένα μήνυμα από έναν φίλο. Ένας αθλητικός αγώνας, ένα νέο φλερτ. Έμαθα να απολαμβάνω τα τετριμμένα πράγματα – το να διαβάζω την εφημερίδα, να κάνω ψώνια, να οργανώνω τις κούπες στην καφετέρια που δουλεύω. Είναι όλα χαζά πράγματα που μου αποδεικνύουν ότι ζω. Κάποιες μέρες, νιώθω ακόμη ότι το παραμικρό αεράκι θα με ρίξει και πάλι μέσα στην άβυσσο, όμως μπήγω τα πόδια μου στη γη και προσπαθώ να πατάω όσο πιο γερά γίνεται.

Τον επόμενο μήνα θα έχουν περάσει τρία χρόνια από την απόπειρά μου. Δεν ξέρω πώς θα το γιορτάσω – φαίνεται λίγο μακάβριο και διεστραμμένο. Δεν θέλω να ευτελίσω μια σοβαρή ασθένεια – ειδικά από τη στιγμή που θα συνεχίσει να με επηρεάζει για όλη μου τη ζωή. Υπάρχουν ακόμη μέρες που εύχομαι να μην είχα ξυπνήσει. Ξέρω ότι ποτέ δεν θα νικήσω τη διπολική διαταραχή, δεν θα σταματήσω ποτέ να νιώθω ενοχές και δεν θα ξεπεράσω ποτέ εντελώς τη θέληση να πεθάνω, παρόλο που παίρνω πολλά φάρμακα και ακολουθώ γνωστική συμπεριφορική θεραπεία.

Έχω ζήσει πολύ περισσότερο από όσο μου λέει ο εγκέφαλός μου ότι θα έπρεπε να έχω ζήσει. Μερικές φορές κλαίω, όταν σκέφτομαι όλες τις μαμάδες των ανθρώπων που δεν τα κατάφεραν. Θα περάσω την υπόλοιπη ζωή μου προσπαθώντας να συμφιλιωθώ με την ιδέα ότι επέζησα και ότι αυτό δεν είναι κακό. Η λέξη «ενοχές» στα αγγλικά, έμαθα ότι προέρχεται από την παλιά αγγλική λέξη για το χρέος - και εγώ χρωστάω πολλά στους ανθρώπους που με βοήθησαν όσο περισσότερο μπορούσαν, για να γίνω ξανά υγιής.

Όταν με ρωτάνε πώς είναι η αίσθηση, μερικές φορές λέω ότι είναι σαν να σου πέφτει ένα πιάτο. Καταλαβαίνεις ότι έχεις κάνει λάθος, ακριβώς την ίδια στιγμή που σου πέφτει. Μπορεί να παγώσεις, προτού αξιολογήσεις τη ζημιά. Μπορεί να ψάξεις την κόλλα και να προσπαθήσεις να κολλήσεις τα κομμάτια. Όμως, μερικά κομμάτια δεν ταιριάζουν. Άλλα, έχουν καταστραφεί εντελώς. Αν αφιερώσεις αρκετό χρόνο και έχεις αρκετή υπομονή, μπορείς να το φτιάξεις ξανά. Δεν θα είναι ποτέ το ίδιο, όμως δεν πειράζει.

Περισσότερα από το VICE

Πουθενά Δεν Απεικονίζονται Καλύτερα το Σεξ και ο Θάνατος απ’ ό,τι στην Ιαπωνία

Προτού Πεθάνει, Ένας Οδηγός Ταξί Έγραψε για το πώς η Uber του Κατέστρεψε τη Ζωή

Σπάνιες Φωτογραφίες από την Κοινότητα Όπου Κάποτε Αυτοκτόνησαν Μαζικά 909 Άτομα