FYI.

This story is over 5 years old.

Stuff

Αυτό Είναι το Μέλλον της Θρησκείας, Σύμφωνα με το VICE

Εάν έπρεπε να διαλέξεις μια λέξη για να συνοψίσεις τα θέματα της θρησκείας το 2015, θα μπορούσε να είναι «φόβος».
MR
Κείμενο Martin Robbins

Μια επιγραφή στην αγρυπνία αλληλεγγύης στο Charlie Hebdo. Φωτογραφία από τον Pete Voelker

Εάν έπρεπε να διαλέξεις μια λέξη για να συνοψίσεις τα της θρησκείας το 2015, θα μπορούσε να είναι «φόβος».

Πώς αλλιώς να περιγράψεις μια κατάσταση όπου ευερέθιστοι Ισλαμιστές ζηλωτές πυροβολούν γελοιογράφους στα γραφεία τους; Η επίθεση στο Charlie Hebdo και το χάος στο Παρίσι που ακολούθησε μετέδωσε το φόβο στον ευρύτερο κόσμο. Οι Εβραίοι στη Γαλλία και τη Βρετανία εξακολουθούν να εκφράζουν σοβαρές ανησυχίες για το φαινόμενο του αντισημιτισμού. Μια εκπληκτική νέα δημοσκόπηση του YouGov έδειξε ότι σχεδόν το ήμισυ των Βρετανών συμφωνούν με τουλάχιστον μία στις τέσσερις αντισημιτικές δηλώσεις που τους τέθηκαν. Για παράδειγμα, το 13% συμφώνησε ότι «οι Εβραίοι μιλούν για το ολοκαύτωμα πάρα πολύ προκειμένου να κερδίσουν τη συμπάθεια».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Υπάρχει η αίσθηση ότι ένα σκοτεινό, απειλητικό σύννεφο έχει κατέβει και είναι πάνω από τα κεφάλια μας, σαν οι γενιές της φιλελεύθερης προόδου να απειλούνται, θυμωμένοι παρανοϊκοί και ναρκισσιστές να τραβούν τα χαλαρά νήματα. Όμως είναι πραγματικά έτσι; Λοιπόν, πιθανώς όχι.

Στην Ευρώπη τουλάχιστον, οι δεσμοί μεταξύ τρομοκρατίας και θρησκείας είναι εξαιρετικοί περιορισμένοι. Το ThinkProgress χτένισε τις ετήσιες εκθέσεις «Terrorism and Terror Situation» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των τελευταίων ετών και διαπίστωσε ότι μόνο λίγα περιστατικά είχαν θρησκευτικά κίνητρα - περίπου το 2%. Έχεις πιο πολλές πιθανότητες να δολοφονηθείς από έναν αυτονομιστή παρά από κάποιον Ισλαμιστή και είναι πολύ πιο πιθανό να δολοφονηθείς από έναν κοινό δολοφόνο παρά από τους δυο προηγούμενους.

