Όταν ο Neymar έβαλε το πρώτο γκολ για τη Βραζιλία στο εναρκτήριο παιχνίδι του Παγκόσμιου Κυπέλλου, στο Σάο Πάολο, δεν ήταν στραμμένα όλα τα μάτια της χώρας στο γήπεδο.Πολλοί παρακολουθούσαν αυτά που συνέβαιναν έξω από το γήπεδο, όπου η αστυνομία προϋπάντησε διαδηλωτές με σφαίρες από καουτσούκ, κλομπ και δακρυγόνα, τραυματίζοντας πολλούς από αυτούς.'Ο λαός της Βραζιλίας ανέχθηκε αρκετά'.
Ήταν μια οικεία σκηνή, καθώς η εικόνα των αστυνομικών με εξοπλισμό καταστολής ταραχών να συγκρούονται με διαδηλωτές που φοράνε μαύρες μάσκες έχει γίνει σύμβολο αυτού του τουρνουά ανάλογης αναγνωρισιμότητας όπως οι πράσινες και κίτρινες φανέλες της εθνικής Βραζιλίας.«Ο λαός της Βραζιλίας ανέχθηκε αρκετά. Όλοι σκέφτηκαν ‘Α, αγαπούν το ποδόσφαιρο. Κι όσο βλέπουν έναν Βραζιλιάνο να κλωτσάει την μπάλα δεν θα υπάρξει πρόβλημα’» είπε στο VICE News ο Βρετανός δημοσιογράφος Andrew Jennings, ο οποίος έχει γράψει εκτενώς για τη διαφθορά στη FIFA, συμπεριλαμβανομένης της Βραζιλίας. «Λοιπόν, σε αυτό έκαναν λάθος. Έχετε δει τις διαδηλώσεις: ‘Όχι Παγκόσμιο Κύπελλο εδώ’. Κι αυτοί είναι Βραζιλιάνοι που το λένε. Οι Βραζιλιάνοι λένε ‘Αγαπάμε το ποδόσφαιρο, απλά δεν θέλουμε το Παγκόσμιο Κύπελλο εδώ’».'Η Βραζιλία είναι μια εκ θεμελίων χώρα ανισοτήτων, περισσότερο κι από τη Νότια Αφρική. Είναι η λιγότερο ισότιμη κοινωνία όπου έχει διεξαχθεί το Παγκόσμιο Κύπελλο'.
Το πώς μια από τις χώρες-λάτρεις του ποδοσφαίρου έφθασε να απεχθάνεται το τουρνουά τόσο πολύ έχει γίνει αντικείμενο μεγάλης συζήτησης. Τα γκράφιτι ‘Άντε Γαμήσου FIFA’ και ‘Τίνος είναι το Κύπελλο;’ στους τοίχους κτιρίων των πόλεων που φιλοξενούν τα παιχνίδια αποκαλύπτουν τόσο την εθνική δυσαρέσκεια με την αυξανόμενη ανισότητα στη Βραζιλία όσο και μια πιο παγκοσμιοποιημένη απόρριψη των μηχανών δισεκατομμυρίων δολαρίων στις οποίες έχουν μετατραπεί εκδηλώσεις αυτού του τεράστιου μεγέθους.Feliz 2014 - Apanhador Só - Mordido from Coletivo Tatu Morto on Vimeo.Παγκόσμια αθλητικά γεγονότα όπως το Παγκόσμιο Κύπελλο και οι Ολυμπιακοί, τους οποίους θα φιλοξενήσει σε δυο χρόνια επίσης η Βραζιλία, δέχονται την οργή και την εναντίωση των κατοίκων των χωρών όπου διεξάγονται. Το κόστος της διοργάνωσης που εκτοξεύεται στα ουράνια-11 δις δολάρια, στην περίπτωση της Βραζιλίας- είναι δύσκολο να το χωνέψει κανείς, ιδιαιτέρως σε περιοχές όπου η φτώχεια και η ανισότητα είναι ανεξέλεγκτες.'Οι Βραζιλιάνοι δεν είναι κατά του ποδοσφαίρου, οι Βραζιλιάνοι απλώς βαρέθηκαν να τους ληστεύουν'.
