FYI.

This story is over 5 years old.

i-D

Η Άγνωστη Ιστορία της Hardcore Σκηνής της Κωνσταντινούπολης των 90s

Ενώ το punk σάρωνε τη Δύση, ένα αιματηρό τουρκικό πραξικόπημα πάγωσε τα πάντα επί δέκα χρόνια για τους έφηβους της Κωνσταντινούπολης.
Matthew Whitehouse
Κείμενο Matthew Whitehouse

To άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο i-D.

Ο Mu Tunç, προτού καλά-καλά μπορέσει να μιλήσει, έκανε devil horn – το γνωστό μεταλάδικο σήμα με τον δείκτη και το μικρό δάχτυλο του χεριού. Μιλάμε στο Skype, ενώ κοιτάζουμε μια επιλογή φωτογραφιών που έστειλε νωρίτερα, ένα τεράστιο zip αρχείο με τίτλο «Ο Αδερφός μου & η Εξέλιξη της Punk/Ηardcore Σκηνής στην Κωνσταντινούπολη». Ο 31χρονος κινηματογραφιστής, αυτήν τη στιγμή, βρίσκεται στο Λος Άντζελες και δουλεύει πάνω στη δεύτερη ταινία του. Παρόλο που μπορεί να βρίσκεται 11.000 χιλιόμετρα μακριά, ακόμη νιώθεις το συναίσθημα στη φωνή του, καθώς στέκεται σε μια φωτογραφία δυο μικρών αγοριών στον καναπέ της οικογένειας, να αγκαλιάζουν τη μητέρα τους. Στη μπλούζα του ενός υπάρχει το σήμα της γερμανικής speed metal μπάντας, Grinder.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

«Αυτό είναι το σπίτι μας και η φωτογραφία είναι τρελή. Με βλέπεις να κάνω devil horn και δεν είμαι καν τεσσάρων ετών. Δεν είναι λες και ακούει κανείς έναν punk δίσκο στο Βερολίνο ή τη Νέα Υόρκη. Μιλάμε για μια πολύ συντηρητική κουλτούρα» -η φωνή του σβήνει. «Το ότι υπάρχει αυτό, είναι κάτι παραπάνω από περίεργο».

Ο Mu μεγάλωσε σε ένα ήρεμο σπίτι στη μεσοαστική περιοχή Μερτέρ, βόρεια του αυτοκινητόδρομου E5 στην Κωνσταντινούπολη. Ο πατέρας του, ο Altan, εργαζόταν για την Κυβερνητική Υπηρεσία Δημοσίων Έργων και Διακανονισμού, μια σταθερή δουλειά που είχε ξεκινήσει όταν η μητέρα του Mu, η Olcay, έμεινε έγκυος στον αδερφό του, τον Orkun, τον χειμώνα του 1976. Πριν απ’ αυτό, ο Altan ήταν τραγουδιστής, έχοντας κερδίσει έναν εθνικό διαγωνισμό και είχε υπογράψει σε μια από τις κορυφαίες δισκογραφικές της Τουρκίας, τη Melek Plak (Angel Records), στα μέσα της δεκαετίας του ’70. Την περίοδο που στιγματίστηκε από κλιμακούμενες εντάσεις δεξιών και αριστερών, εκείνος είδε την αναπτυσσόμενη καριέρα του να τελειώνει, μετά το αιματηρό πραξικόπημα του 1980 – μια βίαιη αντιπαράθεση κατά την οποία 50 άνθρωποι εκτελέστηκαν, 500.000 συνελήφθησαν και εκατοντάδες ακόμη πέθαναν στη φυλακή.

Μετά το πραξικόπημα, ο μόνος τρόπος να συμβαδίσει κανείς με τη μουσική της Δύσης ήταν μέσω δίσκων που έρχονταν παράνομα μέσω πιλότων που έφθαναν στη χώρα.