Μάρτυρες του Ιεχωβά μοιράζουν φυλλάδια στο Oxford Circus

Και σαν να μην ήταν αυτό αρκετά βαρετό, προκύπτει ότι οι περισσότεροι θρησκευόμενοι στη Δύση είναι χαρούμενοι μετριοπαθείς, δηλαδή μοιάζουν πιο πολύ με τον Ned Flanders (χαρακτήρας στους The Simpsons) από ότι με τον καταδικασμένο για τρομοκρατία Αιγύπτιο κληρικό Abu Hamza. Έρευνα από το Pew διαπίστωσε ότι οι μουσουλμάνοι της Αμερικής έχουν την τάση να είναι καλά αφομοιωμένοι πατριώτες της μεσαίας τάξης. Λίγο πολύ το ίδιο συμβαίνει στην Ευρώπη. Με αυτό δεν θέλω να πω ότι δεν υπάρχουν προβλήματα σε συγκεκριμένες κοινότητες -ας μη ξεχνάμε ότι οι βομβιστές της 7ης Ιουλίου και οι δράστες στο Charlie Hebdo ήταν γηγενείς- αλλά μιλάμε για τη μειονότητα της μειονότητας εδώ.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Στο δυτικό κόσμο, τουλάχιστον, η θρησκεία εμφανίζεται με χαμηλούς τόνους. Ο χριστιανισμός βρίσκεται σε αργή, μακροχρόνια κάμψη. Περίπου το 60% των Βρετανών λένε ότι δεν έχουν καμία σχέση με τη θρησκεία και στις ΗΠΑ περίπου το ένα πέμπτο του πληθυσμού δεν ανήκει σε κάποιο θρησκευτικό δόγμα, συμπεριλαμβανομένου του 1/3 ατόμων κάτω των 30. Σε άλλα μέρη στον κόσμο, φυσικά, οι πληθυσμοί μουσουλμάνων και χριστιανών αυξάνονται, αλλά αυτό συμβαίνει κυρίως επειδή οι πληθυσμοί στην Ασία και την Αφρική αυξάνονται με ταχύτερους ρυθμούς από ότι εμείς, και όχι επειδή πείθουν περισσότερους ανθρώπους να προσηλυτιστούν.

Η Sally Grant και ο Philip Foster, μέλη του Χριστιανών Στρατιωτών του UKIP-μια ομάδα που ισχυρίζεται πως «Πολεμάει μέσω του Χριστού για την απελευθέρωση από την τυραννία της ΕΕ». Φωτογραφία του Cian Oba-Smith

Και αυτή η τάση δεν θα συνεχιστεί επ'άπειρον. Η αλήθεια είναι ότι όταν οι χώρες φθάσουν σε ένα συγκεκριμένο σημείο ανάπτυξης, η θρησκεία δεν είναι πλέον τόσο σημαντική. Στην πιο αναπτυγμένη Δύση, οι περισσότεροι από εμάς έχουμε καλύτερη μόρφωση και νιώθουμε πολύ πιο ασφαλείς με τις ζωές μας από ότι οι θρησκευόμενοι πρόγονοί μας.

Έχουμε θέσει σε λειτουργία όλα τα είδη μηχανισμών κοινωνικής και ψυχολογικής υποστήριξης, που έχουν με τη σειρά τους εκτοπίσει πολλές από τις λειτουργίες που επιτελούσε η Εκκλησία. Σε ορισμένες περιοχές στον πλανήτη, η θρησκεία ήδη απειλείται με εξαφάνιση. Στις χτυπημένες από τη φτώχεια περιοχές εξακολουθεί να ανθεί, αλλά η πρόοδος είναι εχθρός της θρησκείας- όσο πιο ισχυρό γίνεται ένα κράτος, τόσο λιγότερο χρειάζεται τη θρησκεία.

Αυτό εξηγεί γιατί η Εκκλησία της Αγγλίας αγωνίζεται να προσεγγίσει το ποίμνιο τόσο σκληρά. Ο αρχαίος θεσμός είχε μια πραγματική ευκαιρία τα τελευταία χρόνια να επαναπροσδιοριστεί ως μια ριζοσπαστική πολιτική δύναμη στα πολιτικά πράγματα της Βρετανίας, να γίνει το πραγματικό αντίπαλο δέος στη λιτότητα. Οι αρχιεπίσκοποι του Γιορκ και του Καντέρμπουρι εξαπέλυσαν άγρια επίθεση στους πολιτικούς ηγέτες, μόλις αυτή την εβδομάδα, κατακεραυνώνοντας την ανισότητα, τον καταναλωτισμό και την ιδέα ότι η αξία μιας κοινότητας βρίσκεται στο πόσα πολλά χρήματα κερδίζει.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ένας Αμερικανός άθεος περνάει το μήνυμά του με πολύ αποτελεσματικό τρόπο. Φωτογραφία από Flickr χρήστης Jennifer Boyer

Το πρόβλημα είναι ότι η Εκκλησία της Αγγλίας δεν φαίνεται να ασκεί επιρροή ακόμα κι όταν το κάνει. Δεν είναι σαφές στους περισσότερους ανθρώπους τι ακριβώς κάνει για να βοηθήσει τους φτωχούς, πέρα από το να στέλνει δελτία Τύπου και είναι τόσο απομακρυσμένη από τους νέους που οι περισσότεροι ούτε που θα σκέφτονταν να ψάξουν εκεί για βοήθεια.

