Την περασμένη εβδομάδα, η Ελλάδα είχε μια ξεχωριστή θέση ανάμεσα στις χώρες με τη μεγαλύτερη ήπια ισχύ (soft power) στο αφιέρωμα του Monocle. Μέσα σε 288 λέξεις, η συντακτική ομάδα του βρετανικού περιοδικού έπλεξε το εγκώμιο της Ελλάδας κάτω από τον τίτλο «Ένα έθνος που σημειώνει πρόοδο ενάντια στις πιθανότητες», μιλώντας με θετικά λόγια για τους χειρισμούς της χώρας στο πρώτο κύμα της πανδημίας, αλλά και την εξωτερική της πολιτική.
Ωστόσο, αν κάτι ξεχώρισε, ήταν η ιδιαίτερη αναφορά στον πρώην Επικεφαλής του Creative Lab της Google: τον Στηβ Βρανάκη. «Η εκλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη το 2019 φαίνεται ότι αποδίδει. Προσέλαβε τον πρώην Επικεφαλής του Creative Lab της Google στη θέση του Επικεφαλής Δημιουργικού (Chief Creative Officer – CCO) της Ελληνικής Κυβέρνησης, με αποτέλεσμα να ενισχύσει την εικόνα της χώρας» αναφέρει το άρθρο του Monocle.
Videos by VICE
Γεννημένος στον Καναδά, με καταγωγή από την Κρήτη, έχει εργαστεί σε ψηφιακά, σχεδιαστικά και διαφημιστικά γραφεία σε πόλεις όλου του κόσμου. Την τελευταία δεκαετια ήταν ο επικεφαλής του Creative Lab της Google, παράλληλα πέρασε από project μεγάλων εταιρειών όπως οι Apple και Amazon, έχει συνεργαστεί με τη NASA και τα Ηνωμένα Έθνη, ενώ πριν από λίγες ημέρες ολοκληρώθηκε η επί ενός έτους συνεργασία του με την ελληνική κυβέρνηση ως Επικεφαλής Δημιουργικού (Chief Creative Officer – CCO).
Προτού επιστρέψει στον ιδιωτικό τομέα, ενώ όπως όλα δείχνουν θα συνεχίσει να δίνει τις συμβουλές του στην κυβέρνηση, είχαμε μια συζήτηση μαζί του για το τι τον οδήγησε να έρθει στην Ελλάδα να εργαστεί, τις προκλήσεις που αντιμετώπισε, αλλά κι αν μπορεί να μεταμορφωθεί η χώρα κάποια στιγμή, σε έναν «παράδεισο» για τους νέους ανθρώπους.
VICE: Την τελευταία δεκαετία εργαζόσασταν για την Google. Ποιο ήταν το κίνητρο που σας έκανε να έρθετε και να δουλέψετε στην Ελλάδα;
Στηβ Βρανάκης: Υπήρξα αρκετά τυχερός ώστε να έχω περάσει σχεδόν μια δεκαετία ως επικεφαλής του Creative Lab της Google σε όλη την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική, δουλεύοντας σε διάφορα πρότζεκτ για Wearables, Εικονική Πραγματικότητα, Digital to Physical Installations, Machine Learning, Τεχνητή Νοημοσύνη κ.ο.κ.. Ακόμη, δούλεψα σε πολλές πρωτοβουλίες με κοινωνικό αντίκτυπο, όπως το Women Will για νέες γυναίκες στην Υποσαχάρια Αφρική και το Internet Sathi, ένα πρόγραμμα για να συνδεθούν στο Διαδίκτυο οι γυναίκες σε απομακρυσμένα χωριά στην Ινδία.
Ενώ βρισκόμουν ακόμα στην Google, συνεργάστηκα με τη ΝΑSΑ και την ESA στο πρότζεκτ YouTube Space Lab, ενώ πριν από την Google είχα δουλέψει σε δημιουργικά γραφεία, σε πρότζεκτ όπως το λανσάρισμα του iPhone στο Ηνωμένο Βασίλειο καθώς και στην Amazon.co.uk.
