Πριν από μερικά χρόνια και συγκεκριμένα στις αρχές του 2018, όταν έκλεισα τα 23, είχα μπει στη διαδικασία αναζήτησης σπιτιού στο κέντρο της Αθήνας και συγκεκριμένα στο Παγκράτι. Τότε, είχα καταφέρει να βρω σπίτι ανακαινισμένο 60τ.μ, πρώτου ορόφου, λίγα μέτρα μακριά από την Πλατεία Βαρνάβα, με ενοίκιο 330 ευρώ. Σήμερα, σπίτι με παρόμοια χαρακτηριστικά στην ίδια περιοχή κοστίζει γύρω στα 580-650 ευρώ τον μήνα. Με κατώτατο μισθό στα 569 ευρώ καθαρά και ενοίκια που τα τελευταία χρόνια αυξάνονται με ραγδαίους ρυθμούς, είναι σχεδόν αδύνατο για κάποιον να νοικιάσει σπίτι μόνος του και ταυτόχρονα να ρυθμίσει το budget του ώστε να ανταπεξέθλει και να καλύψει τις βασικές του ανάγκες. Με 569 ευρώ, πώς μπορεί κανείς να πληρώνει ενοίκια, σούπερ-μάρκετ, ρεύμα, καύσιμα, σταθερό/Internet, κοινόχρηστα;
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η επιστροφή στο πατρικό σπίτι είναι πλέον μονόδρομος για ολοένα και περισσότερους νέους. Νέοι που έζησαν τα φοιτητικά τους χρόνια σε μία επαρχιακή πόλη και μετά αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στο πατρικό τους προκειμένου να βρουν δουλειά, νέοι που νοίκιαζαν μόνοι τους σπίτι αλλά δεν κατάφεραν να το διατηρήσουν γιατί κάθε χρόνο ο ιδιοκτήτης τους ζητούσε νέα αύξηση, νέοι που συγκατοικούσαν με φίλους που για κάποιο λόγο έπρεπε να αποχωρήσουν, νέοι που συμβίωναν με τους συντρόφους τους και χώρισαν, νέοι που έμειναν άνεργοι.
Videos by VICE
Το VICE μίλησε με νέους που είναι κοντά στα 30 και αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στο πατρικό τους σπίτι, οι οποίοι περιγράφουν τις συνθήκες που τους ώθησαν να γυρίσουν, τη συμβίωση με τους γονείς, τα θετικά και τα αρνητικά της επιστροφής στο σπίτι, την καθημερινότητά τους -όπως αυτή έχει διαμορφωθεί- και απαντούν πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι για κάποιον νέο, εν έτει 2022, να ζήσει μόνος του.
«Μόνο και μόνο αυτό το “φεύγω” που πρέπει να πω στους γονείς μου πριν φύγω, είναι βασανιστήριο»
Παναγιώτης, 31 ετών
Αυτή την περίοδο είμαι εργαζόμενος στον ιδιωτικό τομέα. Για πρώτη φορά έφυγα από το πατρικό μου στα 25 μου. Είχα τελειώσει με το κομμάτι των σπουδών μου και είχα αρχίσει να έχω για πρώτη φορά ένα σταθερό εισόδημα, οπότε αποφάσισα να μετακομίσω μόνος μου. Θυμάμαι ότι το αίσθημα της ελευθερίας τις πρώτες μέρες ήταν συναρπαστικό. Γυρνούσα στο σπίτι και δεν χρειαζόταν να δώσω λογαριασμό σε κανέναν, που ενδεχομένως μπορεί να ανησυχούσε αν για παράδειγμα κοιμόμουν αλλού. Κάθε βράδυ μπορούσα να κάνω οτιδήποτε ήθελα και είχα επιτέλους τον δικό μου χώρο για να βρισκόμαστε με την κοπέλα μου αλλά και με φίλους. Το μόνο δύσκολο ήταν κάποιες δουλειές του σπιτιού που πάντα τις βαριόμουν και φυσικά το τρέξιμο για να φτιάξω το σπίτι.
Αφού έζησα τρία-τέσσερα χρόνια μόνος μου τελικά αποφασίσαμε να συγκατοικήσουμε με την κοπέλα μου. Μείναμε μαζί για περίπου 1,5 χρόνο αλλά από ένα σημείο και μετά η σχέση μας δεν τραβούσε, οπότε αποφασίσαμε να χωρίσουμε. Αυτό έγινε πριν περίπου ενάμιση μήνα. Το σπίτι ήταν δικό της οπότε έπρεπε να βρω ένα μέρος για να μείνω. Οι φίλοι μου μπορούσαν να με φιλοξενήσουν για κάποιες μόνο μέρες, οπότε αποφάσισα να κάνω το μεγάλο βήμα να επιστρέψω στο πατρικό μου για να ζήσω για κάποιες εβδομάδες μέχρι να ξεκαθαρίσουν τα πράγματα και να βρω κάπου να μείνω και πάλι μόνος.