Αυτό, λοιπόν, σημαίνει ότι η θρησκεία δεν έχει πια σημασία στη Βρετανία; Ίσως όχι. Στην πραγματικότητα, οι γενικές εκλογές του 2015 ίσως είναι το τελευταίο αλληλούια για τους Βρετανούς χριστιανούς. Για να κατανοήσετε το γιατί, πρέπει να δείτε το UKIP. Έχει κυκλοφορήσει ένα ενδιαφέρον νέο βιβλίο, το Revolt on the Right, όπου οι συντάκτες αγνοούν όλες τις αυθεντίες της πολυθρόνας και το τι λένε για τους ρατσιστές και κοιτούν τα πραγματικά δεδομένα για την αύξηση των ψηφοφόρων του UKIP. Κρυμμένη βαθιά μέσα σε αυτά τα νούμερα, οι συντάκτες βρήκαν μια τεράστια λανθάνουσα πισίνα ψηφοφόρων. Τους αποκαλούν «Left Behind».

Οι Left Behind δεν είναι διαγραμμένοι Τόρις. Δεν μπορείς εύκολα να τους κατατάξει στην αριστερή ή τη δεξιά πτέρυγα. Πρόκειται για την παλιά εργατική τάξη, παραδοσιακοί και αρκετοί από αυτούς είναι θρησκευόμενοι. Αυτό που έχουν κοινό είναι ότι ο κόσμος κινείται και χωρίς αυτούς. Μετά από δεκαετίες πολυπολιτισμικότητας, φιλελευθερισμού και ισότητας, οι ιδέες και οι συμπεριφορές με τις οποίες ανατράφηκαν οι Left Behind δεν είναι απλά παρωχημένες αλλά αποτελούν ταμπού ή είναι ακόμα και παράνομες. Ενώ οι υπόλοιποι από εμάς καβαλάμε την κορυφή του κύματος της Ιστορίας, εκείνοι φαίνεται σα να είναι χαμένοι στη λάθος πλευρά, χωρίς να υπάρχει επιστροφή.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Όμως το 2015 έχουν μια σπάνια ευκαιρία να δοξαστούν. Με την κοινή γνώμη για τα μεγάλα πολιτικά κόμματα να βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα δημοφιλίας, το UKIP θα μπορούσε να βρεθεί να είναι κυβερνητικός εταίρος τον ερχόμενο Μάιο. Τουλάχιστον, θα μπορούσαν να σπείρουν τον όλεθρο στο βασικό αποτέλεσμα, διαταράσσοντας τα αποτελέσματα σε κάθε εκλογική περιφέρεια και να κάνουν τα τελικά αποτελέσματα πιθανώς τα λιγότερο προβλέψιμα στη διάρκεια της ζωής μου. Για τη θρησκευτική Δεξιά αυτή θα μπορούσε να είναι μια τελευταία ευκαιρία.

Φωτογραφία του Jake Krushell

Οι Αμερικανοί δεν έχουν φθάσει ακόμα σε αυτό το σημείο, αν και πάνω από τους μισούς οι ψηφοφόροι λένε ότι είναι λιγότερο πιθανό να ψηφίσουν για κάποιον που δεν πιστεύει στο Θεό. Αυτό το ποσοστό έχει μειωθεί κατά 10% σε μόλις λίγα χρόνια και εάν η άνοδος του αθεϊσμού συνεχίσει τότε τα πράγματα μόνο πιο κοσμικά μπορούν να γίνουν. Οι ΗΠΑ κατάφεραν να εκλέξουν μαύρο πρόεδρο το 2009 και εάν η Χίλαρι Κλίντον καταφέρει αυτό που θέλει, υπάρχει μια σοβαρή πιθανότητα να εκλέξουν γυναίκα πρόεδρο το 2016. Ποιος ξέρει; Ίσως στη διάρκεια της ζωής μου οι Αμερικανοί καταφέρουν να σπάσουν όλα τα ταμπού και έτσι δούμε και έναν άθεο στον Λευκό Οίκο.

