Η «Αμαρτωλή» Ιστορία των Οικοπέδων στο Κόκκινο Λιμανάκι

Το οικόπεδο πάνω από το Κόκκινο Λιμανάκι στο Μάτι, όπου βρέθηκαν νεκροί 26 άνθρωποι, ήταν το πρώτο που επισκέφθηκε το κλιμάκιο των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος μετά την τραγωδία. Το βράδυ της πυρκαγιάς, η συνιδιοκτήτρια του οικοπέδου Χ.Φ., πρώην νομαρχιακή σύμβουλος Ανατολικής Αττικής, άνοιξε την πόρτα σε πολλούς ανθρώπους που έτρεξαν προς τα εκεί και τελικά διέφυγαν στη θάλασσα. «Η ομάδα των 26 δυστυχώς δεν πρόλαβε», είπε η ίδια. Τα τελευταία 24ωρα, μετά την όψιμη κυβερνητική διαπίστωση ότι η άναρχη πολεοδομική ανάπτυξη έπαιξε κι αυτή ρόλο στην τραγωδία, κλιμάκια ειδικών αναγκάστηκαν να κάνουν αυτοψίες κατά μήκους του παραλιακού μετώπου στο Μάτι.

Από στοιχεία υποθέσεων στα ποινικά και διοικητικά δικαστήρια, τα οποία επεξεργάστηκε το VICE, προκύπτει ότι οι καταπατήσεις και τα αυθαίρετα δεν είναι σπάνιες περιπτώσεις στο Μάτι και το Κόκκινο Λιμανάκι. Το έγκλημα είναι διαχρονικό και το Ελληνικό Δημόσιο δεν έχει τολμήσει έως και σήμερα να διαρρήξει αυτήν τη μαύρη ακολουθία.

Μια από τις περιπτώσεις καταπάτησης δασικής έκτασης αποκτά εκ των πραγμάτων σήμερα διαφορετικό συμβολισμό. Από δικαστικά έγγραφα, που βρίσκονται στη διάθεση του VICE, προκύπτει ότι η ιδιοκτήτρια του οικοπέδου όπου βρέθηκαν νεκροί 26 άνθρωποι, έχει κι εκείνη καταδικαστεί παλιότερα για παράνομη εκχέρσωση δασικής έκτασης 3,5 στρεμμάτων. Η συγκεκριμένη έκταση δεν ταυτίζεται με το μοιραίο οικόπεδο (βρίσκεται στην επάνω πλευρά του χωμάτινου δρόμου). Η παράνομη εκχέρσωση έγινε το 2004 και η καταδίκη κατέστη αμετάκλητη το 2015.

Όπως προκύπτει από την απόφαση του Αρείου Πάγου, η ιδιοκτήτρια του παραθαλάσσιου οικοπέδου στο Κόκκινο Λιμανάκι καταδικάστηκε το 2012 από το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών, σε δεύτερο βαθμό, σε ποινή φυλάκισης ενός έτους με τριετή αναστολή. Η υπόθεση εξετάστηκε από το αρμόδιο Ποινικό Τμήμα του Αρείου Πάγου τον Ιανουάριο του 2015. Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, η ίδια «στη θέση Κόκκινο Λιμανάκι της Περιφέρειας Ραφήνας Αττικής, στις 13 Μαρτίου του 2004, εντός δημόσιας δασικής έκτασης, προέβη στην εκχέρσωση εμβαδού 3,536 στρεμμάτων, καταστρέφοντας τη δασική βλάστηση από σχίνα, πουρνάρια και πεύκα με σκαπτικό μηχάνημα, παραβλάπτοντας την κατά προορισμό της χρήση, με σκοπό την οικοπεδοποίησή της».

VICE Video: Το Χρονικό της πιο Φονικής Πυρκαγιάς στην Ελλάδα

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Η πρώην νομαρχιακή σύμβουλος κατέθεσε ότι το 1986 είχε αγοράσει δύο αγροτεμάχια στην ίδια θέση, έκτασης 5 και 9 στρεμμάτων, αντίστοιχα. Επιπλέον, ισχυρίστηκε ότι η δημόσια δασική έκταση που εκχερσώθηκε ταυτίζεται με τμήμα ενός από τα αγροτεμάχια που κατείχε νόμιμα. Ωστόσο, το δικαστήριο έκρινε ότι τα δύο αγροτεμάχια βρίσκονται βορειότερα και δεν συνορεύουν με τη δασική έκταση- τα δύο αγροτεμάχια τέμνονται από την ιδιωτική οδό Ειρήνης και μεταξύ τους παρεμβάλλονται άλλες ιδιοκτησίες. «Τα ανωτέρω δεν αναιρούνται από κανένα αποδεικτικό στοιχείο ούτε από την επισκόπηση των αεροφωτογραφιών των ετών 1937 και 1945», καταλήγει το σκεπτικό της απόφασης του Αρείου Πάγου, που σφράγισε την ποινή. Σημειώνεται ότι το μοιραίο οικόπεδο με τους 26 νεκρούς είχε αγοραστεί παλαιότερα, το 1938, και το σπίτι είχε χτιστεί το 1947.

