Η Μάχη της Διπλής Ταρίφας των Οδηγών Ταξί με την Uber

Την εποχή που η Μαρίνα έκανε τα πρώτα της βήματα, ο παππούς της συνήθιζε να τη βάζει στο ταξί του και να την πηγαίνει βόλτες. Από τότε πέρασαν πολλά χρόνια και η Μαρίνα, 31 ετών σήμερα, θυμάται ελάχιστα από όσα είδε να περνούν σαν εικόνες μπροστά από τα παράθυρα του ταξί. Ωστόσο, η εμπειρία στο κίτρινο όχημα του παππού επρόκειτο να την καθορίσει, αφού ήταν ένα από ερεθίσματα που αργότερα θα την έκαναν να αποκτήσει ένα μεγάλο πάθος για τα αυτοκίνητα. «Θυμάμαι ότι όσο ήμουν μικρή ακόμη, πολλοί συγγενείς μου έλεγαν για πλάκα ότι έπρεπε να έχω γεννηθεί αγόρι, αφού από τα 16 μου χρόνια πήγαινα με φίλους μου να παρακολουθήσουμε κόντρες. Όσο θυμάμαι τον εαυτό μου, θυμάμαι να αγαπώ την οδήγηση. Μόλις έκλεισα τα 18, πήγα αμέσως να βγάλω δίπλωμα και να αγοράσω αυτοκίνητο, το οποίο “έφτιαξα” με εξατμίσεις, ζάντες και όλα τα συναφή», λέει η ίδια στο VICE.

Εδώ και πολλά χρόνια, η Μαρίνα εργάζεται παίζοντας μουσική ως DJ. Ωστόσο, μια μέρα αποφάσισε να βρει και δεύτερη δουλειά, για να συμπληρώσει το εισόδημά της. «Έψαχνα για πολύ καιρό μάταια, όταν ένας φίλος μου, μου είπε για την Uber. Ήξερε ότι ήμουν εξοικειωμένη με την επαγγελματική οδήγηση, αφού είχα ήδη εργαστεί ως οδηγός σε εταιρείες κούριερ και μεταφορικές. “Εσύ είσαι συνέχεια στον δρόμο και σου αρέσει να οδηγείς, γιατί δεν το δοκιμάζεις;”, μου είπε. Αμέσως κατέβασα την εφαρμογή, γεμάτη περιέργεια, καθώς μέχρι τότε δεν είχα ιδέα ότι υπάρχει κάτι τέτοιο».

Λίγες ημέρες αργότερα, η Μαρίνα έκανε την πρώτη της κούρσα ως οδηγός της Uber. «Από την πρώτη μέρα, μου άλλαξε τη ζωή - αφενός ανταποκρίθηκε στο πάθος μου για την οδήγηση, αφετέρου μου έδωσε τη δυνατότητα να δουλεύω τις ώρες που με βολεύει, χωρίς να επηρεάζεται αρνητικά η άλλη μου δουλειά. Δεν βρίσκεις συχνά μια τόσο ευέλικτη εργασία. Έχει περάσει ένας χρόνος από την πρώτη κούρσα και πλέον η Uber μου προσφέρει ένα αρκετά μεγάλο μέρος του εισοδήματός μου, χωρίς το οποίο δεν θα απολάμβανα το επίπεδο ζωής που έχω σήμερα». Εκτός από εκείνη, φαίνεται ότι και οι πελάτες της είναι ικανοποιημένοι από την ίδια, αφού η βαθμολογία της στην εφαρμογή φτάνει στο εντυπωσιακό 4,98/5. Σήμερα είναι μία από τους περίπου 40.000 οδηγούς της Uber, που εξυπηρετούν 3,5 εκατομμύρια χρήστες της εφαρμογής.

Η συνάντησή μου με τη Μαρίνα έγινε μερικές εβδομάδες πριν από την απεργία των οδηγών ταξί στις 6 Μαρτίου, όταν κάποιοι από απεργούς εθεάθησαν στην πλατεία Συντάγματος και την οδό 3ης Σεπτεμβρίου να προπηλακίζουν οδηγούς της Uber και να προκαλούν ζημιές στα οχήματά τους με κλωτσιές και αντικείμενα.