Από την άλλη πλευρά, υπάρχει μια σαφής τάση καθώς οι μετριοπαθείς κινούνται προς το κοσμικό και το άθεο του πράγματος, οι θρησκευόμενοι γίνονται πιο σκληροπυρηνικοί, πιο ακραίοι. Στις ΗΠΑ αυτό εκπροσωπείται από την σκληροπυρηνική θρησκευόμενη Δεξιά και στη Βρετανία αυτό φαίνεται από την άνοδο των ευαγγελικών Αγγλικανικών εκκλησιών. Αυτό που τελικά προκύπτει είναι μια θορυβώδης, θυμωμένη μειονότητα όπως δηλαδή είναι το UKIP.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Εάν ο κόσμος απομακρύνεται από τη θρησκεία, υπάρχει κάτι που αντικαθιστά το κενό της; Και ναι και όχι. Η θρησκεία δεν είναι βαθιά ριζωμένη στους εγκεφάλους μας. Εάν ήταν δεν θα υπήρχε ο αθεϊσμός. Όμως κάποιοι από τους ιερούς κανόνες που έκαναν τη θρησκεία τόσο επιτυχημένη είναι.

Η έρευνα για κάποιο ανώτερο νόημα και σκοπό, η ανάγκη για την ένταξη στην κοινωνία, η ελπίδα ότι ο θάνατος μπορεί να προβλεφθεί και έχει νόημα, η επιθυμία να δούμε τους κακούς ανθρώπους να τιμωρούνται με κάποιο τρόπο για τις αμαρτίες τους-όλα αυτά είναι πράγματα που ακόμα διαμορφώνουν τη βάση της σύγχρονης ζωής. Αυτό που πιθανώς σημαίνει αυτό είναι ότι ακόμα κι αν αύριο οι εδραιωμένες θρησκείες εξαφανίζονταν, θα είχαμε κάποιου είδους υποκατάστατου, είτε αυτό σημαίνει «εκκλησίες» για τον αθεϊσμό, τους Queens Park Rangers, ή το hashtag του Gamergate.

Επισκέπτες στο εντελώς παράνομο θεματικό πάρκο World of Warcraft της Κίνας. Φωτογραφία Esperino Hangie

Στην πραγματικότητα μπορεί να βρεις υποκατάστατο σε έναν υπολογιστή, εκεί κοντά σου. Ο ανθρωπολόγος Ryan Hornbeck έγραψε διατριβή στην οποία ερευνά τις κοινότητες όπου παίζουν το World of Warcraft στην Κίνα και διαπίστωσε ότι ένας αριθμός παικτών ήταν ουσιαστικά «θρησκευόμενος». Τα παιδιά που είχαν μεγαλώσει σε κατάφωρα άδικες και με ανισότητα κοινότητες βρήκαν ένα είδος αξιοκρατικού δικαίου και νόημα στο παιχνίδι, χαρακτηριστικά που έλειπαν από την αληθινή ζωή τους. Πρόκειται για ένα άλλο υπαρξιακό επίπεδο όπου οι καλές πράξεις ανταμείβονται με συνεπή τρόπο. «Εδώ είναι η πνευματική μου πατρίδα» του είπε ένας από τους ερωτώμενους. «Νομίζω ότι θα μείνω εδώ για πάντα, για να δω το τέλος του κόσμου».

Μπορεί να γελάτε με αυτούς τους τύπους αλλά κάτι τέτοιο θα μπορούσε να θεωρηθεί κακή πορεία για τη θρησκεία εν έτει 2015; Οι προσευχές στο Θεό μπορεί να μην εισακουστούν αλλά μπορείς πάντα να ζητήσεις τη βοήθεια κάποιου στο chat του παιχνιδιού. Σε κάθε περίπτωση προτιμώ τις συμμορίες των παικτών να κάνουν επιδρομές σε μπουντρούμια από ότι στους Ιερούς Τόπους.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.