Μου δόθηκε η ευκαιρία να επιστρέψω στην Ελλάδα και να αναλάβω Επικεφαλής του Δημιουργικού Γραφείου (Chief Creative Office) και Ειδικός Σύμβουλος του Πρωθυπουργού. Ευκαιρίες σαν αυτές δεν παρουσιάζονται πολύ συχνά, οπότε θεώρησα τιμή μου να με καλέσουν και να επιστρέψω για να συνεισφέρω σε όποιον τομέα μπορώ.
Τι γινόταν στη ζωή σας όταν σας προσέγγισαν για αυτή τη θέση;
Το περασμένο καλοκαίρι είχα αποφασίσει να επιστρέψω στον Καναδά προκειμένου να ιδρύσω ένα Δημιουργικό Εργαστήριο στο Βανκούβερ. Μετά από 20 χρόνια στο Ηνωμένο Βασίλειο αποφασίσαμε να μετακομίσουμε πίσω στη γενέτειρα. Τον Ιούλιο ανέλαβε πρωθυπουργός της Ελλάδας ο Κυριάκος Μητσοτάκης και μετά από μερικές συνομιλίες, είχα πάρει την απόφαση να έρθω εδώ. Το κοντέινερ όπου είχαν μπει τα προσωπικά μας είδη προσγειώθηκε στον Καναδά και πήγε κατευθείαν σε μια αποθήκη όπου και βρίσκεται τον τελευταίο χρόνο. Ταξιδέψαμε στην Ελλάδα με τις βαλίτσες μας και είμαστε εδώ έκτοτε.
Είχατε αμφιβολίες κάποιες στιγμές, για την απόφασή σας;
Ο καθένας έχει αμφιβολίες, ειδικά όταν κάνει τέτοιες μεγάλες κινήσεις για τη ζωή του, που αφορούν ολόκληρη την οικογένειά του. Αλλά ήμουν πάντοτε αρκετά αυθόρμητος και αποδεχόμουν το πεπρωμένο μου όπως ερχόταν. Όλα συμβαίνουν για κάποιο λόγο. Πιστεύω πως πρέπει να δημιουργείς εντάσεις στη ζωή σου, αν θες να παραμείνεις ενεργός ως δημιουργικό άτομο. Η ρουτίνα και ο εφησυχασμός σκοτώνουν τη δημιουργικότητα.
Οι κύριες ανησυχίες μου ήταν αν «εμείς» συλλογικά θα μπορούσαμε να φέρουμε σε πέρας την αποστολή μας, πραγματικά να αναποδογυρίσουμε τη χώρα μετά από τόσο πολλά χρόνια λιτότητας και οικονομικής κρίσης.
Αλλά επίσης, ως τυπικό δείγμα δημιουργικού ανθρώπου που του λείπει η αυτοπεποίθηση και ποτέ δεν είναι πραγματικά σίγουρος για την ικανότητά του, ανησυχούσα πως αυτό θα ήταν δύσκολο για μένα. Δεν είχα ξανακάνει ποτέ τίποτα αυτής της κλίμακας μεγέθους. Νομίζω ότι ο πρωθυπουργός έχει πετύχει πολύ καλά αποτελέσματα σχετικά με την ανοικοδόμηση της αξιοπιστίας και της εμπιστοσύνης στη χώρα μας, που έχουν οδηγήσει στην προσέλκυση τεράστιων επενδύσεων από ορισμένες από τις πιο καινοτόμες επιχειρήσεις παγκοσμίως.
Μπορείτε να περιγράψετε τους πρώτους μήνες δουλειάς στην Ελλάδα;
Οι αρχικοί μήνες ήταν κάπως δύσκολοι. Έπρεπε να δημιουργήσω μια ομάδα, ένα δημιουργικό studio και να ξεκινήσω αμέσως να δουλεύω πάνω στη δημιουργική και στρατηγική προσέγγιση που θέλαμε να ακολουθήσουμε. Πέσαμε πραγματικά με τα μούτρα στη δουλειά. Κατέληξα να προσλάβω έξι μαθητευόμενους από τοπικές σχολές design, που τους αποκαλούσαμε χαϊδευτικά ως Ithaca 6 (Οι 6 της Ιθάκης), καθώς το όνομα της ομάδας μας ήταν Ithaca Lab (Εργαστήριο της Ιθάκης).