Παρότι τίποτα από αυτά δεν είχε συμβεί όταν μιλήσαμε, η Μαρίνα, που οδηγεί από τις επτά το απόγευμα έως τις επτά το πρωί, μου είπε ότι «ο μόνος μου φόβος είναι οι ταξιτζήδες». Η κουβέντα της με παραξένεψε και της ζήτησα να μου εξηγήσει τι εννοεί. «Κατά καιρούς, ταξιτζήδες έχουν υπάρξει επιθετικοί απέναντί μου, επειδή είμαι οδηγός της Uber», απάντησε, αναφέροντάς μου μερικά περιστατικά: «Μια μέρα, ένας οδηγός μού έκλεισε τον δρόμο και ξεκίνησε να με βρίζει χυδαία μπροστά σε κόσμο, λέγοντάς μου “Θα δεις μωρή, τι θα σου κάνουμε εμείς”. Σε ένα άλλο περιστατικό, ένας ταξιτζής κινήθηκε απειλητικά προς το μέρος μου και ξεκίνησε να μου χτυπάει με δύναμη το τζάμι, λέγοντάς μου “Κατέβα κάτω να τα πούμε, γαμώ το Uber σου”. Σε κάποιες περιπτώσεις, η κατάσταση έχει ξεφύγει. Ένα βράδυ δέχθηκα μια κλήση, για να παραλάβω πελάτη και όταν έφτασα, πάρκαρα δίπλα σε ένα ταξί. Εκεί περίμενε ένα νεαρό ζευγάρι. Την ώρα που η κοπέλα ήταν έτοιμη να μπει στο αυτοκίνητο και ο νεαρός πήγαινε να πάρει το παρακείμενο ταξί, ο ταξιτζής κατέβηκε κάτω και μου είπε: “Δεν μου λες; Εσύ, τι κάνεις εδώ πέρα; Uber είσαι;”. Ο νεαρός αντέδρασε, του είπε να ηρεμήσει και να με αφήσει ήσυχη, με αποτέλεσμα ο οδηγός να τσαμπουκαλευτεί και να πιαστούν στα χέρια».

Η Μαρίνα, που στον έναν χρόνο δουλειάς στην Uber δεν έχει ενοχληθεί ποτέ από πελάτη ή περαστικό, μου λέει ότι τα παραπάνω περιστατικά την έχουν αναγκάσει να «κρύβεται» από τους οδηγούς ταξί. «Φοβούμενη τις αντιδράσεις των ταξιτζήδων, κάθε φορά που σταματάω σε φανάρι ή κοντά σε πιάτσα ταξί, κλείνω την εφαρμογή της Uber στο κινητό, μην τυχόν τη δουν και μου την πέσουν».

Όταν ολοκληρώσαμε τη συνέντευξη, η Μαρίνα μού είπε ότι θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε το ονοματεπώνυμό της στο κείμενο. Ωστόσο, λίγες ημέρες αργότερα, επικοινώνησε και πάλι μαζί μου, γράφοντάς μου στο Facebook: «Καλημέρα, πρέπει να μιλήσουμε, επειδή προέκυψε ένα πολύ άσχημο περιστατικό σήμερα με έναν ταξιτζή. Απειλήθηκε η ζωή μου και θα πάω να κάνω μήνυση. Θα ήθελα να μη βγει το όνομά μου στο άρθρο και να μη βάλουμε φωτογραφίες μου. Απ’ ό,τι φαίνεται, τα πράγματα έχουν ζορίσει πάρα πολύ».