Είναι πολύ δύσκολο να γυρνάς πίσω. Τις πρώτες τρεις-τέσσερις μέρες χαιρόμουν γιατί έβλεπα τους γονείς μου, που μου είχαν λείψει. Ταυτόχρονα, ομολογουμένως βρέθηκα σε ένα σημείο να τα έχω όλα έτοιμα και να μη χρειάζεται να κάνω τίποτα. Σύντομα κατάλαβα όμως ότι αυτό σημαίνει μία ταυτόχρονη απώλεια ελευθερίας και ανεξαρτησίας. Προφανώς στα 30 μου χρόνια, κανείς δεν θα μου απαγορεύσει να πάω κάπου ή να κάνω κάτι, αλλά και μόνο αυτό το «φεύγω» που πρέπει να πω στους γονείς μου πριν φύγω είναι βασανιστήριο.
Συνυπολόγισε σε όλα αυτά και τον COVID-19. Οφείλω αυτό τον καιρό να είμαι πολύ πιο προσεκτικός στο τι κάνω. Διότι αυτήν τη φορά δεν χρειάζεται να προσέχω μόνο για τον εαυτό μου, αλλά για ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας που έχουν ο καθένας τα δικά του προβλήματα υγείας.
Ένας άνθρωπος στα 30 δεν πρέπει να μένει με τους γονείς του. Δεν κάνει καλό στην ψυχολογία του.
Η σχέση μου με τους γονείς μου είναι γενικά πολύ καλή. Τα χρόνια που έλειπα από το σπίτι ήταν ακόμη καλύτερη, παρότι μπορεί να περνούσε και εβδομάδα που να μην τους μιλούσα. Τώρα η καθημερινή τριβή με δυσκολεύει περισσότερο. Φυσικά συνεχίζουμε να έχουμε πολύ καλή σχέση αλλά ο χώρος που τους δίνω για παρέμβαση στη ζωή μου είναι ελάχιστος και κάποιες φορές παρεξηγούμαι χωρίς καν να υπάρχει υπόνοια ελέγχου από αυτούς.
Τα θετικά είναι φυσικά η ευκολία στις δουλειές του σπιτιού και ότι προφανώς είσαι με ανθρώπους που σίγουρα σε αγαπούν. Φοβάμαι ότι κάπου εκεί τελειώνουν όμως. Τα αρνητικά είναι η απουσία προσωπικού χώρου και επομένως χρόνου, ένα μέρος νέας εξάρτησης από αυτούς και φυσικά πολλά πρακτικά πράγματα. Πού θα πάω με την κοπέλα που βγαίνω; Πώς θα βγω σε ένα κλειστό μαγαζί με κόσμο έχοντας τύψεις μην κολλήσω κανέναν; Φυσικά και υπερισχύουν τα αρνητικά. Λείπω πολλές ώρες από το σπίτι. Πηγαίνω σε γνωστούς μου, βγαίνω και φυσικά πηγαίνω στη δουλειά. Τις ώρες που είμαι σπίτι και που όταν υπερβαίνουν τις τέσσερις-πέντε αρχίζω να πέφτω ψυχολογικά, τις περνάω κλεισμένος στο δωμάτιό μου ακούγοντας μουσική, διαβάζοντας, βλέποντας σειρά και φυσικά ψάχνοντας τι θα κάνω με τη ζωή μου στο άμεσο μέλλον.
Όσο και να γκρινιάζω, είμαι από τους τυχερούς. Το πιθανότερο είναι ότι σε κάποιες εβδομάδες θα έχω βρει νέα σπίτι και θα αρχίσω να ζω και πάλι μόνος μου. Σκέφτομαι την περίπτωση να παγιδευόμουν στο σπίτι των γονιών μου επειδή δεν θα μπορούσα οικονομικά να κάνω αλλιώς και με πιάνει υπαρξιακό άγχος.
