Ο Κρίστοφερ Μάρσλαντ, ένας 50άρης Βρετανός, παρακολουθεί τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ από μικρό παιδί. Νωρίς το απόγευμα της Τρίτης βρισκόταν μαζί με δύο φίλους του έξω από το γήπεδο Philip ΙΙ Arena στα Σκόπια, για τον τελικό του Super Cup μεταξύ της Ρεάλ Μαδρίτης και της αγαπημένης του ομάδας, που διοργανώθηκε φέτος στην ΠΓΔΜ. «Αγοράσαμε εισιτήρια προς 50 ευρώ μέσω του κλαμπ στο Μάντσεστερ και ταξιδέψαμε με πτήση τσάρτερ. Χαίρομαι που είμαι εδώ και ελπίζω να σηκώσουμε το τρόπαιο», μου είπε όταν τον συνάντησα σε ένα υπαίθριο μπαρ έξω από το γήπεδο. Η Γιουνάιτεντ δεν κατάφερε να κερδίσει τη Ρεάλ (οι Ισπανοί κέρδισαν με σκορ 2-1), όμως για λίγα 24ωρα το παγκόσμιο ποδοσφαιρικό ενδιαφέρον ήταν στραμμένο στην πρωτεύουσα αυτής της μικρής χώρας στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας, τρεις ώρες οδήγηση από τη Θεσσαλονίκη.
Στην ΠΓΔΜ, με συνολικό πληθυσμό 2.000.000 κατοίκους, ήταν κυρίαρχη η αίσθηση ότι ο ποδοσφαιρικός αγώνας δεν είχε αφήσει κανέναν ανεπηρέαστο. Αυξημένη κίνηση υπήρχε ήδη μετά τη Γευγελή και φυσικά μέσα στην πόλη. Όσο πλησιάζαμε στην κεντρική πλατεία των Σκοπίων, αυτή με τα κιτς αρχαιοελληνικά αγάλματα, τα πάντα ήταν μονοθεματικά στημένα γύρω από το ποδόσφαιρο: Περίπτερα χρυσών χορηγών, ηλεκτρονική μουσική, τουριστικά σποτ σε γιγαντοοθόνες και μεθυσμένοι ημίγυμνοι Άγγλοι με κόκκινα μάγουλα, που φώναζαν ακατάληπτα συνθήματα. Δεν πρέπει να υπάρχει περισσότερο αφόρητο θέαμα.
Videos by VICE
Υπολογίζεται ότι περίπου 20.000 φίλαθλοι ταξίδεψαν από το εξωτερικό – ο κεντρικός πυρήνας ήταν των Άγγλων, ενώ αντίθετα οι περισσότεροι φίλαθλοι της Ρεάλ ήταν μέλη βαλκανικών fan clubs. Υπήρχαν επίσης πολλοί Βούλγαροι, Σέρβοι και Έλληνες, μεμονωμένοι ή σε οργανωμένες εκδρομές φίλων της Ρεάλ και της Μάντσεστερ από Θεσσαλονίκη και Αθήνα. «Έχουμε κάνει ότι ήταν δυνατό, ώστε οι φίλαθλοι να χαρούν τα Σκόπια ως το ιδανικό μέρος για τη διοργάνωση του Super Cup» δήλωσε ο δήμαρχος της πόλης, Κότσε Τραγιανόφκσι.
Διαβάστε ακόμη: Οι Έλληνες Οπαδοί που Άλλαξαν Ομάδα (και Χώρα)
Περισσότεροι από 2.000 αστυνομικοί βρίσκονταν στους δρόμους των Σκοπίων, ενώ το ελικόπτερο της Αστυνομίας πετούσε από νωρίς το απόγευμα πάνω από τα κεφάλια μας. Η θερμοκρασία ήταν σταθερά πάνω από 38 βαθμούς Κελσίου – «έχει δροσιά για την εποχή», μας είπε ο σερβιτόρος που σέρβιρε τοπικές μπίρες CKOΠCKO. Η υγρασία ήταν αποπνικτική δίπλα στον ποταμό Βαρδάρη. Οι τοπικές Αρχές εξέδωσαν οδηγίες για τον καύσωνα, ενόσω σε διάφορα σημεία της χώρας μαίνονταν μεγάλες δασικές πυρκαγιές.