Η Μαρίνα, μου διηγήθηκε τη φραστική επίθεση που δέχθηκε από οδηγό ταξί το προηγούμενο βράδυ: «Είχα σταματήσει για λίγο στην Ιερά Οδό, όταν ένας ταξιτζής σταμάτησε στο αντίθετο ρεύμα, κατέβασε το παράθυρο και ξεκίνησε να μου φωνάζει “καριόλα, καριόλα”. Δεν έδωσα σημασία, όμως εκείνος έκανε αναστροφή, ήρθε δίπλα μου και μου είπε: “Θα σας ξεσκίσουμε ουμπεράδες, θα σε γαμήσουμε και σένα και την Uber”. Εκείνη την ώρα μου ήρθε κλήση από κάτι παιδιά στην Πειραιώς, που μου ζήτησαν να τα πάω Καλλιθέα. Χωρίς να το καταλάβω, ο ταξιτζής με ακολούθησε σε όλη τη διαδρομή και όταν τελείωσα την κούρσα, ήρθε και με έκλεισε με το αμάξι του, κατέβηκε κάτω και ξεκίνησε πάλι να με βρίζει και να μου κάνει χυδαίες χειρονομίες».

Μετά από λίγες ημέρες, πήρα ταξί από την πιάτσα στην Πλατεία Συντάγματος με κατεύθυνση την Κυψέλη. Την ώρα που ξεκινήσαμε, ένας οδηγός Uber πάρκαρε λίγο παρακάτω από εμάς. «Δεν πάει άλλο με αυτούς. Μια μέρα θα κατέβω κάτω και θα τους πλακώσω στο ξύλο», έλεγε ξανά και ξανά ο ταξιτζής, μέχρι να φτάσουμε. Λίγες ημέρες αργότερα, στο ίδιο ακριβώς σημείο, συνέβη το επεισόδιο προπηλακισμού σε βάρος του οδηγού της Uber.

Το VICE επικοινώνησε τόσο με την Uber, όσο και με τον Πρόεδρο του Συνδικάτου Αυτοκινητιστών Ταξί Αττικής (ΣΑΤΑ), Θύμιο Λυμπερόπουλο, ζητώντας τους να σχολιάσουν τα κρούσματα βίας οδηγών ταξί σε αυτοκίνητα της Uber. Και οι δύο αρνήθηκαν να τοποθετηθούν με ένα άμεσο σχόλιο, ενώ ο κ. Λυμπερόπουλος απέρριψε γενικότερα το αίτημα του VICE για να τοποθετηθεί ως πρόεδρος του ΣΑΤΑ σχετικά με το θέμα της Uber.

Σε ανακοίνωση που εξέδωσε στις 6 Μαρτίου, ο ΣΑΤΑ είπε ότι δίνει αγώνα για να αποκρούσει την «ωμή υποκλοπή έργου» και «την παράνομη και αυθαίρετη εισβολή της Uber στις επιβατικές μεταφορές», καθώς και «τον αθέμιτο ανταγωνισμό που δέχεται το ταξί σε όλη την Ευρώπη».

Πράγματι, η «μάχη» μεταξύ οδηγών ταξί και Uber δεν είναι ελληνικό φαινόμενο. Το 2014, ένα επαγγελματικό σωματείο οδηγών ταξί από τη Βαρκελώνη προσέφυγε στη δικαιοσύνη, με αίτημα να αναγνωριστεί ότι οι δραστηριότητες της Uber αποτελούν παραπλανητικές πρακτικές και πράξεις αθέμιτου ανταγωνισμού σε βάρος τους, καθώς οι μη επαγγελματίες οδηγοί της Uber δεν διαθέτουν τις άδειες που προβλέπει η νομοθεσία για τις υπηρεσίες ταξί στην πόλη της Βαρκελώνης.

Η υπόθεση κατέληξε στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ), που κλήθηκε να απαντήσει στο ερώτημα που απασχολεί και την αγορά μεταφορών στην Ελλάδα. Η Uber απλώς μεσολαβεί μεταξύ πελατών και οδηγών ή προσφέρει η ίδια μεταφορικό μέσο; Η απάντηση είναι σημαντική για τον εξής λόγο: Αν η Uber θεωρηθεί ότι απλώς μεσολαβεί μεταξύ επιβατών και οδηγών, η υπηρεσία της υπάγεται στην κοινωνία της πληροφορίας και δεν μπορεί να τύχει περιορισμού από τη νομοθεσία. Αντίθετα, αν θεωρηθεί ότι προσφέρει μεταφορικό έργο, ότι δηλαδή κάνει αυτό ακριβώς που κάνουν και τα ταξί, τότε μπορεί να επιβληθεί στην Uber η υποχρέωση κατοχής προηγούμενης διοικητικής άδειας και άλλοι περιορισμοί -για παράδειγμα, συγκεκριμένη τιμολόγηση-, όπως αυτοί που προβλέπονται για τα ταξί.