«Ο στρατός αναλάμβανε τον έλεγχο και ήθελε όλοι να συνασπιστούν μαζί του», λέει ο Mu για την επιβεβλημένη στρατιωτική θητεία του πατέρα του. «Όταν επέστρεψε, 18 μήνες αργότερα, η καριέρα του είχε χαθεί. Κανείς στον χώρο δεν τον θυμόταν. Η βιομηχανία ψυχαγωγίας είχε αλλάξει από τον στρατό και η μουσική του θεωρούνταν πολύ καλλιτεχνική για την αγορά». Αλλά το μικρόβιο της performance είχε περάσει στον γιο του.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ο Orkun γεννήθηκε το καλοκαίρι του 1977, περίπου έναν μήνα αφότου οι Βρετανοί Sex Pistols αποπειράθηκαν να διακόψουν τους εορτασμούς για το Ασημένιο Ιωβηλαίο της Βασίλισσας παίζοντας το «God Save the Queen» σε ένα πλοιάριο στον Τάμεση. Εννιά χρόνια μεγαλύτερος από τον Mu, έμελλε να γίνει το είδωλο του αδερφού του. Ο Mu παρακολουθούσε κάθε κίνησή του, τι άκουγε, τι φορούσε. «Ο αδερφός μου και οι φίλοι του περνούσαν την cool φάση τους», λέει για τις πρώτες εφηβικές επαναστάσεις τους. «Άκουγαν συγκροτήματα, έπιναν Coca-Cola και φορούσαν άσπρα sneakers».

Μετά το πραξικόπημα, ο μόνος τρόπος να συμβαδίσει κανείς με τη μουσική της Δύσης ήταν μέσω δίσκων που έρχονταν παράνομα μέσω πιλότων που έφθαναν στη χώρα. Τους πουλούσαν σε ντόπιους πειρατές που έφτιαχναν παράνομες κασέτες δύο ή τριών άλμπουμ μαζί. Ένα δημοφιλές μαγαζί, το Leoy, άνηκε στον Eloy Hakan, έναν πρώην πωλητή του δρόμου που είχε φτιάξει μια συλλογή με 4.000 rock και metal κασέτες μετά το πραξικόπημα, που τις πουλούσε από ένα μαγαζί σαν σπηλιά, γεμάτο αφίσες, στην πυκνοκατοικημένη γειτονιά του Μπακιρκιόι. Εκεί, ο έφηβος Orkun ανακάλυψε το hardcore μέσα από μια πειρατική κασέτα των αμερικανικών συγκροτημάτων D.R.I και M.O.D.

Κομμάτι της punk σκηνής του Λος Άντζελες, ακόμη και με τα σημερινά πρότυπα, το crossover hit των D.R.I του 1989, «Beneath the Wheel» ακούγεται σαν δυνατή ένεση αδρεναλίνης στο στήθος. Για ένα 12χρονο παιδί που μεγάλωνε κάτω από τη σιδερένια γροθιά του Kenan Evren, του στρατηγού που ηγήθηκε του στρατιωτικού πραξικοπήματος πριν από εννιά χρόνια, πρέπει να ήταν σχεδόν υπερβατική εμπειρία. «Ο Orkun ανακάλυψε τη μουσική», εξηγεί ο Mu. «Μαζί με μια μικρή ομάδα φίλων εξερευνούσαν ακραία και σκληρή μουσική, τελείως ξένη με το περιβάλλον τους. Ήταν πολύ σπάνιο».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Καταναλώνοντας τις κασέτες που τον προμήθευε ο Eloy, ο Orkun ξεκίνησε να επεκτείνει τα μουσικά του ακούσματα σε crossover και thrash μπάντες όπως οι Suicidal Tendencies, S.O.D., Nuclear Assault, Slayer, Reactor και Tankard. Χωρίς να το ξέρει ο πατέρας του, πήγε στο δισκάδικο και έκανε συμφωνία να αγοράσει ντραμς με μηνιαίες δόσεις. Όταν το έμαθε ο Altan, ο Mu λέει ότι τρελάθηκε. Δεν ήθελε να γίνει ο γιος του μουσικός. Αλλά ήταν πολύ αργά – ο Orkun και οι συμμαθητές του ήδη βολεύονταν στο γκαράζ της οικογένειας κάθε βράδυ, κάνοντας πριβέ συναυλίες για τους φίλους τους.


[VICE Video] Οι Πανκ της Ινδονησίας Είναι Πραγματικοί Επαναστάτες

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.