Ένας άνθρωπος στα 30 του δεν πρέπει να μένει με τους γονείς του. Δεν κάνει καλό στην ψυχολογία του. Αυτό όμως δεν σημαίνει απαραίτητα ότι φταίει ο ίδιος ούτε ότι πρέπει να πλαισιωθεί όλο αυτό ως προσωπική αποτυχία. Η κατάσταση με τα ακίνητα στην Αθήνα και ταυτόχρονα η υψηλή ανεργία και οι χαμηλοί μισθοί καθιστούν αυτή την επιστροφή στο παιδικό δωμάτιο σχεδόν απαραίτητη για πολλούς ανθρώπους της ηλικίας μου.
«Πρέπει πλέον να συγκατοικήσεις με ανθρώπους αρκετά μεγαλύτερούς σου, διότι πλέον δεν είναι συμβίωση οικογένειας: Είναι συγκατοίκηση»
Κατερίνα, 27 ετών
Εργάζομαι στον χώρο της εστίασης. Αποφάσισα να φύγω από το σπίτι στα 21 μου, διότι στην επαρχία και πιο ειδικά στην πόλη που μεγάλωσα, ένιωθα πάντα ένα «τοίχο», ότι δεν έχω επιλογές και με έπνιγε αυτό, όποτε έφυγα να βρω τη ζωή μου στην Αθήνα. Κυρίως ήθελα να είμαι άγνωστη μεταξύ αγνώστων.
Δεν με ενοχλούσαν ιδιαίτερα οι γονείς μου στη συμβίωση, όποτε και μακριά μια χαρά το ίδιο ήμουν, απλώς πάντα φοβόμουν ότι κάτι θα συμβεί και δεν θα είμαι εκεί. Οι λόγοι που με έφεραν πάλι πίσω έξι χρόνια μετά, ήταν το γεγονός ότι βρέθηκα -από επιλογή μου- χωρίς σπίτι και ήταν πολύ δύσκολο να βρω καινούργιο πλέον. Επίσης ήμουν κάπως κουρασμένη με την φάση μου στην Αθήνα και ήθελα να ηρεμήσω. Την ηρεμία που μόνο το σπίτι σου στην προσφέρει.
Γενικά είναι δύσκολο να επιστρέφεις σε ένα σπίτι που πρέπει πλέον να συγκατοικήσεις με ανθρώπους αρκετά μεγαλύτερούς σου, διότι πλέον δεν είναι συμβίωση οικογένειας, είναι συγκατοίκηση. Αλλά όπως εγώ είχα μάθει αλλιώς μόνη μου, έτσι και αυτοί είχαν μάθει μόνοι τους. Ο νέος είναι αυτός που πρέπει πάλι να προσαρμοστεί με υπομονή.
Είχα πολύ καλή σχέση πάντα με τους γονείς μου, δυστυχώς έχασα τον μπαμπά μου πριν έναν χρόνο άρα δεν προλάβουμε να ζήσουμε πάλι μαζί στο ίδιο σπίτι. Αλλά αν έχεις πάρει συνειδητά την απόφαση να γυρίσεις, όπως εγώ, δεν θα έχεις πρόβλημα. Αν το κάνεις αναγκαστικά επειδή η ζωή στα έφερε έτσι, σίγουρα η συγκατοίκηση πλέον -και όχι συμβίωση- θα σου φανεί «βουνό».
Κανείς δεν θέλει να γυρίσει στο χωριό του, απλώς η διαφορά είναι αν το κάνεις συνειδητά ή επειδή δεν έχεις επιλογή.
Τα αρνητικά για κάποιον που δεν έχει λυμένα θέματα με την οικογένεια του, είναι ότι θα τα βρει μπροστά του μόλις βάλει το κλειδί στην πόρτα. Τα θετικά – για μένα προσωπικά πολύ σημαντικά, αν έχεις καλές σχέσεις φυσικά με το σπίτι σου- είναι η ηρεμία και η ασφάλεια που σου προσφέρει μέχρι και το μαξιλάρι σου. Και φυσικά αυτό που υπερισχύει στη ζυγαριά για μένα θα είναι πάντα η ψυχική μου ηρεμία. Ναι, μπορεί η Αθήνα να μου προσφέρει τα 9/10 που θέλω στην καθημερινότητα μου, αλλά το 1 στα 10 -και πρώτο από όλα- είναι η ηρεμία μου που μόνο το σπίτι μου μου την προσφέρει σε μεγάλο βαθμό.
Η καθημερινότητά μου είναι πάνω-κάτω η ίδια, βρήκα δουλειά και εδώ, κάνω ό,τι έκανα στην Αθήνα, βρίσκω φίλους, θα βγω μια βόλτα και σπίτι. Απλώς αν ξεμείνω από τσιγάρα στις 12 το βράδυ της Δευτέρας, την «πάτησα».