VICE Video: Οδηγήσαμε το Ελληνικό Supercar και Γίναμε Σοφότεροι Γνωρίζοντας τον Δημιουργό του

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Στις 20 Δεκεμβρίου 2017, το ΔΕΕ αποφάνθηκε ότι η Uber δεν μεσολαβεί απλώς μεταξύ επιβατών και οδηγών, αλλά προσφέρει η ίδια μεταφορικό μέσο, όπως και τα ταξί. Το Δικαστήριο είπε «ότι η υπηρεσία διαμεσολάβησης της Uber πρέπει να γίνει δεκτό ότι είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με υπηρεσία μεταφοράς […] Επομένως, εναπόκειται στα κράτη μέλη να ρυθμίζουν τους όρους παροχής τέτοιων υπηρεσιών». Αιτιολόγησε την απόφασή του λέγοντας «η Uber […] διευκολύνει μέσω μιας εφαρμογής την επικοινωνία ενός επιβάτη με έναν μη επαγγελματία οδηγό, που χρησιμοποιεί δικό του όχημα». Υπό αυτές τις περιστάσεις, ο οδηγός της Uber «δημιουργεί ταυτόχρονα μια προσφορά υπηρεσιών αστικής μεταφοράς, την οποία όχι μόνον καθιστά προσβάσιμη μέσω εργαλείων πληροφορικής, αλλά και οργανώνει, ως προς τη γενική της λειτουργία, υπέρ των προσώπων που προτίθενται να κάνουν χρήση της εν λόγω προσφοράς προκειμένου να μετακινηθούν εντός πόλης». Το ΔΕΕ συμπλήρωσε ότι «η εφαρμογή που παρέχει η Uber είναι απολύτως απαραίτητη τόσο για τους οδηγούς, όσο και για τους ενδιαφερομένους για την αστική μετακίνηση», ενώ η Uber «ασκεί αποφασιστική επιρροή επί των όρων υπό τους οποίους παρέχουν την υπηρεσία τους οι οδηγοί». Συμπερασματικά, το ΔΕΕ κατέληξε ότι «η ως άνω υπηρεσία διαμεσολάβησης πρέπει να θεωρηθεί ότι αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα μιας συνολικής υπηρεσίας, της οποίας κύριο στοιχείο είναι η υπηρεσία μεταφοράς και, ως εκ τούτου, δεν πρέπει να χαρακτηρίζεται “υπηρεσία της κοινωνίας της πληροφορίας”, αλλά “υπηρεσία στον τομέα των μεταφορών”».

H παραπάνω δικαστική απόφαση ουσιαστικά δικαιώνει τους οδηγούς ταξί σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, που υποστηρίζουν ότι η Uber δεν μεσολαβεί απλώς μεταξύ επιβατών και οδηγών, αλλά προσφέρει μεταφορικό έργο και ως εκ τούτου η λειτουργία της πρέπει να ρυθμιστεί νομοθετικά, αφού διαφορετικά δημιουργούνται πρακτικές αθέμιτου ανταγωνισμού σε βάρος των ταξί.

