«Μη γυρνάς πίσω, δεν πρόκειται ποτέ να είσαι μ’ αυτόν». Η συμβουλή ακούγεται σε έντονο ύφος. Μία γυναίκα, μεσήλικη, έχει απέναντί της μία νεαρή, που κάθεται στην ξύλινη καρέκλα καφενείου ακουμπώντας τους αγκώνες της στο μαύρο ξύλινο τραπέζι. Δείχνει προσηλωμένη σ’ αυτά που ακούει, έχοντας καρφωμένο το βλέμμα της στα σχήματα που έχει «φτιάξει» το κατακάθι του ελληνικού καφέ μέσα στο άσπρο φλιτζάνι. Από πάνω της είναι κρεμασμένο ένα κάδρο, με φωτογραφία παρμένη από τον ελληνικό κινηματογράφο και πρωταγωνιστές τον Μίμη Φωτόπουλο και τη Γεωργία Βασιλειάδου, στο έργο «Η Καφετζού».
Στη Θεσσαλονίκη αυξάνονται διαρκώς τα καφέ που προσφέρουν «καφεμαντεία», δηλαδή την ανάγνωση του φλιτζανιού. Διαφημίζουν τις καφετζούδες μέσα από πινακίδες που μοστράρουν στην είσοδο και οι θαμώνες έχουν δυνατότητα να κλείσουν ραντεβού ή να βρεθούν τις ώρες τις οποίες οι καφετζούδες προσφέρουν τις γνώσεις τους στο μαγαζί. Το καφέ «Κισμέτ», στην Αγίου Δημητρίου, είναι από τα πρώτα που έπιασε τον ρυθμό του νέου προϊόντος, εδώ και χρόνια, από το 2012. Τελευταία, όμως, αρκετά καφέ μιμούνται το προϊόν και προσλαμβάνουν καφετζούδες.
Videos by VICE
Στο «Κισμέτ» αντιλαμβάνεσαι αμέσως ότι η δουλειά είναι επαγγελματική. Η πινακίδα με το όνομα του μαγαζιού έχει δίπλα τη Γεωργία Βασιλειάδου με ένα φλιτζάνι στο χέρι και αυτή από τη γνωστή ταινία του κινηματογράφου. «Καφές με καφεμαντεία 3 ευρώ, 99% επιτυχία», αναφέρει η πινακίδα στον μαυροπίνακα που βρίσκεται στο πεζοδρόμιο. Στο εσωτερικό μπαίνεις περισσότερο στο κλίμα. Ο τιμοκατάλογος το λέει ξεκάθαρα. Ελληνικός καφές 1,5 ευρώ, Καφές Κισμέτ 3 ευρώ. Τέσσερις καφετζούδες είναι στα πόστα τους, περιμένοντας τους πελάτες και τις πελάτισσες. Η Χούλια, είναι 48 χρόνων, ίσα-ίσα που προλαβαίνει να μας πει πως κατάγεται από την Ξάνθη και ότι έμαθε να «λέει» το φλιτζάνι από τα 16 της. Μόλις είχε τελειώσει με έναν νεαρό και στην ουρά περίμεναν μάνα και κόρη. Η Χούλια λέει και τα χαρτιά, ό,τι προτιμάει ο πελάτης. «Ξέρετε δεν προλαβαίνει, είχε τέσσερις μέρες ρεπό και έχουν μαζευτεί γυναίκες και άνδρες που την περίμεναν», λέει ευγενικά η σερβιτόρα του καταστήματος.
VICE Video: Οι «Θεοί» του Ολύμπου
Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.
Πηγαίνουμε στη Φανή, μία 56χρονη αρχοντοκυρία. «Από την Πόλη κατάγομαι, η γιαγιά ήταν στον Γαλατά, από τα 16 μου έμαθε το φλιτζάνι», λέει στο VICE. Δεν θέλει να φωτογραφηθεί, όμως μας μιλά πρόθυμα για το φλιτζάνι και μα το «λέει». «Ο κόσμος θέλει άνθρωπο να μιλήσει, αλλά και ν’ ακούσει. Εδώ τηρείται απόλυτη εχεμύθεια», τονίζει. Παίρνει όσο έχει μείνει απ’ τον τον καφέ μας και πετάει τα υπολείμματα, κυρίως το υγρό κατακάθι, μέσα σε ένα πλαστικό στρόγγυλο τάπερ. Το χτυπάει σε ένα χαρτί κουζίνας για να πάρει γρήγορα τα ακανόνιστα σχήματα. «Βιάζεστε, αλλιώς θα περιμέναμε να γίνει», εξηγεί.