Εν έτει 2022, όντας παθούσα στην αναζήτηση σπιτιού τους τελευταίους μήνες, είναι αρκετά δύσκολο. Τα ενοίκια στον θεό και καμία αναλογία ενοικίου και βασικού μισθού στην χώρα μας. Ναι, ίσως είναι ακατόρθωτο, αλλά και πριν από έξι χρόνια που ήρθα στην Αθήνα μόνη μου, με μία βαλίτσα στο χέρι, πάλι δύσκολα ήταν βρω. Η Αθήνα πάντα θα είναι ακριβή, δύσκολη και χαοτική, γι’ αυτό μου αρέσει τόσο πολύ και θα προσπαθούσα να ζήσω εκεί ακόμη και το 2022. Κανείς δεν θέλει να γυρίσει στο χωριό του, μεταξύ μας, απλώς η διαφορά είναι αν το κάνεις συνειδητά ή επειδή δεν έχεις επιλογή. Εγώ είμαι από τους τυχερούς, επειδή γύρισα και ήταν επιλογή μου.
«Το βασικότερο είναι ότι εξοικονομείς πολλά χρήματα»
Χάρης, 28 ετών
Είμαι εργαζόμενος και δουλεύω στον ιδιωτικό τομέα. Από το πατρικό μου έφυγα σε ηλικία 26 ετών για να κάνω το μεταπτυχιακό μου στο εξωτερικό. Στην αρχή η αίσθηση του να ζω μακριά από την οικογένειά μου ήταν δύσκολη, ωστόσο είναι μια εμπειρία που πιστεύω μας κάνει καλύτερους και πιο υπεύθυνους ανθρώπους.
Μετά το πέρας του μεταπτυχιακού, βρήκα δουλειά στην Ελλάδα και προτιμώ να μείνω ένα διάστημα με γονείς, μέχρι να μαζέψω χρήματα για να μείνω πάλι μόνος μου. Σίγουρα η επιστροφή δεν είναι κάτι ιδανικό, είναι όμως απαραίτητο για ένα διάστημα μέχρι να ορθοποδήσεις οικονομικά. Δεν έχουμε τριβή, ωστόσο αυτό εξαρτάται από το τι σχέση έχει ο καθένας με τους γονείς του. Σίγουρα δεν έχεις την ιδιωτικότητα που θες, ωστόσο εάν υπάρχει σεβασμός και κατανόηση η συμβίωση είναι δυνατή.
Το βασικότερο είναι ότι εξοικονομείς πολλά χρήματα, τα οποία μπορείς να αξιοποιήσεις κάπου αλλού. Επίσης οι γονείς συνήθως βοηθούν σε πολλά θέματα της καθημερινότητας (φαγητό, εξωτερικές εργασίες) που είναι δύσκολο να κάνεις αν δουλεύεις πολλές ώρες, όπως εγώ. Το τι υπερισχύει εξαρτάται από το τι θέλει κανείς και ποια είναι η σχέση με τους γονείς του. Για μένα δεν φαίνεται λογικό να δαπανώ σχεδόν το 50% του εισοδήματος μου για ενοίκιο – καλύτερα να δουλέψω κάποια χρόνια και να αγοράσω ένα δικό μου σπίτι με δάνειο.
Αυτήν τη στιγμή εργάζομαι κατά βάση από το σπίτι, οπότε έχω διαμορφώσει το χώρο μου κατάλληλα. Μετά τη δουλειά προσπαθώ να πηγαίνω σχεδόν καθημερινά γυμναστήριο ή μια βόλτα, μιας και περνάω πολλές ώρες στο σπίτι και σε καθιστική θέση.
Είναι αρκετά δύσκολο να ζήσεις μόνος εν έτει 2022 και απαιτεί να τηρείς αυστηρά ένα budget. Ρεαλιστικά μιλώντας, με μισθό χαμηλότερο από €1.200/μήνα είναι σχεδόν αδύνατο να το κάνεις εκτός αν μπεις στη διαδικασία να στερηθείς πολλά απ’ αυτά που είχες δεδομένα όσο έμενες με γονείς.
Περισσότερα από το VICE
In Photos: Αντιπολεμικές Πορείες Υπέρ της Ουκρανίας από Όλο τον Κόσμο
Η Νατάσα Εξηνταβελώνη Είναι Τόσο Νομοταγής που Αηδιάζει με τον Εαυτό της