Στη Βραζιλία, η αμφιλεγόμενη ‘ειρήνευση’ στις φαβέλες, η στρατιωτικοποιημένη ασφάλεια στη διάρκεια όλη της διοργάνωσης και η σκληρή αντίδραση της αστυνομίας στις διαδηλώσεις τους τελευταίους μήνες, δεν βοήθησαν και πολύ.«Οι Βραζιλιάνοι δεν είναι κατά του ποδοσφαίρου, οι Βραζιλιάνοι απλώς βαρέθηκαν να τους ληστεύουν» είπε στο VICE News, ο Anderson França, κοινωνικός επιχειρηματίας που έζησε 11 χρόνια σε μια από τις φαβέλες του Ρίο ντε Τζανέιρο. «Όλα έχουν να κάνουν με τις προτεραιότητες…Δεν είμαστε μια χώρα που μπορεί να αντέξει οικονομικά τη FIFA».'Το ποδόσφαιρο είναι γνωστό ότι δεν αποκλείει κανέναν. Αυτό το κύπελλο το κάνει'.
Πρόκειται για συνηθισμένη κριτική μεταξύ όσων αντιτίθενται στο τουρνουά, και οι οποίοι θα προτιμούσαν η κυβέρνηση να επενδύσει αυτά τα χρήματα στην εκπαίδευση, τα προγράμματα για την υγεία και τις υποδομές, αντί σε πρότζεκτ που καταβροχθίζουν χρήματα όπως το διαβόητο στάδιο Manaus-μια εγκατάσταση κόστους 300 εκατομμυρίων δολαρίων, βαθιά στη ζούγκλα του Αμαζονίου που θα φιλοξενήσει συνολικά τέσσερα παιχνίδια του Παγκοσμίου Κυπέλλου.«Το ποδόσφαιρο είναι γνωστό ότι δεν αποκλείει κανέναν. Αυτό το κύπελλο το κάνει» είπε η Maria Pereira, εκπαιδευτικός από το Ρίο στο VICE News. «Αντιτιθέμεθα στη μεγάλη επένδυση που έγινε για αυτό το γεγονός, συγκριτικά με την επένδυση που γίνεται στην εκπαίδευση, την υγεία και τις συγκοινωνίες. Επειδή η διοργάνωση είναι τόσο ακριβή, δημιουργήθηκε μόνο για το πλουσιότερο κομμάτι της κοινωνίας. Φαίνεται ότι ο Παγκόσμιο Κύπελλο δεν βοήθησε πραγματικά τη χώρα. Είναι απλώς ένα τρόπος να δοθεί μια καλή εικόνα της Βραζιλίας».Αλλά καθώς οι εικόνες της κατάρρευσης των υποδομών και της κακοποίησης των διαδηλωτών κάνουν το γύρο των social media, ενώ αστυνομικοί, οδηγοί λεωφορείων και εργαζόμενοι στο αεροδρόμιο απειλούνται εάν επιχειρήσουν να κάνουν στάση εργασίας εν μέσω του τουρνουά, η εικόνα της χώρας δεν είναι και τόσο καλή.«Η κατάσταση είναι πραγματικά παράλογη αυτή τη στιγμή. Εάν γίνει απεργία στο μετρό που θα εμποδίσει τον κόσμο να πάει στα στάδια, η FIFA είπε ότι δεν υπάρχει εναλλακτικό σχέδιο, οι δρόμοι είναι στρατιωτικοποιημένοι. Στην πραγματικότητα υπάρχει κάποιου είδους χάος» είπε στο VICE News, ο Christopher Gaffney, ένας γεωγράφος που δουλεύει στο Ρίο και ο οποίος έχει γράψει για το Παγκόσμιο Κύπελλο και τους Ολυμπιακούς Αγώνες ότι καταπατούν τους δημόσιους χώρους. «Η Βραζιλία είναι μια εκ θεμελίων χώρα ανισοτήτων, περισσότερο κι από τη Νότια Αφρική. Είναι η λιγότερη ισότιμη κοινωνία όπου έχει διεξαχθεί το Παγκόσμιο Κύπελλο. Η δυσαρέσκεια είναι ακόμα πιο σοβαρό πρόβλημα επειδή είναι περισσότερο άνιση».Οι Βραζιλιάνοι μπορεί να αγαπούν το ποδόσφαιρο, αλλά πολλοί από αυτούς δεν επρόκειτο να καλωσορίσουν το Παγκόσμιο Κύπελλο χωρίς να δώσουν μάχη.