Καθώς είχαμε περιορισμένο προϋπολογισμό, αρχικά κάναμε όλη τη δουλειά οι ίδιοι σε ό,τι αφορά τη σύλληψη, το branding και το χτίσιμο της ταυτότητας, μαζί με δύο Σουηδούς συναδέλφους μου (Prinz & Co.), με τους οποίους είχα συνεργαστεί στην Google και σταδιακά αρχίσαμε να συμπράττουμε με τοπικά δημιουργικά γραφεία, τυπογράφους, δημιουργούς ταινιών κ.ο.κ.
Οι μαθητευόμενοι αποτέλεσαν μια από τις καλύτερες αποφάσεις που έχω πάρει, ιδιαίτερα το να δημιουργήσω μια ομάδα από ανθρώπους που ανήκουν στη γενιά που χτυπήθηκε πιο σφοδρά από όλες, από την οικονομική κρίση. Όχι απλά το να τους δώσω την ευκαιρία, αλλά και το να αντλώ από τις νέες τους ιδέες και τη φρέσκια τους οπτική και, το πιο σημαντικό, από τον σκεπτικισμό τους για οτιδήποτε παράγαμε, που θύμιζε έστω αμυδρά marketing ή διαφήμιση.
Θέλαμε να δημιουργήσουμε κάτι στο οποίο οι άνθρωποι θα πίστευαν και θα συμμετείχαν. Αυτό δεν αφορά το να πουλήσουμε, αφορά το να ακούσουμε τους ανθρώπους που έχουν υπομείνει ανήκουστες κακουχίες στη διάρκεια των τελευταίων ετών και το να προσπαθήσουμε να δημιουργήσουμε μια πλατφόρμα για την αλλαγή από την οποία θα μπορούσαν να επωφεληθούν.
VICE Video: Το Κυνήγι της Τελειότητας
Ποιες είναι οι κυριότερες προκλήσεις στην αλλαγή της εικόνας (rebranding) της Ελλάδας;
Έχω πει πολλές φορές στο παρελθόν πως δεν είμαι οπαδός της ιδέας της κατασκευής της εικόνας για έθνη. Αυτό κάνει το πράγμα να μοιάζει με άσκηση marketing. Οι χώρες πρέπει να χτίζουν την υποδομή, να θεσπίζουν νόμους, και ρυθμίσεις, και να δημιουργούν τις συνθήκες και τις ευκαιρίες για τους πολίτες τους ώστε αυτοί να μπορούν να επιτύχουν. Η δουλειά που κάνουμε στοχεύει στο να αποτυπώσει αυτό το γεγονός και στο να διασφαλίσει πως ο κόσμος, τόσο μέσα όσο και έξω από την Ελλάδα, γνωρίζει και κατανοεί πως αυτά έχουν αρχίσει να συμβαίνουν. Ότι μπορει να διαθέτουμε ένα πλούσιο ιστορικό παρελθόν, αλλά έχουμε επίσης μια ιστορία με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον για να αφηγηθούμε στον κόσμο.
Ποιοι είναι οι ελληνικοί τομείς που χρειάζονται επειγόντως κάποιου είδους αναμόρφωση, με όρους επικοινωνίας;
Πιστεύω πως η δουλειά που κάνει το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης είναι κρίσιμης σημασίας για την πρόοδο της χώρας μας. Η ψηφιοποίηση των υπηρεσιών, η αυτοματοποίηση ορισμένων εργασιών, η επιτάχυνση των διαδικασιών – η γραφειοκρατία που μαστίζει την Ελλάδα εδώ και πολλά χρόνια. Όσα θα συμβάλλουν ώστε να προωθηθούν νέα σχέδια και πρωτοβουλίες, που βοηθούν την οικονομία να μπει ξανά σε τροχιά ανάπτυξης. Πιστεύω επίσης πως έχουμε πεπαλαιωμένες αντιλήψεις σε σχέση με τον τουρισμό και τα πολιτιστικά μας αγαθά. Αυτή τη στιγμή συμβαίνουν τόσα πολλά πράγματα στον τομέα της σύγχρονης πολιτιστικής δημιουργίας, καθώς και στον τομέα του βιώσιμου (αειφόρου) τουρισμού.