Ενώ στη Μεγάλη Βρετανία και στις ΗΠΑ το punk ήταν συνώνυμο με την εφηβική επανάσταση, για όσους ζούσαν στην Τουρκία της δεκαετίας του ’70, ακόμη και τους ακροαριστερούς, παρέμενε τόσο σύμβολο της δυτικής παρακμής, όσο και οι θεσμοί ενάντια στους οποίους υποτίθεται ότι εξεγείρονταν. Δέκα χρόνια αργότερα από τους γείτονες στη Δύση, μέσα σε ένα μικρό μουντζουρωμένο γκαράζ στο μεσοαστικό Μερτέρ, κάτι άλλαζε. «Πιστεύω ότι είναι μια από τις πρώτες στιγμές που βλέπουμε ανθρώπους να δημιουργούν punk και hardcore μουσική σε πλαίσιο μουσουλμανικής κουλτούρας», λέει ο Mu για τις φωτογραφίες παιδιών με μπλουτζίν και δανεικούς ενισχυτές. «Αυτά τα παιδιά δεν καταλάβαιναν τι μουσική έκαναν, απλώς τους άρεσε να κάνουν παρέα». Η Τουρκία επιτέλους ζούσε την punk στιγμή της.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Έχοντας βαρεθεί την απολιτίκ απάθεια της δεκαετίας του ’80, ένα σωρό συγκροτήματα ξεκίνησαν να εμφανίζονται στα προάστια της πόλης. Παίζοντας αυτοσχέδια live σε γκαράζ σαν του Orkun, αυτό το νέο κύμα εφήβων έγραφε για τον αντιεθνικισμό, τον ρατσισμό, την κοινωνική αδικία, τον καταναλωτισμό και τα δικαιώματα των ζώων. Είχαν το βλέμμα στραμμένο προς τα έξω, σε μια εποχή που και η ίδια η χώρα ξεκινούσε να ανοίγει, τουλάχιστον οικονομικά, υπό τον καινούριο Πρόεδρο Turgut Özal και η μουσική να κυκλοφορεί, μέσα από ντέμο κασέτες που έγραφαν στα σπίτια και επικοινωνούσαν με τις φωτοτυπημένες σελίδες των φανζίν.

«Δημιουργήθηκε μια σκηνή, ενώ τώρα δεν υπάρχει καν σκηνή στην Κωνσταντινούπολη» - Mu Tunç

Αν και το πρώτο συγκρότημα που έπαιξε ενεργά punk στην Τουρκία θεωρούνται οι Headbangers, το 1987, έπρεπε να φτάσει ο Ιούλιος του 1992, για να έχει αναπτυχθεί αρκετά μια σκηνή, ώστε να γίνει ένα πρώτο hardcore φεστιβάλ, το Punk HC Fest, στην Άγκυρα. «Ήταν τόσο περήφανοι σ’ αυτήν τη φωτογραφία». Ο Mu περιγράφει μια εικόνα που δείχνει το πρώτο συγκρότημα του Orkun, τους Violent Pop, μπροστά από μερικές αξιοσημείωτες αφίσες, καθώς περιλαμβάνουν την πρώτη γυναικεία punk μπάντα της Τουρκίας, τις Spinners (δείτε επίσης τις εξαιρετικές Tampon). «Τρελαίνομαι που υπήρχαν τόσο ανοιχτά μυαλά, επειδή δεν ξέρω αν μπορεί να υπάρξει ξανά τέτοιο πράγμα», αναστενάζει. «Υπάρχει τόσος συντηρητισμός, που ο κόσμος πιστεύει ότι τίποτα δεν μπορεί να επιτευχθεί πια στην Ανατολή. Αλλά συνέβησαν κάποια πολύ cool πράγματα εδώ - να η απόδειξη».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Περαιτέρω αποδείξεις υπάρχουν στην πραγματικά συναρπαστική μουσική που δημιούργησαν αυτά τα συγκροτήματα. Το 1994, το δεύτερο συγκρότημα του Orkun, οι υπέροχα χαοτικοί Turmoil, έγραψαν ιστορία, καθώς έγιναν, μαζί με τους Radical Noise και Necrosis, από τα πρώτα τουρκικά hardcore συγκροτήματα που κυκλοφόρησαν τους δίσκους τους στο εξωτερικό: ένα 7΄΄ βινύλιο που μοιράζονταν με το Βελγικό grindcore συγκρότημα ACOUSTIC GRINDER. «Βασικά, το ηχογράφησαν και έστειλαν την κασέτα με το ταχυδρομείο», εξηγεί ο Mu. «Δεν υπήρχε Ίντερνετ, αλλά με κάποιο τρόπο επικοινώνησαν και έβγαλαν τον δίσκο». Ακολούθησαν και άλλα μοιρασμένα βινύλια, με τους Inkisição από την Πορτογαλία, τους Depress από τη Μαλαισία και τους Regeneracion από το Μεξικό, ενώ μια κυκλοφορία με τους Doom που ήταν υπό συζήτηση δεν ευοδώθηκε, καθώς οι Turmoil δεν αναγνώρισαν τις δυνατότητες της μπάντας (η οποία στη συνέχεια έγινε από τις πιο καθοριστικές του hardcore).