Εκτός από ντρίπλες, αστέρες και χορηγούς, το ποδόσφαιρο είναι εκ των πραγμάτων κυρίαρχο θέμα στη διεθνή πολιτική και διπλωματική ατζέντα. Το μεγάλο ερώτημα όσων παρακολούθησαν τη γιορτή των Σκοπίων από μακριά, ήταν πώς κατάφερε μια μικρή και φτωχή βαλκανική χώρα σαν την ΠΓΔΜ, μάλιστα εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης και ΝΑΤΟ, να αναλάβει για πρώτη φορά μια τέτοια διοργάνωση με παγκόσμια εμβέλεια. Η Ρεάλ Μαδρίτης και η Μάντσεστερ Γιουνάιντετ είναι από τις πλέον εμπορικές ομάδες διεθνώς. Ενδεικτικά μόνο, ο αγώνας της Τρίτης μεταδόθηκε τηλεοπτικά σε περισσότερες από 150 χώρες. Και στο χορτάρι του Philip II Arena πάτησαν παγκόσμια brand names σαν τον Κριστιάνο Ρονάλντο, τον Πογκμπά, τον Ζιντάν και τον Μουρίνιο. Οι παίκτες της Ρεάλ και της Μάντσεστερ έχουν συμβόλαια το συνολικό ύψος των οποίων φθάνει το 1,24 δισ. ευρώ. Σε μια κάπως αυθαίρετη σύγκριση, δεδομένων των οικονομικών αντιστοιχιών, το ονομαστικό ΑΕΠ της ΠΓΔΜ ανέρχεται στα 10,9 δισ. δολάρια.
Ποδόσφαιρο και εξωτερική πολιτική
Η UEFA είχε ανακοινώσει ότι η διοργάνωση θα πραγματοποιηθεί στα Σκόπια ήδη από τον Ιούνιο του 2015. Το σκεπτικό ήταν ότι ήθελε να βραβεύσει τη χώρα για τη ριζική ανακαίνιση του γηπέδου Philip II of Macedonia – το πρώην Gradski Stadion με νέο όνομα που σαφώς παρεπέμπει στον πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Φίλιππο Β΄. Το στάδιο είναι χωρητικότητας 33.460 θεατών και εκτός από την εθνική ομάδα, σε αυτό αγωνίζεται η Vardar και η Rabotnicki.
Πέραν πάντως από την «επιβράβευση» της UEFA για το ανακαινισμένο γήπεδο, η ανάθεση του Super Cup στα Σκόπια αναπόφευκτα διαβάζεται και υπό το πρίσμα των πολιτικών εξελίξεων τα τελευταία δύο χρόνια στη γειτονική χώρα. Η κυβέρνηση του εθνικιστή Νίκολα Γκρούεφσκι είχε επενδύσει για τουλάχιστον μία δεκαετία στην ακραία ρητορική. Κορωνίδα ήταν η πρωτοφανώς κιτς αρχιτεκτονική ανάπλαση της πρωτεύουσας –το περιβόητο πρόγραμμα Skopje 2014 κόστισε 600 εκ. ευρώ– με στόχο να τονώσει το εθνικό φρόνημα των συμπολιτών του αλλά και να εξασφαλίσει διαδοχικές νίκες στις εκλογές.
Έπειτα από μια περίοδο παντοδυναμίας, στις αρχές του 2015 η κυβέρνηση Γκρούεφσκι έπεσε στον λάκκο που η ίδια έσκαβε. Μετά την αποκάλυψη ότι οι κρατικές Αρχές παρακολουθούσαν τις τηλεφωνικές συνομιλίες 26.000 ανθρώπων, μεταξύ αυτών πολιτικών αντιπάλων του Γκρούεφσκι, καθηγητών και δημοσιογράφων, η κυβέρνηση μπήκε στη δίνη σφοδρών αντιδράσεων και καταγγελιών για αυταρχισμό, υποθέσεις διαφθοράς, εναγκαλισμό της Δικαιοσύνης και έλεγχο των μίντια. Για περίπου δύο χρόνια, μετά από αποτυχημένες εκλογικές διαδικασίες, η χώρα βάδιζε στην ακυβερνησία. Λύση στο πολιτικό αδιέξοδο δόθηκε μόλις την περασμένη άνοιξη με την αλλαγή της κυβέρνησης (νέος πρωθυπουργός είναι ο σοσιαλδημοκράτης Ζ. Ζάεφ, ενώ στην κυβέρνηση συμμετέχουν τα τρία αλβανικά κόμματα), εξέλιξη στην οποία, όπως φαίνεται, καθοριστικό ρόλο έπαιξε ο αμερικανικός παράγοντας. Η ΠΓΔΜ τήρησε σαφή δυτική στάση σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής, με αποτέλεσμα να έχει εκκινήσει από νέα βάση το τελευταίο διάστημα η συζήτηση για ένταξή της χώρας αρχικά στο ΝΑΤΟ και μακροπρόθεσμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Εισιτήρια στη «μαύρη αγορά»
Στο μεταξύ, για τον τελικό του Super Cup δεν ήταν εύκολο να βρούμε εισιτήρια. Έπρεπε να κάνουμε κράτηση στη σελίδα της UEFA στις 10 Ιουλίου για δύο εισιτήρια των 15 ευρώ, με την επισήμανση ότι λόγω μεγάλης ζήτησης θα γινόταν κλήρωση. Τελικά, ήμασταν στους τυχερούς, τα «μαγικά χαρτάκια» έφθασαν με κούριερ στο σπίτι και νωρίς το μεσημέρι της Τρίτης ταξιδεύαμε για τα Σκόπια. «Κάποια από τα εισιτήρια που ταχυδρομήθηκαν στα σπίτια είναι ονομαστικά, επομένως μόνο οι κάτοχοί τους μπορούν να παρακολουθήσουν τον αγώνα», δήλωσε ο εκπρόσωπος της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας της ΠΓΔΜ, Ζλάτκο Αντόνοφκσι.