Με ποιους τρόπους πιστεύετε πως η κατάσταση εδώ έχει αρχίσει να αλλάζει;
Πιστεύω πως οι πρόσφατες, μεγάλης κλίμακας επενδύσεις από επιχειρήσεις σε τομείς όπως η τεχνολογία, η φαρμακευτική και η αυτοκινητοβιομηχανία, ανάμεσά τους η ανακοίνωση της επένδυσης του ενός δισεκατομμυρίου από τη Microsoft, το άνοιγμα της Pfizer στη Θεσσαλονίκη και η ηλεκτροδότηση της Αστυπάλαιας από τη Volkswagen, αποτελούν αδιάψευστη μαρτυρία για τη νεοαποκτηθείσα μας αυτοπεποίθηση για το πώς αρχίζει να μας βλέπει ο κόσμος. Ως χώρα προοδευτική, ανοιχτή και προσανατολισμένη προς την αειφορία.
Ποιοι είναι οι κύριοι δείκτες που φανερώνουν αυτήν την αλλαγή;
Πέρα από τις τεράστιες επενδύσεις που σας απαρίθμησα προηγουμένως, βλέπουμε επίσης εκδόσεις όπως το περιοδικό Monocle να μιλούν για την επιρροή μας στην παγκόσμια σκηνή μέσω της ήπιας ισχύος μας. Πολυάριθμες επιχειρήσεις εξετάζουν το ενδεχόμενο να μεταφέρουν τις εργασίες τους στην Ελλάδα και αμέτρητοι Έλληνες, γεννημένοι στη χώρα αλλά και που ανήκουν στη διασπορά, επιστρέφουν. Παράλληλα, ψηφιακοί μετανάστες επιλέγουν τη χώρα μας ως το μέρος όπου θέλουν να έχουν την έδρα τους. Όλα αυτά τα γεγονότα αποτυπώνουν γλαφυρά το πώς μεταβάλλονται τα πράγματα.
Πιστεύετε ότι η αλλαγή της εικόνας της Ελλάδας μπορεί να παίξει κάποιο ρόλο στην αντιστροφή του brain drain;
Πέρυσι η SingularityU στην Αθήνα (σ.σ. su.gr) ανέφερε πως ξοδεύουμε οκτώ δισεκατομμύρια ευρώ ως έθνος στην εκπαίδευση της νεολαίας μας, η οποία στη συνέχεια δημιουργεί 13 δισεκατομμύρια ευρώ προστιθέμενη αξία στις χώρες όπου μετακομίζει για να εργαστεί, αφού φύγει από την Ελλάδα. Το να τους δώσουμε έναν λόγο για να επιστρέψουν αποτελεί θεμελιώδη στόχο όλης αυτής της προσπάθειας. Δεν πιστεύω πως πολλοί από αυτούς ήθελαν εξαρχής να φύγουν, αλλά ένιωσαν πως δεν είχαν άλλη επιλογή.
Όλα αυτά τα βήματα προόδου στους τομείς του ψηφιακού μετασχηματισμού του κράτους, των υποδομών που υφίστανται ή αναπτύσσονται με ταχείς ρυθμούς, όπως το 5G και τα δίκτυα Οπτικών Ινών, και των πρόσφατων μειώσεων φόρων που παρέχουν στους πολίτες το 50% του φόρου εισοδήματος το 2021. Όλα αυτά είναι λόγοι για να επιστρέψει κανείς.