«Οι Turmoil ξεκίνησαν να κάνουν πιο πολλές συναυλίες, να δημιουργούν καινούριες μπάντες που συνεργάζονταν μεταξύ τους», λέει ο Mu. «Δημιουργήθηκε μια σκηνή, ενώ τώρα δεν υπάρχει καν σκηνή στην Κωνσταντινούπολη. Αυτό είναι το πρόβλημα. Οι στίχοι τους, που αφορούσαν την οικολογική τρομοκρατία, την ομοφοβία και τον ισλαμικό εξτρεμισμό, ακόμη έχουν νόημα σήμερα».

Ως το τέλος του αιώνα, η hardcore σκηνή της Τουρκίας είχε σχεδόν πεθάνει. Μια περίοδος ηθικού πανικού που κορυφώθηκε με τον θάνατο μιας έφηβης από φερόμενους σατανιστές οπαδούς του metal το 1999, προκάλεσε εθνική απέχθεια για την εναλλακτική μουσική. Ο Orkun, που από καιρό υπέφερε από άγχος για την αποδοκιμασία του πατέρα του προς την καριέρα που είχε διαλέξει, έπαθε καρδιακή προσβολή στα 23 του και έμεινε στην εντατική για δυο μήνες. Το punk είχε τελειώσει – προορισμένο να είναι ένα μικρό, δυνατό ηλεκτροσόκ στη νεανική κουλτούρα της χώρας.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Σήμερα, ο Mu ετοιμάζεται να κυκλοφορήσει την ταινία ARADA που είναι βασισμένη στις εμπειρίες του. Η ιστορία ενός punk πιτσιρικά που προσπαθεί να βρει ένα εισιτήριο για την Καλιφόρνια, τη βραδιά των γενεθλίων του. Η διαδικασία ήταν συγκινητική – σ’ αυτό συνέβαλε το ότι ήταν κάτι πολύ οικείο σε εκείνον. «Αυτό το παιδί νιώθει παγιδευμένο στην Κωνσταντινούπολη», λέει ο Mu. «Νομίζει ότι αν μείνει, θα γίνει αποτυχημένος μουσικός σαν τον πατέρα του. Νομίζει ότι ο μόνος τρόπος να πραγματοποιήσει τα όνειρά του είναι να φύγει από την Κωνσταντινούπολη».

«Γι’ αυτό η ιστορία αυτή είναι πολύ σημαντική», συνεχίζει. «Δεν έχει να κάνει πια με την ταινία. Έχει να κάνει με όλο αυτό. Έχει να κάνει με την έμπνευση των ανθρώπων, με το να δείξει ότι ζούμε σε μια πολύ cool πόλη. Η τρελή ιστορία του αδερφού μου που έκανε αυτές τις punk και hardcore μπάντες τη δεκαετία του ’90 στην Κωνσταντινούπολη, όπου όλα τα μέσα ήταν πολύ περιορισμένα, είναι η ζωντανή απόδειξη ότι όλα είναι δυνατά. Ελπίζω κάποιος να διαβάσει αυτό το άρθρο και να καταλάβει ότι η underground ενέργεια ακόμη έχει σημασία». Ποιος ξέρει, μπορεί να έχει και ένα άδειο γκαράζ διαθέσιμο.

Η « ARADA », η «πρώτη punk ταινία» της Τουρκίας, θα κυκλοφορήσει μέσα στη χρονιά.

Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.

Περισσότερα από το VICE

Η Αθήνα Δεν Ήθελε να Ξεστολίσει

Το Αφόρητο Κιτς των «Πολιτικών» Αγαλμάτων σε Σκόπια και Βόρεια Ελλάδα

Δέκα Φωτογράφοι σού Δείχνουν τον Έρωτα και το Σεξ Όπως Πραγματικά Είναι

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.