Ανάλογα ποιον θα ρωτήσεις, ο Marquis de Sade (Μαρκήσιος ντε Σαντ) είναι, είτε η προσωποποίηση της ανθρώπινης ακολασίας, ένας μάρτυρας για την ελευθερία του λόγου όπως ο Larry Flynt, είτε κάτι ενδιάμεσο. Ο θρυλικός Ιταλός σκηνοθέτης Pier Pasoliniτον θεωρούσε τόσο ενδιαφέροντα, που μετέφερε το έργο του «120 Μέρες στα Σόδομα» -για καιρό αδημοσίευτο-, σε μια από τις πιο ανατριχιαστικές ταινίες όλων των εποχών, ενώ μαγεύει καλλιτέχνες και ψυχολόγους εδώ και αιώνες.
Όπως είπε στο VICE ο Miki Bunge, ιδρυτής του ανεξάρτητου εκδοτικού Goliath Books, «Ο Marquis de Sade είναι η διαστροφή προσωποποιημένη». Μες στον μήνα, ο Goliath θα εκδώσει 101 σπάνια σχέδια που είχε αναθέσει σε άλλους ο διαβόητος Γάλλος αριστοκράτης, σε ένα καινούργιο βιβλίο που αποτελεί μια πύλη στη διαβόητη ανατριχιαστική φαντασία του.
Videos by VICE
Είναι δύσκολο να εντοπιστεί ποιος ζωγράφισε τις σκηνές για τον σεξουαλικά διεστραμμένο Γάλλο αριστοκράτη, που έδωσε το όνομά του στον σαδισμό. Κάποια σχέδια του βιβλίου με τίτλο Marquis de Sade–100 Erotic Illustrations, μοιάζουν με Bang Bros. Ανάγλυφοι τοίχοι, κολώνες και αψίδες, ομάδες καυλωμένων ανδρών με περούκες σε οργιώδη συμπλέγματα γυναικών. Έπειτα γίνεται πιο kinky, καλόγεροι πηδάνε καλόγριες, δυο γυναίκες βάζουν δάχτυλο παρακολουθώντας έναν εμπρησμό και άλλη μια κρέμεται από το ταβάνι με ένα σχοινί δεμένο στους καρπούς της.
Η αισχρότητα σε αυτήν την κλίμακα δεν ήταν απλώς κατακριτέα από τους αξιοπρεπείς ανθρώπους εκείνη την εποχή, αλλά και παράνομη. Έτσι, δεν αποτελεί έκπληξη που τα χαρακτικά δεν έχουν υπογραφή του καλλιτέχνη. Τέσσερα χρόνια μετά την ανάθεση αυτών των έργων το 1797, ο de Sade φυλακίστηκε από τον Ναπολέοντα για τα βιβλία του που περιέγραφαν αυτές τις σκηνές, Justine and Juliette. Όποιος έκανε τα έργα, μάλλον ήθελε να αποφύγει μια ανάλογη μοίρα κι έτσι ο Bunge δυσκολεύτηκε να βρει τον δημιουργό. «Σήμερα υποθέτουμε ότι δεν τα έκανε όλα ο ίδιος καλλιτέχνης», είπε. «Απ’ όσο ξέρουμε, έχουμε μόνο αυθεντικά έργα από αυτήν την περίοδο στο βιβλίο μας».
Ο Bunge συνέλεξε τα σχέδια από τα βιβλία του de Sade που δημοσιεύτηκαν τη δεκαετία του ‘70, κάποια από τα οποία ήταν πάνω από 500 σελίδες, συν κάποια έξτρα σχέδια. Το 100 Erotic Illustrations είναι ένα πιο εύχρηστο βιβλίο για να πάρει κανείς μια ιδέα για την εικαστική κληρονομιά της αμφιλεγόμενης αυτής προσωπικότητας.
Αλλά τι είναι αυτή η κληρονομιά; Ο de Sade συναρπάζει καλλιτέχνες και ψυχολόγους εδώ και αιώνες αλλά κοιτάζοντας κάποιες από τις πιο προκλητικές εικόνες στο βιβλίο, η απόφαση του Ναπολέοντα να τον φυλακίσει μοιάζει μάλλον λογική. Ακόμη και ο Bunge δεν ξέρει τι να σκεφτεί για το έργο του de Sade . «Οι εικόνες είναι αρκετά χυδαίες, ιδίως για την εποχή», είπε. Ίσως το πιο ανησυχητικό στοιχείο είναι ότι ο Goliath αναγκάστηκε να τροποποιήσει κάποιες, «ιδίως όσες περιλάμβαναν παιδιά», για να είναι κατάλληλες να εκδοθούν εν έτει 2018.
Όσο χυδαίος κι αν είναι, ο Bunge υποστηρίζει έντονα τη σημασία του de Sade για τον σύγχρονο λόγο. «Μπορείς να δεις ξεκάθαρα πώς διαφορετικές μορφές κοινωνιών αντιμετώπισαν το έργο του ανά τους αιώνες», είπε. Σε κάποια φάση, ο de Sade είχε σβηστεί τόσο πολύ από τη συλλογική συνείδηση που οι ίδιοι οι απόγονοί του έμαθαν το έργο του από έναν ιστορικό που τους πλησίασε για να βρει πληροφορίες.
Το συμπέρασμα του Bunge για την κληρονομιά του de Sade δεν είναι ικανοποιητικό, αλλά βρίσκεται κάπου στην γκρίζα ζώνη ανάμεσα στην αποδοκιμασία και την ικανοποίηση. «Νομίζω πως ήταν ένας πλούσιος που μπορούσε να κάνει ό,τι ήθελε -όπως σεξουαλικές παρενοχλήσεις και βιασμούς- χάρη στη θέση του. Φυσικά, δεν μπορείς να το εγκρίνεις αυτό», είπε. «Ωστόσο, η ελευθερία έκφρασης γνώμης είναι η βάση μιας κοινωνίας στην οποία αξίζει να ζει κανείς. Έτσι, ο Marquis de Sade και ό,τι έχει να κάνει με το δαιμονοποιημένο έργο του, είναι πολύ επίκαιρο σήμερα».
Έχοντας αυτά κατά νου, ακολουθεί μια επιλογή από το βιβλίο “Marquis de Sade – 100 Erotic Illustrations” (όχι κατάλληλα για εργασιακό χώρο):
Το βιβλίο “Marquis de Sade–100 Erotic Illustrations” διατίθεται από τις εκδόσεις Goliath Books.
Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.
Περισσότερα από το VICE
«Δυστυχώς Δεν Κάνει για Μένα» – Πώς Άλλαξε η Ζωή μου Όταν Έκοψα το Χόρτο
Τα πιο Ντροπιαστικά Σκηνικά σε Καλοκαιρινές Διακοπές στην Ελλάδα
«Είχα Πολλούς Nταβατζήδες, Ήταν Όλοι τους Έμποροι και Βίαιοι»