Το VICE επικοινώνησε με τον δικηγόρο Σπύρο Μπακρώζη, ο οποίος είχε παρασταθεί στον Άρειο Πάγο. Ο ίδιος επιβεβαίωσε την παραπάνω δικαστική εξέλιξη, σημειώνοντας ότι πρόκειται για την έκταση στην επάνω πλευρά του χωμάτινου δρόμου, όπου βρίσκεται το οικόπεδο των 26 νεκρών. Υπάρχει κάτι ακόμη. Η οικογένεια καταχώρησε την επίδικη έκταση στο Κτηματολόγιο. Σύμφωνα με ασφαλείς πηγές, το Ελληνικό Δημόσιο προσέφυγε το προηγούμενο διάστημα στα διοικητικά δικαστήρια εναντίον της πράξης καταχώρησης, ωστόσο η παρέμβαση απορρίφθηκε (η ακριβής ημερομηνία δεν κατέστη δυνατό να επιβεβαιωθεί). Έκτοτε και μέχρι σήμερα, το Ελληνικό Δημόσιο δεν επανήλθε ποτέ για τα 3,5 στρέμματα που εκχερσώθηκαν παράνομα στο Μάτι.

Στη χθεσινή ενημέρωση των πολιτικών συντακτών, ο Δ. Τζανακόπολος είπε ότι στην Αττική έχουν καταγραφεί 2.500 αυθαίρετα σε δασικές περιοχές και 650 κτίσματα στον αιγιαλό, τα οποία, όπως ανέφερε, πρόκειται να κατεδαφιστούν. Μάλιστα, ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Γιώργος Σταθάκης, αναμένεται να παρουσιάσει σήμερα νέο νόμο για τα αυθαίρετα. Στην πράξη, πάντως, αυτό δεν γίνεται τόσο άμεσα. Ενδεικτικά, σε υπόθεση στο Κόκκινο Λιμανάκι, οι λεπτομέρειες της οποίας βρίσκονται στη διάθεση του VICE, εκκρεμεί από το 1994 η εντολή κατεδάφισης διώροφου αυθαιρέτου κτίσματος, σε δασική και αναδασωτέα έκταση περίπου 900 τ.μ. Στον ιδιοκτήτη είχε επιβληθεί πρόστιμο 85.700 ευρώ από το Δασαρχείο Πεντέλης, επειδή δεν προχωρούσε στην οικειοθελή κατεδάφιση. Όμως, λόγω τυπικού λάθους στη διαδικασία επιβολής του προστίμου, τα διοικητικά δικαστήρια το ακύρωσαν. Το Υπουργείο Οικονομικών ζήτησε την αναίρεση της διοικητικής απόφασης και μόλις το καλοκαίρι του 2015 το αίτημα εξετάστηκε κι έγινε δεκτό από το Συμβούλιο της Επικρατείας, ώστε να αρχίσει η διασικασία από την αρχή. Το αυθαίρετο παραμένει στη θέση του.

Η κυβέρνηση τρέχει πίσω από τις εξελίξεις. Δύο 24ωρα μετά την αποκάλυψη της τραγωδίας, ο Υπουργός Περιβάλλοντος Γιώργος Σταθάκης αναγκάστηκε να παραδεχθεί ότι έδωσε κι αυτός άδεια σε αυθαίρετα σε άλλο σημείο στο Κόκκινο Λιμανάκι. «Το Προεδρικό Διάταγμα που φέρει την υπογραφή μου (24-3-17, ΦΕΚ ΑΑΠ/63) εγκρίνει την ένταξη στο πολεοδομικό σχέδιο αποκλειστικά δύο οικοδομικών τετραγώνων, στο πλαίσιο της γνωμοδότησης του ΣτΕ», υποστήριξε.

Στην ίδια γραμμή, ο Υπουργός Δικαιοσύνης Σταύρος Κοντονής μόλις χθες έδωσε παραγγελία στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών, στο πλαίσιο της προκαταρκτικής εξέτασης που ήδη γίνεται για τα αίτια της πυρκαγιάς, να ερευνηθεί εάν είχαν τηρηθεί όσα νομοθετικά προβλέπονται για την ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών στην παραλία. Η εισαγγελέας Πρωτοδικών, Βαρβάρα Γνεσούλη, που κάνει την έρευνα, αναμένεται να καλέσει ιδιοκτήτες ακινήτων προκειμένου να ελέγξει έαν είχαν οικοδομικές άδειες, καθώς και στελέχη των αρμοδίων τοπικών Πολεοδομιών, προκειμένου να απαντήσουν εάν είχαν γίνει οι απαραίτητοι έλεγχοι για αυθαίρετα κτίσματα. Τις επόμενες μέρες έχουν κληθεί για κατάθεση τοπικοί δήμαρχοι και περιφερειακοί σύμβουλοι. Μέχρι στιγμής έχουν εξεταστεί οι δήμαρχοι Ωρωπού, Ραφήνας και Μαραθώνα, ο γενικός γραμματέας Πολίτικης Προστασίας Γιάννης Καπάκης και στελέχη της Πυροσβεστικής, σε μια προσπάθεια να ανοίξει η βεντάλια τυχόν ποινικών ευθυνών και σε άλλα πρόσωπα. Σε δεύτερη φάση πρόκειται να καταθέσουν στα τοπικά αστυνομικά τμήματα διασωθέντες και συγγενείς τους, με βασικό ερώτημα την αντίδραση του κρατικού μηχανισμού τις κρίσιμες ώρες.

Περισσότερα από το VICE

Το Τόκιο Μέσα από τα Μάτια Ενός Έλληνα Φωτογράφου

Η Ανατριχιαστική Ιστορία του Θεόφιλου Σεχίδη, του Έλληνα «Χάνιμπαλ»

Η «Αμαρτωλή» Ιστορία των Οικοπέδων στο Κόκκινο Λιμανάκι