Το καλύτερο παράδειγμα για να καταλάβουμε για ποιον λόγο διαμαρτύρονται πανευρωπαϊκά οι οδηγοί ταξί και γιατί είναι τόσο σημαντική η απόφαση του ΔΕΕ για την αγορά των μεταφορών στην Ευρώπη, είναι το αντίτιμο που πληρώνουμε στην Uber. Την ώρα που οι οδηγοί ταξί είναι υποχρεωμένοι να έχουν συγκεκριμένη τιμή για το μεταφορικό έργο που προσφέρουν -κοινώς, είναι παράνομο να κατεβάσουν την τιμή- η λειτουργία της Uber παραμένει χωρίς ρύθμιση και άρα μπορεί να προσφέρει το δικό της μεταφορικό έργο σε χαμηλότερη τιμή. Αυτό γίνεται ιδιαίτερα εμφανές τις βραδινές ώρες, όταν τα ταξί υποχρεούνται να χρεώνουν τη γνωστή «διπλή ταρίφα», την ώρα που τα Uber διατηρούν τη χαμηλότερη, ημερήσια τιμή. Το πρόβλημα στην παραπάνω κατάσταση είναι ότι ο νόμος υποχρεώνει τα ταξί σε μια αυξημένη τιμολόγηση, την ώρα που οι οδηγοί Uber παραμένουν ελεύθεροι από το νόμο να προσφέρουν χαμηλότερη τιμή για το ίδιο μεταφορικό έργο. Με λίγα λόγια, ο νόμος αντιμετωπίζει δυσμενέστερα τα ταξί σε σχέση με τα οχήματα της Uber και το αποτέλεσμα είναι να δημιουργούνται συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού σε βάρος των ταξί, που χάνουν πελατεία, λόγω της υψηλότερης τιμής τους.

Αποσκοπώντας στο να ρυθμίσει νομοθετικά το μεταφορικό έργο της Uber και να εξαλείψει τον αθέμιτο ανταγωνισμό σε βάρος των οδηγών ταξί, το Υπουργείο Μεταφορών έχει ήδη καταθέσει νομοσχέδιο στη Βουλή, που σύμφωνα με πηγές του, θα ρυθμίζει συνολικά όλες τις εταιρείες και εφαρμογές που δεν μεσολαβούν απλώς μεταξύ επιβατών και οδηγών, αλλά προσφέρουν οι ίδιες μεταφορικό έργο.

Την ώρα που η ελληνική κυβέρνηση έρχεται να ρυθμίσει τη λειτουργία της Uber και άλλων εφαρμογών παροχής μεταφορικού μέσου, πολλές χώρες της ΕΕ, ο Καναδάς και οι ΗΠΑ έχουν ήδη πάρει μέτρα για τους όρους λειτουργίας της, με κάποιες περιπτώσεις χωρών να έχουν απαγορεύσει μερικώς ή πλήρως την ύπαρξή του. Συγκεκριμένα, στη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ιταλία έχει απαγορευθεί η υπηρεσία UberPop (όχι συνολικά το Uber ως εφαρμογή), στην Τσεχία το Uber έχει απαγορευθεί στην Μπρνο, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει καταρχάς απαγορευθεί η λειτουργία του στο Λονδίνο (εκκρεμεί έφεση της Uber κατά της απόφασης), ενώ στην Ουγγαρία και τη Δανία η λειτουργία της εφαρμογής έχει προσωρινά ανασταλεί. Η Βουλγαρία είναι σήμερα η μόνη χώρα που έχει καθολικά απαγορεύσει την Uber. Σε ό,τι αφορά τις ΗΠΑ, η Uber έχει απαγορευθεί στην πολιτεία του Όρεγκον, με εξαίρεση τις περιοχές του Πόρτλαντ και του κεντρικού Όρεγκον.

Ρώτησα τη Μαρίνα πώς βλέπει τα επιχειρήματα των οδηγών ταξί για τις συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού από τη χωρίς ρύθμιση λειτουργία της Uber. «Είναι απολύτως κατανοητό το γεγονός ότι οι οδηγοί ταξί ανησυχούν για τη δουλειά τους και σίγουρα πρέπει να υπάρχουν οι ίδιοι κανόνες για όσους προσφέρουν μεταφορικό έργο, είτε μιλάμε για οδηγούς ταξί, Uber ή κάθε άλλης εταιρείας. Δεν θέλουμε να καταστρέψουμε τους ταξιτζήδες. Το μόνο που θέλουμε είναι να βγάλουμε και εμείς το μεροκάματό μας», μου είπε. «Όμως οι ταξιτζήδες δεν θα βρουν το δίκιο τους με επιθέσεις κατά οδηγών της Uber ή ανθρώπων που χρησιμοποιούν την εφαρμογή. Το μόνο που θα καταφέρουν έτσι, είναι να τους μισήσουν όλοι».