Διαβάστε ακόμη: Οι Κιτς Ρωμαϊκές Αψίδες και ο Μέγας Αλέξανδρος «Κατακτούν» τα Σκόπια
Με τα εισιτήρια επικράτησε αλλοφροσύνη. Πολλοί που είχαν καταφέρει να προμηθευτούν τα πωλούσαν με αγγελίες στο Διαδίκτυο και άλλοι στη «μαύρη αγορά». Εισιτήρια των 30 και 50 ευρώ πωλούνταν έως και 500 ευρώ. Μάλιστα, οι αρμόδιες Αρχές στα Σκόπια, κατόπιν πιέσεων και από την UEFA, ανακοίνωσαν το προηγούμενο διάστημα βαρύτερες ποινές για όσους μεταπωλούσαν παράνομα εισιτήρια, που έφθαναν έως και τον έναν χρόνο φυλάκιση. Έξω από το γήπεδο συνάντησα τον Αλεξάντερ Λιτβινιένκο, Ουκρανό φίλαθλο της Ρεάλ, ο οποίος είχε ταξιδέψει από το Κίεβο στα Σκόπια χωρίς εισιτήριο. Κρατούσε ένα χαρτόνι στο οποίο έγραφε ότι αναζητά εισιτήριο. «Στη μαύρη αγορά το μαγικό χαρτάκι κοστολογείται στα 200-300 ευρώ», μου είπε.
1.500 ευρώ το δίκλινο
Το δεύτερο μεγάλο πρόβλημα ήταν η διαμονή, μία μέρα πριν και μετά τον μεγάλο αγώνα. Υπήρξαν αναφορές για χρεώσεις έως και 15 φορές πάνω από το κανονικό. Μια διανυκτέρευση σε δίκλινο σε τετράστερο ξενοδοχείο στα Σκόπια για το τριήμερο 7-9 Αυγούστου κόστιζε 1.500 ευρώ μέσω booking.com, όταν η τιμή του ίδιου δωματίου τον περασμένο μήνα ήταν 109 ευρώ/βραδιά. Υπήρξαν μάλιστα αναφορές ότι ξενοδοχεία ακύρωσαν παλιότερες κρατήσεις, με την ελπίδα να πουλήσουν για χρυσάφι τα ίδια δωμάτια. «Αντιμετωπίζουμε ένα κρίσιμο τεστ. Το αν θα μας ανατεθεί στο μέλλον ένα τέτοιο μεγάλο αθλητικό γεγονός, εξαρτάται από την εντύπωση που θα αφήσουμε τώρα», είπε ο αντιπρόεδρος της τοπικής Ένωσης ξενοδόχων, Γκόραν Νταμσέφκσι.
Στα διεθνή μέσα υπήρξαν το προηγούμενο διάστημα επικριτικά δημοσιεύματα για τους ξενοδόχους στα Σκόπια, έτσι πολίτες αναγκάστηκαν να δικτυωθούν ώστε να αντικρούσουν τη ρετσινιά της αφιλόξενης πόλης. Την υπόθεση πήραν πάνω τους αρχικά οι οργανωμένοι οπαδοί της Μάντσεστερ στα Σκόπια. «Δέχομαι περισσότερα από 100 μηνύματα τη μέρα για διαμονή. Η ζήτηση είναι τεράστια, είμαι συγκλονισμένος, όμως στο τέλος πιστεύω ότι θα καταφέρουμε να φιλοξενήσουμε όλους αυτούς τους φιλάθλους, έστω και δωρεάν», δήλωσε ο Βάσκο Κοκόφσκι, μέλος του τοπικού συλλόγου της αγγλικής ομάδας.