Αυτή η δυσαρέσκεια κορυφώθηκε πέρυσι τον Ιούνιο, όταν πάνω από δύο εκατομμύρια Βραζιλιάνοι βγήκαν στους δρόμους σε περισσότερες από 100 πόλεις, ως αντίδραση για τις προτεινόμενες αυξήσεις στα εισιτήρια των μέσων μαζικής μεταφοράς.Τα πλήθη φωνάζοντας «FIFA, πλήρωσε το εισιτήριο μου» έδωσαν το στίγμα για τις διαδηλώσεις που ακολούθησαν τους επόμενους μήνες. Οι Βραζιλιάνοι μπορεί να αγαπούν το ποδόσφαιρο, αλλά πολλοί από αυτούς δεν επρόκειτο να καλωσορίσουν το Παγκόσμιο Κύπελλο χωρίς να δώσουν μάχη.Κινητοποιημένοι από ένα παρόμοιο κίνημα υπεράσπισης του δημόσιου χώρου που έβαλε φωτιά στην Τουρκία, περίπου την ίδια εποχή, οι Βραζιλιάνοι ξεχύθηκαν στους δρόμους μαζικά.«Οι περισσότερες διαδηλώσεις γίνονται σχεδόν δίπλα στο γραφείο μου, ο θόρυβος ήταν τόσο μεγάλος που ούτε να δουλέψουμε δεν μπορούσαμε, οπότε η μόνη επιλογή ήταν να συμμετέχουμε κι εμείς» είπε η Pereira στο VICE News. «Στη μεγαλύτερη από αυτές, όλοι όσοι εργάζονται στο κέντρο της πόλης έκλεισαν τα γραφεία τους και ενσωματώθηκαν στο πλήθος. Ήταν πραγματικά εκπληκτικό να το βλέπεις».Από τότε, το κίνημα έχει διασπαστεί κατά κάποιο τρόπο και ενώ οι διαδηλώσεις συνεχίζονται, ορισμένοι στη Βραζιλία κουράζονται όλο και περισσότερο από τις ταραχές.«Δεν μπορείτε να αντιμετωπίσετε αυτό που γίνεται σήμερα σαν εκείνο που συνέβαινε πριν από ένα χρόνο. Είναι εντελώς διαφορετικό» είπε στο VICE News ο Felipe Lacerda, ο Βραζιλιάνος σκηνοθέτης του Bus 174, ενός ντοκιμαντέρ που αναδεικνύει την αστυνομική κακοποίηση και την ανικανότητα στη χώρα. «Φαίνεται ότι πολύς κόσμος άρχισε να απομακρύνετε από τις διαδηλώσεις γιατί φοβούνται τη βία που ασκείται».'Είναι η αστυνομία βίαιη; Ναι. Ήταν κάποιες φορές η αστυνομία αξιοπρεπής; Ναι…Δεν είναι μαύρο και άσπρο'.
Ο Lacerda καταδίκασε τη βίαιη αντίδραση της αστυνομίας προς τους διαδηλωτές, αλλά επίσης σημείωσε ότι οι διαδηλώσεις γίνονται όλο και μικρότερες σε μέγεθος, πιο ριζοσπαστικές και προκλητικές.«Είναι η αστυνομία βίαιη; Ναι. Ήταν κάποιες φορές η αστυνομία αξιοπρεπής; Ναι. Ήταν κάποιες φορές η αστυνομία πολύ ανεκτικής. Ναι. Υπήρξαν καταδίκες που ήταν παράλογες; Ναι. Υπήρξαν καταδίκες που ήταν απολύτως δικαιολογημένες; Ναι. Δεν είναι μαύρο και άσπρο» είπε. «Και δεν είναι ότι η Βραζιλία, εντελώς ξαφνικά έγινε αυτό το φασιστικό κράτος».Αν και συμφωνούν με τις διαμαρτυρίες των διαδηλωτών, ορισμένοι Βραζιλιάνοι έχουν αρχίσει να κουράζονται με την καθημερινή αναστάτωση σε διάφορα επίπεδα.