Παρόλα αυτά, η Μαρίνα δεν πιστεύει ότι ο κόσμος προτιμά το Uber μόνο λόγω της χαμηλότερης τιμής που προσφέρει. «Το Uber είναι πολύ πιο οικείο, είναι λες και μπαίνεις στο αυτοκίνητο ενός φίλου σου. Ποτέ δεν θα μπεις σε ένα βρόμικο αμάξι, ούτε θα συναντήσεις έναν αγενή οδηγό, επειδή υπάρχει αξιολόγηση και ανταγωνισμός, μέσω της βαθμολογίας. Επίσης, παρά τα όσα λένε για επικίνδυνους οδηγούς στα Uber, για να γίνεις οδηγός πρέπει να εξεταστείς από γιατρούς, στους οποίους πλέον συμπεριλαμβάνεται και ψυχολόγος. Από την άλλη, αν οι οδηγοί ταξί ανησυχούν πραγματικά για την ασφάλεια των επιβατών, θα πρέπει να δούμε το ζήτημα των σεξουαλικών παρενοχλήσεων στα ταξί, αφού κι εγώ και πολλές κοπέλες που έχω πάρει κούρσα έχουν να διηγηθούν κάποια παρενόχληση από οδηγό ταξί. Ακόμη θυμάμαι το βράδυ που γυρνούσα στο σπίτι μου από πάρτι στο Λύκειο, όταν ο οδηγός ταξί με πήγε σε κάτι στενά και κάποια στιγμή έκανε δεξιά, λέγοντάς μου “Κάτσε να κάνουμε ένα τσιγάρο” και πιάνοντάς μου το πόδι, κάτω από τη φούστα. Σε μια φίλη μου, ένας οδηγός ταξί της είπε, “Δεν σε κατεβάζω, αν δεν μου δώσεις το κινητό σου”. Δεν νομίζω ότι είναι τυχαίο το γεγονός ότι οκτώ στις δέκα κούρσες που παίρνω είναι από γυναίκες».

Λίγο προτού αφήσω τη Μαρίνα, τη ρωτάω πώς βλέπει την απέχθεια των οδηγών ταξί προς το Uber, μιας που όχι μόνο ο παππούς της, αλλά και ο θείος της ήταν οδηγοί ταξί: «Νομίζω ότι στην πραγματικότητα το πρόβλημά τους είναι ότι ξαφνικά το Uber έσπασε το καρτέλ τους και άνοιξε τον ελεύθερο ανταγωνισμό σε ένα κλειστό επάγγελμα. Κατάλαβαν ότι πια δεν μπορούσαν να βγάλουν τόσο εύκολα μεροκάματο, αν είναι αγενείς, καπνίζουν, δεν κόβουν αποδείξεις ή βάζουν τους πελάτες τους σε ένα βρώμικο ταξί. Κυρίως γι’ αυτούς τους λόγους επιλέγει Uber ο κόσμος και ό,τι και να κάνουν, οι παλιές εποχές δεν θα επιστρέψουν. Ευτυχώς, ανάμεσα στους αντιδραστικούς οδηγούς ταξί, υπάρχουν και πολλά νέα παιδιά που καταλαβαίνουν ότι τα ταξί θα σωθούν όχι αν εξαφανιστεί η Uber, αλλά αν προσφέρουν καλύτερη υπηρεσία».

Περισσότερα από το VICE

Ζωντανοί-Νεκροί σε Ψυχιατρική Κλινική: Φωτογραφίες του Ένοχου Μυστικού της Ελληνικής Κοινωνίας

H Αισθητικός που Έκανε Διπλή Ζωή ως Βαρόνος Κοκαΐνης

«Άβυζη», «Χοντρή», «Σημαδεμένη» - Γυναίκες στην Ελλάδα Φωτογραφίζονται Μιλώντας για το Body Shaming

Ακολουθήστε τον Θοδωρή Χονδρόγιαννο στο Facebook, στο Twitter και στο Instagram.