Μπορεί η Ελλάδα να μεταμορφωθεί σε «παράδεισο» για νέους Ευρωπαίους που θα έρχονται να ζήσουν εδώ και να εργαστούν εξ αποστάσεως;
Στην Ελλάδα θεωρούμε πως η ζωή είναι σημαντικότερη από την εργασία και ξέραμε πάντοτε πώς να ισορροπούμε μεταξύ δουλειάς και ζωής. Στη διάρκεια αυτής της δύσκολης περιόδου οι άνθρωποι ιεραρχούν ξανά τη ζωή τους, ως σημαντικότερη προτεραιότητα από τη δουλειά τους.
Θεωρώ πως το ερώτημα που αφορά την εξ αποστάσεως εργασία, είτε πρόκειται για ψηφιακούς μετανάστες είτε για τηλεργαζόμενους, θα αποτελέσει μια ευκαιρία για να επαναπροσδιορίσουμε όσα έχουμε να προσφέρουμε. Αποτελεί, επίσης, την πιο χαρακτηριστική ένδειξη για το μέλλον της εργασίας. Από τις μικρής διάρκειας διακοπές έως τις πιο μακροπρόθεσμες υβριδικές ή μικτές εμπειρίες που επιτρέπουν τόσο τις διακοπές όσο και την εργασία, ταυτόχρονα. Πλέον το ένα δεν αποκλείει το άλλο, δεν πρόκειται για διάζευξη.
Λαμβάνοντας υπόψη τη νέα πραγματικότητα της πανδημίας και τον επερχόμενο εμβολιασμό, πρέπει η Ελλάδα να υιοθετήσει μια νέα στρατηγική στον τομέα του τουρισμού;
Αυτό που πραγματικά με ενθουσιάζει είναι η δουλειά που γίνεται, ώστε η Ελλάδα να μετατραπεί σε έναν από τους πιο βιώσιμους τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως. Έχω πει στο παρελθόν πως οι επισκέπτες «μεγαλύτερης οικονομικής αξίας» θα προέλθουν από την προσέλκυση ανθρώπων που υιοθετούν τις αξίες που έχουμε ως έθνος. Τον πολιτισμό μας, το περιβάλλον και τις πεποιθήσεις μας.
Κλείνοντας, πραγματικά πιστεύω πως μπορούμε να επιτύχουμε αντίκτυπο που θα συγκρίνεται με το παρελθόν μας αν δημιουργήσουμε τις συνθήκες που θα επιτρέπουν στους ανθρώπους να επιτύχουν. Δύο χιλιάδες χρόνια νωρίτερα, μια σειρά από πολλούς παράγοντες οδήγησαν σε ορισμένες από τις σπουδαιότερες ιδέες και συλλήψεις μας. Μπορούμε να το επαναλάβουμε.
Οφείλουμε να στηρίξουμε τους νέους με όλα τα αναγκαία μέσα και να διασφαλίσουμε πως αυτές οι συνθήκες θα τεθούν σε εφαρμογή προκειμένου εκείνοι να μπορούν να μεγαλουργήσουν. Είμαστε μια χώρα της οποίας ο αντίκτυπος και η επιρροή υπερτερούν κατά πολύ σε σχέση με το μέγεθος και την κλίμακά μας.
Τέλος, ας αξιοποιήσουμε την ευκαιρία που μας δίνεται ως προς το χτίσιμο του αφηγήματος μιας χώρας ώστε να κινητοποιήσουμε τον κόσμο να δουλέψει ενωμένος για να αντιμετωπίσει ορισμένες από τις μεγαλύτερες παγκόσμιες προκλήσεις της εποχής μας.
Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.
Περισσότερα από το VICE
Η Ιστορία της Αφροδίτης, Μια Iστορία Aγάπης και Aνεργίας
Ένας Kρατούμενος Mιλά για τον Eφιάλτη του Covid19 στη Φυλακή Διαβατών
Δύο Γυναίκες Επισκέπτονται το Μέρος Όπου Αυτοκτόνησαν Αγαπημένα τους Πρόσωπα