Το κλίμα άρχισε να αλλάζει όταν κάτοικοι στα Σκόπια δικτυώθηκαν, ανακοινώνοντας διαθέσιμα καταλύματα μέσω ιστοσελίδων που δημιουργήθηκαν ειδικά για αυτόν τον σκοπό. Η συμμετοχή πολιτών που δήλωναν ότι διαθέτουν «ένα δωμάτιο» ή έστω «έναν καναπέ», ήταν πρωτόγνωρη. Η γνωστή ηθοποιός της ΠΓΔΜ Σοφίγια Κούνοφκσα έγραψε στο Facebook ότι μπορεί να διαθέσει δύο κρεβάτια στο σπίτι της για ξένους τουρίστες.
1,2 δισ. στο χορτάρι
Στο μεταξύ, οι κερκίδες του γηπέδου ήταν γεμάτες ήδη μιάμιση ώρα πριν την έναρξη του παιχνιδιού. Καθίσαμε αυστηρά στις αριθμημένες θέσεις που έγραφαν τα εισιτήρια – ήταν η πρώτη φορά που κάθισα σε προκαθορισμένο καρεκλάκι σε αγώνα ποδοσφαίρου. Ήμασταν στο ύψος του κόρνερ στην πλευρά του κυρίου όγκου των οπαδών της Ρεάλ. Οι φίλοι της Μάντσεστερ ήταν σαφώς περισσότεροι και πιο θορυβώδεις στο απέναντι πέταλο.
Τριγύρω μας βρίσκονταν πολλοί Σκοπιανοί, που απολάμβαναν τον αγώνα με βαλκανικό εκφραστικό τρόπο. Σε χώρες σαν την ΠΓΔΜ το ποδόσφαιρο έχει ακόμη μεγαλύτερη κοινωνιολογική βαρύτητα από ό,τι στον αναπτυγμένο δυτικό κόσμο. Νωρίς στο δεύτερο ημίχρονο, το σκορ ήταν 2-0 υπέρ της Ρεάλ, ενώ στο 30ό λεπτό είχε γίνει τρίλεπτη διακοπή για να δροσιστούν οι παίχτες. Στο 54′ όμως σηκώθηκε για ζέσταμα ο Κριστιάνο Ρονάλντο και οι θεατές άρχισαν να ζητοκραυγάζουν σαν να μπήκε γκολ. Η Μάντσεστερ μείωσε στο 62′ σε 2-1 και ο Ρονάλντο πέρασε ως αλλαγή στο γήπεδο στο 82′.
Ένας παγκόσμιος σταρ τεράστιας εμβέλειας και αποδοχής, ο μαέστρος ενός σόου δισεκατομμυρίων, ο επί γης μεσάζων μιας θρησκείας με πιστούς σε όλο τον κόσμο, του οποίου μία παιδική γκριμάτσα ή ο ανάποδος βηματισμός όταν στήνει τη μπάλα για εκτέλεση φάουλ αρκεί για να εκτινάξει τις μετοχές του στο παγκόσμιο χρηματιστήριο του ποδοσφαίρου. Σε τέτοιο επίπεδο δεν μετρά τόσο το σύστημα 4-4-2 στο χορτάρι, αλλά τα likes και οι ακόλουθοι στο Instagram. Οι μισοί θεατές στο γήπεδο φορούσαν φανέλα με το όνομα του Ρονάλντο, τόσο της Ρεάλ όσο και της παλιάς του ομάδας, της Μάντσεστερ. Η φανέλα με το νούμερο 7. Ο διαιτητής κράτησε επτά λεπτά καθυστέρηση, εξαιτίας του τραυματισμού του Φελαϊνί. Στο τελευταίο λεπτό, σχεδόν ταυτόχρονα με τη λήξη του αγώνα, στον αγωνιστικό χώρο εισέβαλε ένας τύπος, τον οποίο κυνήγησαν οι σεκιουριτάδες. Στη γυμνή πλάτη του είχε γράψει κι εκείνος τον αριθμό 7.
Περισσότερα από το VICE
Οι Γυναίκες Έχουν τους Πρώτους τους Οργασμούς Νωρίτερα Από Ποτέ
Η Εύα Κουμαριανού δεν Φοβάται Τίποτα πια
Στα ΚΤΕΛ της Τρίπολης Πωλούνται Χουντο-Μπρελόκ