«Οι διαδηλωτές έχουν φωνή. Αλλά όχι όμως και οι άνθρωποι οι οποίοι θέλουν απλώς να πάνε στη δουλειά τους και δεν θέλουν να σταματήσουν επειδή κάποιος τρελός έχει μπλοκάρει ένα δρόμο με πέντε λωρίδες κυκλοφορίας ή γιατί 30 άτομα έχουν κλείσει το δρόμο για να διαδηλώσουν» είπε ο Lacerda. «Εκείνοι οι άνθρωποι ήταν εδώ πέρυσι τον Ιούνιο, τότε που έξω υπήρχαν ένα εκατομμύριο άτομα. Ωστόσο δεν χρειάζεται να διαδηλώνεις κάθε μέρα, για να δηλώσεις ότι έχεις απηυδήσει με κάτι».Καθώς πλησίαζε η έναρξη του τουρνουά, μια σειρά απεργιών- και οι απειλές για περισσότερες στη διάρκεια του Παγκόσμιου Κυπέλλου- παρέλυσαν αρκετές πόλεις στη Βραζιλία.'Όλοι βγάζουν λεφτά από το Παγκόσμιο Κύπελλο, οπότε τα συνδικάτα λένε ‘Γιατί όχι και εμείς;’
Έχουν γίνει στάσεις εργασίας στην αστυνομία πολλές φορές τους τελευταίους μήνες, επιλογή που περιστασιακά οδήγησε σε αύξηση των λεηλασιών και των φόνων και που ανάγκασε την κυβέρνηση να στείλει το στρατό για να βασιλεύσει στο χάος. Και η απεργία των οδηγών λεωφορείων στο Σάο Πάολο έριξε την πόλη των περίπου 11 εκατομμυρίων κατοίκων σε απόλυτο χάος.«Προσπαθούν να κερδίσουν προνόμια από την κυβέρνηση σε μια στιγμή όπου τους έχουν υπό πλήρη έλεγχο» είπε ο Gaffney. «Όλοι βγάζουν λεφτά από το Παγκόσμιο Κύπελλο, οπότε τα συνδικάτα λένε ‘Γιατί όχι και εμείς;’».Το πρόβλημα, πρόσθεσε ο Gaffney, εντοπίζεται στο ‘επιχειρηματικό μοντέλο’ του Παγκόσμιου Κυπέλλου.«Η μεγάλη διοργάνωση είναι ένα είδος βιομηχανικού συγκροτήματος από μόνο του» είπε. «Κι αυτό είναι που πρέπει να αναλυθεί. Γιατί το κάνουμε αυτό; Ποιος επωφελείται;»«Υπάρχουν κοινότητες και γειτονιές που έβαψαν τοίχους και δρόμους, διαμαρτυρόμενοι κατά της διοργάνωσης, αλλά υπάρχει και μέρος της νέας μέσης τάξης που απλώς θέλει να δει τα παιχνίδια» είπε ο França.'Όσο πλησιάζει το Κύπελλο, περισσότεροι Βραζιλιάνοι θα δείξουν την αγάπη τους για το ποδόσφαιρο'.
Οι αρχές ελπίζουν ότι ο πυρετός του ποδοσφαίρου θα κερδίσει τελικά και η πρόεδρος της Βραζιλίας, Ντίλμα Ρούσεφ προέβλεψε ότι η ευφορία από το Παγκόσμιο Κύπελλο θα εξαλείψει τις διαδηλώσεις.«Όσο πλησιάζει το Κύπελλο, περισσότεροι Βραζιλιάνοι θα δείξουν την αγάπη τους για το ποδόσφαιρο» είπε στους New York Times.Τουλάχιστον, την πρώτη μέρα, καθώς η Εθνική Βραζιλίας έπαιρνε την πρώτη νίκη της στο τουρνουά ενώ έξω από το στάδιο γίνονταν διαδηλώσεις, η αγάπη για το παιχνίδι και ο θυμός για το Κύπελλο εξακολουθούσαν να ανταγωνίζονται.«Οι διαδηλώσεις θα συνεχιστούν» προέβλεψε η Pereira. «Το ίδιο και τα πάρτι».Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram. Τα καλύτερα θέματα του VICE Greece στο inbox σου!
Με την εγγραφή σας στο newsletter του VICE συμφωνείτε να λαμβάνετε ηλεκτρονικά ενημερώσεις που αφορούν το VICE, οι οποίες ορισμένες φορές ενδέχεται να περιλαμβάνουν διαφημιστικό ή/και χορηγούμενο περιεχόμενο.