Ανάμεσα στις μεγάλες πόρτες που προβλέπει ότι θα διαβούμε, στα καλά συναισθηματικά και στα λεφτά που θα αποκτήσουμε, μιλάει για τα σχήματα και τα γράμματα του φλιτζανιού και τι σημαίνουν. «Το γράμμα Ήττα σημαίνει θάνατος», αποκαλύπτει, όμως συμπληρώνει ότι αποφεύγει να το πει στον πελάτη, ακόμη κι αν το δει, αλλά έμμεσα του ζητάει να προσέχει. «Το γράμμα Δέλτα είναι το καλύτερο. Όπως το σχηματίζουμε με τα δάχτυλα, το αριστερό της αγάπης και το δεξί της δύναμης. Ο κόσμος θέλει να μάθει το μέλλον του και να παρηγορηθεί, να ελπίζει ότι έρχεται κάτι καλύτερο», πιστεύει η Φανή.
«Το φλιτζάνι είναι παράδοση στην Ελλάδα, το έφεραν οι πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία το ‘22», αναφέρει υπογραμμίζοντας και τη δική της προσφυγική καταγωγή. «Αλλά το φλιτζάνι είναι συνδεδεμένο και με τον έρωτα. Αυτό ψάχνουν οι περισσότεροι που θέλουν να μάθουν», περιγράφει. Οι θαμώνες του «Κισμέτ» ξεκινούν τις ερωτήσεις για τα συναισθηματικά τους, συνεχίζουν με τα οικονομικά και τελειώνουν με την υγεία. «Εδώ, σ’ ένα τέτοιο μαγαζί, μπορείς να δεις πώς εξελίσσεται η κοινωνία, μπορείς να καταλάβεις πού είναι το ενδιαφέρον, ότι οι αξίες έχουν χαθεί», λέει σοφά.
Δίπλα της η Χούλια, έχει ήδη τελειώσει με την κόρη και συνεχίζει ρίχνοντας τα χαρτιά στη μάνα. «Κάποιες έχουν ικανότητες, πράγματι πολλά που μας λένε, μας βγαίνουν», λέει κοφτά η μία από τις δύο.
«Άνοιξα το μαγαζί στην κρίση το 2012, σκεφτόμουν ότι ο κόσμος ήθελε να ακούσει κάτι καλό για τον εαυτό του. Βρήκα τις κυρίες, μετά το μαγαζί και ξεκινήσαμε. Τώρα έχει σε πολλά», σημείωσε ο Κυριάκος Κασιάρας, ιδιοκτήτης του «Κισμέτ». «Είναι περισσότερο ψυχολογικό το θέμα, όλοι έχουμε μέσα μας το φλιτζάνι, το ακούμε από τα παιδικά μας χρόνια, στα χωριά, στις πόλεις, παντού», κατέληξε.
Στους τοίχους του μαγαζιού βλέπεις μία εικόνα με τρεις μάγισσες να λένε το φλιτζάνι, παραδίπλα η εικόνα του Αγίου Παΐσιου. «Εμένα ο πνευματικός μου, μου είπε ότι δεν είναι αμαρτία να λες τον καφέ», ξεκαθαρίζει η Φανή, δείχνοντας τον σταυρό που φοράει στο αριστερό της χέρι. «Τον πήρα από τα χέρια του Πατριάρχη», εξομολογείται.
Η Κωνσταντίνα είναι 27 χρονών, σπουδάζει στη Θεσσαλονίκη και περιμένει να έρθει η σειρά της, να ακούσει το μέλλον της, μέσα από το φλιτζάνι. «Για πλάκα έρχομαι», ξεκινάει προσπαθώντας να πάρει αποστάσεις από την καφεμαντεία, μήπως και την παρεξηγήσουμε. «Εντάξει δεν πωρώνομαι, αλλά μ’ αρέσει. Ρωτάω για συγκεκριμένα πράγματα που έχουν σχέση με τα συναισθηματικά», ξεκαθαρίζει χαμογελώντας. Πίνει αναψυκτικό, όμως σε λίγα λεπτά θα έρθει ο ελληνικός καφές της. Αφού τον πιει, θα γυρίσει η καφετζού ανάποδα το φλιτζάνι, θα ρίξει το υγρό κατακάθι στο πλαστικό τάπερ και θα διαβάσει τα περίεργα σχήματα.
Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας
Περισσότερα από το VICE
Ένα Απέραντο Νεκροταφείο Ασθενοφόρων του ΕΚΑΒ στην Αθήνα
Γιατί Είναι Σημαντική Αυτή η Φάση στη Δίκη της Χρυσής Αυγής
Local Natives: «Τα Δύο Καλύτερα Πράγματα στην Καλιφόρνια Είναι ο Καιρός και οι Μπύρες»